Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

(...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. pozwem z dnia 23 listopada 2017 r. wniósł przeciwko W. S. i D. S. o wydanie nakazu zapłaty na jego rzecz od pozwanych solidarnie kwoty 9.386,03 zł z umownymi odsetkami naliczanymi w wysokości 10 % w stosunku rocznym od dnia 31.08.2016r. do dnia 9.11.2016r. w kwocie 396,37 zł, a także dalszymi należnymi odsetkami umownymi naliczanymi od kwoty głównej od dnia 10.11.2016r. oraz kosztami procesu według norm przepisanych, w tym kosztami zastępstwa procesowego. W przypadku wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty, powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty dochodzonej pozwem solidarnie od pozwanych, a także zasądzenie na jego rzecz od pozwanych solidarnie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania wskazał, iż dochodzi należności na podstawie weksla wypełnionego przez W. S., a poręczonego przez D. S., uprzednio przedstawionego pozwanym do wykupu. Weksel został wystawiony jako zabezpieczenie roszczenia wynikającego z umowy kredytu w rachunku bieżącym i udzielonego przez powoda pozwanym. (pozew, k. 1-3).

W dniu 28 marca 2017 r. wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniający żądanie pozwu w całości (nakaz zapłaty k. 37).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana D. S. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych oraz skierowania stron do postępowania mediacyjnego. Z daleko posuniętej ostrożności procesowej wniosła o rozłożenie kwoty objętej żądaniem pozwu na 24 raty. Pozwana wskazała, że między stronami doszło do zawarcia ugody przesądowej, natomiast pozwana zakwestionowała skuteczność wypowiedzenia umowy ugody i w związku z tym powód nie może dochodzić roszczenia z tytułu wystawionego weksla. Pozwana ad. 2 nie zakwestionowała faktu istnienia zadłużenia wobec powodowego banku. (sprzeciw k. 41-46)

Dnia 20 kwietnia 2017r. pozwany W. S. złożył sprzeciw od nakazu zapłaty z dnia 28 marca 2017r. zaskarżając go w całości o wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych oraz skierowania stron do postępowania mediacyjnego. Z daleko posuniętej ostrożności procesowej wniosła o rozłożenie kwoty objętej żądaniem pozwu na 24 raty. Pozwana wskazała, że między stronami doszło do zawarcia ugody przesądowej, natomiast pozwana zakwestionowała skuteczność wypowiedzenia umowy ugody i w związku z tym powód nie może dochodzić roszczenia z tytułu wystawionego weksla. Pozwany ad. 1 nie zakwestionował faktu istnienia zadłużenia wobec powodowego banku. (sprzeciw k. 47-51)

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie (pismo procesowe, k. 63-67).

Do momentu zamknięcia rozprawy, stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 stycznia 2009 r. pozwany W. S. zawarł z bankiem (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. umowę kredytu na rachunku bieżącym (...) nr (...). Na podstawie tej umowy powód udzielił pozwanemu kredytu w wysokości 80.000 zł na okres od dnia 31 stycznia 2009r. do dnia 30 stycznia 2010r. Stopa oprocentowania została określona według zmiennej stopy procentowej w stosunku rocznym równa wysokości tawki referencyjnej powiększonej o marżę (...) S.A. Marża wynosiła zaś 4, 85 %. Strony ustaliły, ze niespłacenie kredytu w określonym terminie powoduje, że po upływie umownego terminu spłaty kwota staje się zadłużeniem przeterminowanym i wymagalnym, a bank ma prawo pobrać od tej kwoty odsetki. W dniu zawarcia umowy stopa oprocentowania kredytu wynosiła 23 % w stosunku rocznym. Strony w umowie zaznaczyły, że spłata kredytu będzie zabezpieczona poprzez w pierwszej kolejności wystawienie kredytobiorcy weksel własny in blanco, zaś w w drugi sposób przez poręczenie wekslowe. W § 13 pkt 1 ppkt 2 jako osoba poręczyciela wekslowego wpisana została żona pozwanego D. S.. . W przypadku niedotrzymania warunków zawartej przez strony umowy, bank może wypowiedzieć umowe kredytu z zachowaniem terminu 30 dni. (umowa kredytu k. 4-7v., zeznania pozwanego k. 166-167).

