Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Romuald Kompanowski

Protokolant p.o. stażysty Patrycja Kinder

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2018 r. w Kaliszu

odwołania K. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 20 grudnia 2017 r. Nr (...)

w sprawie K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 20 grudnia 2017 r. znak (...) w ten sposób, że stwierdza iż K. P. jako osoba prowadząca pozarolnicza działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 1 września 2013 r. do 30 września 2013 r. w związku z tą działalnością.

2.  W pozostałym zakresie postępowanie umarza.

UZASADNIENIE

Decyzją z 20 grudnia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. stwierdził, iż K. P. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega w okresie 1.09.2013 – 30.09.2013 oraz w dniu 3.03.2017 r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu osób prowadzących taką działalność.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył K. P. wnosząc o zmianę decyzji i stwierdzenie braku podstaw do objęcia ubezpieczeniami społecznymi osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresach wskazanych w decyzji.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołanie.

Na rozprawie 13 kwietnia 2018 r. odwołujący cofnął odwołanie w części odnoszącej się do stwierdzenia podlegania ubezpieczeniom społecznym 3.03.2017 r.

Organ rentowy na powyższe cofnięcie wyraził zgodę.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołujący K. P. urodzony (...), od 1995 r. w okresie od 11 lipca 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. wykonywał pracę w oparciu o zawierane kolejno w każdym miesiącu umowy zlecenia przy czym pierwsza umowa została zawarta 11 lipca 2013 r. na okres do końca tego miesiąca a kolejne umowy – odpowiednio pierwszego dnia miesiąca na okres do końca danego miesiąca. W tym okresie odwołujący miał zarejestrowaną pozarolniczą działalność gospodarczą.

/bezsporne/

Z tytułu umowy zlecenia zawartej 11 lipca 2013 r. odwołujący uzyskał wynagrodzenie brutto 2 126,75 zł, z umowy zawartej 1 sierpnia 2013 r. – wynagrodzenie brutto 2 968,33 zł, z umowy zawartej 1 września 2013 r. – wynagrodzenie brutto 3 820,95 zł, z umowy zawartej 1 października 2013 r. – wynagrodzenie brutto 4 328,65 zł, z umowy zawartej 1 listopada 2013 r. – wynagrodzenie brutto 4 383,90 zł, z umowy zawartej 1 grudnia 2013 r. – wynagrodzenie brutto 3 542,79 zł.

dowód: rachunki z wykonanych umów w aktach ubezpieczeniowych.

Wypłata należności za wykonane umowy następowała około 6 – 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonywana była umowa.

dowód: zeznania odwołującego, pismo zleceniodawcy z 29.11.2017 r.

W marcu 2017 r. odwołujący pozostawał w stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy mając jednocześnie zarejestrowaną pozarolniczą działalność gospodarczą. 3 marca 2017 r. odwołujący miał udzielony przez pracodawcę urlop bezpłatny i w tym dniu odwołujący nie świadczył pracy. Urlop został udzielony na wniosek pracownika. Złożenie wniosku urlopowego zostało poprzedzone prośbą pracodawcy o taki sposób rozwiązania problemu braku zapotrzebowania w tym dniu na pracę zatrudnionych w firmie osób.

dowód: zeznania odwołującego.

Sąd zważył, co następuje:

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu i rentowym oraz kwestie ewentualnego wpływu innych okoliczności na określony tytuł tych ubezpieczeń regulują art. 6 i 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń, stanowiąc - w części istotnej z uwagi na rozpatrywane zagadnienie - że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są między innymi osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi (art. 6 ust. 1 pkt. 5). Osoby te z mocy przepisu art. 12 ust. 1 ustawy podlegają także obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu.

Z powołanych wyżej przepisów zawartych w art. 6 ust.1 pkt. 5 i art. 12 ust. 1 ustawy, wynika więc, że prowadzenie pozarolniczej działalności jest samodzielnym tytułem ubezpieczeniowym. Definicja osoby prowadzącej pozarolniczą działalność zawarta jest w art. 8 ust. 6 ustawy. W myśl zawartej tam regulacji, za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:

1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych;

2) twórcę i artystę;

3) osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:

a) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odwołujący był w okresie objętym zaskarżoną decyzją osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu przepisu art. 8 ust. 6 pkt. 1 cytowanej wyżej ustawy.

