Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa A. T.

przeciwko R. C.

o wydanie ruchomości

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 20 grudnia 2017 roku, sygn. akt I C 447/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego R. C. (1) na rzecz powoda A. T. kwotę 1.800,00 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Bartłomiej Biegański

Orzeczenie po sprostowaniu

Sygn. akt II Ca 200/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa A. T.

przeciwko R. C.

o wydanie ruchomości i o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 20 grudnia 2017 roku, sygn. akt I C 447/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego R. C. (1) na rzecz powoda A. T. kwotę 1.800,00 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Bartłomiej Biegański

Sygn. akt II Ca 200/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 21 lipca 2015 r. A. T. wniósł o nakazanie pozwanemu R. C., aby wydał powodowa samochodu marki (...), numer rejestracyjny (...) wraz kompletem kluczy i dokumentami dotyczącymi pojazdu. Ponadto powód wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego kwoty 16 425 złotych za bezumowne korzystanie z przedmiotowego pojazdu w okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 1 stycznia 2015 r. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty..

Na rozprawie mającej miejsce w dniu 20 lipca 2017 r. strona powodowa cofnęła powództwo w zakresie żądania wydania spornego pojazdu z uwagi na jego zwrot dokonany przez pozwanego w dniu 12 maja 2017 r.

Z kolei pismem z dnia 31 lipca 2017 r. strona powodowa rozszerzyła żądnie pozwu o kwotę 12.915 złotych, obejmującą okres bezumownego korzystania ze spornego pojazdu przez pozwanego od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 11 maja 2017 r. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia stronie pozwanej pisma rozszerzającego żądnie pozwu.

Strona pozwana wyraziła zgodę na cofnięcie powództwa w zakresie żądania wydania samochodu i wniosła o oddalenie powództwu o zapłatę za bezumowne korzystanie w całości.

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 12.740 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczonymi od dnia 10 maja 2017 r. do dnia zapłaty. Oddalił powództwo o zapłatę w pozostałym zakresie. Umorzył postępowanie w sprawie w zakresie żądania wydania samochodu. Nie obciążył stron procesu kosztami nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu, od rozszerzonej części powództwa, przejmując ją na rachunek Skarbu Państwa. Zniósł wzajemnie koszty procesu pomiędzy stronami.

Podstawą powyższego były następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

Powód A. T. współpracował z pozwanym R. C. przy produkcji (...) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod firmą (...). Współpraca ta zakończyła się z dniem 17 listopada 2011 r.

W 2009 r. powód A. T. nabył na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej samochód marki „B. (...)”, numer rejestracyjny (...). Przedmiotowy pojazd nabyty został za kwotę 24 500 złotych i zarejestrowany został na firmę prowadzoną przez powoda.

W związku ze współpracą prowadzoną z pozwanym powód A. T. użyczył R. C. przedmiotowy pojazd do bezpłatnego korzystania.

Po zakończeniu współpracy powód wielokrotnie wyzwał pozwanego do zwrotu użyczonego mu pojazdu, jednakże nie spowodowało to żadnej reakcji.

Wyrokiem wydanym w dniu 26 sierpnia 2014 r., w sprawie sygn. akt II. K. 238/13 Sąd Rejonowy w Pruszkowie uznał R. C. za winnego przywłaszczenia wyżej opisanego pojazdu (o wartości 16 600 złotych) na szkodę powoda A. T., w związku z czym skazał pozwanego za przedmiotowe przestępstwo na karę sześciu miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby dwóch lat. Ponadto zobowiązał pozwanego do naprawienia powstałej szkody poprzez zapłatę na rzecz powoda kwoty 16 600 złotych, w terminie sześciu miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia. Wydane przez Sąd Rejonowy w Pruszkowie orzeczenie jest prawomocne (apelacja wyniesiona przez pozwanego nie została przez Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem wydanym w dniu 06 lutego 2015 r., w sprawie sygn. akt X. Ka. 1360/14 uwzględniona, podobnie jak i wniesiona przez pozwanego kasacja, która została oddalona jako oczywiście nieuzasadniona postanowieniem wydanym przez Sąd Najwyższy w dniu 29 października 2015 r., w sprawie sygn. akt II KK 266/15).

Pozwany R. C. (1) w całości uregulował na rzecz powaoda A. T. kwotę 16 600 złotych, wynikającą z wyżej wskazanego orzeczenia karnego. W dniu 12 maja 2017 r. pozwany R. C. (1) zwrócił powodowi samochód marki „B. (...)”, numer rejestracyjny (...).

