Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 14 czerwca 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa J. R. przeciwko (...) z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 50.000 złotych, w pkt 1/ oddalił powództwo, w pkt 2/ zasądził od J. R. na rzecz (...) z siedzibą w W. kwotę 2.927,06 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w pkt 3/ przyznał radcy prawnemu Z. S. wykonującemu swoją praktykę w ramach kancelarii mieszczącej się przy ul. (...) w Ł. (90-712) kwotę 2.952,00 złote tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu i nakazał jej wypłacenie z funduszy Skarbu Państwa oraz w pkt 4/ nakazał ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 527,06 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, sygn. akt XIII GC 421/14 (wyrok k. 129; uzasadnienie k. 130 - 134).

Apelację od powyższego wyroku złożył powód - J. R., zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt 1 i 2.

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu Skarżący zarzucił:

1. naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię przez przyjęcie, że po stronie powoda J. R. brak jest legitymacji czynnej do dochodzenia roszczenia albowiem wszystkie urządzenia i wyposażenie lokalu gastronomicznego, za które powód dochodzi odszkodowania za szkodę powstałą w następstwie zalania lokalu użytkowego w dniu 10 stycznia 2011 roku nie stanowiły jego własności, a własność córki J. N. pomimo, że zebrany materiał dowodowy (akta szkodowe pozwanego, zeznania J. N., M. R. i powoda) jednoznacznie potwierdza, iż powód nabył własność ruchomości wskutek przewłaszczenia za zwrot udzielonej wcześniej pożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej - gastronomicznej dla córki J. N. w kwocie 50.000,00 złotych;

2. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału przez przyjęcie, że powód nie był właścicielem urządzeń i wyposażenia lokalu gastronomicznego, pomimo istnienia dowodów przeciwnych świadczących o ich nabyciu wskutek umowy przewłaszczenia zawartej z córką J. N. w zamian za zwrot pożyczki w kwocie 50.000,00 złotych udzielonej na rozpoczęcie działalności gospodarczej – gastronomicznej;

3. naruszenie prawa procesowego art. 233 k.p.c. polegające na wydaniu wyroku bez wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy przez pominięcie zgłoszonego przez powoda wniosku o wystąpienie do Urzędu Skarbowego Ł. w Ł. o przesłanie umowy pożyczki pomiędzy powodem, a jego córką J. N., co spowodowało, że wnioskodawca pozbawiony został możliwości obrony swoich praw, a w szczególności udowodnienia faktu zawarcia umowy pożyczki;

4. obrazę prawa procesowego poprzez naruszenie dyrektyw płynących z zasady swobodnej oceny dowodów, w szczególności oceny zebranego materiału dowodowego w sposób dowolny i arbitralny, przez bezzasadną odmowę zeznaniom świadków M. R. i J. N. odnośnie zawarcia pożyczki pomiędzy powodem J. R. i córką J. N. oraz przewłaszczenia urządzeń i wyposażenia do gastronomii, co m. in. jest sprzeczne z powszechnie przyjętym i aprobowanym stanowiskiem judykatury, tj. art. 233 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c.;

5. naruszenie art. 112 k.p.c. przez obciążenie pozwanego kosztami procesu w całości, pomimo złożenia przez niego wniosku o nie obciążanie go kosztami procesu, z uwagi na bardzo trudną sytuację materialną i rodzinną, co uzasadniają zasady współżycia społecznego, w szczególności zasady sprawiedliwości społecznej.

Wskazując na powyższe zarzuty Skarżący wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda J. R. kwoty 50.000,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 7 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty;

- zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych ewentualnie o przyznanie od Skarbu Państwa - Kasa Sądu Okręgowego w Łodzi kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu przez radcę prawnego Z. S. ustanowionego z urzędu, które to koszty nie zostały przez niego poniesione w całości ani w części;

ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego ustanowionego z urzędu (apelacja powoda k. 141 – 147).

W odpowiedzi na apelację powoda pozwany wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Nadto pozwany wskazał, że fakt zawarcia umowy pożyczki między powodem, a J. N. nie jest istotny dla rozstrzygnięcia sprawy (odpowiedź na apelację k. 155 – 159).

