Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 31 lipca 2018 r. w Olsztynie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W.

przeciwko M. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 27 marca 2018 r., sygn. akt I C 3930/17 upr.

oddala apelację.

Mirosław Wieczorkiewicz

Sygn. akt IX Ca 1044/18 (upr.)

UZASADNIENIE

Powód domagał się od pozwanej kwoty 14.898,40,,-zł z odsetkami umownymi i za opóźnienie oraz kosztami procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że powód nabył od pierwotnego wierzyciela (...) Bank S.A. wierzytelność wobec pozwanej wynikającą z umowy kredytu.

Pozwana nie stawiła się na rozprawie, nie złożyła odpowiedzi na pozew i nie złożyła wyjaśnień w sprawie.

Wyrokiem zaocznym z dnia 27 marca 2018r. Sąd Rejonowy w Olsztynie oddalił powództwo.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 16 maja 2007r. pozwana zawarła z (...) Bankiem S.A. z siedzibą w K. umowę, na podstawie której Bank udzielił jej kredytu w kwocie 5.667,87,-zł. W dniu 25 czerwca 2014r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawarł z powodem umowę przelewu bliżej nieokreślonych wierzytelności. Powód przedłożył odpis wyciągu z tejże umowy cesji. Według Sądu I instancji wyciąg ten zawiera zakreślenia uniemożliwiające zapoznanie się z pełną treścią tej umowy.

Mając to na uwadze Sąd Rejonowy wskazał, że powód w żaden sposób nie udowodnił, aby nabył wierzytelność wobec pozwanej na podstawie umowy przelewu wierzytelności. Umowa przelewu nie wymienia wierzytelności wobec pozwanego. Ponadto powód nie udowodnił, że pomiędzy pozwaną a pierwotnym wierzycielem została skutecznie zawarta jakakolwiek umowa kredytu.

W tych warunkach Sąd I instancji uznał roszczenie powoda jako nieudowodnione, dlatego powództwo oddalił.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, zaskarżając rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji w całości.

Powód zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegający na uznaniu przez Sąd, iż załączone do pozwu dokumenty nie mogą stanowić dowodu w sprawie, gdyż nie są odpisami dokumentów, ale ich kserokopią, również w zakresie podpisu pełnomocnika uwierzytelniającego, mimo iż fakt powyższy nie wynika ze znajdujących się w aktach sprawy dokumentów, co w konsekwencji spowodowało nierozpoznanie istoty sprawy i oddalenie powództwa,

2.  naruszenie art. 233 § 1 kpc, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów poprzez wyprowadzenie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego przy dokonywaniu oceny wiarygodności i mocy materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie i uznanie, iż:

-

powód nie wykazał zasadności dochodzonego roszczenia, gdyż nie złożył na poparcie swoich twierdzeń stosownych dokumentów, ponieważ dowody złożone do akt sprawy budzą wątpliwości w zakresie autentyczności podpisu pełnomocnika, który nie jest podpisem własnoręcznym, a jedynie jego kserokopią, podczas gdy zarówno pozew, jak i jego załączniki w egzemplarzu przeznaczonym dla sądu zostały opatrzone autentycznym, własnoręcznym podpisem występującego w sprawie profesjonalnego pełnomocnika, zaś kserokopię stanowił jedynie odpis pisma z załącznikami dla doręczenia stronie przeciwnej.

Mając powyższe na uwadze, powód wniósł o:

1.  zmianę wyroku w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty żądanej w pozwie wraz ustawowymi i umownymi odsetkami,

2.  kwoty wskazanej w spisie kosztów tytułem zwrotu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem I instancji oraz zwrotu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem II instancji, na którą składa się opłata od apelacji oraz koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych,

3.  ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, wraz z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Niezależnie od podniesionych w apelacji zarzutów wskazać należy, że w dniu 9 lipca 2018r. weszły w życie zmiany wprowadzone do kodeksu cywilnego ustawą z dnia 13 kwietnia 2018r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 1104).

