Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2018r.

Sąd Okręgowy w Toruniu, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Andrzej Westphal

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Katarzyna Chudzińska

po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2018r. w Toruniu

sprawy z powództwa M. K. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa – Prokuraturze Rejonowej T. – Wschód w T. oraz Komendzie Miejskiej Policji w T.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda M. K. (1) na rzecz Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w W. kwotę 5.400,00zł (pięć tysięcy czterysta) z tytułu zwrotu kosztów procesu,

III.  nakazuje wypłacić radcy prawnemu E. B. ze Skarbu Państwa kasy Sądu Okręgowego w Toruniu kwotę 4.428,00zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) brutto z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu,

IV.  nie obciąża powoda kosztami sądowymi.

Sygn. akt I C 2438/17

UZASADNIENIE

Powód M. K. (1) wnosił o zasądzenie kwoty 200.000 zł . Po sprecyzowaniu żądania w piśmie z dnia 14 lutego 2018r. ( k. 21 – 22 ) wskazał jako pozwanego Skarb Państwa – Prokuratora Prokuratury Rejonowej Toruń -Wschód w T. i Komendanta Miejskiego Policji w T. .

Pozwany Skarb Państwa wnosił o oddalenie powództwa ( k. 71- 77 ) .

Sąd ustalił, co następuje :

W dniu 11 września 2017r. powód M. K. (1) złożył w Komisariacie Policji w L. zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez S. M. i współwłaściciela kopalni (...) , D. K. i B. K. (1) z L. , „którzy są powiązani z sołtysem z M. B. K. (2) i Radą Sołecką” , „którzy robią zemstę na działkach , bo nie mają dojazdu do kopalni kruszywa” ,gdyż powód nie dał „im takiej zgody na niszczenie działek”. Poza tym, zawiadomienie to dotyczyło Ł. L. , który zdaniem powoda , ukradł mu beczkę kamienną , srebrne widelce, łyżeczki i dużą łyżkę młynek elektryczny do mielenia kawy , szatkownicę do kapusty. Poza tym , zdaniem powoda Ł. L. i jego bracia uszkodzili - zniszczyli filar. Powód wskazał też ,że „do tej sprawy należy” M. K. (2) i R. Z. z M. . W dniu 28 września 2017r. powód został przesłuchany w Komisariacie Policji w L. . Zeznał wówczas , między innymi ,że w okresie od 2000r. do 28 września 2017r. S. M. i jego wspólnik posiadający żwirownię oraz B. i D. K. oraz M. K. (3) , również posiadający żwirownię w sąsiedztwie powoda notorycznie niszczą jego działki znajdujące się za budynkami gospodarczymi przy ul. (...) w ten sposób ,że dokonując wydobycia kruszywa w swoich żwirowniach , a następnie wożąc kruszywo , jeżdżą samochodami ciężarowymi niszcząc działki powoda. Ponownie powód być przesłuchany w dniu 20 października 2017r.

W dniu 14 listopada 2017r. Komisariat Policji w L. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie :

1)  zaistniałej w okresie od nieustalonego dnia 2005r. do dnia 28 września 2017r. w miejscowości M. ul. (...) gm. L. , niszczenia mienia w postaci gruntów rolnych należących do M. K. (1) , wobec stwierdzenia ,że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego ,

2)  zaistnienia w okresie od nieustalonego dnia 2012r. do dnia 28 września 2017r. w miejscowości M. , ul. (...) , gm. L. , niszczenia mienia w postaci gruntów rolnych na działce (...) należących do M. K. (1) , wobec stwierdzenia ,że czyn nie zawiera znamiona czynu zabronionego ,

3)  zaistniałej w okresie od dnia 24 września 2009r. do dnia 17 sierpnia 2012r. w miejscowości M. ul. (...) , gm. L., kradzieży mienia o łącznej wartości 1.750 zł, wobec braku danych dostatecznie uzasadniających popełnienie czynu zabronionego.

