Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2018 r.

Sąd Rejonowy w Otwocku – III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Mariola Drabik

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Małgorzata Kurdej

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2018 r. w Otwocku

sprawy z powództwa P. O.

przeciwko K. O.

o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego

1.  z dniem 11 października 2015 r. uchyla obowiązek alimentacyjny P. O. wobec K. O. ur. (...) ustalony w pkt. 1. wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 02 października 2012 r. w sprawie III RC 259/11,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  oddala wniosek o zasądzenie kosztów postępowania od powoda P. O. an rzecz pozwanej K. O.,

4.  koszty sądowe w postaci nieuiszczonej opłaty sądowej przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt III RC 5/17

UZASADNIENIE

Powód P. O. pozwem z dnia 4 stycznia 2017 roku wniósł o uchylenie jego obowiązku alimentacyjnego wobec córki K. O. ustanowionego wyrokiem Sądu Rejonowego w Otwocku w sprawie III RC 259/11 w dniu 2 października 2012 r. na kwotę po 800 zł miesięcznie. W razie nieuwzględnienia niniejszego wniosku, powód wniósł roszczenie alternatywne o obniżenie jego zobowiązania alimentacyjnego wobec córki z kwoty 800 zł miesięcznie do kwoty po 100 zł miesięcznie.

(d. pozew z dn. 04.01.2017 r. - k. 1-3)

Pozwana w odpowiedzi na pozew z dnia 12 maja 2017 r. wniosła o oddalenie powództwa w całości.

(d. odpowiedz na pozew z dn. 12.05.2017 r. - k. 76-82)

W piśmie procesowym z dnia 23 czerwca 2017 r. powód sprecyzował swoje stanowisko w sprawie w części dotyczącej głównego roszczenia poprzez uchylenie ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego wobec K. O. z dniem 10 października 2015 r., tj. datą zakończenia przez pozwaną nauki na Uniwersytecie (...).

(d. pismo procesowe z dn. 23.06.2017 r. – k. 107-109)

Na rozprawie w dniu 21 czerwca 2015 r. pozwana oświadczyła, iż uznaje ewentualne powództwo o obniżenie obowiązku alimentacyjnego do kwoty 500 zł miesięcznie od 10 października 2015 r.

(d. protokół z rozprawy z dn. 21.06.2018 r. – k. 336-341)

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. O. ur. (...) pochodzi ze związku małżeńskiego M. O. i P. O.. Obecny obowiązek alimentacyjny P. O. wobec pozwanej został ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 2 października 2012 r. w sprawie III RC 259/11 na kwotę po 800 zł. miesięcznie. Pozwana K. O. miała w tym czasie 16 lat, była uczennicą II klasy prywatnego liceum ogólnokształcącego (czesne wynosiło 450 zł. miesięcznie) , pozostawała pod opieką matki M. O..

(d. wyrok z dn. 02.10.2012 r. wraz z uzasadnieniem, protokół rozprawy z dnia 18.07.2012r.- k.4 ,k.234-244, zaświadczenie – k. 61)

K. O. ma obecnie 22 lata. Do dnia 10.10. 2015r. studiowała na Wydziale Dziennikarstwa, (...) i Bibliologii (...) na kierunku specjalność dziennikarska w trybie niestacjonarnym (wieczorowym) na studiach pierwszego stopnia 3-letnich przez 2 semestry. W dniu 10 października 2015 r. pozwana została wykreślona z listy studentów z powodu niezaliczenia większości przedmiotów w przepisanym terminie. Fakt ten zataiła przed ojcem oraz dziadkami ojczystymi, którzy opłacali studia pozwanej (podarowali K. O. kwotę 9 000 zł – opłata za 3 semestry studiów). Od marca do czerwca 2016 r. pracowała w pizzerii R. I. przy ul. (...) w W.. Od 1 stycznia 2017 r. do stycznia 2018 r. zatrudniona była jako recepcjonistka w (...) sp. z o.o. na podstawie umowy cywilnoprawnej, osiągając dochód w wysokości ok. 1 760 zł miesięcznie netto. Przez ten czas także rozwijała swoje umiejętności w zakresie wizażu i fotografii, świadcząc w tym zakresie usługi oferowane za pomocą portali społecznościowych, twierdziła, że chciałaby ukończyć kurs, dzięki któremu będzie mogła osiągać dochody z tego typu uslug. Pozwana deklarowała, iż w październiku 2017 r. rozpoczęła naukę na dwóch kierunkach studiów – na kierunku socjologia w Akademii (...) w trybie stacjonarnym oraz na kierunku dziennikarstwo i medioznawstwo na Uniwersytecie (...) w trybie niestacjonarnym (zaocznym). K. O. studiów na kierunku dziennikarstwo i medioznawstwo w rzeczywistości nie podjęła, zaś w dniu 18 lutego 2018 r. została decyzją Dziekana skreślona z listy studentów na kierunku socjologia z powodu niezaliczenia semestru w terminie (decyzję wysłano 15 marca 2018 r.).

