Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2017 roku, wydanym w sprawie z powództwa A. K. przeciwko (...) spółce akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 11.764,39 złotych, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w pkt 1 zasądził od (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz A. K. kwotę 7.094,85 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 lipca 2017 roku do dnia zapłaty oraz odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 4.669,54 złotych od dnia 3 lipca 2017 roku do dnia 2 sierpnia 2017 roku, w pkt 2 umorzył postępowanie w zakresie kwoty 4.669,54 złotych, w pkt 3 zasądził od (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz A. K. kwotę 4.618,55 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu oraz w pkt 4 nakazał ściągnąć od (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi kwotę 84,00 złote tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Powyższe orzeczenie zapadło na podstawie poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy podzielił i przyjął za własne, a zatem nie ma powodów do ich powtarzania.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył pozwany – (...) spółka akcyjna w W., zaskarżając orzeczenie w części, tj. w zakresie pkt 1, 3 i 4 wyroku.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił:

1.  nierozpoznanie istoty sprawy poprzez oddalenie wniosków dowodowych pozwanego zmierzających do ustalenia rzeczywistych kosztów naprawy pojazdu, a to jest:

- zobowiązanie w trybie art. 248 k.p.c. M. L. (poszkodowanego) do złożenia dokumentów dotyczących pojazdu marki T. (...) tj. karty pojazdu, książki serwisowej, umów sprzedaży, faktur i rachunków na zamówienie części zamiennych oraz faktur rachunków za naprawę pojazdu pozostających związanych ze szkodą z dnia 17 maja 2017 roku;

- dopuszczenie dowodu z zeznań świadka M. L. m. in. na okoliczność części użytych do naprawy pojazdu po szkodzie z dnia 17 maja 2017 roku oraz rzeczywistych kosztów naprawy pojazdu;

- dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego w zakresie wskazania, czy kalkulacja naprawy wykonana przez pozwanego z zastosowaniem rabatów na części zamienne i materiał lakierniczy pozwoli na przywrócenie pojazdowi stanu sprzed zdarzenia w przypadku, gdy części takie mogą być dostarczone poszkodowanemu w dowolne miejsce, w tym warsztat naprawy wykonujący naprawę,

a w konsekwencji niewyjaśnienie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i brak ustalenia rzeczywistej wysokości szkody poniesionej przez poszkodowanego, albowiem wyliczona przez biegłego kwota stanowi wyłącznie hipotetyczne ustalenia kosztów naprawy pojazdu, która to kwota mogłaby stanowić podstawę wyrokowania, gdyby poszkodowany pojazdu nie naprawił bądź naprawił pojazd w niepełnym zakresie.

2. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a) art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. poprzez naruszenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie oceny dowodów wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, co przejawiało się w tym, że sąd podzielił wnioski i twierdzenia strony powodowej co do sposobu wyliczenia odszkodowania w oparciu o hipotetyczne koszty naprawy wyliczone przez biegłego sądowego, podczas gdy Sąd nie ustalił, czy poszkodowany naprawił pojazd przywracając go do stanu poprzedniego tańszym kosztem, do czego zmierzały wnioski dowodowe pozwanego, zatem wypłata odszkodowania stanowiącego równowartość hipotetycznych kosztów naprawy nie stanowi rzeczywistej szkody jaka powstała w majątku poszkodowanego i nie wypełni kompetencyjnej roli (art. 361 § 2 k.c.) ani też koszty te nie stanowią wydatków niezbędnych do przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody (art. 363 § 1 k.c.);

b) art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 316 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez całkowite pominięcie dowodu z dokumentu wygenerowanego przez historiapojazdu.gov.pl, z którego wynika, iż samochód poszkodowanego został naprawiony albowiem przeszedł on przegląd techniczny;

c) art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. oraz w związku z art. 278 § 1 i 3 k.p.c. poprzez dokonanie nieprawidłowej oceny dowodu z opinii biegłego polegającej na przyjęciu, że koszty naprawy ustalone przez biegłego stanowią szkodę podlegającą naprawieniu w niniejszym postępowaniu;

