Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA – Małgorzata Kuracka

Sędzia SA – Krzysztof Tucharz (spr.)

Sędzia SA – Agata Wolkenberg

Protokolant: – sekr. sądowy Beata Pelikańska

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2012 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej

z udziałem (...) S.A. z siedzibą w W.

o ustalenie warunków dostępu

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 24 stycznia 2012 r.

sygn. akt XVII AmT 235/09

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie przed Sądem pierwszej instancji poczynając od dnia 10 stycznia 2012 roku i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie – Sądowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 24 stycznia 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił decyzję Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 12 października 2009 r. Nr (...), na skutek odwołania wniesionego od tej decyzji przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Stosownie do wyniku sprawy zasądził od Prezesa UKE na rzecz strony powodowej poniesione przez nią koszty postępowania.

Sąd ustalił, że powódka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. została wyznaczona decyzją Prezesa UKE z dnia 20 lipca 2006 r. jako przedsiębiorca zajmujący znaczącą pozycję na rynku świadczenia usługi zakończenia połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej i nałożone zostały na ten podmiot obowiązki regulacyjne, w tym obowiązek polegający na ustalaniu opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w oparciu o ponoszone koszty operatora.

Następnie, decyzją z dnia 30 września 2008 r. Prezes UKE zobowiązał powodową spółkę do dostosowania stawki z tytułu połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) do poziomu 0,1677 zł/min. począwszy od dnia 1 lipca 2009 r.

W dniu 7 maja 2009 r. zainteresowany – (...) S.A. z siedzibą w W. złożyła do Prezesa UKE wniosek o wydanie decyzji zastępującej umowę pomiędzy (...) S.A. a (...) o dostępie telekomunikacyjnym w zakresie połączenia sieci wobec braku efektów prowadzonych miedzy tymi podmiotami negocjacji.

Po przeprowadzeniu postępowania konsultacyjnego Prezes UKE wydał w dniu 12 października 2009 r. decyzję, w której określił warunki wskazanej wyżej umowy.

W złożonym od tej decyzji odwołaniu (...) Sp. z o.o. w W. zarzuciła:

1)  naruszenie art. 18 w zw. z art. 15 pkt 3 Prawa telekomunikacyjnego, polegające na zaniechaniu przeprowadzenia przez Prezesa UKE obligatoryjnego postępowania konsolidacyjnego w stosunku do projektu przedmiotowej decyzji;

2)  naruszenie art. 28 ust. 1 pkt lit. b oraz art. 189 ust. 1 pkt 2 lit. c Prawa telekomunikacyjnego wobec wydania zaskarżonej decyzji bez uwzględnienia przesłanki niedyskryminujących warunków dostępu telekomunikacyjnego;

3)  naruszenie art. 40 ust. 1 i 4 Prawa telekomunikacyjnego wskutek ustalenia opłat w oparciu o koszty przedsiębiorcy innego niż (...), co spowodowało, że takie stawki nie zapewniają powodowi zwrotu ponoszonych kosztów świadczenia usług;

4)  naruszenie art. 40 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego, polegające na dostosowaniu zaskarżoną decyzją warunków współpracy pomiędzy (...) i (...) S.A. tj. wysokości opłat, do warunków określonych w decyzji Prezesa UKE z dnia 30 września 2008 r., która narusza szereg przepisów Prawa telekomunikacyjnego.

Powołując się na przytoczone wyżej zarzuty strona powodowa wnosiła o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji.

W ocenie Sądu Okręgowego przedmiotowa decyzja nie może się ostać w obrocie parnym.

Istotne znaczenie ma tu okoliczność prawomocnego uchylenia decyzji Prezesa UKE z dnia 30 września 2008 r. nakładającej na (...) obowiązek dostosowani stawki z tytułu połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej tego operatora do poziomu 0,1677 zł za 1 min., do której organ regulacyjny odwoływał się wydając niniejszą decyzję, przy czym nie dokonał tam odrębnej analizy ponoszonych przez (...) kosztów świadczenia usługi MTR co stanowiło naruszenie art. 40 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne.