W zakresie żądania pozwu o wydanie rzeczy ruchomej - samochodu marki „B. (...)”, numer rejestracyjny (...)- ocena zasadności pozwu stała się bezprzedmiotowa z uwagi na jego cofnięcie.

W pozostałym zakresie żądanie pozwu nie budzi wątpliwości, albowiem bezspornym w sprawie jest, iż wyżej opisany samochód były użytkowany i wykorzystywany przez pozwanego R. C. (2) do dnia 12 maja 2017 r. kiedy to dobrowolnie zwrócił powodowi przedmiotowe auto.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż pozwanemu nie przysługiwało jakiekolwiek skuteczne uprawnienie do władania tym pojazdem. Pojazd ten został pozwanemu użyczony przez powoda na okres trwającej pomiędzy nimi współpracy. Jakkolwiek na okoliczność tą żadna umowa nie została sporządzona to fakt przekazania auta jest bezsporny i nie był w trakcie procesu przez pozwanego kwestionowany. Współpraca ta zakończyła się listopadzie 2011 r. W tej sytuacji w ocenie Sądu nic nie stało na przeszkodzie, aby przedmiotowe auto w tym momencie zostało zwrócone przez pozwanego. Skoro pozwany uczynił to dopiero w maju 2017 r., pomimo otrzymywania począwszy od 2012 r. licznych wezwań do niezwłocznego wydania pojazdu, strona powodowa ma pełne prawo domagać się stosownego odszkodowania za bezumowne z niego korzystanie.

Charakter współpracy pomiędzy stronami, na co zwracała uwagę strona pozwana nie ma żadnego znaczenia dla oceny zasadności żądania pozwu. W tym zakresie Sąd w całości podzielił argumentację strony powodowej przedstawioną w złożonych pismach procesowych, a ponadto Sąd zwrócił uwagę na treść orzeczenia wydanego w dniu 26 sierpnia 2014 r., w sprawie sygn. akt II. K. 238/13 przez Sąd Rejonowy w Pruszkowie. Sąd karny na mocy tego orzeczenia uznał pozwanego R. C. (1) za winnego przywłaszczenia spornego pojazdu na szkodę powoda A. T. i skazał pozwanego za przedmiotowe przestępstwo na karę sześciu miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby dwóch lat.

Treść wyroku karnego jest dla Sądu wiążąca (z uwagi na art. 11 k.p.c.) co tym bardziej przesadza brak jakiegokolwiek uprawnienia po stronie pozwanego do korzystania z samochodu. Zresztą zwrot pojazdu - jakkolwiek dopiero po upływie ponad pięciu lat - potwierdza, że pozwany miał świadomość braku podstaw do korzystania z niego.

Podstawą prawną żądania zasądzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z pojazdu jest art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. Sąd podzielił stanowisko strony powodowej, iż w okresie współpracy pomiędzy stronami pozwany był osobą korzystającą z pojazdu w dobrej wierze, zaś począwszy od listopada 2011 r., z uwagi na jej zakończenie stał się jego posiadaczem w złej wierze.

Sąd zaakceptował przyjęty przez stronę powodową sposób wyliczenia stosownego odszkodowania z tego tytułu (dlatego też Sąd oddalił wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego, tym bardziej w sytuacji gdy takiego wniosku nie złożyła strona pozwana). Przedmiotowy pojazd był wykorzystywany na terenie W., w tej sytuacji zasadnym jest przyjęcie stawki najmu samochodu osobowego na tym terenie, o zbliżonych parametrach. Stawka 15 złotych za dobę przyjęta w pozwie dla wyliczenia kwoty żądanej od pozwanego z tego tytułu absolutnie nie może zostać uznana za wygórowaną, o czym chociażby świadczą kalkulacje wynajmu pojazdu przedstawione przez stronę powodową w piśmie złożonym na rozprawie mającej miejsce w dniu 12 grudnia 2017 r. Wynika z nich, że pojazdy na terenie W. wynajmowane są za stawki wielokrotnie wyższe, poczynając od kwoty 199 złotych wzwyż (nawet do 400 złotych). W tej sytuacji kwota 15 złotych za dobę wynajmu za sporny pojazd z uwzględnieniem jego wieku nie jest stawką wygórowaną a wręcz symboliczną.