d) art. 217 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. w związku z art. 232 k.p.c. i art. 258 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego o przesłuchanie poszkodowanego M. L. zmierzającego do ustalenia okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy, a w szczególności wysokości realnej, a nie hipotetycznej szkody poniesionej przez poszkodowanego tj. wydatków związanych z naprawą uszkodzonego pojazdu;

e) art. 217 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. i art. 232 k.p.c. poprzez brak zobowiązania poszkodowanego M. L. do nadesłania dokumentów związanych z pojazdem T. (...) nr rej. (...) oraz nierozpoznanie zgłoszonego prawidłowo wniosku dowodowego z dokumentów tj. książki serwisowej pojazdu, faktur i rachunków za naprawę uszkodzonego pojazdu na okoliczność rzeczywistej kwoty naprawy uszkodzonego pojazdu, podczas gdy dowód ten dotyczy okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy, a sporne okoliczności nie zostały dostatecznie wyjaśnione;

f) art. 232 k.p.c. poprzez uznanie, że powód wywiązał się z obowiązku udowodnienia faktów, z których wywodzi dla siebie określone skutki prawne, w tym wysokość powstałej w jego majątku szkody, w sytuacji, gdy przeprowadzony na wniosek powoda dowód z opinii biegłego nie był przydatny do ustalenia wysokości należnego odszkodowania;

3. naruszenie prawa materialnego, a mianowicie:

a) art. 361 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 363 § 1 k.c. w związku z art. 822 § 1 i § 2 k.c. w związku z art. 826 § 1 k.c. oraz art. 824 ¹ § 1 k.c. poprzez:

- błędną wykładnię tych przepisów i przyjęcie, że szkoda rozumiana jako pomniejszenie majątku poszkodowanego na skutek określonego zdarzenia (art. 361 § 2 k.c.) jest w swej istocie tożsama z hipotetycznymi, określonymi kosztorysowo wydatkami na naprawę pojazdu (przywrócenie stanu poprzedniego – art. 363 § 1 zd. 1 k.c.) w sytuacji, gdy ubytek w majątku poszkodowanego jest wartością o charakterze stałym, ustalanym na dzień wyrządzenia szkody i stanowiącym w istocie zmniejszenie wartości pojazdu związane z jego pokolizyjnymi uszkodzeniami, natomiast koszty restytucji (naprawy) mają charakter zmienny, tj. zależą od takich czynników jak koszty części i usług z daty wykonania naprawy, dostępnych dla określonych podmiotów rabatów na części etc., które to koszty winno się ustalać na datę wyrokowania (stosownie do art. 316 § 1 k.p.c. praz art. 363 § 2 k.c.);

- błędną wykładnię tych przepisów polegającą na przyjęciu, że w przypadku naprawy pojazdu przez poszkodowanego wartość szkody to ustalony metodą kosztorysową, hipotetyczny koszt naprawy pojazdu, podczas gdy w przypadku wykonania naprawy pojazdu przez poszkodowanego niemożliwe, a co najmniej ekonomicznie nieuzasadnione jest ponowne przeprowadzenie naprawy w sposób określony w kosztorysie, co oznacza, że wybór sposobu naprawienia szkody przez poszkodowanego doznaje ograniczenia w związku z art. 363 § 1 zd. 2 k.c., co z kolei oznacza, że świadczenie w pieniądzu winno pokryć jedynie rzeczywiste, poniesione przez poszkodowanego koszty naprawy;

