Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 kwietnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział
w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 21 listopada 2017 roku odmówił S. S. prawa do emerytury na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że S. S. nie spełnia warunków do uzyskania emerytury w myśl art. 50 w zw. z art. 40 ustawy emerytalnej, tj. na dzień 31 grudnia 2008 roku nie osiągnął wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat.

/decyzja - k. 11 plik II akt ZUS/

S. S. reprezentowany przez pełnomocnika uznając powyższą decyzję za krzywdzącą w dniu 21 maja 2018 roku złożył od niej odwołanie, zarzucając jej błędną interpretację przesłanek przyznania emerytury kolejowej. Odwołujący wskazał, że spełnia przesłanki wskazane w art. 50 w zw. z art. 40 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na dzień złożenia wniosku osiągnął wiek emerytalny, posiada wymagane okresy składkowe i nieskładkowe oraz okres zatrudnienia na kolei. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

/odwołanie - k. 3-3 odw./

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację.

/odpowiedź na odwołanie - k. 6-6 odw./

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. S. urodził się w dniu (...).

/bezsporne, a nadto wniosek – k. 1-6 plik II akt ZUS/

Nie jest członkiem OFE.

/bezsporne/

Wnioskodawca posiada okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 44-45 ustawy emerytalnej na dzień 31 grudnia 2008 roku.

/bezsporne, a nadto świadectwo pracy – k. 5-5 odw., zaświadczenia, świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych – k. 1- 4 akt ZUS, karta przebiegu zatrudnienia – k. 10 akt ZUS/

Wnioskodawca nie osiągnął na dzień 31 grudnia 2008 roku wieku wynoszącego 60 lat.

/bezsporne/

W dniu 21 listopada 2017 roku wnioskodawca złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przyznanie prawa do emerytury na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

/bezsporne, a nadto wniosek – k. 1-6 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 15 grudnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych po rozpatrzeniu wniosku z dnia 21 listopada 2017 roku odmówił S. S. prawa do emerytury na podstawie przepisu art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Organ rentowy wskazał, iż na dzień 1 stycznia 1999 r. S. S. nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach (a jedynie 13 lat i 9 dni).

/decyzja – k. 9-9 odw. plik II akt ZUS/

Sąd Okręgowy w Łodzi prawomocnym wyrokiem z dnia 16 maja 2018 roku w sprawie o sygn. akt VIII U 313/18 oddalił odwołanie wnioskodawcy od decyzji z dnia 15 grudnia 2017 roku.

/wyrok – k. 33 akt o sygn. VIII U 313/18/

Zaskarżoną decyzją z dnia 18 kwietnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 21 listopada 2017 roku odmówił S. S. prawa do emerytury na podstawie przepisu art. 50 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazując, że na dzień 31 grudnia 2008 roku nie osiągnął on wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat.

/decyzja - k. 11 plik II akt ZUS/

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentacji zawartej w aktach emerytalnych i kapitałowych oraz dokumentów przedstawionych w trakcie postępowania sądowego uznając je za wiarygodne i wystarczające do poczynienia przedmiotowych ustaleń. Stan faktyczny jest pomiędzy stronami w całości bezsporny, przedmiot sporu sprowadza się natomiast do ustalenia, czy wnioskodawca spełnia warunki niezbędne do przyznania prawa do emerytury na podstawie art. 50 w zw. z art. 40 ustawy emerytalnej.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Na mocy art. 40 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku poz. 1270 ze zm.) kolejowa emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., który spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 55 lat, mężczyzn 60 lat;

2) ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 44-45.

Jak wynika z art. 50 ust. 1 cytowanej ustawy prawo do emerytury kolejowej, o której mowa w art. 40, przysługuje pracownikom kolejowym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

2) warunki do uzyskania emerytury określone w tym przepisie spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.

3) (uchylony)

Przytoczony przepis został umiejscowiony w rozdziale zatytułowanym przepisy szczególne dotyczące emerytury dla niektórych ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. Reguluje on prawo do emerytury kolejowej przysługujące pracownikom kolejowym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. Wymienione w nim osoby muszą spełniać wszystkie kryteria nabycia prawa do przedmiotowego świadczenia przewidziane w art. 40 cytowanej ustawy i dodatkowe, wymienione w pkt 1 i 2 ust. 1 tego artykułu.

Stosowanie wspomnianego art. 50 rodziło problemy na etapie realizacji przysługującego z niego prawa. Wątpliwości powstałe na tle stosowania art. 50 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zostały rozstrzygnięte w orzecznictwie.