Aneksem nr (...) z dnia 29 stycznia 2010r. strony wprowadziły nowe zapisy do zawartej przez nich umowy kredytu z dnia 30 stycznia 2009r. Na mocy tegoż aneksu, bank zobowiązał się udzielić pozwanemu kredytu w wysokości 80.000 zł na wykonywanie działalności gospodarczej na okres od dnia 31.01.2010r. do dnia 30.01.2011r. Strony ustaliły, że wykorzystywanie kredytu następować będzie w drodze realizacji dyspozycji kredytobiorcy w formie bezgotówkowej lub gotówkowej na ciężar rachunku bankowego należącego do pozwanego. Kwota wykorzystanego kredytu jest oprocentowana w stosunku rocznym według zmiennej stopy procentowej, ta zaś jest równa wysokości stawki referencyjnej, powiększonej o marżę (...) S.A. Marża zaś jest stała i wynosi 6,45 %. Odsetki od wykorzystanego kredytu są naliczane bieżąco od dnia pierwszej wypłaty kredytu w okresach obrachunkowych i pobierane z rachunku pozwanego w dniu zakończenia każdego roku obrachunkowego za który zostały naliczone. Zabezpieczenie spłat rat kredytu nastąpić ma za pomocą weksla własnego in blanco niezupełnego wystawionego przez kredytobiorcę, zaś poręczycielem wekslowym została wskazana żona pozwanego D. S.. Zastrzeżono że w przypadku braku spłaty kredytu przez kredytobiorcę, bank uprawniony będzie do wypowiedzenia umowy kredytu z zachowaniem terminu 30-dniowego. Po wypowiedzeniu umowy, kredytobiorca zobowiązany jest do spłaty zadłużenia z tytułu udzielonego kredytu wraz z odsetkami nie później niż w ostatnim dniu wypowiedzenia umowy. (aneks k. 8-11)

Dnia 28 stycznia 2011r. strony sporządziły kolejny aneks nr (...) do umowy kredytu na rachunku bieżącym pozwanego nr (...) zawartą dnia 30 stycznia 2009r. Bank udzielił na mocy w/w aneksu pozwanemu kredytu gotówkowego w wysokości 80.000 zł na prowadzenie działalności gospodarczej na okres od dnia 28.01.2011r. do dnia 30.01.2012r. Strony ustaliły, że wykorzystywanie kredytu następować będzie w drodze realizacji dyspozycji kredytobiorcy w formie bezgotówkowej lub gotówkowej na ciężar rachunku bankowego należącego do pozwanego. Kwota wykorzystanego kredytu jest oprocentowana w stosunku rocznym według zmiennej stopy procentowej, ta zaś jest równa wysokości stawki referencyjnej, powiększonej o marżę (...) S.A. Marża zaś jest stała i wynosi 5 %. Odsetki od wykorzystanego kredytu są naliczane bieżąco od dnia pierwszej wypłaty kredytu w okresach obrachunkowych i pobierane z rachunku pozwanego w dniu zakończenia każdego roku obrachunkowego za który zostały naliczone. Zabezpieczenie spłat rat kredytu nastąpić ma za pomocą weksla własnego in blanco niezupełnego wystawionego przez kredytobiorcę, zaś poręczycielem wekslowym została wskazana żona pozwanego D. S.. Zastrzeżono że w przypadku braku spłaty kredytu przez kredytobiorcę, bank uprawniony będzie do wypowiedzenia umowy kredytu z zachowaniem terminu 30-dniowego. Po wypowiedzeniu umowy, kredytobiorca zobowiązany jest do spłaty zadłużenia z tytułu udzielonego kredytu wraz z odsetkami nie później niż w ostatnim dniu wypowiedzenia umowy . (aneks nr (...) k. 12-15)