Sad Okręgowy podzielił też zarzut powoda, że doszło do naruszenia art. 18 Prawa telekomunikacyjnego poprzez zaniechanie przeprowadzenia, równocześnie z postępowaniem konsultacyjnym, postępowania konsolidacyjnego, które wymaga przesłania Komisji Europejskiej i organom regulacyjnym innych państw członkowskich projektu stosownego rozstrzygnięcia wraz z jego uzasadnieniem.

Za koniecznością wszczęcia takiej procedury przemawia okoliczność, że wprowadzone przedmiotową decyzją opłaty za zakończane połączenia w sieci dotyczą usługi nie tylko o zasięgu krajowym ale również międzynarodowym, co może oddziaływać na wymianę handlową miedzy państwami członkowskimi.

Z tych też względów zaistniały podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji, gdyż prawidłowe ustalenie stawki MTR z tytułu usługi zakończania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej (...) może zostać dokonane wyłącznie w toku postępowania administracyjnego prowadzonego przed Prezesem UKE.

W złożonej od tego wyroku apelacji pozwany Prezes UKE zarzucił:

1)  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 479 ⁶⁴ k.p.c. poprzez uwzględnienie zarzutu, który odnosił się nie do zaskarżonej decyzji, lecz do decyzji z dnia 30 września 2008 r. (Decyzja MTR 2008), oraz art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 16 k.p.a., 110 k.p.a. i art. 145 ust. 1 pkt 8 k.p.a. przez błędne uznanie, że prawomocne usunięcie z obrotu prawego Decyzji MTR 2008 skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonej decyzji;

2)  naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

a)  art. 18 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne przez błędną wykładnię i uznanie, iż zaskarżona decyzja miała wpływ na stosunki handlowe miedzy państwami członkowskimi;

b)  art. 40 ust. 1 pkt 1 i 4 Prawa telekomunikacyjnego poprzez błędne uznanie, iż w zaskarżonej decyzji zostały określone stawki MTR w sposób niezgodny z zasadami wskazanymi w tym przepisie.

W nawiązaniu do przedstawionych wyżej zarzutów pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie w całości odwołania (...) i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych a jako ewentualny zgłosił wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Z kolei zainteresowany – (...) S.A. w piśmie z dnia 14 maja 2012 r. wskazał na zaistniałą przed Sądem Okręgowym nieważność postępowania, wskutek naruszenia przepisów kodeksu postępowania cywilnego w zakresie nieprawidłowego doręczenia temu podmiotowi korespondencji, przez co został on pozbawiony możności obrony swych praw przed Sądem I instancji (k. 365-367 a.s.).

Do tego stanowiska przyłączył się pełnomocnik pozwanego na rozprawie apelacyjnej (k. 384 a.s.).

Natomiast pełnomocnik powoda wnosił o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zaskarżony wyrok nie może się ostać, w sytuacji gdy postępowanie przed Sądem Okręgowym było dotknięte wadą nieważności, o której mowa w art. 379 pkt 5 k.p.c.

Nie może ulegać żadnej wątpliwości okoliczność, że zainteresowany nie został powiadomiony prawidłowo o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 10 stycznia 2012 r., wbrew odmiennej informacji, zawartej w treści protokołu tej rozprawy (k. 295 a.s.).

Zarządzeniem z dnia 9 stycznia 2012 r. pozostawiono w aktach ze skutkiem doręczenia (zwrócone przez pocztę) zawiadomienie o rozprawie, które zostało wysłane do zainteresowanego na adres „Al. (...), (...)-(...) W.” (k. 285 a.s.). Na przesyłce tej znajdowała się adnotacja doręczyciela o braku możliwości doręczenia pisma z powodu wyprowadzenia się adresata.

Należy zatem domniemywać, że powyższe zarządzenie zostało wydane w oparciu o przepis art. 136 § 2 k.p.c. który pozwala Sądowi pozostawić w aktach sprawy, ze skutkiem doręczenia, pismo jeżeli strona nie zawiadomiła Sądu o zmianie swojego miejsca zamieszkania.

