Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący - Sędzia: SA Magdalena Tymińska (spr.)

Sędziowie: SA Genowefa Glińska

SO del. Anna Michalik

Protokolant: st.sekr.sądowy Aneta Wąsowicz

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2014 r. w Warszawie

sprawy Z. B.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno- Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W.

o wysokość emerytury policyjnej

na skutek apelacji Dyrektora Zakładu Emerytalno- Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 4 października 2012 r. sygn. akt XIII U 1860/11

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Dyrektora Zakładu Emerytalno- Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W. na rzecz Z. B. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt III AUa 3808/12

UZASADNIENIE

Z. B. wniósł odwołanie od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. z dnia 9 sierpnia 2011 r. ustalającej wysokość jego emerytury policyjnej od dnia 1 września 2011 r. na kwotę 2.266,27 zł netto.

Dyrektor ZER MSWiA wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 4 października 2012 r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązał organ rentowy do wyliczenia wysokości emerytury policyjnej Z. B. z uwzględnieniem wskaźnika 2,6 % podstawy wymiaru za każdy rok służby w okresie od 1 czerwca 1981 r. do 22 listopada 1989 r. i zasądził od Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W. na rzecz Z. B. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Decyzją z dnia 11 października 1990 r. przyznano Z. B. prawo do emerytury milicyjnej.

W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, organ rentowy otrzymał informację z Instytutu Pamięci Narodowej z dnia 19 lipca 2011 r. o przebiegu służby odwołującego się w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o ujawnianiu informacji o

dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, sporządzoną na podstawie posiadanych przez IPN akt osobowych.

Z dokumentacji tej wynikało, że Z. B. od 1 czerwca 1981 r. do dnia 22 listopada 1989 r. pełnił służbę w tych organach. Wobec powyższego, Dyrektor ZER MSWiA w W. decyzją z dnia 9 sierpnia 2011 r. dokonał ponownego ustalenia wysokości emerytury policyjnej Z. B., określając jej wysokość od dnia 1 września 2011 r. na kwotę 2.266,27 zł netto. Wskaźnik podstawy wymiaru emerytury odwołującego się za okres służby w organach bezpieczeństwa obniżono z 2,6 % do 0,7 % za każdy rok służby we wskazanym okresie. Ponownie ustalona wysokość emerytury z tytułu wysługi lat od dnia 1 września 2011r. wyniosła łącznie 59,85 % podstawy wymiaru.

Z informacji Instytutu Pamięci Narodowej z dnia 19 kwietnia 2012 r. o przebiegu służby odwołującego się w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, nadesłanej na żądanie Sądu, wynika, że odwołujący się pełnił służbę od 1 czerwca 1981 r. w Komendzie Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej/Wojewódzkim Urzędzie Spraw Wewnętrznych w Z. Wydziale P.-Wychowawczym na stanowisku (...) do 30 listopada 1986 r., a następnie na stanowisku(...) do 22 listopada 1989 r..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Z dniem 16 marca 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 23 stycznia 2009r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej

Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 24, poz. 145), która wprowadziła do ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. Nr 8, poz. 67 ze zm.) przepis art. 15b, określający zasady obliczania wysokości emerytury dla osób, które pozostawały w służbie przed 2 stycznia 1999 r. i pełniły służbę w charakterze funkcjonariusza w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. Nr 63, poz. 425 ze zm.).

Zgodnie z powołanym wyżej art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r., organami bezpieczeństwa państwa w rozumieniu ustawy są: l) Resort Bezpieczeństwa Publicznego Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego; 2) Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego; 3) Komitet do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego; 4) jednostki organizacyjne podległe organom, o których mowa w pkt 1-3, a w szczególności jednostki Milicji Obywatelskiej w okresie do dnia 14 grudnia 1954 r.; 5) instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych; 6) Akademia Spraw Wewnętrznych; 7) Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza; 8) Zarząd Główny Służby Wewnętrznej jednostek wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe mu komórki; 9) Informacja Wojskowa;10) Wojskowa Służba Wewnętrzna; 11) Zarząd II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego; 12) inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno - rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych. W myśl art. 2 ust. 3, jednostkami Służby Bezpieczeństwa, w rozumieniu ustawy, są te jednostki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które z mocy prawa podlegały rozwiązaniu w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa, oraz te jednostki, które były ich poprzedniczkami.