Dnia 22 maja 2012r. powodowy bank zawarł z pozwanym W. S. umowę ugody nr 1505/2012. Przedmiotem umowy było określenie zasad spłaty przez dłużnika – pozwanego – zadłużenia z tytułu kredytu w rachunku bieżącym (...) udzielonego przez powoda pozwanemu. Wskazano, że łączna kwota zadłużenia wynosi 79.668,25 zł, w tym kwota 75.397,69 zł tytułem kapitału wymagalnego, 4.220,99 zł tytułem odsetek naliczanych do dnia 21 maja 2012r. włącznie, 49,60 zł tytułem opłat i kosztów. Dłużnik wskazał w § 3, że powyższe zadłużenie uznaje w całości. Umowa ugody została zawarta na okres do dnia 28 maja 2017r. Na mocy tejże ugody pozwany zobowiązał się spłacić zadłużenie w ratach miesięcznych annuitetowych płatnych do dnia 28 każdego miesiąca kalendarzowego począwszy od dnia 28 czerwca 2012r. Wpłaty będą przez bank wliczane w następującej kolejności: koszty banku, prowizje i opłaty, odsetki i kapitał. Ustalono, że spłata następować będzie w drodze potrącenia wierzytelności pieniężnych dłużnika z tytułu środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku firmowym dłużnika. Zastrzeżono w § 11 umowy ugody, że bank ma prawo wypowiedzieć umowę ugody w szczególności gdy dłużnik nie przystąpi do spłaty zadłużenia w terminie wynikającym z umowy, dłużnik nie realizuje pozostałych warunków umowy, zostanie wyjawione świadome działanie dłużnika na szkodę banku, a także m.in. kiedy dłużnik nie przedstawi żądanych przez bank dokumentów potwierdzających sytuację finansową dłużnika. Termin wypowiedzenia ugody został ustalony na 30 dni. Bank po upływie okresu wypowiedzenia umowy uprawniony będzie do naliczania odsetek według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w (...) S.A. (umowa ugody k. 16-19, zpo k. )

Pozwani nie spłacili do dnia dzisiejszego kwoty dochodzonej pozwem. (okoliczność bezsporna, zestawienia operacji k. 91-147)

Dnia 24 czerwca 2016r. bank dokonał wypowiedzenia warunków spłaty umowy kredytu określonego w umowie ugody. Wskazano, że z tytułu umowy kredytu zadłużenie wynosi łącznie 24.747,68 zł. (wypowiedzenie warunków zawartej ugody k. 148, zpo k. 149-150, zeznania pozwanego k. 167, zeznania pozwanej k. 167v.)

Pismem z dnia 19 października 2016r. wezwano poręczycielkę wekslową i wystawcę weksla do wykupu weksla w związku z nieuregulowaniem należności wynikających z umowy kredytu w nieprzekraczalnym terminie do dnia 2 listopada 2016r. Suma wekslowa wynosiła na dzień 2 listopada 2016r. 14.165,50 zł. W wezwaniu zastrzeżono rygor skierowania sprawy na droge postępowania wekslowego celem dochodzenia roszczeń. (wezwanie do wykupu weksla adresowane do D. S. k. 20, zpo k. 21, wezwanie do wykupu weksla adresowane do W. S. k. 22, zpo k. 156)

Pismem z dnia 22 maja 2012r. pozwany W. S. złożył deklarację wystawcy weksla własnego niezupełnego in blanco zawierającą weksel własny niezupełny in blanco wystawiony przez siebie własnoręcznie jako zabezpieczenie wierzytelności (...) S.A. z tytułu kredytu zaciągniętego w tym banku przez pozwanego. Bank na podstawie tej deklaracji miał prawo wypełnić w/w weksel w każdym czasie na sumę odpowiadającą zadłużeniu wystawcy łącznie z odsetkami, prowizją, kosztami oraz weksel ten zaopatrzyć datą płatności wedle swego uznania. Zaznaczono, że miejscem płatności miał być siedziba Oddziału Centrum (...) w W.. Weksel mógł być uzupełniony klauzulą bez protestu. Do w/w deklaracji załączono także deklarację poręczyciela wekslowego w osobie D. S.. Weksel został wystawiony dnia 22 maja 2012r. opiewający na kwotę 14.165,50 zł. z datą płatności do dnia 2 listopada 2016r. Pod wekslem podpisał się pozwany W. S. jak i poręczyciel wekslowy – D. S.. (deklaracja wystawcy weksla k. 23, deklaracja poręczyciela wekslowego k. 23v., weksel k. 24)

