Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Sławomir Gosławski

Protokolant Agnieszka Olczyk

przy udziale --------

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2014 roku

sprawy A. S.

obwinionej z art.107 kw

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 23 października 2013 roku sygn. akt VII W 930/12

na podstawie art. 437 § 1 i 2 kpk, art. 438 pkt 2, 3 i 4 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpw, art. 634 kpk, art. 627 kpk, art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 119 kpw, art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, iż:

- z opisu czynu eliminuje czynności sprawcze w postaci opluwania drzwi, podrzucania na wycieraczkę martwych myszy;

- w miejsce kary grzywny na podstawie art. 107 kw orzeka w stosunku do obwinionej A. S. karę nagany;

w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokat K. R. kwotę 516,60 (pięćset szesnaście 60/100) złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej obwinionej z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

zasądza od obwinionej na rzecz Skarbu Państwa 200 (dwieście) złotych tytułem częściowego zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym;

w pozostałym zakresie zwalnia obwinioną od kosztów sądowych wynikających z postępowania przed Sądem II instancji.

IV Ka 695/13

UZASADNIENIE

A. S. została obwiniona o to, że:

w okresie od początku stycznia 2012 roku do dnia 16 listopada 2012 roku w celu dokuczenia W. R. i M. R. zamieszkałym w P. złośliwie ich niepokoiła w ten sposób, że dzwoniła do drzwi ich mieszkania, po czym uciekała, opluwała ich drzwi, podrzucała na ich wycieraczkę martwe myszy, używała wobec nich słów uznawanych powszechnie za wulgarne oraz nakleiła na ich skrzynce pocztowej naklejkę o obraźliwej treści,

tj. o wykroczenie z art. 107 kw.

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. wyrokiem z dnia 23 października 2013 roku w sprawie VII W 930/12:

1.obwinioną A. S. uznał za winną popełnienia zarzucanego jej czynu i za to na podstawie art. 107 kw wymierzył jej karę grzywny w wysokości 300 złotych;

2.zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata K. R. kwotę 312 złotych 42 grosze tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej obwinionej z urzędu;

3.zwolnił obwinioną od kosztów postępowania, które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Powyższy wyrok w całości zaskarżyła obrońca obwinionej.

Wyrokowi zarzuciła:

I.błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za jego podstawę, a mających wpływ na jego treść przez ustalenie na podstawie nieprawidłowej oceny dowodów, że obwiniona dopuściła się zarzucanego jej czynu;

II.obrazę prawa procesowego w postaci art. 7 kpw w zw. z art. 8 kpw, poprzez ukształtowanie przez organ orzekający w sprawie swojego przekonania w sposób dowolny polegający na odebraniu waloru wiarygodności wyjaśnieniom obwinionej i zeznaniom świadków E. S., matki obwinionej oraz D. Ż. i Z. K..

W konkluzji wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie obwinionej od dokonania przypisanego jej czynu, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Tryb.

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się o tyle zasadna, iż skutkowała ograniczeniem zakresu sprawstwa obwinionej i co za tym idzie złagodzeniem zastosowanej wobec A. S. reakcji karnej.

Na wstępie należy podkreślić, iż udowodnienie zachodzi wówczas, gdy w świetle przeprowadzonych dowodów fakt przeciwny dowodzeniu jest niemożliwy lub wysoce nieprawdopodobny. Wymóg udowodnienia należy jednak odnosić tylko do ustaleń niekorzystnych dla obwinionego, ponieważ on sam korzysta z domniemania niewinności ( art. 5 § 1 kpk w zw. z art. 8 kpw ), a nie dające się usunąć wątpliwości tłumaczy się na jego korzyść ( art. 5 § 2 kpk w zw. z art. 8 kpw ). Najmniejsze wątpliwości powodują, iż dany fakt nie może być uznany za udowodniony, a więc nie stanowi ustalenia faktycznego, które może być podstawą rozstrzygnięcia. Nieuprawdopodobnienie dowodzonej tezy nie może działać na niekorzyść obwinionego, albowiem może on być uznany winnym jedynie po udowodnieniu mu sprawstwa i winy.