- w związku z powyższym również błędne zastosowanie ww. przepisów polegające na przyjęciu, że wypłata hipotetycznych kosztów naprawy doprowadzi do naprawienia szkody, podczas gdy w przedmiotowym stanie faktycznym uzasadnione jest pokrycie jedynie rzeczywistych kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu;

b) art. 363 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie odszkodowania według innych cen niż ceny z daty wyrokowania;

c) art. 362 k.c. i art. 354 § 1 i 2 k.c. poprzez ich niezastosowanie w sytuacji, gdy należało je zastosować, albowiem poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkody nie korzystając z oferty pozwanego w zorganizowaniu naprawy bezgotówkowej w warsztacie z nim współpracującym bądź w innym warsztacie przy uwzględnieniu rabatów na części zamienne – nie wykazując inicjatywy zmierzającej do minimalizacji kosztów naprawy w sytuacji, gdy pozwany oferował wykonanie naprawy o wiele niższym kosztem, niż określono w kosztorysie powoda, a działanie takie należy uznać za brak współpracy poszkodowanego z ubezpieczycielem przy wykonywaniu zobowiązania polegającego na naprawie pojazdu;

d) w związku z powyższym również niewłaściwe zastosowanie art. 363 § 1 k.c. w związku z art. 361 § 1 k.c. i nieuwzględnienie rabatów na części zamienne, z których miałby możliwość skorzystania poszkodowany, gdyby współdziałał z pozwanym i skorzystał z oferty pozwanego.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, względnie wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za I instancję według norm przepisanych. W pkt 2 apelacji skarżący wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych. Ponadto skarżący w pkt 3 wniósł na podstawie art. 380 k.p.c. w związku z zastrzeżeniami zgłoszonymi w trybie art. 162 k.p.c. na rozprawie z dnia 8 grudnia 2017 roku oraz zarzutami podniesionymi w niniejszej apelacji o rozpoznanie niezaskarżalnego zażaleniem postanowienia Sądu Rejonowego oddalającego wniosek o dopuszczenie dowodu z pkt II. 1 i II. 2 odpowiedzi na pozew oraz o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego na okoliczności jak wskazane w piśmie procesowym pozwanego z dnia 29 listopada 2017 roku (apelacja – k. 136 – 139 odw.).

W odpowiedzi na apelację pozwanego powód wniósł o oddalenie apelacji w całości jako bezzasadnej oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego (odpowiedź na apelację – k. 154 – 158 odw.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji i jako trafnie i prawidłowo ocenione oraz logicznie wywiedzione ze zgromadzonego materiału dowodowego, przyjmuje za własne.

Niezasadny jest podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. poprzez naruszenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie oceny dowodów wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, co przejawiało się w tym, że sąd podzielił wnioski i twierdzenia strony powodowej co do sposobu wyliczenia odszkodowania w oparciu o hipotetyczne koszty naprawy wyliczone przez biegłego sądowego.

Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Wszechstronne rozważenie zebranego materiału oznacza uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności. W tym zakresie należy brać pod uwagę cały materiał sprawy. W wyniku swobodnej oceny dowodów sąd dokonuje selekcji zebranego materiału pod kątem widzenia istotności poszczególnych jego elementów. Dalszym założeniem prawidłowej oceny dowodów jest ich poprawna interpretacja. Wbrew stanowisku skarżącego Sąd Rejonowy prawidłowo poczynił ustalenia faktyczne i wszechstronnie rozważył cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy.

Wskazać należy, iż w sprawie niesporną była zasada odpowiedzialności pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. i powstały po jego stronie obowiązek wypłaty odszkodowania w związku ze szkodą zaistniałą w dniu 17 maja 2017 roku. Pozwany odpowiedzialności tej nie kwestionował wypłacając odszkodowanie w kwocie 17.578,90 złotych, zaś po wytoczeniu powództwa na podstawie decyzji z dnia 3 sierpnia 2017 roku kwotę 4.669,54 złotych, łącznie 22.248,44 złotych.

