Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2017r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Ewa Woźniczka

Protokolant: Dorota Krupińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 października 2017r. w R.

sprawy z powództwa H. P.

przeciwko S. P.

o alimenty

1)  zasądza od pozwanego S. P. na rzecz powódki H. P. alimenty w kwocie po 700 zł (siedemset złotych) miesięcznie, począwszy od dnia 1 kwietnia 2017 roku, płatne do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat;

2)  oddala powództwo w pozostałej części;

3)  zasądza od pozwanego S. P. na rzecz powódki H. P. kwotę 2100 zł (dwa tysiące sto złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

4)  zasądza od pozwanego S. P. na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Rejonowy w Rybniku) kwotę 583 zł (pięćset osiemdziesiąt trzy złote) tytułem kosztów sądowych;

5)  odstępuje od obciążania powódki H. P. kosztami postępowania;

6)  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności i klauzulę wykonalności.

Sygn. akt IV RC 164/17

UZASADNIENIE

Powódka H. P. domagała się alimentów od byłego męża S. P. sięgających 1200 zł miesięcznie, poczynając od dnia wniesienia pozwu.

W uzasadnieniu tego żądania podkreśliła, iż rozwód stron został orzeczony z wyłącznej winy pozwanego. Przedstawiając własną sytuację ekonomiczną, uprawniona wskazała, iż nie jest obecnie w stanie sprostać własnym wydatkom, albowiem utrzymuje się wyłącznie z emerytury w wysokości 1860 zł. Sumę kosztów utrzymania powódki, przedstawiono w pozwie na około 3500 zł, w tym 1500-1600 zł rata kredytu hipotecznego. Nadmieniono przy tym, iż gdyby nie rozwód powódka miałaby do dyspozycji rentę byłego męża, co z pewnością pozwoliłoby jej pokryć wszelkie ujawnione obecnie wydatki. (k. 3-5)

Pozwany, w odpowiedzi na pozew, domagał się oddalenia powództwa w całości. Jego zdaniem nie ma obecnie podstaw, aby zasądzać na rzecz powódki jakiekolwiek alimenty. Żądanie uprawnionej, zdaniem pozwanego, nie uwzględnia bowiem całokształtu okoliczności dotyczących sytuacji majątkowej stron. Pozwany jest obecnie dotknięty wieloma chorobami, których koszt leczenia przewyższa jego dochody. Nadto, zawarł on drugi związek małżeński i względem obecnej małżonki także ma obowiązek wsparcia finansowego. Podnosił, iż płaci również alimenty na syna, które sięgają 900 zł miesięcznie, co w sposób istotny rzutuje na jego kondycję finansową. (k. 60-61)

Sąd ustalił.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z dnia 25 października 2005 roku, sygnatura akt II RC 1385/04, rozwiązane zostało małżeństwo stron przez rozwód z winy pozwanego. Orzeczenie to nie zawiera rozstrzygnięcia o alimentach na rzecz powódki. Wyrok uprawomocnił się 16 listopada 2005 roku. W dacie rozwodu małżonkowie mieli po 57 lat. Powódka pracowała zarobkowo i otrzymywała emeryturę. Łączna suma jej dochodów sięgała 2200 zł. Pozwany pobierał wyłącznie świadczenia emerytalne sięgające 2700 zł.

Powódka ma obecnie 69 lat, z zawodu jest technikiem analitykiem. Pobiera emeryturę w wysokości około 1890 zł netto miesięcznie oraz dodatkowo dorabia sobie po 3 godziny dziennie od poniedziałku do piątku. Do lipca 2016 roku pracowała na pełen etat, otrzymując dochód rzędu 2000 zł netto miesięcznie. Z uwagi na likwidację stanowiska pracy i wiek, stosunek zatrudnienia powódki został rozwiązany. Z obecnej, dorywczej pracy osiąga wynagrodzenie rzędu 400-500 zł miesięcznie.

Powódka leczy się na tarczycę, zapalenie tkanki łącznej oraz niedomykalność zastawki.

Uprawniona zajmuje mieszkanie własnościowe, które zakupiła w kredycie hipotecznym. Spłata zobowiązania została rozłożona na 30 lat, a jego rata sięga 1500-1600 zł miesięcznie. Pozostałe opłaty mieszkaniowe to aktualnie: czynsz około 550 zł, energia elektryczna 187 zł co dwa miesiące, ubezpieczenie 77 zł, abonament TV 44 zł.

