Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 lutego 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. po rozpoznaniu wniosku z dnia 23 października 2017 r., na podstawie art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił wnioskodawczyni T. W. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż Lekarz Orzecznik orzeczeniem z dn. 20.12.2017 r. orzekł, że wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy do 31.12.2019 r. a niezdolność ta powstała w październiku 2017 r. oraz, że wnioskodawczyni nie jest całkowicie niezdolna do pracy, zatem brak jest podstaw do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy. W ocenie organu rentowego częściowa niezdolność do pracy wnioskodawczyni winna powstać w okresie do 8 kwietnia 2015 r., tj. w ciągu 18 miesięcy od ustania ostatniego ubezpieczenia.

/decyzja – k. 25 plik III akt ZUS/

Od powyższej decyzji w dniu 1 marca 2018 r. T. W. złożyła odwołanie do Sądu Okręgowego w Łodzi wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do spornego świadczenia. Wnioskodawczyni podniosła, iż spełnia warunki do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy bo jest częściowo niezdolna do pracy, posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie 5 lat, gdzie niezdolność do pracy powstała powyżej 30 roku życia, a okres ten przypadał w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed złożeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy, ponadto jej niezdolność do pracy powstała dużo wcześniej niż w październiku 2017 r. ponieważ została orzeczona dużo wcześniej już po raz pierwszy dnia 22 czerwca 2009 r. podczas komisji lekarskiej ZUS.

/odwołanie – k. 3- 4./

W odpowiedzi na powyższe organ rentowy wniósł o odrzucenie odwołania z uwagi na brak złożenia przez wnioskodawczynię sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS.

/odpowiedź na odwołanie – k. 130-130v./

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

T. W. urodziła się w dniu (...)

/okoliczność bezsporna/.

W dniu 30 października 2009 r. ubezpieczona złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek – k. 1-2 plik I akt ZUS/.

Decyzją z dnia 16 grudnia 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał wnioskodawczyni prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 2 grudnia 2009 r. do dnia 30 listopada 2011 r.

/decyzja – k. 201. plik I akt ZUS /.

Decyzją z dnia 13 grudnia 2011 r. oraz z dnia 15 czerwca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił prawo do renty wnioskodawczyni z tytułu częściowej niezdolności do pracy na dalszy okres tj. odpowiednio do dnia 31 maja 2012 r. oraz 31 maja 2013 r.

/decyzja – k. 215. oraz 221 plik I akt ZUS/.

Decyzją z dnia 20 czerwca 2013 r. organ rentowy po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18 kwietnia 2013 r. odmówił T. W. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres bowiem komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 11 czerwca 2013 r. nie uznała wnioskodawczyni za niezdolną do pracy.

/decyzja – k. 225 plik I akt ZUS/.

Wyrokiem z dnia 17 września 2014 r. w sprawie sygn akt VIII U 3557/13 Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie wnioskodawczyni od ww. decyzji i odmówił jej przyznania prawa do renty na dalszy okres.

W dniu 23 października 2017 r. ubezpieczona złożyła kolejny wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek – k.1-4v. plik III akt ZUS/.

W dniu 20 grudnia 2017 r. T. W. została zbadana przez lekarza orzecznika ZUS, który rozpoznał u wnioskodawczyni reumatoidalne zapalenie stawów okres II funkcja 2, nadciśnienie tętnicze wyrównane farmakologicznie, cukrzycę wyrównaną środkami doustnymi, jaskrę.

/opinia lekarska – k.85-84 dokumentacja orzeczniczo - lekarska akt ZUS/.

Orzeczeniem z tego samego dnia Lekarz Orzecznik ZUS uznał wnioskodawczynię za częściowo niezdolną do pracy do 31 grudnia 2019 r. stwierdzając, iż częściowa niezdolność do pracy powstała w październiku 2017 r. i pozostaje w związku ze stanem narządu ruchu. W świetle wydanego orzeczenia wnioskodawczyni nie jest całkowicie niezdolna do pracy.

/orzeczenie lekarza orzecznika k. 18 -18 v. plik III akt ZUS/.

Wnioskodawczyni odebrała orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS w dniu 20 grudnia 2017 r., co potwierdziła osobiście własnoręcznym podpisem. Wraz z orzeczeniem otrzymała pouczenie o sposobie i terminie wniesienia sprzeciwu do Komisji Lekarskiej ZUS. Została także pouczona, iż odwołanie od decyzji ZUS oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących orzeczenia Lekarza Orzecznika, w przypadku niewniesienia od niego sprzeciwu, sąd odrzuci.

/ poświadczenie odbioru na orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS – k. 18v plik III akt ZUS/.

Od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS wnioskodawczyni nie wniosła sprzeciwu do Komisji Lekarskiej ZUS.