(d. pozew z dn. 04.01.2017 r. - k. 1-3, zaświadczenia –k. 61, 200, 201, 214, 281, 282, 318-320, odpowiedz na pozew z dn. 12.05.2017 r. - k. 76-82, pismo procesowe z dn. 23.06.2018 r. – k. 107-109, przesłuchanie K. O. – k. 206-208, 339-341, pismo procesowe z dn. 16.11.2017 r. – k. 222-224, pismo procesowe z dn. 21.06.2018 r. – k. 334-335, przesłuchanie świadka N. W. – k. 336-338)

K. O. na stałe zamieszkuje wspólnie z matką – M. O. oraz młodszym bratem - S. O.. Matka pozwanej pracuje jako krawcowa na pół etatu, zarabia 765 zł miesięcznie netto. Pozwana na wiosnę 2017 r. zamieszkała wspólnie ze swoim partnerem w W.. Wraz z nim wyjeżdżała na wiele wycieczek zagranicznych, stołowała się w drogich restauracjach, użytkowała samochód marki B.. Następnie wróciła do mieszkania swojej matki, zaś od wakacji 2018 r. pracuje jako recepcjonistka i pokojówka w pensjonacie w S., w którym zamieszkuje wydatkując na ten cel 300 zł miesięcznie. Zatrudniona jest tam na podstawie umowy zlecenia, osiąga dochód w wysokości 1 800 zł miesięcznie.

Według twierdzeń pozwanej łączny koszt utrzymania jej rodziny wynosi 2 824,44 zł miesięcznie, na co składają się: bilet miesięczny K.-W. – 160 zł/mc, telefon i Internet – 150 zł/mc, koszty utrzymania domu – 400 zł/mc, wyżywienie – 700 zł/mc, środki czystości i kosmetyki – 200 zł/mc, lekarstwa – 200 zł/mc, zajęcia z j. angielskiego – 200 zł/mc, ubrania – 250 zł/mc, koszta związane z eksploatacją samochodu – 500 zł/mc, wycieczki szkolne i kieszonkowe S. O. – 300 zł/mc, wizyty u ortodonty powódki – 120 zł/mc, szkła kontaktowe – 120 zł/mc, wizyty stomatologiczne – 130 zł/mc. Pozwana ma zamiar odkładać na studia kwotę 1 000 zł miesięcznie, gdyż od następnego roku akademickiego planuje kontynuację nauki (opłata miesięczna wynosi 700 zł). Ponadto pozwana jest po operacji haluksów na obydwu stopach. Formą leczenia jest noszenie wygodnego i skórzanego obuwia.