Strona powodowa po rozszerzeniu żądania pozwu pismem z dnia 31 lipca 2017 r. (które wręczone został pełnomocnikowi pozwanego na rozprawie w dniu 9 maja 2017 r) domagała się łącznie zasądzenia na swoją rzecz kwoty 29.340 złotych. Kwota ta zdaniem Sądu winna zostać pomniejszona o wpłatę dokonaną przez pozwanego w łącznej wysokości 16 600 złotych, na mocy orzeczenia karnego Sądu Rejonowego w Pruszkowie. W sytuacji, gdy pojazd został zwrócony powodowi nieuwzględnienie tej okoliczności doprowadziłoby do niczym nieuzasadnionego wzbogacenia A. T. kosztem pozwanego.

Mając więc na uwadze całokształt powyższych okoliczności zasadnym jest zasądzenie na rzecz powoda A. T. kwoty 12 740 złotych i dlatego też Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym i drugim wyroku, przy czym odsetki zasądzone zostały od dnia następnego po doręczeniu stronie pozwanej pisma rozszerzającego żądanie pozwu (kwota 16.600 złotych została zaliczona na poczet kwoty pierwotnie dochodzonej pozwem).

Sąd oddalił wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego celem ustalenia czy przedmiotem wynajmu są samochodu w takim wieku jak sporny pojazd, albowiem dowód ten nie jest istotny dla rozstrzygnięcia sprawy. Nawet hipotetyczna, negatywna odpowiedź biegłego przecież nie mogłaby pozbawić powoda domagania się z tego tytułu stosownej należności.

Ponieważ strona powodowa cofnęła powództwo w zakresie żądania wydania pojazdu (z uwagi na jego zwrot w trakcie procesu) Sąd w tym zakresie orzekł jak w punkcie trzecim wyroku, na podstawie art. 355 k.p.c.

O kosztach procesu (punkt czwarty i piąty wyroku) Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. (mając na uwadze stopień uwzględnienia i oddalenie roszczenia strony powodowej) w zw. z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Od pozwanego wyroku apelację złożył pozwany. Zaskarżył wyrok w części uwzględniającej powództwo. W apelacji zarzucił naruszenie przepisów prawa tj.:

1. art. 229 § l kc - poprzez nie uwzględnienie, że roszczenie powoda uległo przedawnieniu,

2. art. 227 kpc w związku z art. 217 § 1 kpc - poprzez niewłaściwą wykładnię i w konsekwencji niezastosowanie ww. przepisów, w szczególności bezzasadne oddalenie zgłoszonych przez pozwanego wniosków dowodowych, w tym dowodu z opinii biegłego,

3. 233 § 1 kpc - poprzez dokonanie oceny dowodów z pominięciem wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym nie uwzględnienie stanu, w tym wieku spornego pojazdu.

4. art. 278 kpc - poprzez oddalenie wniosku powoda o powołanie biegłego i nie uwzględnienie, że przy ustalaniu kwoty za bezumowne korzystanie konieczne jest oparcie się na wiedzy specjalistycznej,

5. art. 6 kc w zw. z art. 232 kpc - poprzez nie uwzględnienie, że na powodzie spoczywa ciężar dowodu w zakresie wykazania okoliczności w których wywodzi skutki prawne,

6. art. 328 § 2 kpc - poprzez wadliwe uzasadnienie zaskarżonego wyroku, w szczególności sporządzenie uzasadnienia postanowienia w sposób wewnętrznie sprzeczny, co uniemożliwia kontrolę instancyjną oraz nie odniesienie się do zgłoszonego zarzutu przedawnienia roszczenia i niewyjaśnienie dlaczego wpłaconą przez pozwanego kwotę 16 600 zł Sąd traktuje jako cześć wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy.

Występując z tymi zarzutami pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa o zapłatę w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za instancję odwoławczą. W sytuacji uznania, iż brak jest podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku, co do istoty sprawy, wniósł o jego uchylenie w części zaskarżonego i w tym zakresie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji wraz z pozostawieniem temu Sądowi orzeczenia o kosztach za instancję odwoławczą .

