Sygn. akt: KIO 758/18
WYROK
z dnia 7 maja 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Robert Skrzeszewski
Protokolant: Piotr Cegłowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 maja 2018 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 20 kwietnia 2018 r. przez
wykonawcę Sanito sp. z o.o., ul. Puławska 476, 02-884 Warszawa w postępowaniu
prowadzonym przez Gminę Borki, ul. Wojska Polskiego 41, 21-345 Borki
przy udziale wykonawcy Antinus sp. z o.o. z siedzibą w Skierniewicach zgłaszającego
swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO 758/18 po stronie
Zamawiającego
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża Odwołującego: Sanito sp. z o.o., ul. Puławska 476,
02-884 Warszawa i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego: Sanito sp. z
o.o., ul. Puławska 476, 02-884 Warszawa w tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Odwołującego: Sanito sp. z o.o., ul. Puławska 476, 02-884 Warszawa
na rzecz Zamawiającego: Gminy Borki, ul. Wojska Polskiego 41, 21-345 Borki kwotę 3 600 zł
00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu zwrotu kosztów wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579 wraz ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7
dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Lublinie.
Przewodniczący:……………………………..
Sygn. akt: KIO 758/18
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający: Gmina Borki, ul. Wojska Polskiego 41, 21-345 Borki wszczął
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na Dostawę i montaż kolektorów
słonecznych na terenie Gminy Borki w ramach projektu „Słońce naszym wsparciem - solary
w Gminie Borki”, znak sprawy: RRI.271.1.1.2018.MZ.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia 16/01/2018 r. nr 17658-2018-PL.
W dniu 10 kwietnia 2018 r. Odwołujący: Sanito Sp. z o.o., ul. Puławska 476, 02-884
Warszawa powziął wiadomość o wykluczenie go z przedmiotowego przetargu.
Nie zgadzając się z powyższą czynnością Zamawiającego Odwołujący w dniu 20
kwietnia 2018r. wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 7 ust. 1 ustawy Pzp poprzez
naruszenie zasady nakazującej prowadzenie postępowania w sposób zapewniający
zachowanie uczciwej konkurencji, równego traktowania wykonawców i przejrzystości oraz
naruszenie innych pozostających w związku z art. 7 przepisów, tj.:
1. naruszenie art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579 ze zm.), zwanej dalej ustawą Pzp (i w
konsekwencji naruszenie art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp), w wyniku bezzasadnego i
niezgodnego z Ustawą wykluczenia Odwołującego - ponieważ jak wskazuje Zamawiający w
uzasadnieniu pisma z dnia 10 kwietnia 2018 r. Odwołujący nie przedstawił dokumentu w
postaci zaświadczenia właściwego naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego, że
wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków, wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące
przed upływem terminu składania ofert, lub innego dokumentu potwierdzającego, że
wykonawca zawarł porozumienie z właściwym organem podatkowym w sprawie tych
należności wraz z ewentualnymi odsetkami lub grzywnami, w szczególności uzyskał
przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub
wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu, oraz w konsekwencji
naruszenie art. 92 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp poprzez poinformowanie o wykluczeniu
Odwołującego, podczas gdy Zamawiający nie zachodzą przesłanki do jego wykluczeniu;
2. (względnie) naruszenie art. 26 ust. 3 oraz 24 ust. 8 i 9 ustawy Pzp w wyniku
zaniechania przeprowadzenia wyjaśnień i uzupełnienia zaświadczenia z US przez
Odwołującego oraz zaniechania wezwania Odwołującego (brak umożliwienia skorzystania z
procedury tzw. samooczyszczenia) do przedstawienia dowodów i wyczerpującego
wyjaśnienia stanu faktycznego związanego ze wskazaną w uzasadnieniu podstawą
wykluczenia jaką był w istocie art. 24 ust. 5 pkt 8) ustawy Pzp;
3. (względnie) naruszenie §15 Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca
2016 r. w sprawie rodzaju dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, w przypadku wątpliwości
Zamawiającego co do treści zaświadczenia z US przedłożonego w toku postępowania;
4. (względnie) naruszenie art. 26 ust. 2f ustawy Pzp w wyniku zaniechania
zastosowania tego przepisu w przypadku gdy przedstawione przez Odwołującego
zaświadczenie z ZUS było w ocenie niewystarczające, a więc uzupełnienie drugiej strony
zaświadczenia w ocenie Zamawiającego okazało się w istocie niezbędne do zapewnienia
odpowiedniego przebiegu postępowania;
oraz innych przepisów prawa wskazanych w treści uzasadnienia odwołania.