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 15 lutego 2018 r. Sąd Odwoławczy dopuścił dowód ze złożonych przez pełnomocnika powoda dokumentów w postaci:

1.  umowy z dnia 15 lutego 2009 roku, przenoszącej własność ruchomości w postaci sprzętu gastronomicznego i wyposażenia lokalu w zamian za udzieloną pożyczkę (umowa k. 174, tom II),

2.  umowy pożyczki z ustanowieniem zastawu z dnia 2 grudnia 2007 roku (umowa k. 175 – 176, tom II),

3.  aneksu nr (...) z dnia 2 grudnia (...)., zawierającego spis przedmiotów objętych zastawem pod udzieloną pożyczkę (aneks nr (...) – k. 177, tom II),

4.  dowodu uiszczenia opłaty skarbowej od umowy pożyczki (dowód opłaty k. 178, tom II),

5.  umowy pożyczki w kwocie 30.000,00 złotych zawartej w dniu 9 stycznia 2008 roku (umowa – k. 179, tom II)

na okoliczność wykazania, że powód był właścicielem wymienionych w tych dokumentach ruchomości w dacie szkody (postanowienie k. 180).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest uzasadniona w części, co skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia w zakresie okoliczności dotyczących stosunku najmu łączącego powoda - J. R. z Miastem Ł., reprezentowanym przez (...) w Ł., umowy ubezpieczenia OC zawartej przez pozwaną - (...) z siedzibą w W. z wynajmującym oraz zakresu ubezpieczenia, które obejmowało odpowiedzialność za szkody wyrządzone najemcom. Sąd Odwoławczy podziela w pełni stanowisko Skarżącego, że co do zasady pozwana ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą wobec powoda za szkody, jakie poniósł on na skutek zalania lokalu użytkowego, który wynajmował od Miasta Ł.. Okoliczności związane z przyczynami zaistnienia tego zdarzenia zostały wyjaśnione, a szkoda została zgłoszona przez powoda ubezpieczycielowi wynajmującego. Prawidłowe także są ustalenia Sądu Rejonowego, że powód w wynajmowanym lokalu użytkowym składował ruchomości. Na pełną akceptację zasługują nadto ustalenia faktyczne Sądu I instancji, co do zdarzenia, o którym dowiedział się najemca w dniu 14 lutego 2011 roku i okoliczności, w jakich doszło do zalania lokalu użytkowego zajmowanego przez powoda, a będącego przedmiotem najmu.

W świetle przeprowadzonego dowodu z dokumentów złożonych przez stronę powodowa na rozprawie apelacyjnej Sąd odwoławczy uznał, odmiennie niż uczynił to Sąd I instancji, że powód – J. R. na skutek umów zawartych z córką J. N. stał się właścicielem ruchomości objętych aneksem nr (...) dołączonym do umowy z dnia 2 grudnia 2007 roku, co w konsekwencji świadczy o posiadaniu przez powoda legitymacji czynnej do dochodzenia przedmiotowego roszczenia.

Podkreślić należy, że w protokole szkody z dnia 19 marca 2011 roku, sporządzonym przez likwidatora - pracownika pozwanego Ubezpieczyciela, na okoliczność szkody powstałej przez zalanie lokalu użytkowego wynajmowanego przez powoda w budynku przy ul. (...) wskazano w punkcie 6, że przyczyną powstania tej szkody była awaria instalacji wodno – kanalizacyjnej na parterze budynku w toalecie męskiej (protokół szkody k. 10 odw.) Treści i autentyczności tego dowodu, będącego dokumentem prywatnym, pozwana nie kwestionowała przed Sądem pierwszej instancji. Wobec tego Sąd ten był związany protokołem szkody, co do zakresu odpowiedzialności za szkodę powstałą na skutek zalania - zakresu określonego wskazanymi tam ruchomości i stwierdzonymi uszkodzeniami. Wskazać należy, że w protokole tym znajduje się wyłącznie 16 pozycji, przy czym jedynie w przypadku 8 pozycji (poz. 1, 8, 9, 11, 12, 14, 16) oraz pozycji 2 stwierdzono i zapisano, że doszło do uszkodzeń tych ruchomości. Ustalenia te należy uznać za prawidłowe również i z tego powodu, że były poczynione w postępowaniu likwidacyjnym, a powód ich nie zakwestionował.

Trafnie Sąd pierwszej instancji dopuścił dowód z opinii biegłego specjalisty z zakresu szacunku wartości sprzętu elektronicznego oraz innych ruchomości, któremu zlecił zapoznanie się z aktami sprawy i załączoną do nich dokumentacją oraz dokonanie oględzin ruchomości zgłoszonych przez powoda jako uszkodzonych wskutek zalania z dnia 10 stycznia 2011 roku w zakresie w jakim pozostają one jeszcze w dyspozycji powoda oraz wypowiedzenie się jaka była wartość w/w ruchomości według stanu sprzed powołanego zalania oraz według cen towarów i usług z lutego 2011 roku w wariancie uwzględniającym i pomijającym podatek VAT (postanowienie k. 82) . W sporządzonej opinii biegły sądowy wycenił wartość ruchomości znajdujących się na przedstawionych fotografiach, ruchomości, które zostały uszkodzone. Prawidłowo Sąd Rejonowy uznał tę opinię za miarodajną dla oceny wartości ruchomości zgromadzonych w zalanym lokalu.

Wskazać należy, iż powód w niniejszym procesie dochodził od strony pozwanej zapłaty kwoty 50.000,00 złotych tytułem odszkodowania, wskazując w pozwie, że na kwotę tę składa się wartość zniszczonych ruchomości, które zostały zgromadzone przez niego w wynajmowanym lokalu.

Sąd Odwoławczy zauważa, że Sąd pierwszej instancji prawidłowo z okoliczności faktycznych, ustalonych w tej sprawie w zakresie obowiązków stron wyprowadził wniosek, że pozwany ponosząc odpowiedzialność za zalanie lokalu użytkowanego przez powoda odpowiada za poniesioną przez niego szkodę na podstawie przepisu art. 471 k.c. w związku z art. 662 § 1 k.c. i w zw. z art. 805 § 1 i 2 k.c. oraz art. 821 k.c. w zw. z art. 822 § 1-4 k.c. Jednakże zdaniem Sądu Okręgowego powód nie wykazał, że w wyniku zalania lokalu przy ul. (...) poniósł szkodę w postaci zniszczenia wszystkich znajdujący się w lokalu ruchomości o wartości 50 000,00 złotych. Zgodnie z przepisem art. 6 k.c. oraz 232 k.p.c. to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia, że posiadane przedmioty wymienione w treści umowy przenoszącej własność zostały zniszczone podczas zalania lokalu w taki sposób, że nie nadają się do dalszego użytku. W ocenie Sądu Okręgowego tego ciężaru dowodu powód nie udźwignął.

Sąd Okręgowy przyjął, zatem opierając się na dowodzie z dokumentu w postaci protokołu szkody, że uszkodzeniu na skutek zalania lokalu uległy wyłącznie te ruchomości wymienione w protokole, przy których zaznaczono sposób ich uszkodzenia bądź widoczne ślady zniszczenia. Wobec czego Sąd odwoławczy ustalił i uznał, że powodowi należy się odszkodowanie za zniszczone następujące ruchomości, których wartość została oszacowana przez biegłego sądowego: lodówka L. o wartości 1 750,00 złotych, zamrażarka L. o wartości 2 065,00 złotych, krzesła stelaż drewniany o wartości 1 250,00 złotych, stoliki gastronomiczne w ilości 7 sztuk o wartości 1 400,00 złotych, krzesła drewniane w ilości 3 sztuk o wartości 360,00 złotych, kanapa skórzana o wartości 1 200,00 złotych, siedziska do krzeseł barowych w ilości 5 sztuk o wartości 700,00 złotych, kanapa rozkładana z (...) o wartości 1 820 złotych oraz zmywarka F. o wartości 3 100,00 złotych. Wartość zniszczonych ruchomości wyniosła łącznie 13 645,00 złotych i w takiej też wysokości należało się powodowi, przy zastosowaniu przepisu art. 361 § 1 i 2 k.c., odszkodowanie za ruchomości zniszczone na skutek zalania lokalu.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i zasądził od „(...) z siedzibą w W. na rzecz J. R. kwotę 13 645,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 7 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty oraz oddalił powództwo w pozostałej części.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd II instancji nie obciążył powoda - J. R. kosztami procesu poniesionymi przez (...)z siedzibą w W..

Na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda w pozostałej części, jako bezzasadną.

Sąd Okręgowy na mocy art. 102 k.p.c. nie obciążył powoda - J. R. kosztami postępowania apelacyjnego poniesionymi przez (...)z siedzibą w W..

Na podstawie art. 22 ³ ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 roku poz. 233) oraz § 8 pkt 5 w związku z § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu Sąd II instancji przyznał i nakazał wypłacić z funduszu Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi na rzecz radcy prawnego Z. S. kwotę 1 476,00 złotych (tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych), obejmującą kwotę podatku od towarów i usług, z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu powodowi J. R. w postępowaniu apelacyjnym.

Iwona Godlewska Krzysztof Wójcik Bartosz Kaźmierak