Nowelizacja przepisów skróciła m.in. terminy przedawnienia oraz wprowadziła automatyczne badanie przedawnienia przez sąd w sprawach wytoczonych przeciwko konsumentom.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 118 kc, ogólny termin przedawnienia roszczeń majątkowych uległ skróceniu z 10 do 6 lat. Zmianie nie uległ natomiast termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - i tak jak dotychczas - wynosi on trzy lata. Jednakże według nowej treści wskazanego przepisu - koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Ustawodawca wprowadził również do porządku prawnego art. 117 § 2 ¹ kc, który stanowi, że po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi.

Oznacza to, że jeśli wierzyciel będący przedsiębiorcą występuje z pozwem przeciwko konsumentowi, sąd ma obowiązek z urzędu - czyli bez zarzutu, czy wniosku ze strony konsumenta - zbadać, czy dług jest przedawniony i jeśli doszło do przedawnienia - powództwo co do zasady oddalić.

Ustawa z dnia 13 kwietnia 2018r. nowelizująca kodeks cywilny, zawiera szczątkowe przepisy intertemporalne, w tym art. 5 ust. 5 cytowanej ustawy stanowiący, że roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym przepisami znowelizowanymi.

Oznacza to, że w każdej obecnie toczącej się sprawie przeciwko konsumentowi sąd z urzędu rozważy, czy roszczenie uległo przedawnieniu przy zastosowaniu nowych przepisów. Nie ograniczono bowiem zastosowania przepisów nowych do spraw wszczętych po dniu 9 lipca 2018r.

Przenosząc powyższe założenia na realia niniejszej sprawy wskazać należy, że pozwaną i poprzednika prawnego powoda łączyła umowa kredytu konsumpcyjnego nr (...) z dnia 16 maja 2007r.

Jak zasygnalizowano powyżej - zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 118 kc - termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata.

Niewątpliwie umowa bankowa łącząca pozwaną z pierwotnym wierzycielem była związana z działalnością gospodarczą (...) Bank S.A. w K..

Mając zatem na uwadze datę zawarcia umowy, tj. 16 maja 2007r. termin ten zakończył się przed wszczęciem niniejszego procesu (9 października 2017r.), gdyż powód w żaden sposób nie wykazał, aby wierzytelność powstała w późniejszym okresie.

Z akt sprawy wynika, że wierzyciel pierwotny podjął czynności przerywające biegu przedawnienia.

W dniu 21 sierpnia 2009r. wystawiony został bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko pozwanej (k. 39), któremu została nadana klauzula wykonalności w dniu 14 września 2009r. (k. 40).

W tej sytuacji wymagalność ewentualnego zobowiązania była już od 2009r. i od tej daty biegł termin przedawnienia sporne roszczenia.

Sąd Okręgowy pragnie jednak wyjaśnić, że - nabywca wierzytelności niebędący bankiem - nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Przerwanie biegu przedawnienia na skutek wszczęcia postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, jest związane tylko z podmiotami uczestniczącymi w tym postępowaniu i na podstawie tego tytułu, w granicach ukształtowanych klauzulą wykonalności (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2017r., III CZP 17/17, Lex nr 2302761, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016r., akt III CZP 29/16, Lex nr 2067028, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4 października 2017r., I ACa 352/17, Lex nr 2501301).

W aktach brak jest jednocześnie dowodu wskazującego na to, że w niniejszej sprawie miała miejsce jakakolwiek inna okoliczność powodująca przerwanie czy zawieszenie biegu przedawnienia w rozumieniu art. 121 kc i art. 123 kc.

Wskazać przy tym należy, że zakaz dochodzenia względem konsumentów roszczeń przedawnionych nie ma charakteru bezwzględnego.

Omawiana nowelizacja wprowadziła również nowy art. 117 ¹ § 2 kc, który określa w jakich przypadkach sąd może nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia wobec konsumenta.

Otóż sąd rozważając każdą sprawę indywidualnie, biorąc pod uwagę zasady słuszności, może nie uwzględnić przedawnienia roszczenia. Oceniając sprawę sąd bierze pod uwagę długość terminu przedawnienia, długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia oraz charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

W ocenie Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie nie wystąpiła żadna przesłanka uzasadniająca zastosowanie ww. przepisu.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie potwierdza stanowisko Sądu Rejonowego, że powód nie udowodnił nabycia wierzytelności wobec pozwanej na podstawie umowy cesji, a także przysługiwania takiego prawa pierwotnemu wierzycielowi (...) Bank S.A. w K..