W świetle powyższych zarzutów Odwołujący wnosił o uwzględnienie odwołania,
albowiem ww. naruszenia mają istotny wpływ na wynik postępowania, a konsekwencji
Odwołujący wnosił o:
1. nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności polegającej na
wykluczeniu Odwołującego z postępowania;
2. nakazanie Zamawiającemu powtórzenia czynności oceny ofert;
3. nakazanie Zamawiającemu dokonanie wyboru oferty Odwołującego, jako
oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący, wnosząc niniejsze odwołania, stwierdził, że z całą stanowczością
podważa zasadność i poprawność podjętych przez Zamawiającego rozstrzygnięć, wskazując
jak poniżej.
Zwrócił uwagę, ze Zamawiający w treści pisma z dnia 10 kwietnia 2018 r. o
wykluczeniu Odwołującego, jako podstawę prawną wskazał art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp,
co jednocześnie wywiódł z brzmienia art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp, na co wskazano w
uzasadnieniu do ww. pisma.
Zauważył, że jak wskazuje się w treści uzasadnienia, dokument w postaci
zaświadczenia właściwego naczelnika urzędu skarbowego „miał potwierdzać brak podstaw
wykluczenia w oparciu o przepisy art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy (zamawiający wyklucza
wykonawcę, który naruszył obowiązki dotyczące płatności podatków, opłat lub składek na
ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, co zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą
stosownych środków dowodowych, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 15,
chyba że wykonawca dokonał płatności należnych podatków, opłat lub składek na
ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne wraz z odsetkami łub grzywnami lub zawarł wiążące
porozumienie w sprawie spłaty tych należności).”.
Przyznał, że bezsporne w sprawie jest to, iż na wezwanie w trybie art. 26 ust. 1
ustawy Pzp do złożenia dokumentów, złożył m.in. omyłkowe zaświadczenie na inny podmiot
(Fundacja Trzy Trąby).
Następnie Zamawiający w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp wezwał Odwołującego do
złożenia prawidłowego zaświadczenia, odnoszącego się do wykonawcy składającego ofertę,
gdzie w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego Odwołujący złożył po raz pierwszy
dokument zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego (zawarty na stronach 1 i 3).
Wskazał również, że w dalszej kolejności Zamawiający podał nie do końca poprawne
stwierdzenia (z punktu widzenia treści SIWZ) oraz wyciągnął niesłuszne wnioski, bowiem
stwierdził, jakoby zaświadczenie, o którym mowa w pkt 8.7.2 SIWZ powinno być złożone
zgodnie z wzorem stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29
grudnia 2015 r. w sprawie zaświadczeń wydawanych przez organy podatkowe (Dz. U. z
2015 r. poz. 2355) i powinno obejmować 3 strony.
Według Odwołującego - Zamawiający zapominał, że: (1) nie wskazał tego rodzaju
oczekiwania w treści SIWZ, a co ważniejsze (2) z punktu widzenia podstawy wykluczenia
Odwołującego, którą w istocie przyjął (art. 24 ust. 5 pkt 8) informacje zawarte na stronie 2
tego zaświadczenia były zbędne z punktu widzenia oceny podstawy wykluczenia
Odwołującego.
Wyjaśnił, że sam Zamawiający wskazał w treści uzasadnienia w piśmie stanowiącym
podstawę wykluczenia, zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp, w ramach której
Zamawiający wyklucza wykonawcę, który naruszył obowiązki dotyczące płatności podatków,
opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, co zamawiający jest w stanie
wykazać za pomocą stosownych środków dowodowych, z wyjątkiem przypadku, o którym
mowa w ust. 1 pkt 15, chyba że wykonawca dokonał płatności należnych podatków, opłat lub
składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne wraz z odsetkami lub grzywnami lub
zawarł wiążące porozumienie w sprawie spłaty tych należności.