W myśl § 14 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin (Dz.U. Nr 239, poz. 2404), środkiem dowodowym potwierdzającym datę i podstawę zwolnienia ze służby oraz okres służby jest zaświadczenie o przebiegu służby, sporządzone na podstawie akt osobowych funkcjonariusza, wystawione przez właściwe organy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu lub Państwowej Straży Pożarnej. Art. 13 a ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...) stanowi, że na wniosek organu emerytalnego właściwego według niniejszej ustawy, Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu sporządza na podstawie posiadanych akt osobowych i w terminie 4 miesięcy od dnia otrzymania wniosku, przekazuje organowi emerytalnemu informację o przebiegu służby wskazanych funkcjonariuszy w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów. Zgodnie z art. 13a ust. 5, informacja powyższa jest równoważna z zaświadczeniem o przebiegu służby sporządzanym

na podstawie akt osobowych przez właściwe organy służb, o których mowa w art. 12.

Zgodnie z brzmieniem art. 15b ust. 1 powołanej wyżej ustawy, w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r,, emerytura wynosi: 1) 0,7 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990; 2) 2,6 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz pkt 2-4. Art. 15b ust. 2 stanowi, że przepisy art. 14 i 15 stosuje się odpowiednio. Stosownie do treści art. 15 ust. 3, do okresów, o których mowa w art. 13 ust. 1, na żądanie wnioskodawcy, mogą być doliczone w pełnym wymiarze okresy służby w latach 1944-1990 w organach bezpieczeństwa państwa, jeżeli funkcjonariusz udowodni, że przed rokiem 1990, bez wiedzy przełożonych, podjął współpracę i czynnie wspierał osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego.

Trybunał Konstytucyjny w pkt. 4 wyroku z dnia 24 lutego 2010r. (K 6/09) uznał, iż art. 15b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. Nr. 8, poz. 67 ze zm.) jest zgodny z art. 2, art. 10, art. 30, art. 32 i art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 42 Konstytucji. W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że ustawodawca był upoważniony, mimo upływu 19 lat od zmiany ustrojowej, do wprowadzenia regulacji obniżających w racjonalnie miarkowany

sposób świadczenia emerytalnego za okres służby w organach bezpieczeństwa publicznego, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.

Art. 15b ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…) jest przepisem szczególnym w porównaniu do art. 15 w/w ustawy, zmienia zasady liczenia emerytury policyjnej dla określonej grupy osób, określając odrębną zasadę liczenia wysokości emerytury dla takich funkcjonariuszy, którzy pełnili służbę w organach bezpieczeństwa państwa. Art. 15b ust. 2 mówi o odpowiednim stosowaniu przepisów art 14 i 15. Oznacza to, że mogą być one stosowane z uwzględnieniem odmienności, jakie wprowadza przepis szczególny art. 15 b ust. 1 ustawy. Odpowiednie stosowanie art. 14 i 15 dotyczy np.: doliczania do wysługi emerytalnej okresów przypadających po zwolnieniu ze służby, uwzględniania okresów składkowych i nieskładkowych poprzedzających służbę, zwiększania świadczenia z uwagi na istnienie inwalidztwa pozostającego w związku ze służbą. Celem ustawodawcy było zmniejszenie świadczeń emerytalnych funkcjonariuszy pełniących służbę w organach bezpieczeństwa państwa za każdy rok służby w tych organach. W obowiązujących przepisach brak jest regulacji, iż ograniczenie wysokości świadczenia należy stosować tylko do lat służby w organach bezpieczeństwa państwa ponad 15 - letni okres służby takiego funkcjonariusza. Kwestie interpretacyjne art. 15 b rozstrzygnięte zostały przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 3 marca 2011 r. (II UZP 2/11), w której Sąd Najwyższy stwierdził, że: „Za każdy rok pełnienia służby w latach 1944-1990 w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (jednolity tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425 ze zm.), emerytura wynosi 0,7% podstawy jej wymiaru (art. 15b ust. 1

pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (jednolity tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.), co oznacza, że wysokość emerytury wyliczanej wyłącznie za okresy pełnienia takiej służby może być niższa od 40% podstawy wymiaru tego świadczenia."

W ocenie Sądu Okręgowego, brak jest przesłanek do zaliczenia do okresu służby w organach bezpieczeństwa państwa okresu służby w pionie polityczno-wychowawczym. Jednostki tej nie można uznać za organ bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, bo chociaż mieści się w katalogu instytucji wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy lustracyjnej nie odpowiada kryteriom sformułowanym w art. 2 ust. 3 tej ustawy. Zarządzeniem nr 85/89 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 listopada 1989 r. pion polityczno-wychowawczy został zlikwidowany z dniem 22 listopada 1989 r. Jednostka ta nie mogła zatem w oczywisty sposób podlegać rozwiązaniu w momencie zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa. Skoro zatem pion polityczno-wychowawczy nie może zostać uznany za organ bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa w latach 1944- 1990 oraz treści tych dokumentów, do którego w tym zakresie odsyła ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...), to okres pełnienia służby w tejże jednostce nie może być utożsamiany z okresem pełnienia służby w organach bezpieczeństwa

państwa, o którym mowa w art. 15 b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...) i nie może skutkować obniżeniem wskaźnika podstawy wymiaru emerytury z 2,6 % do 0,7 %.

