Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa Z. W. oraz J. P.

przeciwko Towarzystwu (...) SA z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 21 listopada 2017 roku, sygn. akt I C 621/17

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) SA z siedzibą w W. na rzecz: powódki J. P. kwotę 900,00 (dziewięćset) złotych oraz na rzecz powoda Z. W. kwotę 450,00 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Bartłomiej Biegański

Sygn. akt II Ca 240/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2018 roku Sąd Rejonowy w Bełchatowie zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki J. P. kwotę 20.000,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 13 marca 2017 roku do dnia zapłaty, a także kwotę 4.617,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu. Ponadto od tego pozwanego także Sąd Rejonowy w Bełchatowie zasądził na rzecz powoda Z. W. kwotę 10.000,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 13 marca 2017 roku do dnia zapłaty, zniósł koszty procesu pomiędzy tym powodem a pozwanym i powództwo w dalszej części oddalił.

Powyższe orzeczenie sąd pierwszej instancji oparł na ustaleniach faktycznych dotyczących zdarzenia drogowego z dnia (...) roku, w wyniku którego poszkodowana K. W. – siostra powodów - zmarła. Także sąd meriti wskazał w ustaleniach, że sprawca tego zdarzenia miał zawartą z pozwanym umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Również poczynił ustalenia dotyczące relacji rodzinnych pokrzywdzonej wypadkiem, przebiegu żałoby powodów po zmarłej siostrze oraz porad psychologa udzielanych powódce.

Sąd jako podstawę prawną zasądzonego roszczenia podał przepisy art. 822 § 1 K.c., 446 § 4 K.c. i art. 448 K.c. oraz art. 34 ust. 1 i art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Jako okoliczności mające wpływ na wysokość zasądzonego świadczenia względem powódki sąd pierwszej instancji wziął pod uwagę bardzo bliskie relacje z siostrą, wstrząs związany z jej śmiercią, który spowodował rozpacz, poczucie straty i żalu oraz zerwanie więzi emocjonalnej i poczucie cierpienia.

W stosunku do powoda natomiast Sąd Rejonowy kierował się przy miarkowaniu wysokości zadośćuczynienia także bliskimi i serdecznymi relacjami, ale nie tak intensywnymi jak w przypadku powódki, która zasięgała porad psychologa, a także jego urazem psychicznym związanym z utratą bliskiej osoby. Także sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę na to, że powód w trudnej sytuacji nie został sam, gdyż mógł liczyć na wsparcie innych członków swojej rodziny.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o odsetkach sąd meriti wskazał art. 481 § 1 K.c. w związku z art. 817 K.c. a orzeczenia w części dotyczącej kosztów zasadę odpowiedzialności za wynik procesu i art. 98 § 1 K.c. (względem powódki) oraz art. 100 K.c. (względem powoda).

Od powyższego rozstrzygnięcia apelację wywiódł pełnomocnik powoda, zaskarżając je w części dotyczącej punktu pierwszego rozstrzygnięcia ponad kwotę 10.000,00 złotych oraz ponad odsetki zasądzone od dnia 13 marca 2017 roku do dnia zapłaty od 10.000,00 złotych, a w zakresie powoda – ponad kwotę 5.000,00 złotych i także ponad odsetki zasądzone od dnia 13 marca 2017 roku do dnia zapłaty od 5.000,00 złotych, a także w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach pomiędzy pozwanym a powodem.

Apelujący sformułował zarzuty dotyczące wadliwej oceny materiału dowodowego, wyciągnięcia wadliwych wniosków dotyczących naruszenia dóbr osobistych powodów wskutek śmierci pokrzywdzonej. Pełnomocnik pozwanego także wskazał, że sąd pierwszej instancji dowolnie przyjął, ze powód udowodnił roszczenie, mimo, że wszechstronna ocena zebranego materiału nie pozwala na takie wnioski. Autor apelacji wskazał również na naruszenie art. 229 K.p.c. i art. 230 K.p.c. poprzez pominięcie tego, że pozwany kwestionował jakoby pozwani doznali jakiejkolwiek krzywdy w związku ze śmiercią syna i brata oraz na naruszenie art. 446 § 4 K.c. w związku z art. 316 § 1 K.p.c. poprzez dokonanie błędnej wykładni skutkującej przyznaniem zadośćuczynienia rażąco wygórowanego względem. Także został wywiedziony w apelacji zarzut dotyczący art. 481 § 1 K.c.