W konsekwencji z powyższego punktu widzenia podstawą wykluczenia może być
jedynie naruszenie obowiązków dotyczących płatności podatków, co na zaświadczeniu jest
potwierdzone na 1 stronie, która była przedstawiona Zamawiającego w postępowaniu.
Powołał się na definicję „podatku”, o którym mowa w ww. przepisie, gdzie pojęcie
powyższe zdefiniowano w art. 6 oraz art. 3 pkt 3) ustawy z dnia 29 sierpnia 1977 r.
Ordynacja podatkowa. Zgodnie z ww. przepisami „Podatkiem jest publicznoprawne,
nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa,
województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.” oraz przez podatki
rozumie się również: a) zaliczki na podatki, b) raty podatków, jeżeli przepisy prawa
podatkowego przewidują płatność podatku w ratach, c) opłaty oraz niepodatkowe należności
budżetowe”.
Wywodził, że konsekwencji, skoro przedstawione przez Odwołującego w toku
postępowania zaświadczenie na pierwszej stronie stwierdzało, że „nie ujawniono zaległości
podatkowych”, a jednocześnie druga strona zaświadczenia takich informacji siłą rzeczy nie
zawiera, to Zamawiający nie miał podstaw, aby z punktu widzenia podstawy wykluczenia
wykonawcy tj. z punktu widzenia brzmienia art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp, na podstawie
jedynie omyłkowego niezałączenia drugiej strony zaświadczenia, stwierdzić, że Odwołujący
naruszył obowiązki w zakresie płatności podatków. Decyzja Zamawiającego pozostaje w
sprzeczności z literalną treścią zawartą w zaświadczeniu na stronie pierwszej i nie wpływa
na nią pominięcie informacji zawartych na stronie drugiej zaświadczenia.
Tym samym z punktu widzenia podstawy wykluczenia, którą Zamawiający przyjął (tj.
art. 24 ust. 1 pkt 12, art. 24 ust. 5 pkt 8) podjęcie decyzji, iż Odwołujący naruszył obowiązki
dotyczące płatności podatków oraz że nie przedstawił właściwego dokumentu, było rażąco
nieprawidłowe.
Dodatkowo, wskazał, że pomimo powyższych racji Odwołującego, należy zauważyć,
że to na Zamawiającym zgodnie z przywołanym ww. przepisem ciążył obowiązek wykazania
(jeśli Zamawiający uznaje, że zachodzi podstawa do wykluczenia wykonawcy na podstawie
przepisu art. 24 ust. 5 pkt 8) za pomocą stosownych środków dowodowych naruszenia
obowiązków dotyczących płatności podatków.
Według Odwołującego - co istotne Zamawiający nie był i nie byłby w stanie wykazać
takiego stanu faktycznego, albowiem stan rzeczywisty wynikający z zaświadczenia
przedłożonego przez Odwołującego potwierdza, że naruszeń w płatności podatków nie
odnotowano.
Jednoznacznym dowodem na prawdziwość twierdzeń Odwołującego i znoszącym
jakiekolwiek wątpliwości jest – jego zdaniem - tożsamy jak złożony w toku postępowania
dokument - zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego z dnia 23 lutego 2018 r.
(indywidualny nr zaświadczenia 1472-SER-2.4050.1326.2018).
W ocenie Odwołującego - brak jednej strony (druga strona tego zaświadczenia) nie
pozbawia przedstawionego zaświadczenia mocy prawnej, tym bardziej, że informacje, które
stały się podstawą wykluczenia Odwołującego, były zawarte na pierwszej i trzeciej stronie
zaświadczenia, które zostało przedłożone Zamawiającemu w toku postępowania.
