Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 sierpnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Elżbieta Zalewska-Statuch

Sędziowie SSO Joanna Składowska

SSO Antoni Smus

Protokolant st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) A. Ś., M. Ś., & W. (...) Spółki Jawnej w B.

przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W.

o odszkodowanie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 11 maja 2018 roku, sygn. akt I C 737/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda (...) A. Ś., M. Ś., & W. (...) Spółki Jawnej w B. na rzecz pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. 135 (sto trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 324/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 11 maja 2018 r., wydanym w sprawie sygn. akt I C 737/16, Sąd Rejonowy w Łasku zasądził od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz powoda (...) A. Ś., M. Ś. & W. (...) spółki jawnej w B. kwotę 179,66 złotych z odsetkami za opóźnienie od 16 lipca 2016 r. do dnia zapłaty (pkt 1) i oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt 2). Tytułem zwrotu kosztów procesu zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1 515,57 złotych (pkt 3) i nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Łasku 347,72 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od nieuwzględnionej części powództwa (pkt 4).

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

Samochód marki M. o nr rej. (...) został uszkodzony w dnu 11 lipca

2015 r. w wyniku zdarzenia spowodowanego przez kierującego pojazdem zarejestrowanym na Słowacji i ubezpieczonym w zakresie odpowiedzialności cywilnej u słowackiego ubezpieczyciela. Na terenie Polski szkodę likwidował korespondent słowackiego ubezpieczyciela - (...) S.A. i wypłacił poszkodowanej kwotę 4 172,51 złotych.

Przed zdarzeniem we wskazanym pojeździe były naprawiane drzwi tylne prawe.

W dniu 19 kwietnia 2016 r. właścicielka pojazdu K. M. zawarła z A. Ś. (2) umowę cesji wierzytelności przysługującej jej z tytułu szkody z dnia 11 lipca

2015 r. W dniu 25 kwietnia 2016 r. doszło do zawarcia umowy spółki jawnej - powoda. Wspólnik A. Ś. (2) wniósł jako wkład do spółki przedsiębiorstwo prowadzone pod firmą (...).

Ustalając wysokość należnego odszkodowania, Sąd Rejonowy biorąc pod uwagę treść przepisów art. 361 § 1 i 2 k.c., dopuścił dowód z opinii biegłego ds. wyceny wartości pojazdów i kosztów naprawy w celu ustalenia rzeczywistego ubytku uprawnionego w jego majątku.

Sąd podkreślił, że wnioski biegłego, po przedstawieniu przez niego opinii uzupełniającej, nie były przez strony zasadniczo podważane i strony nie wnosiły o powołanie innego biegłego. Posiłkując się zatem wnioskami biegłego Sąd uznał, że odszkodowanie przywracające naruszoną równowagę majątkową u powoda, winno uwzględniać koszty robocizny w warsztacie nieautoryzowanym z uwagi na fakt, że samochód nie był serwisowany, ani nie był naprawiany przed zdarzeniem w takich miejscach. Uzasadnione jest również użycie części oryginalnych, wobec niewystępowania ich zamienników, poza zastosowaniem „zamiennego” zestawu do klejenia szyb.

Podsumowując, Sąd przyjął, że należne powodowi odszkodowanie zamyka się kwotą

4 352,17 złotych (netto). Uwzględniając wypłacone 4 172,51 złotych, daje to kwotę 179,66 złotych zasądzoną w pkt 1 wyroku.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 127 w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. O kosztach procesu zaś, na podstawie art. 100 k.p.c., przyjmując, że powód przegrał sprawę w 90%.

Powód wniósł apelację od wyroku Sądu Rejonowego, zaskarżając orzeczenie w części, tj. co do punktu 2 i 3. Wyrokowi zarzucił następujące uchybienia:

1.  naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 361 § 2 k.c. przez jego błędną wykładnie, polegającą na przyjęciu, że przywróceniem pojazdu do stanu sprzed zaistnienia szkody jest zastosowanie w trakcie naprawy w miejsce oryginalnych części zamiennych nieoryginalnych części zamiennych jakości „O,P”, czyli tzw. „zamienników”, w sytuacji gdy prawidłowa wykładnia tego przepisu wskazuje na konieczność zastosowania części oryginalnych przy zastosowaniu ubytku wartości części wcześniej już naprawianych;

2.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. zw. z art. 286 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy na okoliczność ustalenia kosztów naprawy pojazdu M. w oparciu o oryginalne części zamienne w autoryzowanym serwisie naprawczym, w sytuacji gdy ustalenie odszkodowania winno nastąpić według metody szkody różnicowej, która oznacza, że każdą różnicę w majątku poszkodowanego pomiędzy stanem sprzed zaistnienia szkody i po zaistnieniu szkody w sytuacji gdy naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu winno się szacować przyjmując średnią stawkę roboczogodziny oraz cen nowych oryginalnych części zamiennych.