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawczyni udokumentowała łączny staż ubezpieczeniowy wynoszący 24 lata, 11 m-cy, 8 dni okresów składkowych, 9 m-cy, 4 dni okresów nieskładkowych - łącznie 25 lat, 8 m-cy, 12 dni.

/okoliczność bezsporna/.

Wnioskodawczyni pozostawała w ubezpieczeniu do dnia 9 października 2013 r.

/okoliczność bezsporna/.

Wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy do 31 grudnia 2019 r. Częściowa niezdolność powstała w październiku 2017 r.

/orzeczenie lekarza orzecznika k. 18 -18 v. plik III akt ZUS/.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Na wstępie rozważań należy wskazać, iż wniosek organu rentowego o odrzucenie odwołania od decyzji z dnia 1 lutego 2018 roku był niezasadny.

Stosownie do treści art. 477 ⁹§ 3 ¹ kpc Sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia. Jeżeli odwołanie opiera się także na zarzucie nierozpatrzenia wniesionego po terminie sprzeciwu od tego orzeczenia, a wniesienie sprzeciwu po terminie nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby zainteresowanej, sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie. W takim przypadku organ rentowy kieruje sprzeciw do rozpatrzenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Tym samym wynikająca z art. 477 ⁹§ KPC niedopuszczalność odwołania zachodzi tylko, gdy jest ono oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. W przepisie podkreślone jest bowiem, że dotyczy to tylko sytuacji, gdy w odwołaniu podniesiono "wyłącznie" zarzuty dotyczące orzeczenia lekarza orzecznika, od którego ubezpieczony nie wniósł sprzeciwu. Oznacza to, że jeżeli podniesiono takie zarzuty, ale oprócz nich również inne, to sąd nie może odrzucić odwołania i rozpoznaje je merytorycznie (w sposób wynikający z art. 477 ¹⁴KPC). Odrzucenie odwołania na podstawie art 477 ⁹ § 3 ¹ KPC możliwe jest tylko wówczas, gdy odwołanie to jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących orzeczenia lekarza orzecznika ZUS.(Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 stycznia 2014 r.
III AUz 4/14 L. Numer 776013 Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 lutego 2013 r. III AUz 9/13 Legalis Numer 744593).

W rozpoznawanej sprawie poza sporem pozostaje, iż wnioskodawczyni nie wniosła sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika stwierdzającego u niej częściową okresową niezdolność do pracy, a w odwołaniu od decyzji odmawiającej jej prawa do renty podnosi argumenty nie tylko dotyczące ustalenia jej stanu zdrowia także w powiązaniu z datą ustalonej przez lekarza orzecznika ZUS częściowej niezdolności do pracy, lecz podnosi również niespełnienie przesłanek o charakterze prawnym stanowiących przyczynę odmowy przyznania jej prawa do renty - nie zachodzi więc podstawa do odrzucenia jej odwołania na podstawie art.477 ⁹ § 3 ¹ KPC. Odwołanie należało zatem rozpoznać co do meritum.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz 748) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust.2).

Z kolei art. 58 ust. 1 stanowi, iż warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej (ust. 2).

Przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 3).

Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określone w art. 57 powołanej ustawy muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tej renty sąd ubezpieczeń społecznych ocenia zgodność decyzji ze stanem faktycznym i prawnym według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (zob. wyr. SN z 12.2.2009 r., I UK 193/08, L.). Przedmiotem postępowania sądowego w sprawach dotyczących świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy jest ocena zgodności z prawem – w aspekcie formalnym i materialnym – decyzji wydanej przez organ rentowy na wniosek ubezpieczonego lub z urzędu. Postępowanie to jest zatem postępowaniem kontrolnym. Badanie prawidłowości decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Mówiąc inaczej – o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują te okoliczności dotyczące niezdolności do pracy, które istnieją w chwili ustalania do niego prawa.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy co już podniesiono wnioskodawczyni nie kwestionowała orzeczenia Lekarza Orzecznika. Niewniesienie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika oznacza zaś, że ubezpieczony zgadza się, że wszystkie stwierdzenia w nim zawarte są prawdziwe, a tym samym proces ustalania okoliczności faktycznych, mających znaczenie dla nabycia prawa do świadczenia zostaje zakończony. Jeśli wnioskodawca, wobec którego wydano orzeczenie lekarskie, nie wnosi sprzeciwu, mimo że data powstania niezdolności nie odpowiada rzeczywistej dacie jej powstania, to nie sposób przyjąć, że dopuszczalne jest jej kwestionowanie dopiero w późniejszym postępowaniu odwoławczym przed sądem. (wyrok SN z dnia 21 maja 2010 r. I UK 23/10 LEX nr 604207 Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 29 sierpnia 2013 r. III AUz 397/13, LEX nr 1363378). Tym samym w chwili obecnej na etapie postępowania przed sądem brak podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii biegłych celem ustalenia stanu zdrowia ubezpieczonej – względnie ustalenia całkowitej niezdolności do pracy, czy ustalenia innej niż ustalonej przez lekarza orzecznika ZUS daty powstania częściowej niezdolności do pracy.