Zauważył również, iż uwzględniając, że złożony w toku postępowania dokument -
zaświadczenie z US posiada indywidualny numer zaświadczenia, nie istnieje jakakolwiek
obawa, naruszenia konkurencji i równego traktowania wykonawców, w przypadku gdyby
Zamawiający wezwał Wykonawcę do uzupełnienia drugiej strony zaświadczenia lub całego
dokumentu.
Oczywistym jest – przyznała Odwołujący, że dominującym w orzecznictwie co do
zasady możliwość jednokrotnego uzupełnienia dokumentów, tym niemniej w zaistniałej
szczególnej niniejszej sytuacji przyjęcie tejże zasady rażąco i z nieuzasadnionych względów
formalizowałoby sytuację prawną w tym postępowaniu względem wykonawcy.
Oceniając całokształt przedmiotowej sprawy ocenić wskazał, że zachodzą w
orzecznictwie odstępstwa od ww. reguły jednokrotności wezwania, których potwierdzeniem
są następujące orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej, gdzie przyjęto, że dopuszczalne jest
ponowne wezwanie o uzupełnienie określonego dokumentu, o ile dotyczyć będzie ono
innych braków, czy błędów, a także, że zasada jednokrotnego wezwania wykonawcy do
uzupełnienia dokumentów doznaje wyłączenia w sytuacji, gdy zachodzi potrzeba ponownego
wezwania z uwagi na nowe okoliczności, na które zamawiający nie powoływał się w
pierwotnym wezwaniu.
W konsekwencji tego jest możliwe kolejne wezwanie do uzupełnienia tego samego
dokumentu, jednakże dotyczące innych okoliczności niż uprzednie wezwanie, a zasada
jednokrotnego wzywania w odróżnieniu od podstawowych zasad procesu udzielania
zamówień publicznych - nie znajduje bezpośredniego odzwierciedlenia w przepisach ustawy
z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych. Dlatego też zasada ta nie może
być mechanicznie stosowana do wszystkich stanów faktycznych.
Dodatkowo zauważył, że trudno jest mówić o prawidłowej interpretacji tejże zasady
(jednokrotności wezwania), albowiem nie wynika ona wprost z żadnego przepisu.
Według Odwołującego - problemem jest właściwe jej stosowanie - w ramach
dyskrecjonalnej władzy zamawiającego, przy uwzględnieniu indywidualnych stanów
faktycznych.
Zdaniem Odwołującego - wiodące znaczenie należy przypisywać zasadom
wynikającym wprost z przepisów ustawy Pzp, tj. zasady uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania wykonawców, zamawiający ma prawo wyjaśniać już uzupełniony dokument,
jeżeli ma co do niego wątpliwości.
W opinii Odwołującego - Zamawiający powinien zawsze jednoznacznie ustalić, czy
istnieją podstawy do wykluczenia wykonawcy, a dla ustalenia, czy doszło do naruszenia Pzp
nie ma znaczenia przywołana przez zamawiającego w piśmie podstawa wezwania, a treść
wezwania.
W kontekście omawiania zagadnień związanych z postępowaniem uzupełniającym, w
tym prawidłowego stosowania zasady jednokrotnego wezwania do uzupełnienia, wskazał, że
art. 26 ust. 3 ustawy Pzp stanowi implementację art. 51 Dyrektywy 2004/18/WE, zgodnie z
którym zamawiający może wezwać do uzupełnienia lub wyjaśnienia zaświadczeń i
dokumentów, przedłożonych na potrzeby wykazania spełniania warunków udziału w
postępowaniu. Taka redakcja, powołanego przepisu, w żadnym stopniu nie przesądza o tym,
że zamawiający może zwracać się o uzupełnienie wyłącznie jednorazowo.
Zwrócił również uwagę, że przy wykonywaniu uprawnień dyskrecjonalnych, którymi
dysponuje instytucja zamawiająca, ma ona obowiązek traktowania różnych kandydatów w
sposób równy i lojalny, tak aby pod koniec procedury selekcji ofert i mając na uwadze jej
wynik, żądanie udzielenia wyjaśnień nie prowadziło do wrażenia, że w sposób nieuprawniony
faworyzuje lub defaworyzuje kandydatów, do których to żądanie było skierowane.