Spór sprowadził się do kwestii wysokości należnego odszkodowania. Kalkulacja naprawy sporządzona przez powoda na dzień 11 lipca 2017 roku wyniosła brutto 29.546,74 złotych. Tymczasem pozwany na podstawie sporządzonego kosztorysu nr (...) określił koszty naprawy uszkodzonego samochodu na kwotę 22.248,44 złotych brutto i wypłacił odszkodowanie w tej kwocie. W kalkulacji pozwany wskazał, iż wartość części oryginalnych /materiałów lakierniczych została pomniejszona o rabat zgodnie z zawartą umową pomiędzy dostawcą a (...) S.A.

Sąd Rejonowy zgodnie z wnioskami dowodowymi złożonymi w pozwie przez powoda i przez pozwanego w odpowiedzi na pozew dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu ekspertyzy wypadków drogowych, techniki motoryzacyjnej, wyceny wartości i kalkulacji napraw pojazdów w osobie mgr inż. Andrzeja Graczyka na okoliczność zakresu uszkodzeń pojazdu marki T. nr rej. (...) powstałych w wyniku zdarzenia z dnia 17 maja 2017 roku i uzasadnionych kosztów jego przywrócenia do stanu sprzed wypadku, stosując występujące na lokalnym rynku ceny usług naprawczych (postanowienie – k. 79). We wnioskach zawartych w opinii biegły sądowy wskazał, iż uzasadnione koszty naprawy pojazdu marki T. nr rej. (...) na miesiąc maj 2017 roku pozwalające przywrócić pojazd do stanu sprzed zdarzenia z dnia 17 maja 2017 roku z zastosowaniem stawki za roboczogodzinę w wysokości 100,00 złotych netto oraz z użyciem oryginalnych części zamiennych z logo producenta pojazdu oszacowane w systemie A., wynosiły ok. 29.343,29 złotych brutto (opinia pisemna - k. 63 - 79). Pozwany nie złożył zastrzeżeń co do opinii biegłego, wnosząc jedynie o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego sądowego. Pamiętać należy, że opinia biegłego (art. 278 k.p.c.) podlega ocenie - przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c. - na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Sąd Rejonowy procedujący w niniejszej sprawie dokonał sprawdzenia prawidłowości rozumowania biegłego przy sporządzaniu opinii, z uwzględnieniem wymagań logiki i zasad doświadczenia życiowego i wskazał, że opinia była rzetelna, logiczna i przekonywująca. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w opinii zarówno pisemnej jaki i ustnej żadnych nieprawidłowości i uznał je za całkowicie miarodajne i przekonywujące podstawy poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych w zakresie kosztów naprawy pojazdu. Wbrew zarzutowi apelującego Sąd Rejonowy trafnie przyjął, że nie ma podstaw do przyjęcia, że przy ustalaniu kosztów naprawy pojazdu należy uwzględnić rabaty na części zamienne i materiały lakiernicze.

W świetle powyższych rozważań chybiony jest podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. poprzez uznanie, że powód wywiązał się z obowiązku udowodnienia faktów, z których wywodzi dla siebie określone skutki prawne, w tym wysokość powstałej w jego majątku szkody, w sytuacji, gdy przeprowadzony na wniosek powoda dowód z opinii biegłego nie był przydatny do ustalenia wysokości należnego odszkodowania.

Nie ma racji skarżący, gdy czyni Sądowi Rejonowemu zarzut naruszenia prawa procesowego art. 217 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. w związku z art. 232 k.p.c. i art. 258 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego o przesłuchanie poszkodowanego M. L. zmierzającego do ustalenia okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy, a w szczególności wysokości realnej, a nie hipotetycznej szkody poniesionej przez poszkodowanego tj, wydatków związanych z naprawą uszkodzonego pojazdu.

Zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. ma rację bytu tylko w sytuacji, gdy wykazane zostanie, że sąd przeprowadził dowód na okoliczności nie mające istotnego znaczenia w sprawie i ta wadliwość postępowania dowodowego mogła wpłynąć na jej wynik, bądź gdy sąd odmówił przeprowadzenia dowodu na fakty mające istotne znaczenie w sprawie, błędnie oceniając, iż nie mają one takiego charakteru (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2006 roku, IV CSK 272/06, Monitor Prawniczy 2007, nr 2, s. 60; z 4 listopada 2008 roku, II PK 47/08; wyrok z 11 lutego 2011 roku, I CSK 334/10).