(d. rachunki – k. 83-88, 91, 93, 296-312, zaświadczenie – k. 90, 92, 102, koszty leczenia ortodontycznego – k. 91, zaświadczenie – k. 92, 102, pismo procesowe z dn. 04.08.2017 r. – k. 139-142, wydruki z portalu instagram – k. 142-199, przesłuchanie świadka M. O. – k. 219-220, przesłuchanie K. O. – k. 339-341)

P. O. posiada wykształcenie techniczne, z zawodu jest monterem urządzeń elektronicznych. Stan zdrowia P. O. na przestrzeni ostatnich lat pogorszył się ma problemy z kręgosłupem - stwierdzono u niego spłyconą fizjologiczną lordozę lędźwiową – przez parę miesięcy przebywał na zwolnieniu lekarskim i starał się o rentę z powodu częściowej niezdolności do pracy. Z tego też tytułu otrzymuje zasiłek w wysokości 300 zł. Początkowo pozostawał na utrzymaniu swojej żony (z którą posiada rozdzielność majątkową), zatrudnionej jako nauczyciel w Centrum (...) w (...), której dochód z tego tytułu wynosi 1 986,88 zł miesięcznie netto. Obecnie P. O. jest w trakcie rozwodu z żoną, wskutek czego wyprowadził się od niej i zamieszkał ze swoimi rodzicami. Oboje są emerytami pobierającymi świadczenia w kwotach po ok. 2 000 zł miesięcznie. Pozwany nadto podjął dorywczą pracę w sadzie. Jak twierdzi nie jest to praca typowo fizyczna – pracuje na traktorze w branży związanej z agrotechniką, Zarabia 300-350 zł tygodniowo. P. O. nie dokłada się do kosztów utrzymania gospodarstwa domowego, w którym zamieszkuje. Cały koszt ponoszą jego rodzice. Pozwany poza powódką, na którą obowiązany jest łożyć kwotę 800 zł tytułem alimentów, posiada na utrzymaniu jej młodszego brata – S. O., na rzecz którego obowiązany jest łożyć 800 zł miesięcznie oraz syna A. O., na rzecz którego ma obecnie obowiązek alimentacyjny w kwocie po 300 zł miesięcznie. Pomimo ciążącego na powodzie obowiązku alimentacyjnym w łącznej wysokości 1 900 zł miesięcznie, nie wywiązuje się on z niego – łoży jedynie 300 zł miesięcznie na rzecz dzieci do rąk komornika prowadzącego przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne.

(d. zaświadczenia lekarskie – k. 5-7, 37-41, wezwania do zapłaty, rachunki – k. 8-24, PIT za rok 2015 – k. 25-28, zaświadczenia – k. 29, 42, 69, umowa majątkowa małżeńska – k. 43, przesłuchanie P. O. – k. 205-206, 338-339 )

Sąd dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Sąd uznał za wiarygodne wszystkie dokumenty przedstawione przez powoda i załączone do akt sprawy, albowiem wiarygodność tych dokumentów nie była przez strony kwestionowana. Sąd co do zasady uznał za wiarygodne także zeznania powoda oraz świadka N. W. albowiem były one spójne i zbieżne z przedstawionymi przez strony dokumentami. Sąd odmówił waloru wiarygodności zeznaniom pozwanej w znacznej części a także zeznaniom świadka M. O. w zakresie kontynuowania edukacji przez pozwaną oraz niemożności samodzielnego utrzymania się pozwanej. K. O. okazała się niewiarygodna w oczach Sądu, początkowo deklarowała, iż sama zrezygnowała ze studiów z powodów finansowych (d. odpowiedź na pozew z dn. 12.05.2017 r. – k. 76-82), następnie twierdziła, iż dowiedziała się, że nie wie z jakiego powodu została wykreślona z listy studentów, później zaś stwierdziła, że nastąpiło to z powodu niezaliczenia jednego przedmiotu, jednakże czyniła starania o przywrócenie jej na uczelnie m.in. przez uczestniczenie w zajęciach do czerwca 2016 r. (d. przesłuchanie powódki – k. 206-207). Wszystkie powyższe deklaracje K. O. okazały się niezgodne z prawdą – pozwana została skreślona z listy studentów z pierwszego roku studiów, ponieważ nie zaliczyła większości przedmiotów. Nadto pozwana nie ubiegała się o warunkowe zaliczenie I-go roku, wiec nie miała obowiązku ani możliwości uczęszczania na zajęcia po dacie skreślenia (d. zaświadczenie – k. 214). K. O. także nie była wiarygodna w przedmiocie zatrudnienia w pizzerii przy ul. (...), początkowo twierdząc że nigdy tam nie pracowała (d. odpowiedź na pozew z dn. 12.05.2017 r. – k. 76-82), następnie zaś oświadczając na rozprawie w dniu 4 sierpnia 2017 r., iż pracowała tam jako kelnerka przez okres 4 miesięcy (d. przesłuchanie K. O. z dn. 04.08.2017 r. – k. 206-208).