W konsekwencji z powyższych wywodów – według zapatrywania Odwołującego,
wynika, że w przedmiotowej sprawie Zamawiający miał uzasadnione podstawy, aby w
przypadku gdy uznawał, że przedłożone zaświadczenie nie potwierdza spełnienia wymogu
(chociaż zdaniem Odwołującego informacje zawarte na pierwszej stronie zaświadczenia z
US były wystarczające) skierować do Odwołującego wezwanie w trybie art. 26 ust. 3 ustawy
Pzp w celu uzupełnienia drugiej brakującej strony, względnie wezwać do przeprowadzenia
procedury samooczyszczenia na podstawie art. 24 ust. 8 i 9, względnie zastosować
upoważnienie zawarte w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie
rodzaju dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego, opisane w §15 wskazujące, że „Zamawiający może
żądać przedstawienia oryginału lub notarialnie poświadczonej kopii dokumentów, o których
mowa w rozporządzeniu (...) wyłącznie wtedy, gdy złożona kopia dokumentu jest nieczytelna
lub budzi wątpliwości co do jej prawdziwości.”.
Wskazał przy tym, że procedura samooczyszczenia (z ang. self-cleaning) polega na
tym, że przed podjęciem decyzji o wykluczeniu wykonawcy, m.in. na podstawie art. 24 ust. 5
zamawiający obowiązany jest umożliwić wykonawcy przedstawienie dowodów na podjęcie
takich środków, które gwarantują jego rzetelność. Pozytywna weryfikacja tych dowodów
obliguje zaś zamawiającego do zaniechania wykluczenia wykonawcy z postępowania.
Z regulacji tych wynika zatem de facto dodatkowa przesłanka wykluczenia
wykonawcy, jaką jest umożliwienie wykonawcy przedstawienia dowodów na
samooczyszczenie.
Odwołujący zaznaczył również, że zgodnie z art. 26 ust. 2f ustawy Pzp, jeżeli jest to
niezbędne do zapewnienia odpowiedniego przebiegu postępowania o udzielenie
zamówienia, zamawiający może na każdym etapie postępowania wezwać wykonawców do
złożenia wszystkich lub niektórych oświadczeń lub dokumentów potwierdzających, że nie
podlegają wykluczeniu, spełniają warunki udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji, a
jeżeli zachodzą uzasadnione podstawy do uznania, że złożone uprzednio oświadczenia lub
dokumenty nie są już aktualne, do złożenia aktualnych oświadczeń lub dokumentów.
Odwołujący przekonywał, że powyższa norma formułuje dodatkowe wezwanie poza
przepisami art. 26 ust. 1 i 3 ustawy Pzp. W przepisie tym przewidziana zatem została
szczególna możliwość wezwania wykonawców do złożenia określonych w nim dokumentów
na każdym etapie postępowania. Zastosowanie tego przepisu zostało ograniczone do
wezwania, któremu można przypisać w określnych okolicznościach niezbędność do
zapewnienia odpowiedniego przebiegu postępowania.
Wskazał również, że art. 26 ust. 2f ustawy Pzp kreuje normę o charakterze ius
dispositivum i uzależnia jej zastosowanie od oceny dokonanej na etapie postępowania, a
podstawą uznania, że w określonym przypadku mamy do czynienia z sytuacją zmierzającą
do zapewnienia odpowiedniego przebiegu postępowania muszą być okoliczności o
charakterze obiektywnym, a nie subiektywnym (zależnym jedynie od oceny podmiotu
zamawiającego).
Zdaniem Odwołującego - instytucje zamawiające powinny być także uprawnione do
zwrócenia się w każdej chwili o całość lub część dokumentów potwierdzających, gdy
uważają, że jest to niezbędne dla właściwego przebiegu postępowania. Zaniechanie w tym
zakresie przez Zamawiającego, jest naruszenie przepisów art. 7, które w istocie prowadzi po
nieprawidłowego wykluczenia Odwołującego z postępowania, a więc naruszenia pkt 12) i 24
ust. 5 pkt 8) ustawy Pzp.
