Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2013 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.

przeciwko M. S. i A. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie

z dnia 23 maja 2013 r., sygn. akt I C 266/12

1)  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  uchyla nakaz zapłaty z dnia 12 lipca 2012 roku wydany przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, sygn. akt I Nc 79/12,

b)  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda 149 233,78 (sto czterdzieści dziewięć tysięcy dwieście trzydzieści trzy i 78/100) złote z ustawowymi odsetkami od dnia 25 maja 2012 roku, przyznając pozwanym prawo powoływania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie ich odpowiedzialności do nieruchomości obciążonej hipoteką na rzecz powoda,

c)  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

d)  koszty procesu wzajemnie znosi;

2)  w pozostałej części apelację oddala;

3)  znosi wzajemnie koszty postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 872/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy utrzymał w mocy nakaz zapłaty z 12.07.2012 r., sygn. akt I Nc 79/12.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. jest wpisany do rejestru funduszy inwestycyjnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy w W..

W dniu 26 czerwca 2001 r. pomiędzy (...) Bankiem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. a M. S. i A. S. została zawarta umowa kredytu mieszkaniowego Własny Kąt nr(...). Spłata kredytu została zabezpieczona wpisem ograniczonego prawa rzeczowego w postaci hipoteki umownej zwykłej ustanowionej na nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w C. prowadzi księgę wieczystą nr (...). Pozwani jednocześnie podpisali oświadczenie o poddaniu się egzekucji na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego.

W związku z niedotrzymaniem przez pozwanych terminów płatności, Bank (...) S.A. w dniu 14 marca 2005 r. wypowiedział M. S. i A. S. mowę kredytu.

W dniu 16 stycznia 2006 r. Bank (...) S.A. wystawił przeciwko pozwanym Bankowy Tytuł Egzekucyjny nr (...)z tytułu umowy kredyt mieszkaniowego Własny Kąt nr (...), który stwierdzał istnienie wymagalnego zadłużenia w kwocie 163.435,08 zł. Na wymagalne zadłużenie składały się należność główna w kwocie 154.898,00 zł, odsetki w kwocie 8.156,78 zł oraz koszty w kwocie 380 zł. Dalsze należne odsetki naliczane od kwoty 154.898,00 zł miały być zmienne i liczone według stopy procentowej wynoszącej 26% w stosunku rocznym. Wystawionemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu Sąd Rejonowy w C. postanowieniem z dnia 14 lutego 2006 r., sygn. akt XV Co 704/06 nadał klauzulę wykonalności.

Egzekucja prowadzona przez Bank (...) S.A. przeciwko pozwanym pod sygnaturą VII Km 791/07 okazała się bezskuteczna i został zakończona postanowieniem o umorzeniu postępowania wydanym przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w C. D. O. z dnia 24 lutego 2009 r.

W dniu 18 maja 2009 r. pomiędzy Bankiem (...) S.A. a powodem (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. została zawarta umowa cesji, na podstawie której cedent zbył wierzytelność wynikającą z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego Własny Kąt nr (...)o czym zostali powiadomieni pozwani.

Jednocześnie Bank (...) S.A. w piśmie skierowanym do Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w C. wyraził zgodę na dokonanie wpisu zmiany wierzyciela hipotecznego na rzecz powoda w księdze wieczystej nr (...).

Na podstawie wniosku z dnia 11 września 2009 r., w dniu 18 września 2009 r. został dokonany wpis do działu(...) księgi wieczystej nr (...) polegający na zmianie wierzyciela hipotecznego z (...) Banku (...) S.A. na (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty.

W dniu 30 września 2011 r. powód skierował do pozwanych ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty.

Z wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego nr (...) wynika, że według stanu na dzień 25 maja 2012 r. ujęta jest wymagalna wierzytelność przysługująca powodowi wobec M. S. i A. S. w wysokości 352.561,28 zł stwierdzona Bankowym Tytułem Egzekucyjnym nr (...)z dnia 16 stycznia 2006 r. wystawionym przez (...) S.A. i nabyta na mocy przelewu wierzytelności z dnia 18 maja 2009 r. Na kwotę wymagalnego roszczenia składają się: kapitał – 149.233,78 zł; odsetki – 199.174,94 zł; koszty – 4.152,56 zł.

Sąd Okręgowy zaznaczył w uzasadnieniu, że stan faktyczny został ustalony na podstawie treści załączonych do niniejszej sprawy przez powoda dokumentów, których wiarygodności pozwani nie kwestionowali.

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że powód nabył skutecznie wierzytelność przysługującą wobec M. S. i A. S. stwierdzoną Bankowym Tytułem Egzekucyjnym nr (...)z dnia 16 stycznia 2006 r. wystawionym przez (...) S.A. Ze względu na to, że pozwani w złożonych zarzutach nie kwestionowali istnienia samej wierzytelności, wystarczającym tego dowodem był wyciąg z ksiąg rachunkowych (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2009 r., sygn. akt III CZP 65/09, OSNC 2010/4/51).

W ocenie Sądu Okręgowego nie jest zasadnym zarzut pozwanych odnośnie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Podstawą wydania nakazu zapłaty był przepis art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2004 r. nr. 146, poz. 1546 z późn. zm). zgodnie z którym księgi rachunkowe funduszu sekurytyzacyjnego, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu i opatrzone pieczęcią towarzystwa zarządzającego funduszem sekurytyzacyjnym oraz wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych oraz stanowią podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych. Potwierdza to także orzecznictwo (por. uchwała Sądu Najwyższego z 7 października 2009 r., sygn. akt III CZP 65/09, OSNC 2010/4/51). Wprawdzie pozwani uzasadniając swój zarzut powoływali się przy tym na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2011 r., sygn. akt P 1/10 (OTK-A 2011/6/53), który w swoim orzeczeniu uznał, że art. 194 ustawy o funduszach inwestycyjnych w części, w jakiej nadaj moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu sekurtyzacyjnego w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji RP. Zdaniem Sądu Okręgowego wyrok ten nie ma zastosowania do przedmiotowej sprawy. Należy mieć bowiem na uwadze, iż skutkiem uznania przez Trybunał Konstytucyjny przepisu za niekonstytucyjny nie jest jego nieważność, ale tylko wadliwość. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie przesądza o wystąpieniu lub nie przesłanek do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. To nadal do sądu orzekającego w konkretnej sprawie należy ocena, czy zaistniały takie przesłanki. W ocenie zaś Sądu I Instancji przedstawiony przez powoda wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurtyzacyjnego spełnia warunki wskazane w art. 194 ustawy o funduszach inwestycyjnych co umożliwiało nadanie temu wyciągowi mocy prawnej dokumentu urzędowego, a w konsekwencji wydania na jego podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.

Nie zgodził się Sąd z zarzutem stawianym przez pozwanych, a odnoszącym się do nieudowodnienia wysokości dochodzonego roszczenia. Wysokość ta wynika przede wszystkim z wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda, który jak to zostało wskazane powyżej ma moc dokumentu urzędowego. Wyciągowi z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego jako dokumentowi urzędowemu przysługuje domniemanie zgodności z prawdą, które to wynika z treści art. 244 § 1 k.p.c. w zw. z art. 194 ustawy o funduszach inwestycyjnych, którego to domniemania pozwani nie podważyli. Ponadto wysokość roszczenia potwierdzona jest załączonym do akt sprawy Bankowym Tytułem Egzekucyjnym nr(...)z dnia 16 stycznia 2006 r. wystawionym przez bank (...) S.A. Z treści tego dokumentu wynikało jaka jest wysokość zadłużenia na dzień 16 stycznia 2006 r. Dodatkowo została w nim zawarta informacja o stopie procentowej odsetek jakie miały być naliczane od dnia wystawiania BTE. Nie można się przy tym zgodzić ze stanowiskiem pozwanych, że bank (...) S.A. nie miał uprawnienia do wystawienia Bankowego Tytułu Egzekucyjnego, albowiem brak było oświadczenia pozwanych o poddaniu się egzekucji na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego. Oświadczenia o tej treści zostały bowiem podpisane przez oboje pozwanych w dniu 26 czerwca 2001 r. (k. 109-109v akt). Wysokość dochodzonego roszczenia została również wykazana poprzez załączenie do akt sprawy załącznika do umowy cesji wierzytelności z dnia 18 maja 2009 r. (k. 46-49 akt), z którego wynikała wysokość zadłużenia z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego Własny Kąt nr(...)na dzień 22 maja 2009 r.

Nie jest również zasadny w ocenie Sądu Okręgowego zarzut prawnomaterialny przedawnienia roszczenia. Niewątpliwie termin przedawnienia dochodzonego roszczenia wynosi 3 lata. Bieg terminu przedawnienia miał swój początek w dniu 14 marca 2005 r., to jest w dniu wypowiedzenia przez bank (...) S.A. umowy kredytu mieszkaniowego. Od tego czasu był on wielokrotnie przerywany. Pierwszy raz doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia w dniu 16 stycznia 2006 r., kiedy to bank (...) S.A. wystawił Bankowy Tytuł Egzekucyjny nr (...). Po nadaniu przez Sąd Rejonowy w C.klauzuli wykonalności temu tytułowi bank (...) S.A. wszczął postępowanie egzekucyjne, które toczyło się do 24 lutego 2009 r., kiedy to zostało umorzone w skutek jego bezskuteczności. Bieg terminu przedawnienia ponownie rozpoczął swój bieg w dniu 26 lutego 2009 r., kiedy to wierzyciel otrzymał postanowienie o umorzeniu postępowania. Ponownie do przerwania biegu przedawnienia doszło w dniu 11 września 2009 r., kiedy to powód złożył do Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w C. wniosek o zmianę wierzyciela hipotecznego w dziale (...) księgi wieczystej nr (...). Zgodnie z art. 123 k.c. przerwanie biegu przedawnienia następuje przez każdą czynność przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia, zabezpieczenia roszczenia. Charakter takiej czynności ma również złożenie wniosku w postępowaniu nieprocesowym. W przedmiotowej sprawie złożenie wniosku w celu zmiany wierzyciela hipotecznego wpisanego do księgi wieczystej niewątpliwie zostało podjęte w celu zabezpieczenia roszczenia przysługującego powodowi. Wierzytelność, którą nabył powód w wyniku cesji wierzytelności była bowiem zabezpieczona wpisem hipoteki umownej zwykłej w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości położonej w miejscowości Z. należącej do pozwanych. Koniecznym więc było wystąpienie z przedmiotowym wnioskiem w celu ujawnienia praw powoda, jakie na niego przeszły w wyniku cesji wierzytelności. W związku z czym do przedawnienie roszczenia doszłoby więc dopiero w dniu 12 września 2012 r. Dodał Sąd Okręgowy, że zabezpieczenie spłaty przedmiotowej wierzytelności wpisem ograniczonego prawa rzeczowego w postaci hipoteki umownej zwykłej na kwotę 42.694,49 Euro powoduje, że roszczenie do wysokości ustanowionej hipoteki nie przedawnia się, niezależnie od terminu przedawnienia roszczenia wskazanego w przepisach kodeksu cywilnego, jak i od przedsiębranych przez wierzyciela czynności mających wpływ na zawieszenie lub przerwanie biegu terminu przedawnienia. Wynika to z normy art. 77 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz. U. z 2001 r., nr 124, poz. 1361 ze zm.).

Pozwany M. S. zaskarżył wyrok w całości.

Zarzucając mu:

1)  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. art. 230 k.p.c. i art. 253 k.p.c.,, poprzez ich niezastosowanie oraz art. 244 k.p.c., poprzez jego zastosowanie tj. uznanie, że pozwany w toku postępowania nie kwestionował wiarygodności dokumentów przedstawionych przez powoda oraz istnienia samej wierzytelności, przez co wystarczającym dowodem do uznania zasadności roszczenia powoda był wyciąg z ksiąg rachunkowych (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego, podczas gdy już w samych zarzutach z dnia 06.08.2012r. od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 12.07.2012r. - sygn. akt I Nc 79/12, pozwany kwestionował istnienie roszczenia tj. jego podstawę prawną i faktyczną żądania oraz zaprzeczył prawdziwości wszelkich dokumentów prywatnych przedstawionych do pozwu przez powoda, w tym wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda tj. na podstawie art. 253 k.p.c.

2)  naruszenie art. 6 k.c. i art. 194 ustawy z dnia 27.05.2004r. o funduszach inwestycyjnych (t.j. Dz.U. z 2004, nr 146 poz. 1546 z późń. zm.), w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11.07.2011r. - sygn. akt P. 1/2010 - (Dz.U. z 2011r. nr 152 poz. 900 z dnia 25.07.2011 r.), poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, tj. uznanie, że wyciąg z ksiąg rachunkowych (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego stanowi dokument urzędowy, podczas gdy w świetle w/w orzeczenia Trybunału art. 194 ustawy o funduszach inwestycyjnych w części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu Sekurytyzacyjnego w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, przez to charakter takiego dokumentu w przypadku konsumenta ma charakter dokumentu prywatnego, i powód jako podmiot wywodzący z dokumentu skutki prawne powinien udowodnić okoliczności w nim zawarte.

Pozwana A. S. zaskarżyła wyrok w całości, podnosząc te same zarzuty, co pozwany M. S., a nadto zarzuciła naruszenie art. 123 § pkt 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie tj. uznanie, iż nie doszło do przedawnienia roszczenia objętego powództwem poprzez przerwanie biegu przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 kc, w związku z wpisem powoda jako wierzyciela hipotecznego na nieruchomości pozwanego (...) wnioskiem z dnia 11.09.2009 r. podczas gdy przerwanie biegu przedawnienia przez wpis do księgi wieczystej nie przerwał biegu przedawnienia.

Pozwani wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku oraz uchylenie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 12.07.2012 r. i oddalenie powództwa w całości, względnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do rozstrzygnięcia Sądowi I instancji, oraz zasądzenie od powoda kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z normami przepisanymi za I i II instancję.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacje pozwanych są częściowo uzasadnione.

W pierwszej kolejności podnieść należy, że po wydaniu zaskarżonego wyroku zmienił się stan prawny, bowiem od dnia 20 lipca 2013 r. art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych otrzymał brzmienie: 1. Księgi rachunkowe funduszu sekurytyzacyjnego, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych funduszu i opatrzone pieczęcią towarzystwa zarządzającego funduszem sekurytyzacyjnym oraz wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych oraz stanowią podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych.

2 . Moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym. (Dz.U. 146, poz. 1546 zmiana Dz.U. 2013.777).

Zgodnie z art. 316 k.p.c. sąd wydając wyrok bierze za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Rozumie się przez to zarówno okoliczności dotyczące stanu faktycznego, jak i stanu prawnego, a zasada ta obowiązuje sądy obu instancji. Sąd Apelacyjny w aktualnym systemie, jest nie tylko sądem kontrolnym, ale i merytorycznym i ma obowiązek brać pod uwagę stan prawny obowiązujący w chwili zamknięcia rozprawy apelacyjnej. Sąd Apelacyjny rozpoznający niniejszą apelację podziela stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z dnia 8 lutego 2006r., II CSK 153/05, LEX nr 192012) dotyczące powyższej kwestii. Z powyższego wynika, że Sąd odwoławczy miał obowiązek brać pod uwagę stan prawny obowiązujący w dacie zamknięcia rozprawy apelacyjnej, co oznacza, że wyciąg z ksiąg rachunkowych powodowego Funduszu z 25 maja 2012 r. (k.150) nie ma mocy prawnej dokumentu urzędowego w niniejszym postępowaniu cywilnym.

Wyjaśnić jednak należy, że w stanie prawnym obowiązującym w dacie orzekania przez Sąd I Instancji wyciąg z ksiąg rachunkowych Funduszu nie był dokumentem urzędowym, a jedynie przyznano mu moc prawną dokumentu urzędowego. Rozróżnienie to jest istotne, decyduje bowiem o warunkach i możliwości wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Możliwość wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym reguluje art. 485 k.p.c. Pojęcie dokumentu urzędowego użyte w art. 485 § 1 pkt 1 k.p.c. jest tożsame z pojęciem dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 k.p.c., czyli sporządzonego w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania. Dotyczy to także dokumentów sporządzonych przez organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne w zakresie zleconych im przez ustawę spraw z dziedziny administracji publicznej (art. 244 § 2 k.p.c.).

Tymczasem art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych, w brzmieniu sprzed ostatniej zmiany (Dz.U. Nr 146, poz. 1546 - dalej: "u.f.i.") przyznawał księgom rachunkowym funduszu, wyciągom z tych ksiąg oraz określonej treści oświadczeniom, sporządzonym według takich samych zasad jak wyciągi z ksiąg rachunkowych moc prawną dokumentów urzędowych i postanawiał, że mogą one stanowić podstawę wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych.

Sąd Apelacyjny zauważa, że omawianą kwestią zajmował się Sąd Najwyższy, który podjął uchwałę o treści: „Wyciągi z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego, o których mowa w art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.), stanowią podstawę wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym” (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2009 r. sygn. III CZP 65/09 OSNC 2010/4/51, Biul.SN 2009/10/6, OSP 2010/10/96 ), jednakże z uzasadnia tejże uchwały jednoznacznie wynika , że nakaz zapłaty powinien być wydany w warunkach wymienionych w art. 485 § 3 kpc, a nie art. 485 § 1 pkt 1 kpc. Porównując art. 485 § 1 pkt 1 z § 3 tego przepisu Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że w postępowaniu nakazowym doszło do wyraźnego zróżnicowania dokumentów urzędowych (art. 485 § 1 pkt 1) oraz dokumentów bankowych (art. 485 § 3); w drugim przypadku muszą zostać spełnione szczegółowe wymagania formalne, o których mowa w art. 485 § 3 k.p.c. , ponadto w celu wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym należy do pozwu dołączyć dowód doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty. Wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego, o których mowa w art. 194 u.f.i., mógł zatem stanowić podstawę wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym w niniejszej sprawie na podstawie art. 485 § 3 kpc, bowiem do pozwu dołączono pisemne wezwania do zapłaty wraz z dowodami doręczenia pozwanym (k.22,23,24).

Na marginesie, nie można podzielić argumentacji powoda podniesionej w odpowiedziach na apelację, że doszło do pisemnego oświadczenia dłużnika o uznaniu długu w rozumieniu art. 485 § 1 pkt 3 k.p.c. Korespondencja dołączona do pozwu nie pozwala na stwierdzenie o jakie roszczenia chodzi i jaka jest ich wysokość.

Trzeba przyznać rację skarżącym, że w zarzutach od nakazu zapłaty, wbrew uzasadnieniu Sądu Okręgowego, kwestionowali istnienie i wysokość roszczenia, jego podstawę faktyczną i prawną zarzucając, że dokument w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych Funduszu nie ma charakteru urzędowego (art. 244 k.p.c.), jest jedynie dokumentem prywatnym, stąd ciężar dowodu spoczywał na powodzie (art. 6 k.c. w zw. z art. 253 k.p.c.). Podnosili zarzut przedawnienia roszczenia jako należności wynikającej z kredytu bankowego.

Jeśli chodzi o kwestię przedawnienia wierzytelności wynikającej ze stosunku podstawowego (obligacyjnego), w związku z zawarciem umowy kredytu mieszkaniowego Własny Kąt z dnia 26.06.2001 r. , to przyznać należy rację pozwanym, że takie roszczenie się przedawniło. Niewątpliwie doszło do przerwy biegu przedawnienia na skutek wydania bankowego tytułu egzekucyjnego przez Bank (...) SA, który po nadaniu przez Sąd klauzuli wykonalności wszczął egzekucję przeciwko pozwanym. Egzekucja ta została umorzona 24 lutego 2009 roku, a postanowienie w tym przedmiocie doręczono 26 lutego 2009 roku. Trafnie zatem uznał Sąd I Instancji, że od tego dnia termin przedawnienia rozpoczął swój bieg na nowo (art.123 k.c.). Upłynął on jednak z dniem 26 lutego 2012 roku, to jest z upływem trzech lat, podczas gdy pozew wniesiono 1 czerwca 2012 roku, a więc po tym terminie. Nie można bowiem podzielić poglądu Sądu Okręgowego, że ponownie doszło do przerwy biegu przedawnienia na skutek złożenia przez powoda do Sądu Rejonowego w C. wniosku o zmianę wierzyciela hipotecznego w dziale(...) księgi wieczystej nr (...). Po pierwsze, czynność podjęta przez wierzyciela bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia powinna być skierowana przeciwko adresatowi roszczenia i tylko wówczas może doprowadzić do skutku prawnego w postaci przerwania biegu przedawnienia tego roszczenia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.), a nie można za taką uznać wniosku o zmianę osoby wierzyciela. Przerywa bieg terminu przedawnienia tylko taki wniosek, którego konieczność wynika z przyczyn leżących po stronie dłużnika. Po drugie, należy odróżnić odpowiedzialność ze stosunku obligacyjnego, od odpowiedzialności rzeczowej, mającej źródło w ustanowieniu hipoteki. O ile bowiem w sferze obligacyjnej można podnieść zarzut przedawnienia (art. 117 § 2 k.c.) i taka wierzytelność może ulec przedawnieniu, to jeśli chodzi o odpowiedzialność rzeczową, w związku z ustanowieniem hipoteki na nieruchomości, nawet w przypadku przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego (obligacyjnego), dłużnik rzeczowy będzie odpowiadał rzeczowo, a to wobec treści art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (dalej u.k.w.h.).

Przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą skutki tylko w sferze obligacyjnej, nie pozbawia natomiast wierzyciela hipotecznego zaspokojenia się z nieruchomości. Do wysokości ustanowionej hipoteki roszczenie nie przedawnia się, a odpowiedzialność dłużnika rzeczowego ogranicza się tylko do obciążonej nieruchomości (art. 319 k.p.c.).

Sąd Apelacyjny zauważa, że powód już w pozwie powoływał okoliczności faktyczne dotyczące ustanowienia hipoteki przez pozwanych oraz wskazywał na fakt, że jest wierzycielem hipotecznym. W odpowiedzi na zarzuty powód wskazywał, że dochodzona należność nie jest przedawniona, bowiem zabezpieczona została wpisem hipoteki umownej zwykłej do wysokości 42694,49 euro i powoływał się na treść art. 77 u.k.w.h. oraz fakt, że z chwilą przedawnienia wierzyciel może żądać zapłaty wartości nominalnej hipoteki (pismo z 5.10.2012 r. k. 105 -106). Pozwani nie przeczyli, że są dłużnikami rzeczowymi i także wskazywali na możliwość swojej odpowiedzialności rzeczowej (protokół rozprawy z 23.10.2012 r. k. 122-124). W ocenie Sądu Apelacyjnego należało zatem w ramach zgłoszonego roszczenia i wskazywanych przez powoda okoliczności faktycznych uwzględnić roszczenie powoda jako wierzyciela hipotecznego, na podstawie art. 77 u.k.w.h.

Należy zaznaczyć, że art. 194 u.f.i. w części, w jakiej przepis stanowi, że wyciąg stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej nie uległ zmianie (przepis w tej części nie został też zakwestionowany przed Trybunałem Konstytucyjnym). Nie została obalona rękojmia wiary publicznej księgi wieczystej w tym zakresie. W księdze wieczystej nieruchomości pozwanych wpisano powoda jako wierzyciela hipotecznego (k. 27 oraz wydruk księgi wieczystej nr (...) Sądu Rejonowego w C., dostępnej w Internecie, aktualnej na dzień wyrokowania – w aktach).

Jeśli chodzi o art. 77 u.k.w.h. trzeba podkreślić, że treść tego przepisu uległa zmianie z dniem 20 lutego 2011 r. , jednak zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 2009 roku o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw, do hipotek zwykłych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej stosuje się przepisy ustawy w brzmieniu dotychczasowym (Dz.U. z 2009 r. nr 131 poz. 1075). Niewątpliwie omawiana hipoteka powstała przed wejściem w życie ustawy zmieniającej, co oznacza, że w oparciu o art. 77 u.k.w.h. w brzmieniu obowiązującym do 19 lutego 2011 r. przedawnieniu podlega roszczenie o odsetki umowne wynikające z umowy kredytowej i odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia jako stanowiące wierzytelności dłużnika osobistego zabezpieczone hipoteką także wtedy, gdy dłużnik rzeczowy jest jednocześnie dłużnikiem osobistym (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 stycznia 2012 r. sygn. VI ACa 1082/11). Zgodnie z art. 77 u.k.w.h. w brzmieniu obowiązującym przed 20 lutego 2011 r. przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej, z tym że przepisu tego nie stosuje się do roszczenia o odsetki. Roszczenie powoda jako wierzyciela hipotecznego dochodzącego od pozwanych jako dłużników rzeczowych przedawnionej wierzytelności zabezpieczonej hipoteką ogranicza się zatem do kapitału udzielonego kredytu oraz tych odsetek ustawowych, które należą się wyłącznie z tytułu opóźnienia w spłacie wierzytelności hipotecznej. Wyłączone jest dochodzenie odsetek umownych wynikających z umowy kredytowej jak i odsetek za opóźnienie w spłacie kredytu jako wierzytelności osobistej.

Kapitał niespłaconego kredytu to kwota 149233,78 zł . Kwota ta wskazywana była w przez powoda w pozwie i ujawniona została w jego księgach (k.150) oraz wynika z umowy cesji i jego załącznika (k.42-48). Zbywca wierzytelności wystawił bankowy tytuł egzekucyjny na kwotę kapitału w wysokości 154898,00 zł (k.7), a zatem wyższą niż kwota wyżej wymieniona, uzyskując klauzulę wykonalności i wszczynając na jego podstawie egzekucję przeciwko pozwanym (co jest bezsporne). Kwota 149233,78 złotych mieści się w wysokości zabezpieczenia hipotecznego, to jest 42694,49 euro (wpis hipoteki w księdze wieczystej (...) Sądu Rejonowego w C.). Na podstawie (...)umowy kredytu (k.5) niespłacony kredyt mieszkaniowy zaciągnięty w walucie obcej, jako przeterminowany został przeliczony na walutę polską. Pozwani w żaden sposób nie wykazali w niniejszym postępowaniu, by należność główna, zabezpieczona hipoteką została przez nich spłacona. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar dowodu wygaśnięcia wierzytelności hipotecznej obciążał pozwanych, gdyż to oni wywodzili skutki prawne z faktu zapłaty zobowiązania, które niewątpliwie istniało i jego wysokość była oznaczona za pomocą hipoteki. Dłużnik, który twierdzi, że zobowiązanie wygasło powinien wylegitymować się stosownym pokwitowaniem. Dla obalenia wymienionych wyżej domniemań nie jest wystarczające kwestionowanie zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy oświadczeń zawartych w dokumentach bankowych, czy sekurytyzacyjnych ale wykazanie, że wierzytelność zabezpieczona hipoteką wygasła (art. 94 u.k.w.h.). Pozwani nie wykazali, aby wierzytelność zabezpieczona hipoteką (w zakresie roszczenia głównego) na rzecz powoda wygasła w stopniu wyższym, niż kwota dochodzona w niniejszym procesie. Sami wręcz wskazywali na możliwość ich odpowiedzialności rzeczowej do wysokości hipoteki (oświadczenia na k. 123).

Mając na uwadze przedstawione wyżej okoliczności Sąd Apelacyjny uznał, że roszczenie powoda do wysokości kapitału zasługiwało na uwzględnienie, natomiast oddalone zostało w części obejmującej odsetki i koszty. Nakaz zapłaty należało więc uchylić i orzec o żądaniu na podstawie art. 496 k.p.c.

Odnośnie do odsetek ustawowych za opóźnienie od żądanej wierzytelności zabezpieczonej hipoteką od dłużników rzeczowych, to zakaz ich dochodzenia nie jest objęty dyspozycją art. 77 u.k.w.h. Odsetki za opóźnienie należą się powodowi stosownie do art. 455 k.c. i 481 § 1 k.c. Pozwani pozostawali w opóźnieniu od chwili wezwania ich do zapłaty (k.22-24), jednak odsetki ustawowe zasądzono zgodnie z żądaniem pozwu, to jest od dnia jego wniesienia (25 maja 2012 roku).

Z wyżej przedstawionych względów na podstawie art. 386 par. 1 k.p.c. i art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.

Na podstawie art. 319 k.p.c. przyznano pozwanym prawo powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie ich odpowiedzialności do nieruchomości obciążonej hipoteką ustanowioną na rzecz powoda.

O kosztach postępowania w pierwszej instancji i w postępowaniu apelacyjnym orzeczono po myśli art. 100 zdanie pierwsze k.p.c., znosząc je wzajemnie, biorąc pod uwagę wartość przedmiotu sporu (i zaskarżenia) w stosunku do uwzględnionego roszczenia (apelacji).