Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa Powiatu (...) reprezentowanego przez Zarząd Powiatu w O.

przeciwko B. B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Opocznie

z dnia 23 lipca 2013 roku, sygn. akt I C 115/13

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddala i zasądza od powoda Powiatu (...) reprezentowanego przez Zarząd Powiatu w O. na rzecz pozwanego B. B. kwotę 5.073,00 (pięć tysięcy siedemdziesiąt trzy 00/100) złote tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

Sygn. akt II Ca 696/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem. Sąd Rejonowy w Opocznie zasądził od pozwanego B. B. na rzecz powoda Powiatu (...) reprezentowanego przez Zarząd Powiatu w O. kwotę 29.446,75 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 21 marca 2013 roku do dnia zapłaty oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.873,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

B. B. od 2005 roku pełnił funkcję dyrektora (...)w M., a w lipcu 2012 roku został odwołany.

W 2010 roku Urząd Marszałkowski w Ł. w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego był Jednostką Pośredniczącą w uzyskaniu dofinansowania na różnego rodzaju projekty adresowane do powiatów z województwa (...). Na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego w Ł. były wskazane cele na jakie można było uzyskać dofinansowanie z Unii Europejskiej oraz harmonogram zawierający warunki jakie należało spełnić. Jednym z takich projektów był „Absolwent z prawem jazdy - szansa na lepszą pracę". Projekt był skierowany do szkół. Inicjatywę w zakresie sporządzenia wniosku mieli dyrektorzy szkół, natomiast sam wniosek składały powiaty. B. B. w ramach w/w projektu przygotował trzy wnioski, z których dwa zostały odrzucone przez Jednostkę Pośrednicząca, dopiero trzeci został zaakceptowany. Wniosek obejmował uczniów kształcących się w Technikum (...) w zawodzie technik mechanik w (...)w M. i (...) w O..

W dniu 1 października 2010 roku zawarto porozumienie o współpracy pomiędzy Powiatem (...) a (...) w M. reprezentowanym przez Dyrektora B. B.. Celem tego porozumienia była współpraca podczas realizacji projektu „Absolwent z prawem jazdy - Szansa na lepsze jutro" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Europejskiego Funduszu Społecznego. Realizowany projekt skierowany był m.in. do uczniów klas III, IV Technikum (...) w M. w roku szkolnym 2010/2011 i 2011/2012. Dyrektor (...) zobowiązał się do włączenia w sprawną realizację projektu m.in. poprzez pomoc w rekrutacji uczniów (...) klas III, IV Technikum (...).

W dniu 30 listopada 2010 roku została zawarta umowa nr (...) o dofinansowanie projektu „Absolwent z prawem jazdy - szansa na lepszą pracę" w ramach programu operacyjnego Kapitał Ludzki pomiędzy Województwem (...) a Powiatem (...). W ramach umowy Instytucja Pośrednicząca przyznała Beneficjentowi dofinansowanie na realizację projektu w kwocie 216 087,24 złotych. Instytucja Pośrednicząca mogła rozwiązać umowę w trybie natychmiastowym w przypadku gdy Beneficjent wykorzystał w całości lub w części przekazane środki na cel inny niż określony w Projekcie lub niezgodnie z umową .

B. B. przygotowywał listy uczniów, którzy mieli spełniać wymagania wskazane we wniosku, a mianowicie mieli to być uczniowie (...) klas III, IV Technikum (...) Pozwany przestawił do Starostwa Powiatowego listy uczniów z których wynikało, że 40 uczniów spełnia te kryteria. W dniu 11 października 2011 roku przeprowadzono kontrolę listy beneficjentów. Kontrolę tę przeprowadziły M. G. i M. W.. W czasie kontroli ujawniono, że 22 uczniów zakwalifikowanych do projektu nie spełnia wymagań, tzn. byli to uczniowie szkoły (...) lub technikum (...).