Zastosowanie powyższych uregulowań - w ocenie Odwołującego - dodatkowo
uzasadnione byłoby również tym, że treść wstępnych oświadczeń składanych przez
Odwołującego na formularzu JEDZ, (przyjmując, że Zamawiający ocenił przedłożone
zaświadczenie Odwołującego jako niewystarczające i potwierdzające, że zachodzi wobec
Odwołującego przypadek wykluczenia na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 12 dla którego
podstawą był w istocie przepis art. 24 ust. 5 pkt 8) ustawy Pzp), pozostawałaby w opozycji
do siebie, co jednoznacznie powinno skłonić Zamawiającego do przeprowadzenia
stosownych wyjaśnień (art. 26 ust. 3) i uzupełnień.
W podsumowaniu również nadmienił, że dodatkowe ww. procedury poza samą
możliwością uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp (w pewnych
okolicznościach nie jest tylko jednorazowe), wprowadzają wyraźny wyłom w restrykcyjnym
stosowaniu i przyjmowaniu zasady jednokrotności wezwania, co jednocześnie potwierdza
ciągłe kształtowanie się procesu odformalizowania procedur zamówień publicznych, które
przy okazji każdej z ostatnich nowelizacji były podkreślane jako fundamentalny aspekt brany
pod uwagę, przy kształtowaniu przepisów prawa.
Zauważył, że procedury opisywane w art. 24 ust. 8 i 9 oraz w §15 Rozporządzenia o
dokumentach i szczególnie w art. 26 ust. 2f uPzp stanowią tego jednoznaczny dowód.
Pismem z dnia 26 kwietnia 2018r. zgłosił swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie Zamawiającego wykonawca Antinus sp. z o.o.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje.
Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności w
oparciu o treść akt sprawy odwoławczej, w tym Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia, zwanej dalej SIWZ, oferty Odwołującego, odwołania, wezwania Zamawiającego
do złożenia oświadczeń lub dokumentów z dnia 16 marca 2018r. i z dnia 29 marca 2018r.,
zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach z dnia 12 lutego 2018r. i zaświadczenia o
niezaleganiu w podatkach z dnia 23 lutego 2018r.(strona 1 i 3), informacji o wykluczeniu
wykonawcy z udziału w postępowaniu z dnia 10 kwietnia 2018r., odpowiedzi Zamawiającego
na odwołanie z dnia 4 maja 2018r., jak również na podstawie złożonych na rozprawie
wyjaśnień Izba postanowiła odwołanie oddalić.
Odwołanie nie zawierało braków formalnych, wpis został przez Odwołującego
uiszczony, zatem odwołanie podlegało rozpoznaniu. Izba nie stwierdziła przesłanek do jego
odrzucenia.
Odwołujący wnosił o uwzględnienie odwołania w całości, podczas gdy Zamawiający
wnosił o jego oddalenie.
Przechodząc do rozpoznania przedmiotowej sprawy, należy wskazać, że po
przeprowadzeniu postępowania odwoławczego Izba nie doszukała się w działaniach
Zamawiającego naruszenia przepisu art.7 ust.1, art.24 ust.1 pkt 12, art.24 ust.5 pkt 8, art.24
ust.8 i 9, art. 26 ust.3 i art.26 ust.2f, art.92 ust.1 pkt 2 ustawy Pzp, a także § 15
rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzaju dokumentów,
jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego.
Podstawowym, istotnym zagadnieniem wymagającym rozstrzygnięcia w
przedmiotowej sprawie była kwestia oceny czy Zamawiający miał dostateczne podstawy
prawne do wykluczenia Odwołującego z przetargu z powodu nie złożenia przewidzianego
prawem zaświadczenia właściwego urzędu skarbowego potwierdzającego, że wykonawca
nie zalega z opłacaniem podatków i tym samym spełnia przewidziany treścią SIWZ warunek
udziału w postępowaniu przetargowym.