Sąd Rejonowy w uzasadnieniu w sposób szczegółowy omówił przyczynę oddalenia wniosku dowodowego pozwanego o przesłuchanie w charakterze świadka M. L.. Należy podzielić stanowisko Sądu procedującego w niniejszej sprawie albowiem okoliczności wskazane w odpowiedzi na pozew objęta tezą dowodową nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia. Roszczenie o świadczenie należne od ubezpieczyciela w ramach ustawowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego jest wymagalne niezależnie od tego czy naprawa została już dokonana. Potwierdzenie tego stanowiska znalazło się również w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2002 roku, V CKN 1273/00, LEX nr 55515 i z 12 lutego 2004 roku, V CK 187/03 Wokanda 2004/7-8/15. Dla ustalenia wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania w przypadku szkody polegającej na uszkodzeniu pojazdu na skutek kolizji konieczne jest więc ustalenie ekonomicznie uzasadnionych i koniecznych kosztów naprawy.

W ostatnim czasie orzecznictwo Sądu Najwyższego przesądziło w sposób zdecydowany, że w tego typu sprawach jak niniejsza, poszkodowany może żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji. Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 k.c. jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. Powstanie tego roszczenia, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego, czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2018r., sygn. akt II CNP 41/17, Legalis).

W wyroku z dnia 8 marca 2018r., II CNP 32/17, Sąd Najwyższy stwierdził, że roszczenie odszkodowawcze w ramach ustawowego obowiązku ubezpieczenia komunikacyjnego OC powstaje już z chwilą wyrządzenia szkody tj. w chwili nastąpienia wypadku komunikacyjnego i pojawienia się dalszych przesłanek odpowiedzialności sprawcy na podstawie art. 436 KC. Obowiązek naprawienia szkody nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierzał dokonać takiej naprawy w przyszłości. Należy zatem wyraźnie odróżnić sam moment powstania szkody i roszczenia o jej naprawienie od daty ewentualnego naprawienia rzeczy (samochodu), bowiem dla powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela istotne znaczenie ma sam fakt powstania szkody, a nie fakt naprawienia samochodu (sekwencja zdarzeń: wypadek komunikacyjny i uszkodzenie pojazdu, powstanie szkody w majątku poszkodowanego, powstanie roszczenie odszkodowawczego, inne zdarzenia, w tym m.in. naprawienie samodzielne samochodu przez poszkodowanego i poniesienie wydatków). Skoro powstanie szkody (uszczerbku majątkowego) należy łączyć już z chwilą uszkodzenia pojazdu (bo wtedy następuje już uszczerbek w majątku ubezpieczonego rozumianym en bloc i wtedy już powstaje roszczenie o naprawienie szkody, zgodnie z koncepcją dyferencjacyjną), to oczywiście, nie mają tu już znaczenia późniejsze zdarzenia, m.in. w postaci sprzedaży uszkodzonego lub już naprawionego samochodu (sygn. akt II CNP 32/17, Legalis).

Z kolei w wyroku z dnia 8 marca 2018r. Sąd Najwyższy stwierdził, że w świetle art. 363 § 1 i art. 822 § 1 KC za koszty restytucji samochodu do stanu sprzed wypadku należy uznać – nieprzekraczające wartości samochodu – wydatki, jakie właściciel auta miał ponieść w celu przywrócenia jego stanu sprzed wypadku. Na ich podstawie należy określić należne od ubezpieczyciela sprawcy szkody odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kosztom profesjonalnej naprawy pojazdu, niezależnie od tego, czy działania właściciela auta podjęte z zamiarem osiągnięcie tego rezultatu były udane, czy nie.