W uzasadnieniu postanowienia wskazano , między innymi ,że z uwagi na duży upływ czasu zawiadamiający nie jest w stanie udokumentować nakładów finansowych związanych z zasiewem . Określając wysokość szkody nie powołuje się na wartość start w mieniu , lecz na wyrządzone straty psychiczne . Roszczeń tych może dochodzić na drodze cywilno-prawnej , co już uczynił. Stwierdzono także ,że w niniejszym przypadku nie zachodzi przestępstwo określone w art. 288 § 1 k.k. , lecz wykroczenie z art. 156 k.w. , gdzie dobrami chronionymi są zasiewy ( w szczególności zbóż), sadzonki ( np. leśne ) i trawa na gruntach leśnych lub rolnych . Odnośnie zarzutów dotyczących kradzieży stwierdzono w uzasadnieniu postanowienia ,że powód nie przedstawił potwierdzenia własności utraconych przedmiotów oraz faktycznej ich wartości . W toku postepowania nie zdołano uzyskać wystarczającego materiału dowodowego świadczącego o zaistnieniu zdarzenia polegającego na umyślnym dokonaniu zaboru mienia w celu jego przywłaszczenia . W dniu 22 listopada 2017r. postanowienie to zostało zatwierdzone przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej Toruń – Wschód .

Powód nie odwołał się od tego postanowienia do sądu , lecz złożył pismo do Ministra Sprawiedliwości.

dowód : przesłuchanie powoda k. 117v – 118 , akta PR 0130.5.2018 Prokuratury Rejonowej T.- Wschód w T. : zawiadomienie k. 1 – 2 , protokoły przesłuchań k. 4 – 5 , 10 -12 v , postanowienie k. 17 – 18 ,

Sąd zważył , co następuje :

Powód dochodził kwoty z tytułu szkody oraz rozstroju zdrowia . Zeznał bowiem ,że „to wszystko” wpłynęło także na jego stan psychiczny i ma depresję ( k. 117 v ) .

Podstawę prawną roszczenia o naprawienie szkody majątkowej tworzył art. 417 § 1 k.c. Przepis ten stanowi że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa .

(...) jest dobrem osobistym podlegającym ochronie - art. 23 k.c. W przypadku naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia – art. 448 k.c. Przesłanką odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych jest bezprawność działania – art. 24 § 1 k.c.

W obu więc przypadkach podstawą odpowiedzialności jest bezprawność działania . W niniejszej sprawie działania policji , ani prokuratora nie były bezprawne . Nie jest takim działaniem odmowa wszczęcia dochodzenia przez policję, zatwierdzona przez prokuratora . Organy te działają bowiem w ramach określonych przez prawo . Tworzą je przepisy kodeksu postępowania karnego oraz regulacje ustrojowe dotyczące tych instytucji . Odnośnie działań policji chodzi tu o ustawę z dnia 6 kwietnia 1990r. o policji ( Dz. U . nr 30 , poz. 179 ze zmianami ) . Zgodnie z jej art. 1 ust 2 pkt 4 do jej zadań należy wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców . Formy proceduralne tych działań określa kodeks postępowania karnego. Obowiązują one także prokuratora . W odniesieniu do tego organu przepisy ustrojowe tworzy ustawa z dnia 26 stycznia 2016r. prawo o prokuraturze ( Dz. U . poz. 177 ze zmianami) Jej art. 3 § 1 pkt 1 stanowi ,że prokuratorzy wykonują swoje zadania przez prowadzenie lub nadzorowanie postępowań przygotowawczych w sprawach karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami .

Nie jest działaniem bezprawnym dokonana przez policję i prokuratora ocena stanu faktycznego jako nie dającego podstawy do wszczęcia dochodzenia, tylko dlatego ,że powód ma odmienne zdanie na ten temat. Policjant i prokurator , tak jak każdy prawnik , dokonuje oceny danego stanu faktycznego pod kątem wystąpienia znamion czynu zabronionego – przestępstwa . Musi ocenić dowody , dokonać podporządkowania stanu faktycznego pod dyspozycję określonego przepisu prawa karnego. Są to działania w ramach obowiązujących przepisów . Organy te mają prawo do dokonania własnej oceny . Powód ma natomiast prawo nie zgadzać się z nią i odwołać się do sądu . Do tego organu należy bowiem prawo do weryfikacji prawidłowości wydanego postanowienia ( art. 465 § 2 k.p.k. ) . Powód nie skorzystał z tej możliwości , lecz złożył skargę do ministra sprawiedliwości. Nie jest to tryb odwoławczy przewidziany przez przepisy. Sąd w sprawie cywilnej nie jest natomiast uprawniony do oceny prawidłowości postępowania karnego.