Pozostałe wydatki powódki przedstawiają się następująco:

- wyżywienie 500 zł,

- odzież i obuwie 100 zł,

- środki czystości i higieny osobistej 100 zł,

- koszty leczenia 200 zł,

- ubezpieczenie OC i AC samochodu 1700 zł rocznie,

- paliwo 200 zł oraz przegląd 100 zł rocznie.

Łączna suma potrzeb finansowych powódki, w przeliczeniu miesięcznym, to około 3500 zł.

Uprawniona w 2010 roku, po podziale majątku dorobkowego byłych małżonków, otrzymała 211 000 zł. Środki te przeznaczyła m.in. na remont i wyposażenie mieszkania, zakup samochodu (P. (...)) za 54 000 zł, wyjazdy wakacyjne, wsparcie schorowanej matki oraz częściową spłatę kredytu hipotecznego. Bank udzielający powódce kredytu hipotecznego odmówił umorzenia należności odsetkowych i z tych też względów nie miała ona dostatecznych środków, aby w całości uregulować zaciągnięte zobowiązanie. Z otrzymanej kwoty powódce pozostało jeszcze około 10 000 zł.

Pozwany ma 68 lat. Jest osobą schorowaną, leczącą się między innymi na dolegliwości: kardiologiczne, gastrologiczne, ortopedyczne, endokrynologiczne oraz okulistyczne. Ponadto korzysta z regularnych wizyt stomatologicznych i rehabilitacji. Obecnie czeka na operację lewej nogi, która jest zaplanowana na 25 października 2018 roku. Czas oczekiwania jest wydłużony, pozwanego jednak nie stać na sfinansowanie prywatnego zabiegu, który kosztowałby 18 000 zł. Z uwagi na wydłużone kolejki do innych specjalistów, pozwany zdecydował się korzystać z prywatnych konsultacji medycznych.

Zobowiązany utrzymuje się z emerytury w wysokości 5826 zł netto.

Pozwany w maju 2017 roku zawarł nowy związek małżeński. Jego obecna żona ma 57 lat i jest aktualnie osobą bezrobotną. Utrzymuje się z zasiłku. Wcześniej, przez około 3-4 lata, pracowała w fermie drobiu, a jej stosunek zatrudnienia został rozwiązany w wyniku likwidacji stanowiska pracy.

Zobowiązany mieszka wyłącznie z obecną żoną, zajmując dom jednorodzinny, który przypadł mu w wyniku podziału majątku dorobkowego. Koszty utrzymania tej nieruchomości przedstawiają się następująco: energia elektryczna 164 zł, woda około 68 zł, telefon około 35 zł, telewizja i internet 79 zł, gaz 35 zł, ogrzewanie około 417 zł oraz wywóz nieczystości 40 zł – łącznie 840 zł.

Pozostałe wydatki jakie ponosi aktualnie pozwany to:

-

wyżywienie własne i żony około 1600 zł,

-

odzież i obuwie 100-200 zł,

-

środki czystości 40 zł,

-

paliwo 300 zł,

-

koszty leczenia w przeliczeniu miesięcznym około 350 zł - 550 zł, a w tym wizyty u: endokrynologa, kardiologa, gastrologa, ortopedy oraz zakup leków przez nich zalecanych, a także okulista i zakup okularów, stomatolog,

-

dotychczasowe alimenty na rzecz pozamałżeńskiego syna wraz z opłatą komorniczą 980 zł.

Suma powyższych wyliczeń, z uwzględnieniem wszelkich wydatków pozwanego i wyżywienia jego małżonki to około 4400 – 4600 zł.

Dowód: zeznania stron k. 81v-82v, 142v, decyzja ZUS k. 8-9, 86, rachunki, potwierdzenia wpłat k. 10-13, 64, 69-79, dokumentacja kredytowa k. 14-15, rozwiązanie umowy o pracę k. 16, informacja o dochodach k. 65-68, odpis wyroku sygn. IV RC 922/15 k. 87, odpis zupełnego aktu urodzenia oraz odpis skróconego aktu małżeństwa k. 90-91, dokumentacja medyczna wraz z rachunkami k. 100-120, 128-141, 147-183, akta sprawy sygn. II RC 1385/04.

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów przedstawione powyżej, którym Sąd dał wiarę w całości, albowiem zostały one sporządzone w kompetencji podmiotów do tego uprawnionych, a w toku postępowania nie ujawniły się jakiekolwiek przesłanki podważające ich prawdziwość i rzetelność. Zeznania stron w szerokim zakresie korespondowały z dowodami zgromadzonymi w aktach sprawy, a jako takie mogły posłużyć do czynienia ustaleń stanu faktycznego.