Na podstawie art. 380 kpc, wnosił również o ponowne rozpoznanie przez Sąd II instancji postanowienia Sądu I Instancji, zgodnie z którym Sąd oddalił wniosek dowodowy pozwanego na okoliczność: czy przedmiotem odpłatnego wynajmu są pojazdy o parametrach spornego pojazdu, w tym przy uwzględnieniu wieku tego pojazdu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest uzasadniona, a podniesione w niej zarzuty są chybione. Stosownie do przepisu art. 328§ 2 kpc, którego naruszenie zarzuca apelacja uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się opierał, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

O uchybieniu przepisowi art. 328§2 kpc można mówić jedynie wtedy, gdy uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia nie zawiera danych pozwalających na kontrolę tego orzeczenia (zob. postanowienie SN z dnia 21 lutego 2001 r., I CKN 185/01 Legalis, wyrok SN z dnia 22 maja 2003 r. II CKN 121/01 Legalis, z dnia 20 lutego 2003 r. I CKN 65/01 Legalis). W przedmiotowej sprawie treści zawarte w pisemnym uzasadnienia sądu pierwszej instancji pozwalają sądowi drugiej instancji na dokonanie kontroli zaskarżonego wyroku.

Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu wyroku, wbrew twierdzeniu skarżącego, wyjaśnił dlaczego kwotę 16.600 złotych wypłaconą powodowi przed dokonaniem faktycznego zwrotu samochodu, zaliczył na należne powodowi wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy. Wprawdzie w motywach wyroku ekspressis verbis nie odniósł się do stawianego przez pozwanego zarzutu przedawnienia, jednakże wobec uwzględnienia powództwa, nie ulega wątpliwości, że zarzutu przedawnienia nie podzielił. Stanowisko to jest prawidłowe i podlega akceptacji sądu drugiej instancji. Stosownie do przepisu art. 229 kc, którego naruszenie zarzucił skarżący, roszczenie właściciela przeciwko posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy przedawnia się z upływem roku od dnia zwrotu. Faktyczny zwrot samochodu przez pozwanego nastąpił w dniu 12 maja 2017 roku, kiedy to pozwany dostarczył powodowi samochód B., a ten go przyjął. Roszczenie powoda o wynagrodzeniu za korzystanie przez pozwanego z samochodu zatem przedawniłoby się z dniem 12 maja 2018 roku. Tymczasem żądania powoda o wynagrodzenie za korzystanie z samochodu zostały zgłoszone w postępowaniu sądowym przed tą datą. Oznacza to, że zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia nie jest uzasadniony, a wyrok uwzględniający powództwo nie narusza prawa materialnego - przepisu art. 229 kc.

Sąd pierwszej instancji nie naruszył także wskazanych w apelacji przepisów prawa procesowego. Decyzja sądu o nieuwzględnieniu wniosku dowodowego zgłoszonego przez pozwanego była prawidłowa. Pozwany złożył wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność, czy samochody w takim wieku, jak samochód B. z którego pozwany korzystał, mogą być przedmiotem wynajmu. Okoliczność wymieniona we wniosku dowodowego dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy nie ma większego znaczenia. Fakt, że samochód B., z którego korzystał pozwany, wyprodukowany był w 2001 roku nie może pozbawiać powoda prawa do żądania wynagrodzenia za korzystanie z samochodu. Trafnie, zatem sąd pierwszej instancji powyższy dowód uznał za zbędny. Natomiast, co do oddalenia wniosku o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego w celu ustalenia wysokości należnego wynagrodzenia to wniosek ten pochodził nie od pozwanego, lecz od powoda. Pozwany w toku postepowania sądowego przed sądem pierwszej instancji nie domagał się przeprowadzenia tego dowodu. Stąd też w postępowaniu apelacyjnym nie można się powołać na naruszenie przepisu prawa procesowego odnoszącego się do oddalenia wniosku dowodowego powoda. Jednocześnie nieprzeprowadzenie dowodu o który wnioskował powód nie oznacza, że sąd pierwszej instancji naruszył przepis art. 6 kc w zw. z art. 232 kpc przez wydanie orzeczenia w sytuacji nieudowodnienia przez powoda wysokości roszczenia. Wysokość tego roszczenia została wykazana innymi dowodami, jakie zostały zgłoszone przez powoda, a przedstawiającymi wysokość stawek przy najmie pojazdów na terenie W.. W świetle tych stawek, żądana przez powoda stawka 15 zł za dobę, nie może być uznana za wygórowaną i to nawet przy przyjęciu, że dotyczy korzystania z kilkunastoletniego samochodu.

Uznając zatem apelację pozwanego za pozbawioną uzasadnionych podstaw Sąd Okręgowy ją oddalił – art. 385 kpc. O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzekł na podstawie art. 98 kpc.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Bartłomiej Biegański