Wobec powyższego pełnomocnik pozwanego wywiódł wniosek o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa względem powodów w zaskarżonej części i rozliczenie kosztów procesu stosownie do wyniku sprawy, a także o zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje. Także pełnomocnik wywiódł wniosek alternatywny o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelacje pełnomocnik powodów wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasadna nie jest i jako taka zasługuje na oddalenie.

Zarzuty dotyczące błędu w ustaleniach faktycznych i dokonania niewłaściwej oceny materiału dowodowego są chybione. Aby wywieść skuteczne zarzuty w tym zakresie apelujący winien wykazać, że sąd pierwszej instancji uchybił zasadom logicznego rozumowania, właściwego wykorzystania doświadczenia życiowego oraz wymogowi całościowej i wszechstronnej oceny materiału dowodowego. Innymi słowy – skuteczne wywiedzenie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 K.p.c., wymaga aby autor apelacji wskazał na konkretne uchybienia w zakresie procesu oceny dowodów, jakich dopuścił się sąd meriti, a które polegały na naruszeniu powyższych zasad logiki lub zdrowego rozsądku. Absolutnie nie jest wystarczające wskazanie przez autora apelacji na własną wersję zdarzeń, na podstawie której będzie wywodził korzystne skutki procesowe. Dlatego ocena dowodów przedstawiona przez sąd pierwszej instancji mieści się w granicach wskazanych w art. 233 K.p.c. i zasługuje na pełną akceptację przez Sąd Okręgowy. Warto podkreślić, że ani w petitum apelacji, ani w jej uzasadnieniu nie wskazano na konkretne braki w procesie oceny dowodów, na sprzeczności twierdzeń Sądu Rejonowego z wynikami tej oceny, czy z samą treścią dowodów. Uzasadnienie tej części apelacji skupia się na obszernym przedstawieniu stanowisk judykatury i doktryny w zakresie oceny dowodów. Podobnie zresztą należy ocenić aktywność procesową pełnomocnika pozwanego w całym toku procesu. W odpowiedzi na pozew ograniczył się on wyłącznie do zaprzeczenia twierdzeniom sformułowanym w piśmie inicjującym proces, opierając się przy tym na argumentacji dotyczącej wieku pokrzywdzonej i spodziewanego w związku z tym jej zgonu, a także nie wywiódł żadnych wniosków dowodowych. Na terminie rozprawy przed sądem pierwszej instancji pełnomocnik nie stawił się i nie wykazał tym samym aktywności procesowej zmierzającej do możliwości poczynienia przez sąd ewentualnie korzystnych dla pozwanego ustaleń na podstawie przeprowadzanych przez sąd dowodów.

Nie jest także zasadny zarzut rzekomego naruszenia art. 229 K.p.c. oraz 230 K.p.c. Przede wszystkim dotyczy on zupełnie innego stanu faktycznego, gdyż mowa jest o krzywdzie związanej ze śmiercią brata i syna, a rodzaj i stopień pokrewieństwa powodów z pokrzywdzoną jest inny. Nadto podkreślenia wymaga to, ze z treści uzasadnienia sporządzonego przez sąd nie wynika, aby oparł on swe ustalenia faktyczne o okoliczności uznane za przyznane na podstawie tychże przepisów. To czyni zarzut ten zupełnie chybionym. Mało tego – w odpowiedzi na pozew pod koniec drugiej strony pisma – przyznał, że wystąpiła krzywda po stracie bliskiej siostry, ale jej stopień ocenił jako zbyt niski w stosunku do zasadności roszczenia o zadośćuczynienie.