Sąd zmiarkował koszty leczenia podawane przez pozwanego. Uwzględniając dane podawane przez pozwanego w czasie zeznań koszty te wyniosłyby łącznie miesięcznie około 1100 zł. Powódka konsekwentnie kwestionowała wysokość podawanych przez pozwanego kosztów leczenia, domagając się ich udokumentowania, czego pozwany w sposób pełny nie uczynił, a złożone przez niego w wykonaniu nałożonego przez Sąd zobowiązania dokumenty, pomimo ich obszerności, nie potwierdzają wszystkich podawanych przez niego danych, częściowo dotycząc wyłącznie kwestii medycznych, a nie finansowych. Słusznie przy tym zarzuca powódka ( k. 94 ), że pomiędzy danymi podawanymi przez pozwanego w zeznaniach a kwotami wynikającymi z rachunków aptecznych zachodzą rozbieżności np. pozwany podał, że najdroższe są leki przepisywane przez kardiologa i kosztują 450 zł. na okres 1,5 miesiąca, zaś do akt złożył paragon z czerwca 2017r. obejmujący cztery wskazane przez siebie leki kardiologiczne, opiewający na łączną kwotę 133,65 zł. ( k. 69 ). Sąd analizując przedłożone przez pozwanego rachunki zakupu leków, przyjął średniomiesięczny wydatek pozwanego z tego tytułu w granicach 350 – 400 zł. Pozwany przedstawił tylko dwa rachunki z tytułu porad medycznych ( k. 104, 139 ), niemniej jednak złożone przez niego odpisy dokumentujące wizyty w poradniach specjalistycznych dały obraz częstotliwości tych wizyt i pozwoliły na oszacowanie przeciętnych kosztów ponoszonych przez pozwanego z tego tytułu. Sąd przyjął średniomiesięczny wydatek pozwanego z tytułu wizyt lekarskich na 100 – 150 zł.

Sąd oddalił wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z akt sprawy sygn. II Ns 88/09, mając na względzie to, że strony nie kwestionowały sposobu sądowego podziału majątku dorobkowego.

Strony postępowania, a także pełnomocnicy stron, nie składali przy tym innych wniosków dowodowych, a przeprowadzone postępowanie Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył co następuje:

M.-prawną podstawę zgłoszonego w niniejszej sprawie żądania stanowią przepisy art. 60 § 2 k.r.o. Zgodnie z art. 60 § 2 k.r.o. jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

O tym, czy i które z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia, decyduje wyłącznie sentencja prawomocnego wyroku rozwodowego.

Orzeczenie rozwodu z winy jednego tylko z małżonków jest jednoznaczne z uznaniem go za wyłącznie winnego rozkładu pożycia w rozumieniu art. 60 k.r.o., i to także wtedy, gdy do rozkładu pożycia przyczyniły się inne okoliczności, nie zawinione przez żadnego z małżonków ( orzeczenie Sądu Najwyższego z 7 stycznia 1969 roku, II CR 528/68, OSNCP z 1969 r., nr 10, poz. 179).

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tezy XIII wytycznych alimentacyjnych z 1987 roku wyraził pogląd, iż „przesłanką, od której zależne jest powstanie obowiązku alimentacyjnego małżonka ponoszącego wyłączną winę rozkładu pożycia, jest spowodowanie przez rozwód istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego, nie mającego jednak cech niedostatku. Dla oceny, czy przesłanka istotnego pogorszenia sytuacji materialnej występuje, przeprowadzić należy porównanie każdorazowej sytuacji materialnej małżonka niewinnego z tym położeniem, jakie istniałoby, gdyby rozwód nie został orzeczony i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie.

Przyczynianie się, o którym mowa art. 60 § 2 k.r.o., powinno nastąpić „w odpowiednim zakresie”. W konkretnym przypadku zakres przyczyniania się małżonka wyłącznie winnego do zaspokajania „usprawiedliwionych potrzeb” będzie zależny od całokształtu okoliczności danej sprawy. Przy ocenie tej może być pomocne porównanie m.in. stopy życiowej, jaką obojgu rozwiedzionym małżonkom zapewniają ich możliwości zarobkowe i majątkowe.

W przypadku rozszerzonego obowiązku alimentacyjnego małżonka wyłącznie winnego zakres tego obowiązku zależy od jego możliwości zarobkowych i majątkowych, tak bowiem rozumie się użyte w § 2 określenie, że małżonek ten obowiązany jest przyczyniać się do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego „w odpowiednim zakresie”.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, należy uznać zgłoszone żądanie alimentacyjne za częściowo uzasadnione.