Uczniowie, którzy zostali zakwalifikowani do projektu (22 osoby), a którzy nie spełniali wymagań przystępowali do projektu „Absolwent z prawem jazdy - szansa na lepszą pracę", w różnym czasie i poniesione na ich kształcenie koszty były różne, co szczegółowo wskazuje wyliczenie kosztów np. koszty zakupu książek dotyczyło 22 uczniów, koszty badań lekarskich dotyczyło 18 uczniów albowiem pozostałe osoby zostały ujawnione jako niekwalifikowane przed wykonaniem badań, koszty paliwa dla 14 niekwalifikowanych uczniów. Koszty uczniów niekwalifikowanych stanowi kwota 29.446,75 złotych.

Powiat (...) w związku z ujawnieniem uczniów niekwalifikowanych dokonał zmian w umowie z dnia 30 listopada 2010 roku, nr (...) oraz we wniosku. Instytucja Pośrednicząca przyznała Beneficjentowi dofinansowanie w kwocie

108.803,64 złotych. W związku ze zmniejszeniem wartości projektu w wyniku zmniejszenia rzeczywistej liczby beneficjentów kwalifikowanych (do 39 osób) stosownie zmniejszyły się koszty przewidziane na realizacje projektu w poszczególnych latach, w tym zmniejszono wynagrodzenie koordynatora projektu o 55 % oraz wynagrodzenia asystenta o 55 % w związku z przyjęciem zasady proporcjonalności zarządzania projektem wynikającej zc zmniejszenia wskaźnika rekrutacji o 55 %.

W stosunku do B. B. toczyło się postępowanie karne o popełnienie czynu z art. 231 § 1 k.k. i art. 271 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Wyrokiem z dnia 14 grudnia 2012 roku Sąd Rejonowy w Opocznie w sprawie II K 364/12 przyjął, że zarzucany oskarżonemu czyn wyczerpuje dyspozycję art. 231 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne w stosunku do B. B. warunkowo umorzył na okres próby 1 (jednego) roku.

B. B. zeznał, że wpisywał na listę uczniów nie tylko z technikum (...) dlatego, że w trakcie realizacji projektu uczniowie sami robili prawo jazdy i nie mógł zgromadzić listy uczniów wskazanych we wniosku. Nadto wskazał, że na niekwalifikowanych uczniach zarobił około 4.600 złotych. Oświadczył, że przygotowywał trzy wersje wniosku o dofinansowanie, a dopiero trzeci został zaakceptowany przez Jednostkę Pośredniczącą. O tym, którzy uczniowie chodzą do jakiej szkoły miał wiedzę z racji pełnienia funkcji dyrektora szkoły. Zgłaszał uczniów nie mających kwalifikacji albowiem ci pierwotnie zgłoszeni zrobili sami prawo jazdy. Nadto wskazał, że był odpowiedzialny jako dyrektor do zgłaszania uczniów, którzy kwalifikują się do programu. Umowę zlecenia wykonywał prawidłowo, nie zarzucono mu błędów. Wskazał, iż miał wiedzę na ten temat, że wydatki budżetowe mogą być przeznaczane tylko na cel wskazany w ustawie budżetowej.

Sąd oddalił wniosek o przekazanie spraw;/ do Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowiecki - Sądu Pracy.

Co prawda pracodawcą dyrektora szkoły i zatrudnionych w niej nauczycieli i pracowników jest szkoła. W niniejszej sprawie powód zawarł z (...) w M. reprezentowanym przez Dyrektora B. B. porozumienie o współpracy. Celem tego porozumienia była współpraca podczas realizacji projektu „Absolwent z prawem jazdy -Szansa na lepsze jutro" współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Europejskiego Funduszu Społecznego. Zatem zawarte porozumienie nie dotyczyło kwestii związanych ze stosunkiem pracy łączącym dyrektora i szkołę. Dlatego też w ocenie Sądu Rejonowego niniejsza sprawa nie jest sprawą pracowniczą i winna być rozpoznana przez sąd cywilny.

Mając tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo jest zasadne -art. 415 k.c.