Zarzuty naruszenia prawa materialnego – jakkolwiek sprzeczne w swej naturze z wcześniej wywiedzionymi i już omówionymi zarzutami rzekomych błędów w ocenie materiału dowodowego oraz w ustaleniach faktycznych – także nie są zasadne. Zarzuty te w jednej części sprowadzają się ogólnie rzecz biorąc do kwestionowania wysokości zasądzonego zadośćuczynienia. Podobnie, jak w wypadku zarzutów sprowadzających się do próby podważenia prawidłowych ustaleń faktycznych sądu pierwszej instancji – także w tym przypadku autor apelacji skupił się na przytoczeniu obszernym stanowisk orzecznictwa i nauki w tym względzie powstrzymując się od wywiedzenia konkretnych zarzutów związanych z przesłankami mającymi wpływ na wysokość zadośćuczynienia. Przede wszystkim należy podkreślić, że ustalając w oparciu o treść art. 448 KC w zw. z art. 24 § 1 KC - wysokość zadośćuczynienia, baczyć należy na rodzaj dobra prawnego, które zostało naruszone. Dlatego trzeba mieć na względzie, że życie ludzkie jest takim dobrem najwyższym i wartością bezcenną a – być może to już kolokwializm - ale żadna kwota nie rekompensuje straty osoby bliskiej. Dlatego celem zadośćuczynienia złagodzenie cierpień i krzywdy, a nie ich kompensacja. Wobec tego zadośćuczynienie musi być adekwatna w tym aspekcie i uwzględniać zarówno rozmiar doznanej krzywdy, ale także powinna być w rozsądnej granicy odpowiadającej aktualnym warunkom i stopie życiowej społeczeństwa. Ocena tych przesłanek pozostawiona jest uznaniu sędziowskiemu. Należy tylko przypomnieć na potrzeby tego uzasadnienia, że ważnymi czynnikami składającymi się na rozmiar wyrządzonej powodom krzywdy są: stopień bliskości ze zmarłą siostrą, stopień cierpień, których doznali w wyniku jej straty, zwłaszcza długotrwałość żałoby i stopień jej nasilenia, wystąpienie zaburzeń wynikających ze śmierci osoby bliskiej, funkcja w rodzinie pełniona przez zmarłą, stopień w jakim powodowie będą umieli się znaleźć w rzeczywistości po śmierci i stopień oparcia, jakie mogą znaleźć w innych bliskich. Biorąc pod uwagę trafność ustaleń faktycznych należy uznać, że te okoliczności sąd pierwszej instancji pod uwagę wziął w sposób prawidłowy i trafnie je wyważył, różnicując przy tym owe przesłanki indywidualizując je w stosunku do każdego z powodów. Przy tym Sąd Rejonowy nie pominął żadnych istotnych okoliczności. Unikając zbędnych powtórzeń w stosunku do uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji, stwierdzić wypada tylko tyle, że Sąd Okręgowy rozważania w tym zakresie Sądu Rejonowego przyjmuje za własne, a zarzuty dotyczące rzekomego naruszenia art. 446 § 4 K.c. za zupełnie chybione.

Ostatni z zarzutów dotyczący treści art. 481 § 1 K.c. także trafny nie jest. Na zasadzie wskazanej w tym przepisie dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne. Termin spełnienia świadczenia wyznacza przede wszystkim treść lub właściwość zobowiązania. Jeżeli nie można go oznaczyć według żadnego z wymienionych kryteriów, zobowiązanie ma charakter bezterminowy, a o przekształceniu go w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do wykonania. W myśl z art. 455 K.c., jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Dłużnik popada w opóźnienie także wtedy, gdy kwestionuje wezwanie do zapłaty w całości lub części (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 stycznia 2018 roku wydanego w sprawie I ACa 725/17).

Wobec powyższego apelację jako niezasadną należało oddalić. O kosztach postepowania odwoławczego sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 K.p.c. w związku z art. 391 K.p.c.