W trzech powyżej zacytowanych orzeczeniach, Sąd Najwyższy uznał za niezgodne z prawem orzeczenia sądów powszechnych, które uznawały za istotne dla określenia wysokości szkody faktycznie poniesione koszty naprawy pojazdu, bądź cenę uzyskaną przy sprzedaży pojazdu bez jego uprzedniej naprawy.

Z opisanych powyżej przyczyn Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe zwarte w apelacji, ponieważ nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Za bezzasadny należało uznać zarzut apelacji dotyczący nieuwzględnienia przez Sąd I instancji „rabatu”, jaki miał być przyznawany poszkodowanym w toku postępowania likwidacyjnego na części zamienne i na materiały lakiernicze. Pozwany nie wykazał bowiem, że poszkodowany miał realną możliwość przywrócenia pojazdu do stanu sprzed kolizji, zgodnie z technologią producenta, za kwotę wypłaconego mu przez pozwanego odszkodowania. Jednakże należy zauważyć, iż pozwany ubezpieczyciel przedłożył do akt sprawy na dowód powyższego kosztorys wykonany w programie eksperckim A., z którego wynikał rabat na części zamienne w wysokości 24% od cen części zamiennych oraz zestawienie zatytułowane „części zamienne” z którego wynikały ceny z uwzględnieniem „rabatu”. Jednak z treści wskazanego dokumentu wynikało po pierwsze, że poszkodowany winien wpierw skontaktować się z ubezpieczycielem celem nabycia wyszczególnionych części oryginalnych/materiałów lakierniczych z określonym rabatem. Treść kalkulacji naprawy pozwanego poza odesłaniem do numeru telefonu ubezpieczyciela i adresu mailowego, nie wskazywała poszkodowanemu, ani gdzie ma się udać w celu zamówienia części z rzekomym rabatem, ani jaka będzie procedura ich nabycia. Pozwany wprawdzie przedstawił porozumienia pomiędzy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytowa z siedzibą w M. i z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., jednakże uszkodzonym pojazdem było (...) (...) Żaden z warsztatów nie jest autoryzowanym zakładem naprawczym samochodów tej marki, a ponadto tylko jeden z zakładów mieści się w miejscu zamieszkania poszkodowanego. W tych okolicznościach nie sposób było przyjąć, jakoby pozwany złożył poszkodowanemu ofertę naprawy pojazdu za kwotę odpowiadającą wypłaconemu odszkodowaniu, ponieważ wskazane wyżej dokumenty nie spełniały wymogów oferty określonej w art. 66 k.c. Wskazać należy, iż poszkodowany ma prawo nabyć części w miejscu swego zamieszkania i nie ma obowiązku ich nabycia od podmiotu funkcjonującego w innej miejscowości, co każdorazowo wiąże się z kosztami i czasem transportu oraz problemami w razie ewentualnej reklamacji. Ponadto, zgodnie z dominującym orzecznictwem poszkodowany - w zakresie wyboru warsztatu - nie ma obowiązku poszukiwania warsztatu najtańszego, ani nie ma obowiązku poszukiwania najtańszych części zamiennych.

W ocenie Sądu Okręgowego obowiązek współdziałania poszkodowanego nie może oznaczać ograniczenia jego uprawnień - w szczególności prawa wyboru sposobu naprawienia szkody, swobody decyzji co do naprawy oraz wyboru dostawcy części. Narzucanie poszkodowanemu wyboru dostawcy części lub wykonawcy naprawy niweczyłoby prawo poszkodowanego do wyboru sposobu naprawienia szkody. Nie można utożsamiać prawa wyboru wykonawcy naprawy i sposobu naprawy z prawem wyboru dostawcy pojazdu zastępczego na czas naprawy – są to jednak diametralnie różne kwestie. Sprawa pojazdu zastępczego jest niejako uboczna i nie wywiera tak daleko idących konsekwencji na przyszłość w sferze majątkowej poszkodowanego jak naprawa uszkodzonego pojazdu. Istotne jest jedynie, że odszkodowanie dla poszkodowanego z tytułu kosztów naprawy nie może przewyższać średnich cen profesjonalnej naprawy danego uszkodzenia.