M. O. w toczącej się sprawie o podwyższenie alimentów dla S. O. od P. O. (III RC 259/11) przedstawiła sfałszowane zaświadczenie o kontynuowaniu przez K. O. studiów, tym samym wprowadzając w błąd zarówno Sąd jak i rodzinę (d. zaświadczenia – k. 110-112). Za swój czyn poniosła odpowiedzialność w sprawie IIK677/17 przed Sądem Rejonowym w Otwocku II Wydział Karny, który orzekł wobec matki pozwanej obowiązek zapłaty świadczenia pieniężnego w kwocie 1 000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, zaś postępowanie karne wobec M. O. warunkowo umorzono na okres próby lat 2 (d. wyrok z dn. 27.10.2017 r. akt II K 677/17).

Sąd dał wiarę jedynie zeznaniom pozwanej w zakresie nie czerpania stałych dochodów z wykonywanych przez nią usług wizażu i fotografii, co nie wyklucza czerpania przez pozwaną korzyści w innej formie z oferowanych usług. Zeznania świadka N. W. potwierdzają w tym zakresie zeznania K. O.. Nadto Sąd kierując się doświadczeniem życiowym uznał za wiarygodne twierdzenia powódki w tym zakresie, mając na uwadze, iż wiele młodych kobiet próbuje swoich sił w zaistnieniu na rynku wizażu poprzez naukę wykonywania makijażu swoim znajomym za drobne upominki. Nie ulega wątpliwości, iż osoba w wieku 22 lat ma niewystarczające doświadczenie i umiejętności, ażeby stanowić konkurencję na rynku pracy z profesjonalnym wizażystą i osiągać porównywalne z nimi dochody. Nadto każda początkująca wizażystka czy fotograf buduje swoje portfolio obrazujące jej umiejętności, niejednokrotnie wykonując zabiegi czy sesje zdjęciowe za darmo bądź na podstawie wymiany barterowej.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 133 § 1 kro rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. W doktrynie przyjmuje się, że celem ustalania, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, należy dokonać oceny jego możliwości zarobkowych oraz majątkowych i oceny, czy ich wykorzystanie pozwala na osiągnięcie dochodu wystarczającego na zaspokojenie jego potrzeb życiowych, przy czym ocena ta winna być dokonywana w zasadzie analogicznie do oceny możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, jednakże z uwzględnieniem odrębności związanych z wiekiem dziecka i jego staraniami o zdobycie stosownych kwalifikacji zawodowych (zob. np. J. Wierciński (red)., Komentarz do art. 133 kro. Lexis Nexis).

Zgodnie z art.138k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Zgodnie z ugruntowanym już w orzecznictwie poglądem wykładni art. 133 § 1 kro „nie można dokonywać w oderwaniu od art. 96 k.r.o., który nakłada na rodziców obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień. Obowiązek, o którym mowa, nie jest ograniczony przez termin dojścia uprawnionego do pełnoletniości. Nie jest również związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że ustaje z chwilą osiągnięcia przez uprawnionego określonego podstawowego względnie średniego wykształcenia. Należyte przygotowanie do przyszłej pracy zawodowej może również obejmować studia wyższe, jeżeli tylko uzdolnienia dziecka, jego ambicje i wytrwałość okażą się wystarczające do tego, by studia te rozpocząć, kontynuować i pomyślnie zakończyć. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletniość, należy brać pod rozwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy ich zdolności oraz cechy charakteru pozwalają na kontynuowanie nauki. Rodzice nie mogą zatem uchylić się od obowiązku alimentowania studiującego dziecka przez powoływanie się na to, że mogłoby ono już "utrzymać się samodzielnie", gdyby podjęło pracę z chwilą osiągnięcia średniego wykształcenia. Jedynie brak pozytywnych wyników w nauce uzasadniałby ustanie obowiązku alimentacyjnego rodziców” (tak SN w wyroku z dnia 16 lipca 1998 r. sygn. I CKN 521/98).