Skoro pozwany Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności , to zbędne było ustalanie , czy i jakiej powód doznał szkody i krzywdy raz w jakiej wysokości . Sąd oddalił więc wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rolnictwa ( k. 118).

Nie jest przekonujący argument, że „powód uznał ,że złożenie zawiadomień o popełnieniu przestępstwa wpłynie na pozwanych , aby podjęli się mediacji pomiędzy R. Z. , J. W. Ł. L., J. B. , Kopalnią (...) w M.” . „A zatem powód uznał ,że w postępowaniu przygotowawczym skierować sprawę do mediacji może policja lub prokuratura po skierowaniu zawiadomień o popełnieniu przestępstwa” ( k. 25 ).Argument ten jest nieprzekonujący nie tylko dlatego , że taki zamiar działania nie wynika z jego zeznań złożonych w toku postępowania karnego oraz w toku niniejszej sprawy , ale także gdyż jest on sprzeczny z doświadczeniem życiowym . Nie składa się bowiem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa po to ,żeby doprowadzić do mediacji między pokrzywdzonym, a sprawcą . Celem tym jest bowiem dążenie do ukarania sprawcy . Wątpliwe jest też ,żeby powód posiadał taką znajomość przepisów postępowania karnego ,żeby wszczynał postępowanie karne z zamiarem doprowadzenia do mediacji.

Jak też należy rozumieć intencję przestawionego w tym procesie stanowiska powoda , jej celem miałoby być zaspokojenie jego roszczeń majątkowych . Nic nie stało natomiast na przeszkodzie, żeby próbę taką podjąć poprzez zawezwanie do próby ugodowej w trybie postępowania pojednawczego określonego w art. 184 i następnych k.p.c.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, należy ocenić że argument o mediacji został powołany tylko na potrzeby niniejszego procesu cywilnego. Na marginesie wskazać należy ,że zarzut nieskorzystania z mediacji w trybie art. 23 „a” k.p.k. jest nietrafiony także dlatego ,że w toku postępowania karnego nie stwierdzono ,żeby zostało popełniono przestępstwo i co jest tego konsekwencją – nie istnieje jego sprawca . Dopiero natomiast po zaistnieniu tych dwóch przesłanek można by rozważać skorzystanie z instytucji mediacji.

Wskazanie Komendy Miejskiej Policji w T. jako statio fisci Skarbu Państwa w odniesieniu do policji było prawidłowe, gdyż jak wynika z jej strony internetowej Komisariat Policji w L. stanowi jednostkę organizacyjną tej K. . W przypadku obu stationes fisci zbędne było natomiast wskazywanie w nazwie organów które je reprezentują: (...) i (...) . W wyroku sąd pominął te określenia .

Sąd dał wiarę przeprowadzonym dowodom . W zakresie koniecznym dla rozstrzygnięcia sprawy , były one spójne i wzajemnie się uzupełniały .

Skoro powód przegrał sprawę , to na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i 99 k.p.c. sąd zasądził od niego zwrot kosztów procesu na rzecz pozwanego . Na ten obowiązek nie ma wpływu uzyskanie zwolnienia od kosztów sądowych – art. 108 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych . Zgodnie z art. 99 k.p.c. stronom reprezentowanym przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata . Dla wartości przedmiotu sporu wynoszącej 200.000 zł. wynosi ono 5.400 zł – § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. poz. 1800 ze zmianami ) .

Wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu , który reprezentował powoda podlegało wypłacie ze Skarbu Państwa - § 6 ( a contrario ) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ( Dz. U. poz. 1715 ) . Zgodnie z § 8 pkt 6 wysokość tego wynagrodzenia wynosi 3.600 zł . Na podstawie § 4 ust 3 zostało ono powiększone o podatek VAT . Łącznie przyznano więc kwotę 4.428,00 zł.

Powód korzystał ze zwolnienia od kosztów sądowych . Wobec przegrania przez niego sprawy nadal ich nie ponosi – por. art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych .