Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 grudnia 2017 roku, wydanym w sprawie I C 352/15, Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi zasądził od Gminy Ł. na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. kwotę 45.654,70 zł z ustawowymi odsetkami naliczanymi od kwoty: 20.194,57 zł od dnia 2 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 25.460,13 zł od dnia 3 marca 2017 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 5.337 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu; oddalił powództwo w pozostałej części oraz zasądził od Gminy Ł. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi kwotę 2.768,08 zł. tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sąd Rejonowy swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach i zważył co następuje:

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. jest właścicielką nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), w której poszczególne lokale są wynajmowane.

Wyrokiem z dnia 29 października 2013 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi orzekł eksmisję A. W., F. K. i M. Ż. z lokalu mieszkalnego nr. 10/11 położonego w Ł. przy ul. (...) przyznając im jednocześnie uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego. Sąd wstrzymał wykonanie wskazanego wyroku do czasu złożenia przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego wobec uprawnionych. Wyrokiem z dnia 29 października 2013 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi orzekł eksmisję J. Ł., F. N. i W. N. z lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) przyznając im jednocześnie uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego. Sąd wstrzymał wykonanie wskazanego wyroku do czasu złożenia przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego wobec uprawnionych. Wyrokiem z dnia 10 marca 2014 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi orzekł eksmisję M. S. i A. S. z lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) przyznając im jednocześnie uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego. Sąd wstrzymał wykonanie wskazanego wyroku do czasu złożenia przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego wobec uprawnionych.

Oferty najmu lokali socjalnych nie zostały złożone pomimo wezwań kierowanych przez powódkę do pozwanej odpowiednio pismami z dnia 29 kwietnia 2014 r., z dnia 7 lutego 2014 r., i z dnia 6 grudnia 2013 r. Odpowiadając na pisma powódki w sprawie wykonania wyroków Sądu nakazującego eksmisję ze wskazanych lokali Urząd Miasta Ł. poinformował, iż wnioski o zabezpieczenie lokalu socjalnego dla eksmitowanych zostały przyjęte do realizacji i z chwilą dysponowania stosownymi lokalami z zasobu Miasta zostaną wydane skierowania do zawarcia umów najmu lokali socjalnych na rzecz uprawnionych.

Wysokość odszkodowania za bezumowne korzystanie z wyżej opisanych lokali mieszkalnych przy uwzględnieniu standardu tych lokali, ich lokalizacji, stanu technicznego posesji oraz cen obowiązujących na rynku (...) wyniosła 27.587,45 złotych.

Z uwagi na fakt, iż tylko część najemców i lokatorów zamieszkujących przy ul. (...) posiada wodomierze, osoby nie posiadające wodomierza rozliczane są według faktycznego zużycia wody wynikającego z faktur wystawionych przez Zakład (...) sp. z o.o. poprzez odjęcie od należności za wodę zużycia lokatorów posiadających wodomierze, a następnie podzielenie rocznych kosztów zużycia wody na 12 miesięcy oraz 48 lokatorów zamieszkujących przy ul. (...).

Po odjęciu należności według stanu wodomierzy, przy uwzględnieniu ilości osób zamieszkujących w kamienicy miesięczne zużycie przypadające na osobę zajmującą lokal nie wyposażony w wodomierz wynosi 12,8 m ³, przy przyjęciu stawki za 1 m ³ ustalonej przez (...) w wysokości 7,88 zł - stanowi to kwotę 100 zł miesięcznie i za lokal (...) osoby od 1.01.2014 r. do 28.02.2015 r. (14 miesięcy) 100 zł x 3 osoby x 14 = 4.200 zł.; lokal (...) osoby od 1.03.2014 r. do 28.02.2015 r. (12 miesięcy) 100 zł x 3 osoby x 12 = 3.600 zł.; lokal nr (...) osoby od 1.06.2014 r. do 28.02.2015 r. (9 miesięcy) 100 zł x 2 osoby x 9 = 1.800 złotych.

Łączna kwota odszkodowania z tytułu opłat za dostawę wody i odprowadzanie ścieków we wskazanych okresach wynosi 9.600 złotych. Następnie w okresie od 1.03.2015 r. do 31.12.2015 r. (10 miesięcy) łącznie za wszystkich 8 lokatorów odszkodowania z tytułu opłat za dostawę wody i odprowadzanie ścieków wynosi 3.246.56 zł. Do kwietnia 2016 roku zamieszkiwało 8 lokatorów, następnie od maja 2016 roku do października 2016 roku 7 lokatorów (w kwietniu 2015 r - M. S. zamieszkujący w lokalu (...) zmarł). Zatem od 1 stycznia 2016 roku do 30 kwietnia 2016 roku (4 miesiące) odszkodowania z tytułu opłat za dostawę wody i odprowadzanie ścieków wynosi 1.409,09 zł. A w okresie od 1 maja 2016 roku do 30 października 2016 roku (6 miesięcy) odszkodowania z tytułu opłat za dostawę wody i odprowadzanie ścieków wynosi (...),365 zł. Łączna kwota odszkodowania z tytułu opłat za dostawę wody i odprowadzanie ścieków w okresie od 1.03.2015 r do 30.10.2016 wynosi 6.504,965 złotych.

Za wszystkie wskazane okresy łączna kwota odszkodowania z tytułu opłat za dostawę wody i odprowadzanie ścieków wynosi 16.104,965 złotych .

Łącznie za wszystkie okresy odszkodowanie z tytułu opłat za wywóz śmieci wynosi 1750 zł. Nadto właściciel uiszcza opłatę z tytułu eksploatacji kontenera na śmieci, wydzierżawionego przez powódkę okresie objętym pozwem przy uwzględnieniu zmieniającej się liczby osób uprawnionych do otrzymania lokalu socjalnego daje łącznie należność 212,29 złotych.

Sąd Rejonowy zważył, że materialną podstawę roszczenia powódki stanowi przepis art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego który przewiduje odpowiedzialność gminy w tym zakresie na podstawie art. 417 k.c.

Powódka dochodziła w ramach odszkodowania opłat za media tj. wody, odbioru śmieci i nieczystości. Zdaniem Sądu Rejonowego z zaświadczeń i faktur Vat załączonych do akt wyraźnie wynika, iż koszty mediów były regularnie pokrywane przez powódkę. Powódka udowodniła wysokości dochodzonych roszczeń, uczyniła tym samym zadość treści art. 6 k.c., zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Strona powodowa dochodząc określonej kwoty winna udowodnić nie tylko sam fakt, że świadczenie się jej co do istoty należy, ale także i jego wysokość. Strona powodowa przedstawiła dokumenty pochodzące od dostawców mediów, wykazujące wartość dostarczonych mediów. Powódka wykazała fakt poniesienia i wysokości opłat tj. za zaopatrzenie w wodę, śmieci i odprowadzanie ścieków. Powódka przedstawiła wyliczenie i dokumenty źródłowe umożliwiające jego weryfikację. Wobec powyższego powództwo w tym zakresie również podlegało uwzględnieniu.

Mając na uwadze opinię biegłego, który wskazał, że powódka mogłaby uzyskać czynsz w łącznej wysokości 27.587,45 zł. A także załączone dokumenty z których wynika, że koszty na pokrycie mediów: wody i odprowadzenia ścieków wynoszą łącznie 16.104,965 zł, wywóz śmieci łącznie 1750 zł i kontener na śmieci 212,29 zł. Sąd uznał, że strona powodowa wykazała wysokość odszkodowania w kwocie 45.654,70 zł.

Korekta żądań strony powodowej związana była z koniecznością uwzględnienia faktu zmiany ilości osób uprawnionych do otrzymania lokalu socjalnego, a tym samym ilości osób co do których odnosi się odpowiedzialność pozwanego. Ilość ta w początkowej fazie wynosiła 8 osób, na skutek śmierci jednego z uprawnionych w kwietniu 2015 r uległa zmniejszeniu do 7, tymczasem weryfikując za rozszerzony okres powództwo powód przyjął do wyliczeń osób 9.

Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził kwotę 45.654,70 zł tytułem odszkodowania, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

Powyższe rozstrzygniecie zaskarżyła apelacją strona pozwana zaskarżając powyższy wyrok w części tj. w zakresie pkt 1 sentencji wyroku ponad kwotę 29.549,74 tj. w zakresie kwoty 16.104,96 zł z tytułu zasądzonego na rzecz powoda odszkodowania w zakresie dostawy wody i odprowadzenia ścieków z ustawowymi odsetkami od dnia 3 marca 2017 r. do dnia zapłaty (lit. b) oraz w części zasądzonych od tej kwoty na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu a także w zakresie pkt 3 w części zasądzonych od ww. kwoty nieuiszczonych kosztów sądowych

Skarżący zarzucił rozstrzygnięciu:

- naruszenie prawa materialnego tj. normy art. 361 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji przyjęcie, że zasądzona na rzecz powoda kwota 16.104,96 zł odpowiada rzeczywistej szkodzie poniesionej przez powoda, podczas gdy powód nie udowodnił wysokości poniesionej faktycznie szkody;

- naruszenie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody w zakresie ustalającym przeciętne normy zużycia wody na jednego mieszkańca w gospodarstwach domowych, które maksymalnie wynoszą 5,4 m ³ na osobę w miesiącu, podczas gdy za okres od stycznia 2014 r. do lutego 2015 r. Sąd I instancji przyjął zużycie 12,8 m ³ podczas gdy z prywatnego dokumentu powoda wynika, że w miesiącach grudzień 2014 - luty 2015 przyjmuje on zużycie 4,68 m ³ na osobę, a zatem w tym zakresie Sąd I instancji orzekł ponad żądanie i naruszył przepis art. 321 k.p.c.;

- naruszenie prawa procesowego tj. normy art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i zasądzenie kwoty z tytułu mediów pomimo nieudowodnienia faktycznej szkody poniesionej przez powoda oraz przyjęcie zgodnie z twierdzeniem powoda, że wszystkie lokale są nieopomiarowane, podczas gdy z zeznań świadka A. W. jednoznacznie wynika, że lokal nr (...) jest wyposażony w wodomierz.

Skarżący wniósł o zmianę w zaskarżonej części wyroku i oddalenie w tym zakresie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje wg norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest zasadna.

W pierwszej kolejności koniecznym jest odniesienie się do zarzutów naruszenia przepisów postępowania, gdyż wnioski w tym zakresie z istoty swej determinują rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych, bowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania, mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Na wstępie zaznaczyć należy, że Sąd Apelacyjny ma nie tylko uprawnienie, ale obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz jego własnej oceny (art. 382 k.p.c.), przy uwzględnieniu zasad wynikających z art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd Okręgowy jest uprawniony bez uzupełniania postępowania dowodowego do dokonania odmiennych ustaleń faktycznych, jak i prawnych, innych niż Sąd I instancji, bez konieczności przeprowadzania samodzielnego postępowania dowodowego na podstawie materiału zgromadzonego przez Sąd I instancji i to w sytuacji, kiedy Sąd Rejonowy dokonał wyjaśnienia wszystkich okoliczności niezbędnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jednak ustaleń tych dokonał z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, o której mowa w art. 233 § 1 k.p.c. (por. orzeczenie SN z dnia 4 września 1997 r. II UKN 210/97 i 18 stycznia 2002 r. sygn. I CKN 567/99, Lex nr 53925).

Podzielić należy pogląd podniesiony w apelacji, że w sprawie doszło do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy materiału dowodowego dokonał w sposób wybiórczy, w konsekwencji naruszając przywołany przepis.

Oceniając materiał dowodowy Sąd Rejonowy całkowicie pominął ocenę osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań świadków A. S. i A. W. oraz dokument prywatny przedłożony przez stronę powodową wraz z pismem z dnia 6 grudnia 2016 roku.

W konsekwencji nie sposób uznać jak uczynił to Sąd Rejonowy, że powódka udowodniła wysokości dochodzonych roszczeń w zakresie dochodzonego odszkodowania za dostarczenie wody i odprowadzanie ścieków, i tym samym sprostała obowiązkom nałożonym na stronę w treści art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.

Z uwagi na fakt, że większość lokali w budynku jest nieopomiarowana, wysokość zużycia przypadająca na poszczególne lokale została obliczona w ten sposób, że od ogólnej wartości zużycia odjęte zostało zużycie wody przypadające na lokale opomiarowane, a pozostała wartość została podzielona na liczbę lokatorów zajmujących lokale nieopomiarowane.

Wymaga zaznaczenia, że samej metodologii wyliczenia szkody za dostarczenie wody i odprowadzanie ścieków nie sposób kwestionować, jednak uznać należy, że realiach niniejszej sprawy taki sposób wyliczenia szkody nie jest wystarczający.

W pierwszej kolejności wymaga podkreślenia, że przesłuchany w sprawie świadek A. S. zamieszkujący lokal nr. 19/20 zeznał, że w zajmowanym lokalu nie posiada ujęcia wody / protokół rozprawy z dnia 8.08.2017 adn. 00:17:57/. Nie ustalono przy tym z jakiego ujęcia wody korzysta.

Kolejny z przesłuchanych świadków – A. W. zeznała, że uiszczała opłaty za wodę bezpośrednio na konto gestorów. Co więcej, z tytułu opłat za wodę posiada nadpłaty.

Jak wynika z dalszych zeznań świadka A. W. lokal nr.10/11 jest opomiarowany – lokal wyposażony jest w wodomierz. Podczas gdy powód dochodził odszkodowania za lokal nr.10/11 jako nieopomiarowany.

Treść przywołanych zeznań świadków prowadzi do wniosku, że zaoferowane przez stronę powodową dowody nie pozwalają na wyprowadzenie pewnych i jednoznacznych wniosków w zakresie wyliczenia szkody w tej części. W konsekwencji wyliczenia kwoty odszkodowania jaki przedstawił powód i następczo zaakceptował Sąd Rejonowy jest niewystarczające.

Przedmiotowa konstatacja jest tym bardziej aktualna, że powód wraz z pismem procesowym z dnia 6 grudnia 2016 roku, przedstawił sporządzone przez siebie miesięczne wyliczenie zużycia wody za okres grudzień 2014 – luty 2015 roku w ilości 4,83 m ³ (k.122). Tymczasem Sąd Rejonowego ustalił opierając się w tym zakresie na twierdzeniach powoda, że miesięczne zużycie przypadające na osobę zajmującą lokal nie wyposażony w wodomierz wyniósł w tym okresie 12,8 m ³.

Warto podkreślić, że zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody przeciętne normy zużycia wody na jednego mieszkańca w gospodarstwach domowych wynoszą 5,4 m ³ miesięcznie. Ustalone przez Sąd Rejonowy wartości zużycia przekraczają znacznie ustalone, średnie wartości.

Pamiętać należy, że o ile roszczenie odszkodowawcze właściciela lokalu przeciwko gminie przewidziane w art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów (...) w związku z art. 417 k.c. obejmuje wynagrodzenie szkody w pełnej wysokości to nie może prowadzić do bezpodstawnego wzbogacenia właściciela lokalu.

Mając na uwadze, że pozwana w toku postępowania konsekwentnie kwestionowała wysokość dochodzonego roszczenia w tym zakresie ciężar udowodnienia wysokości szkody spoczywał na powódce, z mocy art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. czemu jednak powódka ewidentnie nie sprostała.

Z uwagi na stanowisko pozwanej, oraz sprzeczny materiał dowodowy, ustalenie wysokości szkody związanej z doporowadzeniem wody i odprowadzaniem ścieków nie mogło zostać poczynione na podstawie wnioskowania z innych ustalonych faktów jak uczynił to Sąd Rejonowy w swoim rozstrzygnięciu.

Treść rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego powoduje, że zbędne jest czynienie rozważań odnośnie pozostałych zarzutów apelacyjnych. Skoro strona powodowa nie zdołała skutecznie udowodnić, podstawowej przesłanki odpowiedzialności pozwanej tj. wysokości szkody.

Z tych względów Sąd Okręgowy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i przytoczonych wyżej przepisów, zmienił zaskarżony wyrok jak w części reformatoryjnej orzeczenia, dokonując korekty zasądzonej na rzecz powódki kwoty do kwoty 29.549,74 zł. ( 45.654.70 zł. – 16.104.96 zł.). Jeśli natomiast chodzi o objęte pozwem roszczenia odsetkowe, to uwzględniając zakres zaskarżenia oraz treść art. 481 k.c. w związku z art. 455 k.c. o odsetkach orzeczono jak w punkcie I.1 pkt. a i b wyroku.

O kosztach postępowania przed Sądem I instancji, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Zmiana wyroku co do meritum spowodowała zmianę rozstrzygnięcia co do kosztów postępowania za pierwszą instancję.

Należy więc przyjąć, że strona powodowa utrzymała się ze swoim roszczeniem w 63 % wartości przedmiotu sporu. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu (art. 100 k.p.c.) strony powinny ponieść jego koszty w takim stopniu w jakim przegrały sprawę, a zatem powódka w 37%, pozwana w 63 %.

Koszty procesu wyniosły łącznie 7.754 zł, w tym po stronie powódki 5.337 zł, a po stronie pozwanej 2.417 zł. Powódkę, zgodnie z podaną zasadą powinny obciążać w kwocie 2.868,98 zł (7.754 zł x 37 %), skoro jednak faktycznie poniosła koszty w kwocie 5.337 zł powódce należy się zwrot w kwocie 2.468,02 zł. / 5.337 zł. –2.868,98 zł./. Pozwana bowiem powinna ponieść koszty w kwocie 4.885,02 zł, a poniosła 2.417 złotych. Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w punkcie I.1 wyroku.

Sąd na podstawie art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2010r., nr 90, poz. 594 z późn. zm.) w zw. z art. 100 k.p.c. w punktach I.3 i I.4 wyroku obciążył powódkę i pozwaną nieuiszczonymi kosztami sądowymi, które wyniosły łącznie 2.768,08 zł. W przypadku powódki jest to kwota 1.024,18 zł / 2.768,08 zł x 37 % /, w przypadku pozwanej kwota 1.743,89 zł / 2.768,08 zł x 63 % /.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym zostało ustalone w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c., w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Na przedmiotowe koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w kwocie 1.800 zł. oraz opłata od apelacji w kwocie 806 złotych.