Powódka gdyby nadal pozostawała w związku małżeńskim z pozwanym, miałaby do dyspozycji swoją emeryturę oraz emeryturę męża, która jest niemalże trzykrotnie wyższa, aniżeli jej obecne dochody. Musiałaby ona jednak liczyć się z problemami zdrowotnymi byłego męża oraz jego obowiązkiem alimentacyjnym względem pozamałżeńskiego syna. Nie można również pominąć tego, że pozwany ma także obowiązek wsparcia finansowego nowej małżonki, choć dysponuje ona niewykorzystanymi możliwościami zarobkowymi.

Sumując potrzeby finansowe pozwanego ustalono, iż jest to kwota w granicach 4400 – 4600 zł. miesięcznie. Zaznaczyć przy tym należy, iż pozwany nie korzysta z odpłatnych wakacji, rozrywki itp.

Potrzeby powódki to około 3500 zł, w tym aż 1500 zł rata kredytu hipotecznego. Nie można odmówić uprawnionej możliwości zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, choć w kontekście otrzymanej kwoty 211 000 zł, środki te rzutowały na zasadność wysokości zgłoszonego roszczenia.

Powódka winna bowiem była otrzymane środki zabezpieczyć na potrzeby regulowania rat kredytu hipotecznego. Zakup nowego samochodu, wyjazdy wakacyjne, czy też wsparcie finansowe matki, nie mogą wpływać bezpośrednio na zakres ustalonych świadczeń alimentacyjnych. Powódka otrzymując wysoką spłatę powinna się liczyć z tym, że z wiekiem utraci możliwość dodatkowego zarobkowania i pozostanie jej do dyspozycji tylko emerytura, a znając wysokość rat kredytowych powinna rozsądnie gospodarować uzyskaną spłatą. Trudno przy tym uznać za przekonywającą argumentację powódki, że kwotę spłaty była zmuszona przeznaczyć min. na „bieżące życie”, skoro powódka jeszcze do ubiegłego roku dysponowała dochodami z dwóch źródeł ( emerytura, wynagrodzenie za pracę ) o łącznej wysokości blisko 4000 zł. netto miesięcznie. W świetle tej okoliczności, w ocenie Sądu, niezasadnym byłoby przerzucanie obecnie na pozwanego ciężaru spłaty 3/4 raty kredytu hipotecznego powódki.

Reasumując powyższe Sąd doszedł do przekonania, że zgłoszone powództwo winno być uwzględnione do kwoty 700 zł miesięcznie. Środki te pozostają aktualnie w dyspozycji pozwanego i nie spowodują po jego stronie nadmiernego uszczerbku. Z kolei powódka dysponując własną emeryturą w wysokości blisko 1900 zł i dodatkowymi pieniędzmi 700 zł, będzie mogła zaspokoić swoje potrzeby w niemalże 75 %. Brakujące 900 zł powódka winna pozyskiwać z zaoszczędzonej dotychczas kwoty. Obowiązek alimentacyjny wyłącznie winnego małżonka nie ma bowiem na celu wyrównania w pełni stopy życiowej stron.

Mając powyższe na uwadze, na mocy powołanych przepisów, orzeczono jak w pkt 1 i 2 sentencji. Datę początkową obowiązku alimentacyjnego pozwanego ustalono z dniem 1 kwietnia 2017r., uwzględniając datę doręczenia pozwu pozwanemu ( 31 marzec 2017r. ) i to że od tego czasu powinien on liczyć się z możliwością zobowiązania go do płacenia alimentów.

1.Z uwagi na wynik sprawy (58 % wygraną powódki), na mocy art. 98 k.p.c., Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2100 zł tytułem kosztów zastępstwa adwokackiego, których wysokość ustalono uwzględniając stawki opłat za czynności adwokackie przewidziane w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 roku (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800) tj. § 2 pkt 5 i § 4 ust 1 pkt 9 i ust 4, a ponadto z mocy art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 420 zł tytułem opłaty, od uiszczenia której strona powodowa była zwolniona z mocy prawa oraz kwotę 163 zł. tytułem kosztów mediacji.

Jednocześnie z mocy art. 102 k.p.c. odstąpiono od obciążania powódki kosztami postępowania.

O odsetkach na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat alimentacyjnych orzeczono w myśl przepisu art. 481 § 1 i 2 k.c., natomiast o natychmiastowej wykonalności punktu 1 wyroku Sąd orzekł na mocy art. 333 § 1 pkt. 1 k.p.c. Ponadto, zgodnie z art. 1082 k.p.c. nadano z urzędu klauzulę wykonalności odnośnie punktu 1 uzasadnianego wyroku.

R., dn. 23.11.2017r. SSR Ewa Woźniczka