O możliwości skorzystania przez Sąd z takiego uprawnienia stanowi również przepis art. 139 § 3 k.p.c., wówczas gdy osoby prawne, organizacje lub osoby fizyczne podlegające wpisowi do rejestru lub ewidencji na podstawie odrębnych przepisów nie ujawniły w rejestrze lub w ewidencji zmiany adresu, przez co stało się niemożliwe doręczenie korespondencji sądowej w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających.

W obydwu jednak przypadkach na przeszkodzie zastosowania przewidzianej wyżej procedur stoi okoliczność uzyskania przez Sąd wiedzy o rzeczywistym adresie tej strony.

Taka właśnie sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie.

Po doręczeniu zainteresowanemu w dniu 24 lutego 2010 r. odpisu odwołania na adres „Al. (...), (...)-(...) W.” (k. 174 a.s.), w piśmie powoda z dnia 27 stycznia 2011 r. (k. 255 a.s.) pojawił się nowy adres (...) S.A. – ul. (...), (...)-(...) W. a następnie również pozwany Prezes UKE wskazał ten sam adres w piśmie z dnia 31 stycznia 2011 r. (k. 260).

Strona powodowa powołała go również w kolejnym piśmie procesowym z dnia 14 lutego 2011 r. (k. 269 a.s.), dołączając do niego ksero dowodu nadania (k. 275 a.s.).

Niezależnie od powyższego, wobec ujawnienia w Krajowym Rejestrze Sądowym zmiany adresu siedziby zainteresowanego już w dniu 7 lipca
2010 r. (vide: odpis pełny z KRS-u – k. 368, 369 a.s.) - nie wchodziło tu w ogóle w grę stosowanie przepisu art. 139 § 3 k.p.c.

W tym stanie rzeczy Sąd I instancji nie powinien był przystępować w dniu 10 stycznia 2012 r. do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Uchybienie proceduralne, jakiego dopuścił się Sąd bezpodstawnie uznając zainteresowanego za powiadomionego o terminie rozprawy skutkowało dla tej strony niemożnością obrony swych praw w procesie a zapadły wyrok rodził dla niej jednoznacznie negatywne skutki prawne w postaci uchylenia decyzji administracyjnej, która kreowała korzystne dla tego podmiotu warunki dostępu telekomunikacyjnego w zakresie połączenia sieci obu operatorów.

W rozpoznawanej sprawie miało miejsce tylko jedno posiedzenie Sądu Okręgowego i konsekwencje wadliwości czynności procesowych Sądu nie mogły być usunięte na następnych rozprawach, przed wydaniem wyroku.

Jakkolwiek spółka (...) nie wniosła apelacji od wydanego w dniu 24 stycznia 2012 r. orzeczenia, wyjaśniając, że nie mogła tego uczynić z uwagi na brak wiedzy o rozpoznaniu sprawy to jednak ta okoliczność nie stoi na przeszkodzie uchylenia, zaskarżonego przez Prezesa UKE wyroku, z powodu nieważności postępowania przed Sądem I instancji, gdyż tego rodzaju zarzut Sąd odwoławczy bierze pod uwagę z urzędu (art. 378 § 1 k.p.c.).

W zaistniałej sytuacji rozpatrywanie zarzutów, które zawarł w swojej apelacji Prezes Urzędu Regulacji Energetyki stało się zbędne.

Jedynie ubocznie można wskazać, że nie były przekonujące argumenty, jakie przytoczył Sąd Okręgowy na poparcie swojego poglądu o potrzebie przeprowadzenia postępowania konsolidacyjnego w stosunku do projektu przedmiotowej decyzji.

W toku ponownego rozpoznania niniejszej sprawy Sąd Okręgowy umożliwi zainteresowanemu przedstawienie jego stanowiska co do meritum sporu, rozważy zebrane w sprawie dowody i ewentualne wnioski stron dotyczące uzupełnienia materiału dowodowego.

Mając to wszystko na uwadze orzeczono jak w sentencji, na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. i art. 108 § 2 k.p.c.

bk