W związku z powyższym, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w części dotyczącej okresu pełnienia przez odwołującego się służby w pionie(...) od 1 czerwca 1981 r. do 22 listopada 1989 r. w ten sposób, że okres ten zaliczył do stażu emerytalnego według współczynnika 2,6% podstawy wymiaru za każdy rok służby. O kosztach zastępstwa prawnego Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 11 ust. i § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

Powyższy wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie XIII Wydziału Ubezpieczeń Społecznych zaskarżył apelacją w całości Dyrektor ZER MSW, zarzucając mu: 1) naruszenie przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 13a ust. 1 i 5, art. 15b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2004r. Nr 8 poz. 67 ze zm.) oraz § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie 1 zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. Nr 239, poz. 2404 ze

zm.).Wskazując na powyższe zarzuty, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Z. B. wniósł o oddalenie apelacji w całości jako bezzasadnej i zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych. Odwołujący się podniósł także, że prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowy w (...) z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie sygn. II K 111/12 na podstawie art. 21a ust. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów stwierdzono, że Z. B. złożył w dniu 20 grudnia 2007 r. prawdziwe oświadczenie lustracyjne, o którym mowa w art. 7 ust. 1 i 2 wyżej wymienionej ustawy. Z. B. złożył do akt sprawy odpis w/w wyroku Sądu Okręgowego w(...), odpis wyroku Sądu Apelacyjnego w(...) (...) z dnia 9 maja 2013 r. (sygn. II AKa 78/13) oddalającego apelację prokuratora oraz odpis wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2013 r. ( sygn. V KK 274/13) oddalającego kasację Prokuratora Generalnego na niekorzyść lustrowanego Z. B. jako oczywiście bezzasadną. Sąd Okręgowy w(...) uznał m.in., że nie można lustrowanego Z. B. uznać za funkcjonariusza SB na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy lustracyjnej, skoro pion polityczno-wychowawczy został zlikwidowany z dniem 21 listopada 1989 r. i nie istniał w chwili wejścia w życie w dniu 10 maja 1990 r. ustawy o UOP. (por. orzeczenie SA w R. z dnia 8.12.2011 r. II AKa 98/11 ).

Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie zważył, co następuje :

Apelacja jest bezzasadna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, nie jest uzasadniony zarzut apelacji naruszenia przepisów art. 13a ust. 1 i 5 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin ( Dz.U. z 2004r. ,Nr 8, poz. 67 ze zm., zwanej dalej także: ustawą zaopatrzeniową) oraz § 14 ust. 1 pkt 1 i § 15 ust.1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin (Dz.U. Nr 239 poz. 2404 ze zm., zwanego dalej: rozporządzeniem ). Przede wszystkim należy bowiem podkreślić, że sąd powszechny (sąd ubezpieczeń społecznych), rozpoznający sprawę z odwołania od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. (obecnie Dyrektora ZER MSW) w sprawie ponownego ustalenia (obniżenia) wysokości emerytury policyjnej byłego funkcjonariusza Służby Bezpieczeństwa, nie jest związany treścią informacji o przebiegu służby w organach bezpieczeństwa państwa sporządzonej przez Instytut Pamięci Narodowej – zarówno co do faktów (co do przebiegu służby), jak i co do oceny prawnej czy służba w określonej jednostce organizacyjnej stanowi służbę w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944- 1990 oraz treści tych dokumentów (Dz.U. z 2007 r., Nr 63, poz. 425 ze zm., zwanej dalej także: ustawą lustracyjną). Bezspornie, w świetle przepisów art.13a ust. 1 i 5 ustawy zaopatrzeniowej oraz § 14 ust.1 pkt 1 i § 15 ust.1 rozporządzenia, związanie to