W doktrynie kwestionowano konstytucyjność techniki różnicowania statusu emerytalnego ubezpieczonych przy zastosowaniu kryterium daty urodzenia. Podkreślano arbitralność podziału ubezpieczonych na trzy grupy ze względu na wiek w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, podając w wątpliwość przede wszystkim zgodność tego rozwiązania z zasadą równości wobec prawa wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP (por.: J J. , N., s. 42 i K. A. , Prawo, s. 74 i n.). Szczególne kontrowersje budziła kwestia ograniczenia prawa do wcześniejszej emerytury ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. Trybunał Konstytucyjny nie podzielił tych wątpliwości i w wyroku z dnia 22 czerwca 1999 r. (K 5/99, OTK 1999, Nr 5, poz. 100) stanął na stanowisku, że ograniczenie możliwości skorzystania przez pracowników kolejowych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. z emerytury w niższym wieku znajduje uzasadnienie w podstawowych celach i założeniach reformy systemu emerytalnego i nie stanowi naruszenia art. 2 Konstytucji RP. Dotychczasowy system stwarzał bowiem zbyt szerokie możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, wywołując trudności w zapewnieniu równowagi finansowej ubezpieczeń społecznych. Stąd też jednym z celów reformy stało się ograniczenie uprawnień do wcześniejszej emerytury i ujednolicenie wieku emerytalnego obejmującego możliwie najszerszy krąg osób. W ocenie TK omawiana ustawa nie naruszyła ani praw nabytych, ani ekspektatyw maksymalnie ukształtowanych pracowników kolejowych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. Najstarszym osobom w tym przedziale wiekowym w chwili wejścia w życie ustawy emerytalnej brakowało do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury kolejowej odpowiednio 5 lat (kobietom) i 10 lat (mężczyznom). Zdaniem TK, podniesienie wieku emerytalnego w stosunku do osób, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w dotychczas obowiązującym ustawodawstwie pozostawało co najmniej 5 lat, nie naruszyło również bezpieczeństwa jednostki w takim stopniu, żeby można było stwierdzić naruszenie zasady demokratycznego państwa prawnego. W uzasadnieniu postanowienia z dnia 9 czerwca 2008 r. (TS 101/07, (...) 2008, Nr 4, poz. 156) TK dodał zaś, że na podstawie konkluzji zawartej w ostatnim zdaniu uzasadnienia powołanego wyroku z dnia 22 czerwca 1999 r. (K 5/99, OTK 1999, Nr 5, poz. 100), nie jest dopuszczalne wnioskowanie a contrario i twierdzenie, że gdy okres brakujący do osiągnięcia wieku emerytalnego uprawniającego do nabycia uprawnień do emerytury kolejowej z mocy dotychczasowych przepisów wynosi poniżej 5 lat, to w razie podniesienia wieku emerytalnego dochodzi do naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego.

W wyroku z dnia 27 listopada 2013 roku, III AUa 596/13 (Legalis nr 745096), który Sąd w pełni podziela, Sąd Apelacyjny w Białymstoku uznał, że artykuł 50 ust. 1 pkt 2 cytowanej ustawy wyklucza możliwość przyznania emerytury pracownikowi kolejowemu, który do dnia 31 grudnia 2008 r. nie ukończył określonego przepisem wieku 60 lat w stosunku do mężczyzn i 55 lat w stosunku do kobiet. W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny zważył, że zaprezentowane stanowisko podparte jest wykładnią językową interpretowanego przepisu oraz oceną rozwiązania z punktu widzenia wartości konstytucyjnych (cytowany wyżej wyrok TK). Podkreślił też, że przywilej skorzystania z uprawnień emerytalnych w obniżonym wieku emerytalnym ma zasadniczo charakter wyjątkowy, a tym samym z natury nie powinien być interpretowany w sposób rozszerzający. Wskazał także, że art. 184 cytowanej ustawy w sposób odmienny buduje warunki uprawniające do emerytury i nie można ich przenosić na grunt interpretowanego przepisu.

Podobne stanowisko zostało zaprezentowane w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2014 roku, II UK 43/14 (Legalis nr 1385245). W postanowieniu tym Sąd Najwyższy zważył, że przepisy art. 184 i art. 50 cytowanej ustawy stanowią autonomiczne i odrębnie względem siebie podstawy nabycia prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wyjaśnił, że art. 184 ustawy emerytalnej odnosi się do ubezpieczonych, którzy do dnia wejścia w życie tej ustawy (1 stycznia 1999 r.) nie osiągnęli jeszcze wymaganego wieku, o którym stanowią: art. 32, 33, 39 i 40, lecz w całości spełnili do tej daty ustawowo określone wymagania stażowe (tzw. ogólne i szczególne). Natomiast art. 50 ustawy emerytalnej daje prawo do emerytury tym ubezpieczonym, którzy wszystkie warunki do emerytury kolejowej (wiek emerytalny oraz staż emerytalny, w tym 15 lat zatrudnienia na kolei - art. 40) spełnili do 31 grudnia 2008 r.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że wnioskodawca nie spełnił wszystkich przesłanek nabycia emerytury na podstawie art. 50 w zw. z art. 40 analizowanej ustawy. Wnioskodawca urodzony w dniu (...), posiada okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w art. 44-45 ustawy emerytalnej na dzień 31 grudnia 2008 roku, jednakże nie osiągnął na ten dzień wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat.

Wobec powyższego, Sąd uznał, iż decyzja organu jest prawidłowa, zaś odwołanie od niej pozbawione podstawy prawnej i dlatego na mocy powołanych przepisów oraz w oparciu o treść art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c. Sąd orzekł, jak w sentencji.