Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa J. D.

przeciwko Staroście Powiatu (...)

o ustalenie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 3 listopada 2016 roku, sygn. akt I C 1690/16

oddala apelację.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSA w SO Grzegorz Ślęzak

Sygn. akt II Ca 54/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 3 listopada 2016 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. oddalił powództwo J. D. przeciwko Staroście Powiatu (...) o ustalenie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

Postanowieniem z dnia 28 maja 2014 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. przysądził J. D. prawo wieczystego użytkowania nieruchomości składającej się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi: (...) o powierzchni 0,5900 ha, (...)o powierzchni 7,0500 ha, (...)o powierzchni 0,4701 ha, (...) o powierzchni 0,1920 ha, (...) o powierzchni 1,1631 oraz (...) o powierzchni 1,3521 ha, położonych w K. w gminie W., objętej księgą wieczystą numer (...).

W piśmie z dnia 9 września 2015 roku Starosta Powiatu (...) wypowiedział powodowi wysokość dotychczasowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste. Jednocześnie zaktualizował powyższą opłatę z dniem 1 stycznia 2016 roku i zaoferował opłatę roczną w wysokości 44.670 złotych. Pismo to zostało wysłane powodowi przesyłką poleconą, którą J. D. odebrał osobiście w dniu 15 września 2015 roku.

W piśmie z dnia 11 września 2015 roku J. D. wnosił do Starostwa Powiatu (...) o ponowne ustalenie wartości nieruchomości będącej w użytkowaniu wieczystym z uwagi na inną wartość tej nieruchomości.

W odpowiedzi na to pismo Starosta Powiatu (...) poinformował J. D., że zgodnie z pouczeniem zawartym w wypowiedzeniu dotychczasowej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego użytkownik wieczysty może w terminie 30 dni od daty otrzymania wypowiedzenia złożyć wniosek do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości.

W dniu 22 października 2015 roku do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. wpłynął sprzeciw J. D. z dnia 19 października 2015 roku. (...) w P. przekazało sprzeciw do Starosty (...) celem ustosunkowania się.

W odpowiedzi na sprzeciw Starosta Powiatu (...) wskazał, że sprzeciw został wniesiony z uchybieniem terminu do jego wniesienia.

Orzeczeniem z dnia 28 grudnia 2015 (...) w P. roku oddaliło wniosek J. D. o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona. W uzasadnieniu orzeczenia SKO wskazało, iż J. D. uchybił 30-dniowemu terminowi do jego wniesienia, zatem wniosek ten nie podlegał merytorycznemu rozpatrzeniu. Orzeczenie to zostało doręczone użytkownikowi wieczystemu w dniu 31 grudnia 2015 roku do rąk żony powoda.

W dniu 20 stycznia 2016 roku J. D. wniósł sprzeciw od orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia 28 grudnia 2015 roku.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Motywując powyższe wskazał, że zgodnie z art. 77 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2015r., poz. 1774) wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej podlega aktualizacji nie częściej niż raz na 3 lata, jeżeli wartość tej nieruchomości ulegnie zmianie. Zaktualizowaną opłatę roczną ustala się, przy zastosowaniu dotychczasowej stawki procentowej, od wartości nieruchomości określonej na dzień aktualizacji opłaty. Stawka procentowa opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego jest uzależniona od określonego w umowie celu, na jaki nieruchomość gruntowa została oddana, i w rozpoznawanej sprawie wynosi 3% (art. 72 ust. 3 pkt 5).

Zgodnie z art. 78 ust 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami użytkownik wieczysty może w terminie 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia, złożyć do samorządowego kolegium odwoławczego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości.

W świetle art. 80 ww. ustawy od orzeczenia kolegium właściwy organ lub użytkownik wieczysty mogą wnieść sprzeciw w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Wniesienie sprzeciwu jest równoznaczne z żądaniem przekazania sprawy do sądu powszechnego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Kolegium przekazuje właściwemu sądowi akta sprawy wraz ze sprzeciwem. Wniosek, o którym mowa w art. 78 ust. 2, zastępuje pozew. W razie wniesienia sprzeciwu w terminie, orzeczenie traci moc, nawet gdy sprzeciw odnosi się tylko do części orzeczenia.