Powód stawiając zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc polemizuje z ustaleniami faktycznymi.

W postępowaniu uproszczonym z uwagi na ograniczenia kognicji Sądu odwoławczego oraz katalog zarzutów apelacyjnych, niedopuszczalne są zarzuty, które dotyczą ustalenia faktów lub oceny dowodów, zwłaszcza, że nie przedstawiono żadnych okoliczności i dowodów, których istnienie wykryto dopiero po wydaniu zaskarżonego orzeczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2010r,. II PK 178/09, Lex nr 577829, Komentarz do art. 505 ⁹ kpc pod red. Marszałkowska-Krześ 2015 wyd. 13, publik. Legalis, Komentarz KPC, t. II pod red. Piasecki 2014 wyd. 6, J. Jaśkiewicz, Apelacja w postępowaniu uproszczonym, PS 2003, Nr 10, s. 73; zob. także M Michalska-Marciniak, Zasada instancyjności w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2013, s. 332, M. Manowska, Postępowania odrębne, s. 323).

Z tego względu, Sąd II instancji nie mógł rozpoznać zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc.

Z kolei zarzut sprzeczności istotnych ustaleń Sądu I instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie mógł zostać rozpoznany z powodów natury formalnej.

Otóż skarżący podniósł, że Sąd Rejonowy bezzasadnie pominął przedłożone przez powoda kserokopie nieprawidłowo uznając, że nie mogą one stanowić dowodu w niniejszej sprawie.

Z protokołu rozprawy z dnia 27 marca 2018r. wynika, że dowody znajdujące się na kartach 17 - 19 (umowa przelewu wierzytelności), 31 (załącznik do umowy cesji) oraz 42 - 44 (zawiadomienie o umowie cesji oraz wezwanie do zapłaty) zostały pominięte.

Za ugruntowany w orzecznictwie uznać należy pogląd, że strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania polegającego na wydaniu postanowienia, które może być zmienione lub uchylone stosowanie do okoliczności, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie w toku posiedzenia, a w razie nieobecności - na najbliższym posiedzeniu, chyba że niezgłoszenie zastrzeżenia nastąpiło bez jej winy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2005 r. III CZP 55/05, Legalis 70737).

Z protokołu rozprawy z dnia 27 marca 2017r. wynika, że pełnomocnik pozwanego - prawidłowo wezwany - nie stawił się na rozprawę, a tym samym nie zakwestionował niedopuszczenia przez Sąd I instancji dowodów znajdujących się na wymienionych kartach poprzez złożenie zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 kpc.

W tych okolicznościach, wobec braku zgłoszenia zastrzeżenia do protokołu na podstawie art. 162 kpc, strona powodowa utraciła możliwość powoływania się na pominięcie złożonych dowodów przez Sąd I instancji.

Na marginesie wskazać należy, że warunkiem zaskarżalności niezaskarżalnych postanowień, które miały wpływ na wynik sprawy (np. pomijających dowody przedłożone przez stronę) jest zamieszczenie w środku zaskarżenia stosownego, wyraźnego wniosku w tym zakresie (art. 380 kpc). W odniesieniu do środków zaskarżenia wnoszonych przez zawodowych pełnomocników wniosek taki powinien być w nich wyraźnie i jednoznacznie sformułowany (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2016 r., II CZ 125/16, Legalis 1546834).

Tymczasem w apelacji powoda (sporządzonej przez zawodowego pełnomocnika), nie zamieszczono żadnego wniosku w tym zakresie.

Zatem i z tego powodu, zarzut sprzeczności ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego nie mógł być rozpoznany.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 kpc.

Apelacja została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. art. 505 ¹⁰ § 2 kpc.

Sąd odwoławczy nie orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego, gdyż strona skarżąca przegrała proces, a strona wygrywająca ten spór nie wniosła o zasądzenie tych kosztów.

Na koniec należy wskazać, że także wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji nie spełnia wymogów z art. 386 § 2 - 4 kpc, ponieważ nie zawiera nawet w tej części argumentacji, która powinna być zawarta w uzasadnieniu apelacji.

Mirosław Wieczorkiewicz