W oparciu o podniesione zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstw procesowego wedle norm przepisanych za obie instancje; ewentualnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji, przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na jego rzecz od skarżącego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie należy zaznaczyć, że Sąd Rejonowy dokonał w sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne.

Nieprozumieniem jest powoływanie się przez skarżącego na naruszenie przepisów prawa procesowego dotyczących postępowania dowodowego, skoro zgodnie z wymogami określonymi w przepisach art. 217 § 1 k.p.c. i art. 278 § 1 k.p.c., na istotną dla rozstrzygnięcia i wymagającą posiadania wiadomości specjalnych okoliczność wysokości uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu, zgodnie z wnioskiem powoda, został przez Sąd pierwszej instancji dopuszczony dowód z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego. Ponadto Sąd Rejonowy, stosownie do dyspozycji art. 286 k.p.c., na wniosek stron, dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego, w której nakazał ustosunkowanie się do zgłaszanych zarzutów i wątpliwości. Biegły odniósł się do możliwości naprawy tylnych drzwi oraz uszkodzenia tłumika, a przede wszystkim sugerowanych przez stronę powodową stawek za roboczogodzinę w zakresie prac blacharskich i lakierniczych, których wymagał uszkodzony samochód. Skarżący nie kwestionował na dalszym etapie postępowania wniosków płynących z opinii uzupełniającej, także w zakresie ustalenia przez biegłego, że pojazd powinien być naprawiany poza autoryzowanym serwisem obsługi oraz przy użyciu w części oryginalnych i dostępnych zamienników.

Odnosząc się do zastrzeżeń dotyczących naruszenia przez Sąd prawa materialnego, tj. art. 361 § 2 k.c., to przepis ten stanowi, iż w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Statuuje zatem zasadę pełnego odszkodowania, które powinno w pełni rekompensować powstały uszczerbek we wszelkich dobrach poszkodowanego chronionych przez prawo. Nie budzi wszakże wątkowości, że odszkodowanie nie może wynosić więcej niż uszczerbek rzeczywiście poniesiony, a zatem, że naprawienie szkody majątkowej przez osobę odpowiedzialną za szkodę nigdy nie może prowadzić do wzbogacenia się poszkodowanego, a jedynie do pełnego przywrócenia stanu jego majątku, jaki istniał przed zdarzeniem powodującym szkodę.

Oczywistym jest, że najczęściej w przypadku dobra majątkowego o charakterze użytkowym, jakim jest pojazd mechaniczny (samochód), szkoda będzie odpowiadała kosztom naprawy, jakie poszkodowany poniesie, aby przywrócić pojazd do stanu poprzedniego.

W judykaturze zgodnie przyjmuje się, że przywrócenie stanu poprzedniego ma miejsce, jeżeli stan pojazdu po naprawie pod każdym istotnym względem (stanu technicznego, zdolności użytkowania, części składowych, trwałości, wyglądu estetycznego itd.) odpowiada stanowi pojazdu przed uszkodzeniem. Co istotne, koszty naprawy muszą być odnoszone do każdego indywidualnego przypadku.

Nie budzi wątpliwości, że oryginalność części wykorzystywanych do naprawy pojazdu stanowi istotny czynnik decydujący o tym, czy naprawa jest wystarczająca do przywrócenia go do stanu poprzedniego. Jest oczywiste, że ich dobór może prowadzić do pogorszenia położenia poszkodowanego. Pogorszenie takie miałoby miejsce zarówno wtedy, gdyby użyta część była pod istotnymi względami częścią gorszą od tej, która uległa uszkodzeniu, jak i wtedy, gdyby równowartość restytucyjna części zastępczej była niepewna. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uzasadnieniu postanowienia z 20 czerwca 2012 r. (sygn. akt III CZP 85/11, OSNC 2013/3/37), które Sąd Okręgowy w sprawie przedmiotowej w pełni podziela, nie oznacza to jednak, że w razie uszkodzenia części pochodzącej bezpośrednio od producenta pojazdu, do naprawy albo obliczania kosztów naprawy mogą być wykorzystane tylko ceny takich części oryginalnych bezpośrednio pochodzących od producenta. W ten sam sposób należy co do zasady ocenić wykorzystanie przy ustalaniu odszkodowania także innych części nowych, które są tej samej jakości co części pochodzące bezpośrednio od producenta, oznaczone jego znakiem towarowym albo logo, produkowanych zgodnie ze specyfikacjami i standardami produkcyjnymi, ustalonymi przez producenta pojazdu, a więc części dokładnie tej samej jakości co części pochodzące bezpośrednio od producenta, a różniących się tylko oznakowaniem.