Zdaniem Sądu Rejonowego stan faktyczny ustalony w niniejszej sprawie wskazuje, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. uznało wniosek powoda o ustalenie, że aktualizacja opłaty z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadniona – jako spóźniony. Od tego orzeczenia J. D. wniósł sprzeciw jednakże również z uchybieniem ustawowego terminu.

Biorąc pod uwagę okoliczność, że sprzeciw użytkownika wieczystego jest żądaniem przekazania sprawy do rozpoznania przez sąd powszechny w drodze procesu cywilnego, przekazanie sprawy do rozstrzygnięcia powoduje, że orzeczenie kolegium traci moc obowiązującą. Zatem termin określony w art. 80 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami ma charakter materialnoprawny, jest terminem zawitym i nieprzywracalnym (por. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 24 kwietnia 2007 roku, II SA/Gd 171/07, LEX nr 523908).

Z materialnoprawnego charakteru tego terminu wynika, iż jego niedotrzymanie skutkuje oddaleniem powództwa.

W świetle powyższego Sąd I instancji stwierdził, iż J. D. pouczony o prawie, sposobie i terminie wniesienia wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości – uczynił to po upływie przypisanego 30-dniowego terminu, następnie sprzeciw od merytorycznego orzeczenia SKO w P. oddalającego jego wniosek – w niósł także po upływie przypisanego 14-dniowego terminu. W ocenie Sądu Rejonowego okoliczności wskazywane przez powoda, tj. że nie odebrał osobiście przesyłki i nie mógł się zapoznać z treścią kierowanego do niego pisma z uwagi na to, iż jego żona nie przekazała mu informacji o jego nadejściu, a on sam przebywał w innej miejscowości nie mogą prowadzić do przywrócenia terminu materialnoprawnego.

Od powyższego wyroku wniósł apelację powód J. D.. Apelujący zarzucił wyrokowi naruszenie przepisów postępowania poprzez powinięcie zgłaszanych przez niego w dniu 20 października 2016 roku wniosków oraz błędne ustalenie stanu faktycznego w zakresie prawidłowości dokonanych mu doręczeń pism.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i wydanie orzeczenia zalecającego ponowne rozpoznanie wniesionego pozwu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2016r., poz. 2147 ze zm.) od orzeczenia samorządowego kolegium odwoławczego w przedmiocie oddalenia wniosku o ustalenie wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczystej nieruchomości właściwy organ lub użytkownik wieczysty mogą wnieść sprzeciw w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Wniesienie sprzeciwu jest równoznaczne z żądaniem przekazania sprawy do sądu powszechnego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. W takiej sytuacji kolegium przekazuje właściwemu sądowi akta sprawy wraz ze sprzeciwem, a wniosek, o którym mowa w art. 78 ust. 2, zastępuje pozew (art. 80 ust. 2). Art. 80 ust. 3 ww. ustawy stanowi natomiast, że w razie wniesienia sprzeciwu w terminie, orzeczenie traci moc, nawet gdy sprzeciw odnosi się tylko do części orzeczenia.

W orzecznictwie przyjmuje się, że termin określony w art. 80 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami ma charakter materialnoprawny, a co za tym idzie jest on terminem zawitym i nieprzywracalnym. Prawidłowe wniesienie sprzeciwu powoduje utratę mocy orzeczenia kolegium oraz przeniesienie sporu do sądu powszechnego. Niedochowanie terminu do wniesienia sprzeciwu w razie przekazania sprawy przez kolegium do sądu na podstawie art. 80 ust. 2 ww. ustawy, z którą to sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie, musi natomiast skutkować koniecznością oddalenia powództwa, bez możliwości jego merytorycznego badania (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2006 roku, P 35/05, OTK Seria A 2006 nr 11, poz. 167 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 lipca 2013 roku, I ACa 396/13, Legalis Nr 736238).