Nie może odnieść zamierzonego skutku zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 361 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 363 § 1 k.c. w związku z art. 822 § 1 i § 2 k.c. w związku z art. 826 § 1 k.c. oraz art. 824 ¹ § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię tych przepisów i przyjęcie, że szkoda rozumiana jako pomniejszenie majątku poszkodowanego na skutek określonego zdarzenia (art. 361 § 2 k.c.) jest w swej istocie tożsama z hipotetycznymi, określonymi kosztorysowo wydatkami na naprawę pojazdu (przywrócenie stanu poprzedniego – art. 363 § 1 zd. 1 k.c.).

W niniejszej sprawie powód jako cesjonariusz dochodził odszkodowania z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody. Ten reżim odszkodowawczy kieruje się ogólnymi zasadami wyrażonymi w art. 363 § 1 i 2 k.c. dotyczącymi sposobu naprawienia szkody. Stosując zasady naprawy szkody wyrażone w art. 363 k.c. odszkodowanie następuje poprzez przywrócenie stanu poprzedniego lub poprzez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Tylko gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe lub pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. W przypadku odpowiedzialności ubezpieczyciela naprawienie szkody zawsze następuje poprzez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej, co oczywiście nie oznacza, że przyczyną jest uznanie za niemożliwe przywrócenia stanu poprzedniego. Ten sposób naprawienia szkody wynika z istoty umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej oraz charakteru instytucji zajmujących się działalnością ubezpieczeniową. Wypłata odszkodowania za szkodę powstałą na skutek wypadku drogowego w samochodzie poszkodowanego jest niezależna od tego, czy faktycznie nastąpiła naprawa uszkodzonego samochodu, czy też nie. Takie stanowisko zostało wypracowane w bogatym orzecznictwie Sądu Najwyższego i znalazło wyraz m.in. w wyroku z 16 stycznia 2002 roku, IV CKN 635/00, LEX nr 78370. Sąd Najwyższy wskazał, że roszczenie o świadczenie należne od ubezpieczyciela w ramach ustawowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego jest wymagalne niezależnie od tego czy naprawa została już dokonana. Potwierdzenie tego stanowiska znalazło się również w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2002 roku, V CKN 1273/00, LEX nr 55515 i z 12 lutego 2004 roku, V CK 187/03 Wokanda 2004/7-8/15. Dla ustalenia wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania w przypadku szkody polegającej na uszkodzeniu pojazdu na skutek kolizji konieczne jest więc ustalenie ekonomicznie uzasadnionych i koniecznych kosztów naprawy.

W rozpoznawanej sprawie przeprowadzone prawidłowo postępowanie dowodowe dawało podstawy do uznania, że ustalone odszkodowanie obejmujące naprawę pojazdu przy użyciu oryginalnych części zamiennych i przy przyjęciu stawki roboczogodziny mieszczącej się w zakresie wskazanym przez biegłego, a także bez uwzględnienia rabatów, dawało gwarancję przywrócenia pod każdym istotnym względem pojazdu do stanu sprzed szkody (art. 361 § 1 i 2 k.c.), a jednocześnie nie przewyższało rozmiaru doznanej szkody, co zarzucał apelujący (art. 824 ¹ § 1 k.c.).

Sąd Okręgowy nie dostrzegł nadto żadnych uchybień kwestionowanego wyroku, które winny być uwzględnione w toku kontroli instancyjnej z urzędu.

W tym stanie rzeczy, wobec bezzasadności wskazanych zarzutów sformułowanych przez apelującego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd II instancji orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 900,00 złotych, która stanowi wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym. Wynagrodzenie to zostało ustalone na podstawie § 2 ust. 4 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity z dnia 3 stycznia 2018 roku Dz. U. z 2018 roku, poz. 265).

Krzysztof Wójcik Marzena Eichstaedt Beata Matysik