dotyczy jedynie organu emerytalnego, który przy wydawaniu decyzji musi kierować się danymi zawartymi w informacji o przebiegu służby. Stanowisko Instytutu Pamięci Narodowej, że Wydział P.-Wychowawczych w Komendzie Wojewódzkiej MO/Wojewódzkim Urzędzie Spraw Wewnętrznych w Z., w którym pełnił służbę odwołujący się był organem bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy lustracyjnej, nie wiązało zatem sądu ubezpieczeń społecznych. W niniejszej sprawie do wyłącznej kompetencji sądu należało ustalenie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia oraz odpowiednia kwalifikacja prawna (subsumcja) ustalonych faktów, w tym zakwalifikowanie określonego okresu służby emerytowanego funkcjonariusza jako służby w organach bezpieczeństwa państwa oraz interpretacja art. 15 i 15b ustawy zaopatrzeniowej w związku z art. 2 ust. 1 i ust. 3 ustawy lustracyjnej. (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z 9 grudnia 2011 r., II UZP 10/11, OSNP 2012/23-24/298).

Bezsporne jest, że odwołujący się pełnił służbę w Komendzie Wojewódzkiej MO/ Wojewódzkim Urzędzie Spraw Wewnętrznych w Z. Wydziale P.-Wychowawczym w okresie od 1 czerwca 1981 r. do 22 listopada 1989 r..

W ocenie Sądu Apelacyjnego, za uzasadniony należy uznać pogląd Sądu Okręgowego, że służba odwołującego się w Wydziale P.-Wychowawczym KW (...) w Z. nie podlega zakwalifikowaniu do organów bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy lustracyjnej. Zważyć należy, że wyliczenie organów bezpieczeństwa państwa zawarte w art. 2 ust. 1 ustawy o ujawnianiu informacji jest mało precyzyjne, co dotyczy w szczególności pkt 5, który zalicza do nich „instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych Komendach Milicji Obywatelskiej oraz wojewódzkich,

rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych”. Zgodnie natomiast z art.2 ust.3 w/w ustawy jednostkami Służby Bezpieczeństwa, w rozumieniu ustawy, są te jednostki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które z mocy prawa podlegały rozwiązaniu w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa, oraz te jednostki, które były ich poprzedniczkami.

Sąd Apelacyjny podziela pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 maja 2010 r. (sygn. akt II AKa 108/10 (Apel.-W-wa 2010/4/16, KZS 2011/7-8/85, Lex nr 832778), że przepis art. 2 ust. 3 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 - 1990 oraz treści tych dokumentów, jako zawierający legalną definicję pojęcia jednostki SB, jest wystarczający do rozstrzygnięcia, czy dana jednostka Ministerstwa Spraw Wewnętrznych była jednostką Służby Bezpieczeństwa (centralną bądź terenową), a zarazem organem bezpieczeństwa państwa - w rozumieniu tej ustawy.

Odniesienie powyższego do okoliczności niniejszej sprawy wymaga uprzedniego wskazania, że służba polityczno-wychowawcza wchodziła w skład Ministerstwa Spraw Wewnętrznych zgodnie ze Statutem organizacyjnym MSW stanowiącym załącznik do uchwały Nr 144/83 Rady Ministrów z dnia 21 października 1983 r.. Zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych nr 042/81 z dnia 30 października 1981 r. w sprawie powołania, organizacji i zakresu działania pionu polityczno-wychowawczego w resorcie spraw wewnętrznych powołano w MSW (...) (...) odpowiedzialny za programowanie, organizowanie i prowadzenie oraz nadzorowanie pracy polityczno-wychowawczej i kulturalno-oświatowej w jednostkach MO, szkołach i ośrodkach szkolenia MO oraz w jednostkach organizacyjnych MSW, a w komendach wojewódzkich MO wydział polityczno-wychowawczy, odpowiedzialny za organizowanie i wykonanie całokształtu zadań polityczno-wychowawczych w jednostkach MO na terenie województwa ( § 1 pkt ust. 1 i