Powołany przepis wskazuje jednocześnie jako początek biegu terminu datę doręczenia orzeczenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego.

Analiza akt sprawy wskazuje w sposób jednoznaczny, że orzeczeniem z dnia 28 grudnia 2015 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. roku oddaliło wniosek J. D. o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona. Orzeczenie to zostało doręczone na adres powoda ((...)) i odebrane przez jego żonę w dniu 31 grudnia 2015 roku. Doręczenie powyższe uznać należało wiec za uprawnione zgodne z dyspozycją przepisu art. 138 k.p.c.

Sprzeciw od tego orzeczenia powód wniósł natomiast dopiero w dniu 20 stycznia 2016 roku, a zatem po upływie terminu określonego w art. 80 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Powyższe w świetle poczynionych powyżej uwag skutkowało koniecznością oddalenia wniesionego w niniejszej sprawie powództwa.

Odnośnie twierdzeń apelującego wskazać jedynie należy, że skoro w toku postępowania przed kolegium odwoławczym wskazywał on do doręczeń adres, pod którym mieszka także jego małżonka i skoro małżonka odbierała w jego imieniu jako dorosły domownik kierowane do niego pisma urzędowe, to niewątpliwie powinien zadbać o to, aby w odpowiednim terminie mógł uzyskać wiedzę na temat treści tych pism i stosownie do prawidłowego pouczenia wnieść sprzeciw od decyzji kolegium. O swoje interesy musi w pierwszej kolejności dbać strona, a jeśli nie dba o swoje interesy, to musi ponieść ujemne tego konsekwencje. Podkreślić jednocześnie należy, że powód twierdząc, iż nie otrzymał orzeczenia w terminie nie wskazał jednocześnie daty w jakiej zapoznał się z jego treścią. Wynikający z powołanego w przepisie art. 138 k.p.c. domniemania prawnego fakt doręczenia odpisu orzeczenia w dniu 31 grudnia 2015 r. nie został wiec skutecznie obalony.

Podkreślić należy również, że w przedmiotowej sprawie znajdzie odpowiednio zastosowanie na podstawie art. 397 § 2 k.p.c. – regulacja zawarta w art. 386 § 6 k.p.c., który stanowi, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Powyższe nie dotyczy jedynie wypadku, gdy nastąpiła zmiana stanu prawnego, ale taka zmiana w sprawie niniejszej nie zaszła.

W związku z tym stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy rozpoznający apelację powoda był związany oceną prawną wyrażoną w uzasadnieniu wydanego w niniejszej sprawie postanowienia z dnia 24 czerwca 2016 roku w sprawie II Cz 465/16 roku odnośnie skutków nie złożenia sprzeciwu w 14-dniowym terminie do kolegium. W uzasadnieniu tym wskazano zaś jednoznacznie, że skutkiem tym jest oddalenie powództwa, a nie odrzucenie pozwu i okoliczność ta była przyczyną uchylenia przez Sąd Okręgowy postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 16 marca 2016 roku.

Wobec powyższego, nie przesądzając o zasadności argumentów dotyczących wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, uznać należało że wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 3 listopada 2016 roku odpowiada prawu.

Na marginesie wskazać należy, że nie było podstaw do wpisywania niniejszej sprawy pod nowy numer w repertorium C (zarządzenie k. 40), albowiem nie zaszły podstawy do dokonania takiego wpisu określone w § 62 ust. 1 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 2003 roku w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej (Dz. Urz. MS Nr 5, poz. 22 ze zm.). Przy tym zgodnie z odpowiednio stosowanym w postępowaniu zażaleniowym z mocy art. 397 § 2 k.p.c. przepisie art. 386 § 5 k.p.c. jedynie w wypadku uchylenia postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sąd rozpoznaje ją w innym składzie. Okoliczności powyższe nie wpływają jednakże na prawidłowość zaskarżonego wyroku.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Paweł Hochman (spr.) SSA w SO Grzegorz Ślęzak