Oczywiście reguła dotycząca zasadności wykorzystania przy ustalaniu wysokości odszkodowania cen części równoważnych oryginalnym nie jest miarodajna w każdym przypadku. W niektórych sytuacjach istotną cechą decydującą o zupełności restytucji jest - obok jakości części - samo pochodzenie części od producenta pojazdu, a więc w praktyce opatrzenie go znakiem towarowym lub logo producenta pojazdu. Odnosi się to w szczególności do pojazdów będących jeszcze na gwarancji producenta, który wymaga od autoryzowanych warsztatów, by w ramach napraw gwarancyjnych korzystały wyłącznie z części zamiennych dostarczanych przez producenta na potrzeby tych napraw. Także szczególny interes poszkodowanego może uzasadniać dokonanie naprawy z wykorzystaniem części oryginalnych, pochodzących bezpośrednio od producenta pojazdu. Przykładowo, gdy pojazd był dotychczas serwisowany i naprawiany wyłącznie przy użyciu części oryginalnych, tzn. pochodzących bezpośrednio od producenta pojazdu, a kontynuacja takiej historii pojazdu może wpłynąć na jego wartość handlową.

Z drugiej strony, gdy użytkowane w Polsce pojazdy są w znacznej części modelami przestarzałymi, nie można wykluczyć sytuacji, w których uzasadniona będzie rezygnacja z ograniczenia możliwości przyjmowania do podstawy ustalania odszkodowania cen części równoważnych oryginalnym i dopuszczenie wykorzystania cen części zamiennych o porównywalnej jakości, a więc części zamiennych, których producent zaświadczy, że są one tej samej jakości co komponenty, które są lub były stosowane do montażu danych pojazdów samochodowych.

Podobnie rzecz się ma z wyborem warsztatu naprawczego. Jest oczywiste, że wyłącznym uzasadnieniem dla wyboru autoryzowanego serwisu stosującego wyższe stawki za robociznę będzie fakt, iż pojazd jest na gwarancji lub mimo jej upływu był przez właściciela serwisowany i naprawiany w takiej placówce.

W sprawie niniejszej uszkodzony został samochód dziesięcioletni, który nie był wcześniej naprawiany w autoryzowanym serwisie obsługi, którego stan techniczny wskazywał na znaczne zużycie (ponadnormatywny przebieg, zakres wcześniejszych niedbałych napraw i ich umiejscowienie oraz ogólny stan wizualny pojazdu - zardzewiałe drzwi, grube szpachlowanie). Należy zatem w pełni zaaprobować stanowisko Sądu Rejonowego, że niezasadne było ,żądanie powoda zwrotu kosztów naprawy pojazdu w autoryzowanym serwisie.

Odnosząc się do jakości części, które mają być wykorzystane do naprawy, to skarżący zdaje się pomijać, że w wydanej opinii biegły w wariancie przyjętym ostatecznie przez Sąd pierwszej instancji, uwzględnił ceny części alternatywnych jedynie w odniesieniu do kleju do szyb. Wartość wszystkich pozostałych elementów podlegających wymianie dotyczyła zaś części oryginalnych. Co do użycia samego kleju, to biegły wskazał, że jego jakość nie spowoduje pogorszenia się estetyki pojazdu oraz jego pozostałych walorów, a skarżący nie kwestionował tych ustaleń.

Uznając zatem apelację za bezzasadną, Sąd Okręgowy - na podstawie art. 385 k.p.c. - orzekł o jej oddaleniu.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., zasądzając od skarżącego na rzecz pozwanego zwrot wynagrodzenia pełnomocnika wg stawki określonej zgodnie z § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018 poz. 265 tekst jednolity).