W przekonaniu Sądu Rejonowego zachowanie pozwanego było działaniem zawinionym. B. B. zgłaszając do projektu 22 uczniów, którzy nie byli uczniami Technikum (...) w M. wiedział, że nie spełniają oni wymagań stawianych przez Jednostkę Pośredniczącą. Byli to bowiem uczniowie szkoły (...) lub technikum (...). Zatem pozwany co najmniej godził się na powstanie szkody. Miał świadomość z racji pełnionej funkcji, że wydatki budżetowe mogą być wydawane tylko na cel wskazany. Zauważyć również należy, że ilość zgłoszonych uczniów przekładała się bezpośrednio na osobiste dochody pozwanego. Pozwany miał zawartą umowę zlecenia na prowadzenie zajęć praktycznej nauki jazdy samochodem osobowym oraz przeprowadzenie egzaminu wewnętrznego z praktyki w ramach projektu „Absolwent z prawem jazdy - szansa na lepszą pracę" współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Pozwany na niekwalifikowanych uczniach w ramach zlecenia zarobił 4.600 złotych. Nie przekonują twierdzenia pozwanego, że wpisywał na listę uczniów nie spełniających kwalifikacji z uwagi na fakt, że w czasie realizacji projektu uczniowie sami robili prawo jazdy.. Nadto jak podkreślano projekt był adresowany do młodzieży, których sytuacja finansowa rodziny jest trudna. Trudno zatem przyjąć, że młodzież będąca w trudnej sytuacji finansowej zrezygnowała z bezpłatnego kursu nauki jazdy na rzecz kursu płatnego. Jeśli nawet tak się zdarzyło to zapewne były to przypadki incydentalne, a nie 22 osoby.

Zgłoszenie przez pozwanego uczniów, którzy nie spełniali kryteriów określonych przez projekt i uzyskanie na nich dofinansowania, było niezgodne z umową. W konsekwencji doprowadzić mogło to do konieczności zwrotu przez powoda całości uzyskanego dofinansowani. Po negocjacjach powoda z Jednostką Pośredniczącą wprowadzono zmiany w umowie z dnia 30 listopada 2010 roku oraz we wniosku. Zmiany te, wiązały się z koniecznością poniesienia przez powoda kosztów za uczniów niekwalifikowanych oraz przyjęcie zasady proporcjonalności dla zarządzania projektem i zmniejszenia dofinansowania w związku ze zmniejszeniem liczby uczniów zgłoszonych do projektu. Zasada proporcjonalności zarządzania projektem wynikała ze zmniejszenia wskaźnika rekrutacji o 55%. Koszty uczniów niekwalifikowanych stanowiły kwotę 29.446,75 złotych. Pozwany nie przedstawił stosownie do art. 6.k.c. dowodów pozwalających na przyjęcie innej wysokości szkody.

W ocenie Sądu Rejonowego zawinione zachowanie pozwanego doprowadziło do powstania szkody. Zatem pomiędzy zachowaniem B. B. zachodzi związek przyczynowy. Gdyby nie jego działanie, to do szkody by nie doszło. Nie zachodziłaby konieczność negocjacji i dokonywania zmian w umowie łączącej stronę powodową z Instytucją Pośredniczącą.

Mając powyższe na względzie Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo.

O odsetkach ustawowych orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. tj. od dnia wytoczenia powództwa.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c, statuującego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu i obciążył stronę pozwaną jako przegrywającą proces..

Apelację od powyższego wyroku złożył pełnomocnik pozwanego zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że zarzucone pozwanemu nieprawidłowości nie zostały popełnione w ramach wykonywania stosunku pracy (na stanowisku dyrektora szkoły),

2. naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. przez zaniechanie wyjaśnienia w uzasadnienie zaskarżonego wyroku przyczyn, dla których Sąd Rejonowy nie uwzględnił podnoszonego przez pozwanego zarzutu braku legitymacji procesowej biernej, podczas gdy Powiat (...) niewątpliwie nie jest pracodawcą pozwanego (tylko osobą trzecią w relacji pracownik - pracodawca), a zgodnie z treścią art. 120 k.p. w procesie o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika osobie trzeciej, wyłącznie legitymowanym biernie jest pracodawca,

3. naruszenie art. 6 k.c. poprzez uznanie, że to pozwany winien przedstawić dowody innej wysokości szkody niż wynikająca z twierdzeń powoda, podczas gdy ciężar wykazania wysokości poniesionej szkody spoczywał wyłącznie na stronie powodowej,