Wobec tego należało przyjąć, iż na dzień wydania zaskarżonej decyzji wnioskodawczyni była częściowo niezdolna do pracy do 31 grudnia 2019 r., a częściowa niezdolność powstała w październiku 2017 r.

W konsekwencji powyższego niezdolność do pracy wnioskodawczyni nie powstała do dnia 8 kwietnia 2015 r. tj. w ciągu 18 miesięcy od ustania okresu ubezpieczenia. A zatem wnioskodawczyni nie spełnia warunku przyznania prawa do renty, o którym mowa w z art. 57 ust. 1 pkt. 3 ustawy.

Bez wpływu na powyższe pozostaje okoliczność, iż wnioskodawczyni jako kobieta legitymuje się łącznie ponad 25 letnim stażem ubezpieczeniowym.

Podkreślić należy, że obecnie prawo do renty jedynie dla tego ubezpieczonego, który jest całkowicie niezdolny do pracy i legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym 20 lat (kobieta) lub 25 lat (mężczyzna) nie jest uzależnione od tego, żeby niezdolność do pracy powstała w okresach ubezpieczenia lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (art. 57 ust. 1 pkt 3 o emeryturach i rentach z FUS). Przy tym nie jest możliwe uzyskanie przez taką osobę renty bez wykazania się wymaganym 5-letnim okresem składkowym i nieskładkowym w 10-leciu poprzedzającym złożenie wniosku o świadczenie lub powstanie niezdolności do pracy (art. 57 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 tej ustawy). Dopiero wykazanie się przez ubezpieczonego całkowicie niezdolnego do pracy okresem składkowym w rozmiarze co najmniej 25 lat (kobieta) lub 30 lat (mężczyzna) zwalnia go przy ubieganiu się o rentę z konieczności wykazywania zarówno tego, że niezdolność powstała w okresach ubezpieczenia lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania (art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej), jak i tego, że legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym w rozumieniu art. 57 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 o emeryturach i rentach z FUS (art. 58 ust. 4 o emeryturach i rentach z FUS).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy wnioskodawczyni nie jest całkowicie a jedynie częściowo niezdolna do pracy. Z uwagi na 25 letni staż ubezpieczeniowy nie jest więc zwolniona ani z warunku żeby niezdolność do pracy powstała w okresach ubezpieczenia lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów jak i wykazania tego, że legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym. Niezdolność do pracy wnioskodawczyni powstała w październiku 2017 r. Co prawda wcześniej również wnioskodawczyni była częściowo niezdolną do pracy i do 31 maja 2013 r. z tego tytułu okresowo była uprawnioną do renty, jednak zdolność tę odzyskała. Okoliczność ta pozostaje zatem bez wpływu na wynik rozstrzygnięcia. Wnioskodawczyni nie stała się częściowo niezdolną do pracy w ciągu 18 miesięcy od ustania okresu ubezpieczenia - art. 57 ust. 1 pkt. 3 ustawy. Tym samym jej odwołanie nie mogło zostać uwzględnione.

Nadto zauważyć należy, iż w przypadku odwołującej nie może mieć zastosowania także art. 61 cytowanej ustawy.

Na mocy art. 61 prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy.

Przywrócenie prawa do renty następuje ex lege w razie ponownego powstania niezdolności ubezpieczonego do pracy w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa przysługującego mu uprzednio, jeżeli prawo to ustało wskutek ustąpienia niezdolności do pracy (por. wyroki SN: z dnia 7 listopada 2001 r., II UKN 565/00, OSNAPiUS 2003, Nr 14, poz. 340; z dnia 20 lutego 2006 r., I UK 170/05, OSNPUSiSP 2007, nr 1-2, poz. 30).

Nie ma tu znaczenia, czy dochodzi do przywrócenia tego samego stopnia niezdolności do pracy. Jeżeli przywróceniu prawa do renty towarzyszy zmiana stopnia niezdolności do pracy w stosunku do pierwotnie przyznanego świadczenia, organ rentowy dokona tylko odpowiedniej korekty wysokości renty.

Zważyć również należy, iż sam moment ustalania przywrócenia prawa do renty nie jest istotny w tym sensie, że może do niego dojść także po upływie 18 miesięcy od ustania prawa do renty. Ważne jest tu tylko, by ponowna niezdolność do pracy powstała w ciągu 18 miesięcy od ustania tego prawa.

Wnioskodawczyni pobierała rentę do 31 maja 2013 r. Ponownie stała się niezdolna do pracy powstała w październiku 2017 roku, a zatem po upływie 18 miesięcy.

Mając na względzie wymienione wyżej okoliczności Sąd Okręgowy w Łodzi na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawczyni.

9 X 2018 roku.

J.L.