Osoby prowadzące taką działalność, zgodnie z przepisem art. 13 pkt. 4 cytowanej wyżej ustawy, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Jak wynika z twierdzeń odwołującej złożonych w toku rozprawy, nie zgłaszała ona nigdy informacji o zawieszeniu działalności. Również od dnia rozpoczęcia działalności aż do dnia wyrejestrowania tej działalności z ewidencji podmiotów gospodarczych, odwołująca nie zaprzestała jej prowadzenia.

Przepis art. 9 ust. 2a cytowanej wyżej ustawy z dnia 13 października 1998 r. w brzmieniu obowiązującym w 2013 r. przesądza, że osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia – prowadzące jednocześnie pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy – podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest niż od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność.

Podstawę wymiaru składek zleceniobiorców stanowi przychód (art. 18 ust. 1 i 3 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), zatem gdy zleceniodawca nie wypłaca wynagrodzenia albo nie stawia go do dyspozycji zleceniobiorcy, to nie ma podstawy wymiaru składki. Niewypłacone zleceniobiorcy wynagrodzenie za pracę nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (tak uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 10 września 2009 r., I UZP 5/09, OSNP 2010 nr 5-6, poz. 71 w odniesieniu do pracowników). Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi wypłacone im w danym miesiącu kalendarzowym wynagrodzenie. Wynagrodzenie wypłacone z opóźnieniem wykazywane jest za ten miesiąc, w którym zostało wypłacone i wówczas dopiero staje się podstawą wymiaru składek (wyrok Sądu Najwyższego z 2 lipca 2009 r., II BU 29/08, LEX nr 532128).

Podstawę wymiaru składek stanowi zatem przychód, który zleceniobiorca w danym miesiącu otrzymał lub który został pozostawiony do jego dyspozycji. Jeżeli płatnik świadczenia nie miał środków na wypłatę lub wypłacił wynagrodzenie z opóźnieniem, to przychód powstaje dopiero w miesiącu wypłaty i składa się na podstawę wymiaru składek za ten miesiąc, a nie za miesiąc wcześniejszy, w którym powinna nastąpić wypłata wynagrodzenia. Taka sama reguła obowiązuje również w stosunku do świadczeń należnych pracownikowi za okres dłuższy niż miesiąc, tzn. ich wypłatę zalicza się jako przychód do podstawy wymiaru składek za miesiąc, w którym nastąpiła wypłata. Nie dzieli się jej na miesiące, za które pracodawca wypłacił świadczenie (wynagrodzenie). Wypłata wynagrodzenia przysługującego za dłuższe okresy niż miesiąc określa podstawę wymiaru składek w miesiącu wypłaty, a nie za poprzednie miesiące.

Jak wynika z pisma zleceniodawcy, odwołujący we wrześniu 2013 r. uzyskał przychód z umowy zlecenia wykonywanej w sierpniu 2013 r. w kwocie 2 968,33 zł. Kwota ta była jednocześnie podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne odwołującego z tytułu wykonywanej umowy zlecenia. Najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność w 2013 r. zgodnie z zasadami zawartymi w art. 18 ust. 8 ustawy została określona na kwotę 2 227,80 zł (por. obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 grudnia 2012 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2013 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia – M. P. z 2012 r. poz. 1018). Zatem kwota uzyskanego przez odwołującego przychodu we wrześniu 2013 r. z tytułu umowy zlecenia, będąca jednocześnie podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia z tego tytułu była wyższa niż najniższa podstawa wymiaru składek osób prowadzących pozarolniczą działalność. Odwołujący więc we wrześniu 2013 r. w myśl przywołanych wyżej uregulowań nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym osób prowadzących pozarolniczą działalność.

W tych warunkach odwołanie w części odnoszącej się do podlegania ubezpieczeniom społecznym we wrześniu 2013 r. jako uzasadnione prowadziło do zmiany decyzji jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W pozostałym zakresie – odnoszącym się do podlegania ubezpieczeniom społecznym w dniu 3 marca 2017 r. – postępowanie podlegało umorzeniu albowiem odwołujący cofnął odwołanie przy zgodzie organu rentowego. W ocenie sądu powyższa czynność była zgodna z prawem, nie sprzeciwiały się jej zasady współżycia społecznego ani społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa. Nie naruszała też usprawiedliwionego interesu odwołującego albowiem odwołujący przyznał, że w tym dniu miał udzielony urlop bezpłatny a okoliczności i przesłanki faktyczne, które legły u podstaw urlopowania pracownika nie spotkały się z oporem ze strony odwołującego co do takiego sposobu rozwiązania problemów pracodawcy.