Odpowiadając na tak zadane pytanie, Izba przyjęła zapatrywanie, że niekompletne
zaświadczenie nie może stanowić dokumentu potwierdzającego spełnianie warunków
udziału w postępowaniu przetargowym.
Według Izby - Zamawiający nie miał obowiązku prawnego wynikającego z art.26 ust.3
ustawy Pzp do ponownego wzywania wykonawcy do złożenia tego samego dokumentu,
jeżeli już raz był on wzywany do jego złożenia.
Okoliczność braku zachowania należytej staranności przy sporządzaniu oferty, w tym
sporządzeniu prawidłowego odpisu zaświadczenia z urzędu skarbowego spoczywa na
wykonawcy.
Izba ustaliła, że Zamawiający dokonał wykluczenia wykonawcy na zasadzie art. 24
ust. 1 pkt 12) ustawy Pzp, który stanowi, że z postępowania o udzielenie zamówienia
wyklucza się wykonawcę, który nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu
lub nie został zaproszony do negocjacji lub złożenia ofert wstępnych albo ofert, lub nie
wykazał braku podstaw wykluczenia.
Jednocześnie Izba stwierdziła, że w swojej zaskarżonej decyzji o wykluczeniu
Odwołującego Zamawiający oparł się o przepis art.24 ust.5 pkt 8) ustawy Pzp, zgodnie z
którym, z postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający może wykluczyć wykonawcę
który naruszył obowiązki dotyczące płatności podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia
społeczne lub zdrowotne, co zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą stosownych
środków dowodowych, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 15, chyba że
wykonawca dokonał płatności należnych podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia
społeczne lub zdrowotne wraz z odsetkami lub grzywnami lub zawarł wiążące porozumienie
w sprawie spłaty tych należności.
Nadto, Izba ustaliła, że w pkt 8.7.2. lit. b SIWZ Zamawiający postanowił, że w celu
potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia wykonawcy z udziału w postępowaniu, o
których mowa w rozdziale 7 niniejszej SIWZ byli oni zobowiązani do złożenia zaświadczenia
właściwego naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z
opłacaniem podatków, wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu
składania ofert, lub innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca zawarł
porozumienie z właściwym organem podatkowym w sprawie tych należności wraz z
ewentualnymi odsetkami lub grzywnami, w szczególności uzyskał przewidziane prawem
zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości
wykonania decyzji właściwego organu.
Bezsporna w rozpoznawanej sprawie jest okoliczność, że Odwołujący był wyraźnie
dwukrotnie wzywany przez Zamawiającego do złożenia powołanego wyżej zaświadczenia, w
następstwie których to wezwań - w pierwszym przypadku złożył zaświadczenie dotyczące
innego podmiotu, zaś w drugim zaświadczenie niekompletne nie zawierające strony drugiej.
Należy wskazać, że przepis § 11 pkt 1) rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie
zaświadczeń wydawanych przez organy podatkowe z dnia 29 grudnia 2015 r. (Dz.U. z 2015
r. poz. 2355) uregulował treść wzorów zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach lub
stwierdzającego stan zaległości, który został określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
W przekonaniu Izby złożone przez Odwołującego zaświadczenie powinno
odpowiadać w całości treści przewidzianej w powyższym przepisem i zawierać
zaświadczenie, że nie ujawniono odsetek za zwłokę, o których mowa w art. 53a ustawy z
dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa lub ujawniono odsetki za zwłokę, o których
mowa w art. 53a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa wnioskodawcy,
wymienionego w części A, zaświadczenie, że wnioskodawcy wymienionemu w części A
dana kwota została odroczona do danego dnia, zaświadczenie, że wobec wnioskodawcy
wymienionego w części A:
1. jest prowadzone postępowanie egzekucyjne w administracji, również w zakresie
innych niż podatkowe zobowiązań wnioskodawcy 1. tak lub 2. nie,
2. jest prowadzone postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe lub
wykroczenia skarbowe.