Dnia 11 sierpnia 2016r. pozwanego ad. 1 wezwano do zapłaty kwoty 21.335, 30 zł. w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania . (wezwanie do zapłaty k. 151, zpo k. 152)

Dnia 17 sierpnia 2016r. do pozwanego skierowano kolejne wezwanie do zapłaty opiewające na kwotę 17.853,26 zł. (wezwanie do zapłaty k. 153, zpo k. 154)

Weksel ostatecznie nie został wykupiony (okoliczność bezsporna).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych oraz w/w dokumentów, ich odpisów lub kserokopii, których wiarygodności strony nie kwestionowały. Również Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania wiarygodności tych dokumentów, a także zeznań pozwanych, których strona przeciwna nie kwestionowała, a które były wzajemnie spójne, logiczne i wiarygodne.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powód dochodził należności z wystawionego przez pozwanego weksla in blanco.

Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe co do zasady wystawca weksla niezupełnego w chwili wystawienia nie może wobec posiadacza weksla zasłaniać się zarzutem, że weksel został uzupełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem. Reguła ta oraz abstrakcyjny charakter zobowiązania wekslowego wyrażający się w tym, że wierzyciel, który dochodzi wierzytelności wekslowej, nie musi wykazywać podstawy prawnej zobowiązania, może powołać się tylko na treść weksla, doznają jednak osłabienia w stosunku między wystawcą a remitentem weksla. Wystawca może bowiem w takiej sytuacji (podobnie jak pozwany w niniejszej sprawie) podnosić zarzuty oparte na stosunku podstawowym i na ich podstawie podważać zarówno istnienie, jak i rozmiar zobowiązania wekslowego ze względu na jego związek ze stosunkiem podstawowym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2008r. IV CSK 65/08). Nie można jednak uznać, że podniesienie przez wystawcę weksla in blanco zarzutu wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem wekslowym (w zakresie dotyczącym rozmiaru zadłużenia wystawcy ze stosunku podstawowego) powoduje przerzucenie ciężaru dowodu na posiadacza weksla (remitenta) w tym sensie, iż powinien go obciążać dowód wykazania istnienia i rozmiaru zadłużenia z tego stosunku. W takiej sytuacji rozkład ciężaru dowodu pozostaje bez zmian. To na wystawcy weksla in blanco ciąży dowód wykazania nieistnienia wierzytelności remitenta (vide uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2007r. V CSK 335/07, a zwłaszcza uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2014 roku, II CSK 100/13).

Podkreślić należy, iż w przypadku należności zabezpieczonych wekslem dopuszczalne jest podnoszenie zarzutów dotyczących stosunku podstawowego. Pamiętać należy również, iż fakt, że strona powodowa dysponuje wypełnionym wekslem, który z formalnego punktu widzenia jest prawidłowo wypełniony powoduje przerzucenie ciężaru dowodu na stronę pozwaną. W związku z tym to pozwanych obciążał ciężar wykazania, że weksel został wypełniony na nieprawidłową kwotę. Pozwani nie podnieśli takiego zarzutu, jak również nie przedłożyli żadnych potwierdzeń przelewów, które potwierdzałyby, że kwota udzielonej pożyczki została przez nich spłacona.