Przedmiotowy zarzut obejmuje szereg odrębnych zdarzeń dotykających W. i M. R., z którymi obwiniona zamieszkiwała na jednej posesji, nastawionych na dokuczanie im i zakłócanie spokoju.

Sąd I instancji przyjął, iż wszystkie te działania podejmowała A. S.. Obwiniona w konsekwentnych wyjaśnieniach negowała swoją winę. Sąd merytoryczny ustalając sprawstwo obwinionej oparł się przede wszystkim na twierdzeniach W. R. i M. R.. Dowodem może być pomówienie. Dowód taki powinien być badany szczególnie wnikliwie, z jednoczesnym rozważeniem czy istnieją dowody choćby pośrednio potwierdzające wyjaśnienia pomawiającego, a nadto czy wyjaśnienia te są logiczne i nie wykazują chwiejności albo czy nie są wręcz nieprawdopodobne ( OSNKW 4 – 5/1970, poz. 46 ).

W tym kontekście należy podkreślić, iż:

-A. S. na posesji tej mieszkała u swojej matki, która również była zaangażowana w spory z pokrzywdzonymi ( wspólnie także hodowały koty, będące źródłem nieporozumień ). Wskazują na to na przykład twierdzenia W. R., który o opluwanie drzwi mieszkania obciąża obie kobiety, widział je także jak uciekały na górę po przylepieniu na nie wulgarnej nalepki. Pomiędzy stronami istnieje długotrwały konflikt, wynikający z innych potrzeb, poglądów na sposób korzystania z nieruchomości, koncepcji jej zagospodarowania, sytuacji materialnej i jej przejawów. Uwzględniając konfigurację przesłuchanych w sprawie świadków, których w uproszczeniu można podzielić na dwie grupy sprzyjające każdej ze stron, relacje personalne w budynku są skomplikowane oraz skontrastowane i rozkładają się na inne osoby;

-sąd I instancji słusznie uznał za wiarygodne zeznania pokrzywdzonych ( podzielił w tym zakresie argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia ), jednakże pominął, iż tylko w odniesieniu do części inkryminowanych zachowań obwinionej byli rzeczywiście ich naocznymi obserwatorami. W pozostałych przypadkach ( dotyczy to zwłaszcza opluwania drzwi, podrzucania na wycieraczkę martwych myszy ) z ich zeznań nie wynika, iż widzieli, aby te działania podejmowała właśnie A. S., jednakże przypisują je obwinionej, ponieważ są najbardziej z nią skonfliktowani - na zasadzie większego prawdopodobieństwa. Również świadkowie H. K., J. S. potwierdzając, iż obwiniona jest osobą wulgarną i negatywnie oceniając jej sylwetkę, o nękaniu małżonków R. mają wiedzę przede wszystkim z ich relacji. Z drugiej strony zeznania D. Ż. i Z. K. wskazują ( wbrew twierdzeniom obwinionej ), iż są pomiędzy A. S. a pokrzywdzonymi są jednak sytuacje konfliktowe , jednakże akcentują one, iż innym lokatorom przeszkadza to, że chcą oni rządzić na podwórku. Świadkowie ci nie utrzymują bliższych kontaktów z małżonkami R. i nie mają wiedzy odnośnie nękających ich przejawów zachowania się obwinionej ( pokrzywdzeni i obwiniona im się nie zwierzali ). D. Ż. przyznała ponadto, iż nie żyje dobrze z R., gdyż zwracają wszystkim uwagę. Dlatego relacje D. Ż. i Z. K. nie mogą podważyć wersji pokrzywdzonych, jednakże ją obiektywizują;