O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują natomiast usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 kro).

Mając na uwadze powyższe wytyczne zawarte w orzeczeniu Sądu Najwyższego – pozwana K. O. nie wykazała uzdolnień, ambicji i wytrwałości w kontynuacji i pomyślnym zakończeniu studiów. Nie wykazała ona także ani chęci, ani zdolności do nauki. Nadto powódka nie osiągała pozytywnych ocen w nauce – za każdym razem uzyskując oceny negatywne z większości przedmiotów. Nadto powódka w sposób wysoce naganny wprowadzała w błąd zarówno powoda jak i Sąd co do okoliczności zaprzestania nauki na Uniwersytecie (...) w 2015 roku. Nadto na potrzeby niniejszego postępowania podjęła dwa kolejne kierunki studiów, gdzie na jednym z nich (dziennikarstwo i medioznawstwo) nawet nie podjęła próby uczestnictwa w zajęciach, natomiast na kierunku socjologia została skreślona z listy studentów już po pierwszym semestrze zajęć z powodu niezaliczenia kilku przedmiotów. Takie postępowanie świadczy o braku chęci zdobycia wykształcenia wyższego, a jedynie o chęci uzyskiwania korzyści majątkowych od swojego ojca w postaci alimentacji.

W ocenie Sądu z zebranego w sprawie materiału dowodowego bezsprzecznie wynika, iż K. O. nie kontynuuje edukacji na poziomie studiów wyższych i podjęła pracę zarobkową, dzięki której jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Zdaniem Sądu Klaudia O. miała możliwość samodzielnego utrzymywania się co najmniej od dnia 11 października 2015 r.(do dnia 10-go października 2015r. była oficjalnie studentką Wydziału dziennikarstwa i komunikacji społecznej na UW -k.214 akt). Powyższe potwierdza również fakt zatrudnienia pozwanej od marca do września 2016 r. w pizzerii oraz podjęcie pracy jako recepcjonistka w styczniu 2017 r., gdzie pracowała przez rok, aby następnie w wakacje 2018 r. podjąć pracę jako recepcjonistka i pokojówka w (...) pensjonacie.

K. O. jest osobą młodą i ogólnie zdrową. Ma wykształcenie średnie. Nie przejawia chęci dalszej edukacji, od kilku lat zdobywa doświadczenie na rynku pracy, posiada także liczne umiejętności związane ze świadczeniem usług w zakresie fotografii czy wizażu, co jednoznacznie świadczy o możliwości podejmowania zatrudnienia i samodzielnego utrzymania. Plany kontynuowania edukacji przez pozwaną na studiach wyższych w przyszłości nie mogą być brane pod uwagę przez sąd w dacie orzekania (art.316 §1 k.p.c.).

W przedstawionych wyżej okolicznościach Sad stanął na stanowisku, iż w sprawie niniejszej z dniem 11 października 2015 odpadła po stronie pozwanej podstawowa przesłanka utrzymywania obowiązku alimentacyjnego rodzica-P. O. wobec dziecka- K. O. z art. 133 § 1 kro t.j. niemożność samodzielnego utrzymania się .

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał powództwo za zasadne i uchylił z dniem 11 października 2015 r. obowiązek alimentacyjny P. O. wobec K. O. ustalony w pkt. 1 wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 2 października 2012 r. w sprawie III RC 259/11. Sąd oddalił powództwo w części, t.j co do żądania uchylenia obowiązku alimentacyjnego od dnia 10 października 2015 r., bowiem jak wynika z treści zaświadczenia z dnia 05.09.2017r. pozwana K. O. w dniach od 01.10.2014r do 10.10.2015r. była studentką (k.214 akt)

Podstawą rozstrzygnięcia Sądu jest art.133 § 1 kro w zw. z art. 138 k.r.o.