4. naruszenie art. 120 k.p. przez uwzględnienie powództwa skierowanego przez osobę trzecią przeciwko pracownikowi, pomimo iż w procesie o naprawienie szkody wyrządzonej przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych wyłączną legitymację procesową posiada pracodawca (tu: (...) w M.),

5. naruszenie art. 415 k.c. w zw. z art. 114 i 122 k.p. przez uznanie, że pozwany wyrządził powodowi szkodę umyślnie, podczas gdy zgromadzony materiał dowodowy nie dawał żadnych podstaw do takich wniosków,

6. naruszenie art. 361 § 1 i 2 k.c. przez uznanie, że powód poniósł jakąkolwiek szkodę oraz przez uznanie, że konieczność poniesienia przez Powiat (...) kosztów wynagrodzeń koordynatora i asystenta koordynatora projektu „Absolwent z prawem jazdy - szansa na lepszą pracę", w łącznej kwocie 9.508,49 zł (3.820,43 + 5.688,06) pozostaje w jakimkolwiek związku przyczynowym z działaniem pozwanego, podczas gdy koszty zatrudnienia tych dwóch osób były stałe i w żaden sposób nie zależały od ilości zakwalifikowanych uczestników projektu, a zatem w sytuacji, gdyby pozwany nie popełnił żadnego błędu, Powiat (...) poniósłby z tego tytułu dokładnie takie same wydatki,,
a także pominięcie przy ustalaniu wysokości szkody udziału własnego
powoda w kosztach projektu, wynoszącego 12,75%, z którymi to kosztami powód się liczył i które planował ponieść,

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powoda Powiatu (...) na rzecz pozwanego B. B. kosztów zastępstwa procesowego za pierwszą instancję wg norm przepisanych oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za drugą instancję wg norm przepisanych. Ewentualnie wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji z pozostawieniem temu Sądowi obowiązku orzeczenia o kosztach procesu za wszystkie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje: apelacja jest zasadna.

Faktem niespornym w sprawie jest, ze pozwany B. B. był zatrudniony w (...) w M. na stanowisku dyrektora ,na podstawie mianowania.

Porozumienie z dnia 01.10.2010 r. zostało zawarte pomiędzy Powiatem (...) a (...)w M., którą to szkołę reprezentował dyrektor w osobie B. B.. Zatem niespornym jest, że pozwany nie był stroną zawartego porozumienia, gdyż stroną była wyłącznie reprezentowana przez niego w/w placówka oświatowa. Wszelkie obowiązki wynikające z treści łączącego strony porozumienia pozwany przyjął jako jego obowiązki pracownicze.

Stosownie do treści art. 120 § 1 k.p. osoba trzecia może dochodzić naprawienia szkody wyrządzonej przez pracownika przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych wyłącznie od pracodawcy.

Bezspornym jest, że strona powodowa Powiat (...) jest osobą trzecią, gdyż nie może być uważany za pracodawcę pozwanego ( por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24.11.1999r., w sprawie II SA 1735/99 ).

W takim wypadku strona powodowa nie może dochodzić naprawienia szkody od pozwanego, ale roszczenie takowe powinna skierować przeciwko pracodawcy pozwanego tj. (...) w M. – art. 120 § 1 k.p.

Powyższa okoliczność faktyczna uzasadnia podnoszony przez pełnomocnika pozwanego zarzut braku legitymacji procesowej biernej po stronie pozwanego B. B..

W tej sytuacji w ocenie Sądu Okręgowego zarzut apelacji naruszenie przez Sąd I instancji przepisu art. 120 § 1 k.p. jest zasadny.

Skutkiem powyższego uchybienia jest zmiana przez Sąd Okręgowy zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa a to na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. O kosztach procesu za obie instancje w myśl zasady odpowiedzialności za wynik sprawy orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na zasądzoną kwotę 5073,00 zł złożyła się opłata sądowa od apelacji w kwocie 1473,00 zł oraz koszty zastępstwa adwokackiego w kwocie łącznej za obie instancje 3600,00 zł (na podstawie § 6 pkt 5 i § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 461).