3). Pracą wydziału kierował bezpośrednio zastępca komendanta wojewódzkiego MO ds. polityczno-wychowawczych. Z powyższego zarządzenia i jego załączników dotyczących zakresu działania Zarządu P.-Wychowawczego i podległych mu wydziałów (...), jak i ze statutu, wynika, że Zarząd (...)Wychowawczy to jednostka organizacyjna Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na szczeblu centralnym, a wydziały polityczno-wychowawcze to jednostki jej podległe. Nie sposób jednak na podstawie tychże aktów uznać, że powyższe jednostki były odpowiednio: instytucją centralną SB MSW oraz podległymi jej jednostkami terenowymi. Podstawy do stawiania takiego wniosku nie daje również Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych Nr 098/83 z dnia 30 grudnia 1983 r. w sprawie zakresu działania członków Kierownictwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, bowiem Zarząd (...)Wychowawczy był nadzorowany, według § 10 ust. 1 tego Zarządzenia, przez szefa (...)Wychowawczej, Dyrektora Generalnego. Natomiast szef (...)Wychowawczej, według § 5 ust. 1 Zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie uprawnień kierowników pionu polityczno-wychowawczego podlegał bezpośrednio Ministrowi Spraw Wewnętrznych. Jednocześnie z powyższego Zarządzenia z dnia 15 lipca 1982 r. wynikało, że zastępcy kierowników jednostek (równorzędni) ds. polityczno-wychowawczych służbowo podlegali bezpośrednim przełożonym, a w zakresie działalności ideowo-wychowawczej – szefom nadrzędnych organów polityczno-wychowawczych. Zauważyć w tym miejscu dodatkowo należy, że wprawdzie na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. u urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie działania podległych mu organów (Dz. U. nr 38, poz. 172 ze zm.) Minister Spraw Wewnętrznych wykonywał swoje zadania poprzez Służbę Bezpieczeństwa, Milicję Obywatelską, podległe jednostki wojskowe i straż pożarną, ale ustawa i wydane na jej podstawie jawne akty

wykonawcze nie określały wewnętrznej struktury organizacyjnej MSW i urzędów spraw wewnętrznych.

Zarządzeniem nr 95 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 listopada 1989 r. w sprawie likwidacji i przekształcenia niektórych służb i jednostek organizacyjnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (wydanym na podstawie § 1a uchwały nr 144 Rady Ministrów) Służba P.-Wychowawcza została rozwiązana (§ 1). W konsekwencji Minister rozwiązał Zarząd (...)Wychowawczy MSW (§ 3 ust. 1 zarządzenia). W wojewódzkich (stołecznym) urzędach spraw wewnętrznych wydziały szkolenia oraz wydziały polityczno-wychowawcze również uległy rozwiązaniu (§ 4 ust. 1 - „rozwiązuje się wydziały”) i utworzono wydział szkolenia i wychowania. Na poziomie Ministerstwa Służbę Kadr i Doskonalenia Zawodowego przekształcono w Służbę Kadr, Szkolenia i Wychowania, przekształcając Departament Szkolenia i Doskonalenia Zawodowego w Departament Kadr, Szkolenia i Wychowania (§ 2, § 3 ust. 2). Na mocy § 8 Zarządzenia nr 95 utraciło moc Zarządzenie nr 042/81 w sprawie powołania pionu polityczno-wychowawczego. Z powyższego wynika, że Zarząd (...)Wychowawczy MSW, jak i wydziały polityczno-wychowawcze nie odpowiadają warunkom określonym w art. 2 ust. 3 ustawy lustracyjnej , co oznacza, że te jednostki organizacyjne nie mogą zostać uznane za organy bezpieczeństwa państwa w rozumieniu tej ustawy. Zarząd (...)Wychowawczy MSW, jak i wydziały polityczno-wychowawcze w wojewódzkich urzędach spraw wewnętrznych zostały niewątpliwie rozwiązane na mocy Zarządzenia z dnia 21 listopada 1989 r., a zatem nie podlegały rozwiązaniu z mocy prawa w chwili zorganizowania (...).

Urząd Ochrony Państwa został utworzony na mocy ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r., która weszła w życie z dniem 10 maja 1990 r. (tekst jedn.: Dz.U. z 1999 r. nr 51, poz. 526 ze zm.). Na mocy art. 130 tej ustawy Minister Spraw Wewnętrznych miał zorganizować Urząd Ochrony Państwa w ciągu 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Tak więc rozwiązanie Zarządu P. - Wychowawczego i wydziałów polityczno -wychowawczych w wojewódzkich urzędach spraw wewnętrznych nastąpiło niewątpliwie na kilka miesięcy przed zorganizowaniem (...) (31 lipca 1990 r.).

Skoro zatem jednostki organizacyjne pionu polityczno-wychowawczego nie były organami bezpieczeństwa państwa, okres służby odwołującego się w Wydziale P.-Wychowawczym (...)/(...) w Z. powinien być, przy ustalaniu wysokości jego emerytury policyjnej, liczony z zastosowaniem wskaźnika podstawy wymiaru w wysokości 2,6% za każdy rok jej pełnienia, jak stanowi art. 15 ustawy zaopatrzeniowej.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w wyroku. Na podstawie art. 391 § 1 w związku z art. 98 k.p.c. oraz przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.1348 ze zm.), Sąd Apelacyjny orzekł o kosztach instancji odwoławczej.

Sędziowie : Przewodnicząca:

(...)

(...)