- w sprawie w odniesieniu nie do wszystkich czynności sprawczych objętych zarzutem występują dowody bezpośrednio wskazujące na sprawstwo obwinionej; dotyczy to zwłaszcza opluwania drzwi, podrzucania na wycieraczkę martwych myszy. W takiej sytuacji pełnowartościowy dowód sprawstwa mogą stanowić też dowody pośrednie (poszlaki). Warunkiem wówczas niezbędnym jest jednak, aby poszlaki te, rozumiane jako udowodnione fakty uboczne, z jednej strony prowadziły w drodze logicznego rozumowania do ustalenia w sposób niewątpliwy owego sprawstwa, a jednocześnie pozwalały na wykluczenie innej wersji zdarzenia. Całokształt materiału dowodowego pozwalać musi zatem na stwierdzenie, że inna interpretacja przyjętych faktów ubocznych - poszlak, nie jest możliwa. W niniejszej sprawie da się bowiem teoretycznie stworzyć inne hipotetyczne wersje związane ze sprawstwem tych zdarzeń. Nie można wykluczyć, iż opluwać drzwi mieszkania małżonków R. czy też podrzucać pod nie myszy mogli inni członkowie rodziny obwinionej ( w tym odwiedzający ją ), jak również lokatorzy, którzy wyrobili sobie negatywny stosunek do pokrzywdzonych.

Ponieważ w świetle zebranych dowodów nie da się bez obawy popełnienia pomyłki wykluczyć w omawianym zakresie innej wersji dotyczącej sprawstwa tych zachowań, to nie jest dopuszczalne przypisanie obwinionej całego zarzucanego jej czynu, jeżeli zachwiana została w tym względzie wersja oskarżenia, albowiem w takiej sytuacji chroni ją regula in dubio pro reo ( art. 5 § 2 kpk w zw. z art. 8 kpw ). Dlatego sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że z opisu czynu wyeliminował czynności sprawcze w postaci opluwania drzwi, podrzucania na wycieraczkę martwych myszy.

Skutkiem dokonanej zmiany jest zmniejszenie stopnia społecznej szkodliwości tego czynu. Cechy indywidualizujące ten czyn po dokonanej zmianie wymagały korekty zastosowanej wobec sprawcy reakcji karnej przez jej złagodzenie. Sąd odwoławczy w miejsce wymierzonej kary orzekł w stosunku do obwinionej na podstawie art. 107 kw karę nagany uwzględniając dodatkowo, iż:

-obwiniona jest osobą upośledzoną w stopniu lekkim, co ma wpływ na zmniejszenie jej stopnia zawinienia;

-nie była uprzednio karana za przestępstwa, stara się wykonywać pracę zarobkową, „chociaż obecnie jest na bezrobociu, jest postój w zakładzie”;

- przedmiotowy czyn był uwarunkowany środowiskowo, a obwiniona wyprowadziła się od matki, zmieniając miejsce zamieszkania.

Sąd II instancji uznał, iż wymierzona obwinionej ostatecznie kara jest adekwatna do wagi przypisanego jej czynu, sposobu działania, osoby sprawcy i spełni swoje zadania w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej.

W pozostałej części sąd okręgowy zaskarżony wyrok utrzymał w mocy podzielając ustalenia sądu merytorycznego i ich argumentację; w ich świetle nie budzi zastrzeżeń, iż w tych kwestiach odmówił wiary obwinionej i E. S., do czego był uprawniony.

Z tych względów sąd okręgowy orzekł, jak w sentencji.

Wynagrodzenie za obronę z urzędu zostało przyznane adwokatowi w wysokości stawki minimalnej powiększonej o podatek VAT; uwzględnia ono nakład pracy obrońcy, w tym obszerność i poziom profesjonalizmu apelacji, stopień skomplikowania sprawy.

Na podstawie przepisów powołanych w wyroku zasądził od obwinionej na rzecz Skarbu Państwa 200 złotych tytułem częściowego zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym; miał przy tym na uwadze trudną sytuację materialną obwinionej wynikającą z niskich dochodów i okresowego pozostawania bez pracy. Dlatego w pozostałym zakresie zwolnił obwinioną od kosztów sądowych wynikających z postępowania przed sądem II instancji.