Poza tym na stronie drugiej zaświadczenia ZAS-W powinna być informacja czy na
podstawie art. 306e § 3 oraz w związku z art. 306e § 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. -
Ordynacja podatkowa prowadzone postępowanie mające na celu ustalenie lub określenie
wysokości zobowiązań wnioskodawcy lub odsetek za zwłokę, o których mowa w art. 53a
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa albo postępowanie mające na celu
ustalenie lub określenie wysokości zobowiązań wnioskodawcy lub odsetek za zwłokę, o
których mowa w art. 53a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa zostało
zakończone.
Izba stwierdziła, że Odwołujący takiej treści zaświadczenia nie przedstawił, a zatem w
związku z zaistnieniem takiego stanu rzeczy uznanie przez Izbę możliwości pominięcia przez
Zamawiającego przy ocenie warunku udziału w postępowaniu powyższych informacji
stanowiłoby naruszenie fundamentalnej zasady równości i przejrzystości postępowania
przetargowego wyrażonej w art.7 ust. 1 ustawy Pzp.
Poglądu powyższego Izby nie zmieniła argumentacja Odwołującego odnosząca się
do opisanego w art.51 § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa
pojęcia zaległości podatkowej, bowiem nie jest ono tożsame z wynikającym z art.24 ust.5 pkt
8 ustawy Pzp obowiązkiem dotyczącym płatności podatków, opłat.
Idąc dalej, zdaniem Izby - również wyjaśnienie treści zaświadczenia nie może samo
w sobie zastępować dokumentu na potwierdzenie spełniania warunku podmiotowego, a
wobec tego w rozpoznawanej sprawie nie mógł mieć zastosowania ponownie przepis art.26
ust.3 ustawy Pzp.
Nie jest trafny również pogląd Odwołującego o możliwości skorzystania z instytucji
samooczyszczenia, o której mowa w art.24 ust.8 i 9 ustawy Pzp z tego powodu, że ma ona
zastosowanie na etapie składania Jednolitego Europejskiego Dokumentu Zamówienia,
zwanego JEDZ, a nie w ramach uzupełniania dokumentów w trybie przepisu art.26 ust.3
ustawy Pzp.
Nadto, w ocenie Izby – przepis § 15 rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie
rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o
udzielenie zamówienia z dnia 26 lipca 2016 r. stosownie do którego, Zamawiający może
żądać przedstawienia oryginału lub notarialnie poświadczonej kopii dokumentów, o których
mowa w rozporządzeniu, innych niż oświadczenia, wyłącznie wtedy, gdy złożona kopia
dokumentu jest nieczytelna lub budzi wątpliwości co do jej prawdziwości, nie odnosi do
wadliwych czy niekompletnych dokumentów.
Ostatecznie, Izba uznała za bezzasadny zarzut naruszenia przez Zamawiającego
przepisu art.26 ust. 2f ustawy Pzp, który stanowi, że jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia
odpowiedniego przebiegu postępowania o udzielenie zamówienia, zamawiający może na
każdym etapie postępowania wezwać wykonawców do złożenia wszystkich lub niektórych
oświadczeń lub dokumentów potwierdzających, że nie podlegają wykluczeniu, spełniają
warunki udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji, a jeżeli zachodzą uzasadnione
podstawy do uznania, że złożone uprzednio oświadczenia lub dokumenty nie są już
aktualne, do złożenia aktualnych oświadczeń lub dokumentów.
Według zapatrywania Izby powyższy przepis odnosi się do nowych dokumentów
niezbędnych do zapewnienia odpowiedniego przebiegu postępowania o udzielenie
zamówienia, innych niż dokumenty wymienione w art.26 ust.3 ustawy Pzp, które są
niekompletne, zawierają błędy lub budzą wskazane przez zamawiającego wątpliwości.
Reasumując, Zamawiający prawidłowo wykluczył Odwołującego z przetargu
powołując się na przepis art.24 ust.1 pkt 12 ustawy Pzp w warunkach niezłożenia
kompletnego zaświadczenia.
W tym stanie rzeczy Izba na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy Pzp postanowiła
oddalić odwołanie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem
przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010r. w sprawie
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238 wraz ze zm.).
Przewodniczący:…………………………