W aktach sprawy znajduje się deklaracja wekslowa z podpisem pozwanego, a także deklaracja poręczenia wekslowego z podpisem pozwanej, z której wynikają warunki, pod jakimi powód może wypełnić weksel. Porównując weksel z treścią deklaracji, Sąd uznał, że wszystkie warunki zostały spełnione. Powód przedstawił również wypowiedzenie umowy pożyczki i wezwanie do zapłaty weksla wraz z potworzeniem nadania. Na podstawie potwierdzenia nadania Sąd ustalił, że wypowiedzenie warunków ugody oraz wezwanie do wykupu weksla zostało doręczone pozwanym w dniu 4 lipca 2017 r.

W niniejszej sprawie pozwani bronili się również zarzutem niedoręczenia im skutecznie wypowiedzenia warunków umowy ugody. Zarzut ten jednak Sąd uznał za nierafny a także nieudowodniony. Pozwani sami wskazali w swych zeznaniach, że otrzymali wypowiedzenie warunków ugody przedsądowej, nadto powód do akt sprawy załączył dowody doręczenia korespondencji zawierającej wypowiedzenie umowy ugody zawartej między przeciwnikami procesowymi. Należy zauważyć, że obydwa zwrotne potwierdzenia odbioru zostały podpisane albo przez pozwanego własnoręcznie albo, jak to było w przypadku korespondencji adresowanej do pozwanej D. S. przesyłkę odebrał jej mąż w charakterze dorosłego domownika.

Ponadto należy mieć na względzie, że pozwani uznali roszczenie powoda i potwierdzili, że między stronami doszło do zawarcia umowy kredytu, a także że popadli oni w zadłużenie względem powoda. Już z samej treści umowy ugody wynika, że pozwany uznaje roszczenie strony, o czym świadczy choćby fakt, że w treści umowy ugody zawarto postanowienie, w którym pozwany oświadcza iż uznaje dług wobec powoda. Nadto, pozwany na rozprawie w dniu 22 listopada 2017r,. oświadczył, że posiada kredyt do spłacenia. Sąd doszedł także do przekonania, że skoro pozwana ad. 2 wniosła o rozłożenie świadczenia na raty, tym samym stwierdziła ona, że posiada zadłużenie, do którego jest zobowiązana do spłaty.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd zasądził od pozwanych w sposób solidarny na rzecz powoda kwotę 14.185,96 zł. O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z żądaniem strony powodowej zasądzając odsetki umowne od kwoty 13.789,59 zł od dnia 10 listopada 2016 r. do dnia zapłaty z zastrzeżeniem iż nie mogą one przekraczać odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Odnosząc się natomiast do wniosku pozwanej o rozłożenie należności na raty należy wskazać, że stosownie do treści art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Rozłożenie należności na raty w trybie art. 320 k.p.c. ma stworzyć dłużnikowi warunki do dobrowolnego spełnienia świadczenia, bez obciążania go dodatkowymi kosztami egzekucji. Podstawą takiego rozstrzygnięcia może być wykazanie, że dłużnik nie może spełnić świadczenia w całości, ale ma realne możliwości dobrowolnego spełnienia świadczenia w ratach. Nadto przy podejmowaniu w tym przedmiocie decyzji należy uwzględnić godne ochrony interesy wierzyciela, mając na względzie, że co do zasady zasądzenie świadczenia powinno następować zgodnie z treścią zobowiązania, a odstępstwa w orzeczeniu sądowym o treści zobowiązania mają wyjątkowy charakter. W tym kontekście zauważyć należy, że pozwana nie wykazała, ani nawet nie uprawdopodobniła, okoliczności mogących przemawiać za rozłożeniem świadczenia na raty, w tym w szczególności, że byłaby w stanie spłacać terminowo raty.

O kosztach sądowych Sąd orzekł w pkt II wyroku na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Mając na względzie to, że pozwani przegrali sprawę w zasadzie w całości winna zwrócić powodowi wszystkie poniesione przez niego koszty, na które złożyły się: opłata sądowa od pozwu (178 zł), opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa (17zł) oraz koszty zastępstwa procesowego ustalone stosownie do §2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (3600 zł).