Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Sędziowie SSO Joanna Składowska (spr.)

SSR del. Mirosław Chojnacki

Protokolant sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D.

przeciwko J. K. (1) i B. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego J. K. (1)

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 7 czerwca 2018 roku, sygnatura akt VIII C 170/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od J. K. (1) na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D. kwotę 450,00 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 390/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 7 czerwca 2018 r., wydanym w sprawie sygn. akt VIII C 170/13, Sąd Rejonowy w Wieluniu zasądził od pozwanych J. K. (1) i B. K. solidarnie na rzecz powoda Spółdzielni Mieszkaniowej (...)

w D. kwotę 3 361,33 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 12 czerwca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz 267,37 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 12 czerwca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty; a dodatkowo od pozwanej B. K. kwotę 1 503,04 złotych wraz z:

- ustawowymi odsetkami, liczonymi od kwoty 1 772,21 złotych od dnia 12 czerwca 2013 r. do dnia 8 sierpnia 2013 r.,

- ustawowymi odsetkami, liczonymi od kwoty 1 503,04 złotych od dnia 9 sierpnia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.,

- ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od kwoty 1 503,04 złotych od dnia

1 stycznia 2016 r, do dnia zapłaty,

z tym zastrzeżeniem, iż odpowiedzialność pozwanej B. K. jest solidarna z odpowiedzialnością pozwanego J. K. (1), stwierdzoną prawomocnym w tym zakresie nakazem zapłaty, wydanym w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Wieluniu VIII Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w P. w dniu 27 czerwca

2013 r. w sprawie o sygnaturze akt VIII Nc 118/13;

oddalając powództwo w stosunku do pozwanych J. K. (1) i B. K. w części dotyczącej żądania zasądzenia kwoty 39,45 złotych tytułem opłat za centralne ogrzewanie za okres od dnia 1 lutego 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r. oraz w części dotyczącej żądania zasądzenia kwoty 432,40 złotych tytułem zaległych odsetek oraz oddalając w całości powództwo w stosunku do pozwanych F. K. i J. K. (2). Ponadto Sąd nadał w punkcie 3 wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności i zasądził od pozwanych J. K. (1) i B. K. solidarnie na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D. tytułem zwrotu kosztów procesu kwotę 9 974,79 złotych.

Rozstrzygnięcie zapadło przy następując ustaleniach i wnioskach:

Pozwanym J. K. (1) i B. K. przysługuje na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej udział w wysokości 2/3 w prawie odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...), położonego przy ul. (...) w D. o powierzchni 62,63m ². Pozostały udział w wysokości 1/3 w prawie własności ww. lokalu przysługuje pozwanemu J. K. (1). Przedmiotowy lokal znajduje się w zasobach zarządzanych przez powodową Spółdzielnię Mieszkaniową. W okresie objętym sporem pozwani B. K. i J. K. (1) byli członkami powodowej spółdzielni mieszkaniowej.

Powodowa Spółdzielnia zarządzając w spornym okresie zasobami mieszkaniowymi, w skład których wchodzą także inne budynki mieszkaniowe (łącznie 25 budynków), nie ustalała oddzielnie dla każdego budynku kosztów zużytej energii cieplnej oraz nie przypisywała oddzielnie opłaty na poczet zużycia energii cieplnej wobec posiadaczy lokali mieszkalnych w danym budynku. Przyczyną braku rozliczenia dostaw ciepła w odniesieniu do każdego z budynków z osobna był brak ich opomiarowania. Budynki znajdujące się w zasobach spółdzielni były wybudowane w latach 60. ubiegłego wieku. Spółdzielnia rozlicza ciepło dla członków spółdzielni poprzez określenie zużycia ciepła na całą powierzchnię ogrzewaną, a następnie z tej wartości wylicza należność w przeliczeniu na jednostkę powierzchni.

Do 2015 r. a zatem także w okresie objętym sporem, Spółdzielnia dostarczała ciepło do budynków będących w jej zarządzie za pośrednictwem własnej lokalnej kotłowni, znajdującej się w jednym z budynków. W 2015 r. Spółdzielnia wydzierżawiła kotłownię zewnętrznemu podmiotowi, który wytwarza we własnym zakresie ciepło, a Spółdzielnia odpowiednią ilość ciepła kupuje dla potrzeb pozostających w jej zasobach budynków.

W okresie objętym sporem w powodowej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D. nie został uchwalony regulamin rozliczenia ciepła.

Tylko część budynków, znajdujących się w zasobach powodowej Spółdzielni została poddana termomodernizacji, mającej na celu ograniczenie zużycia ciepła w ocieplonych budynkach mieszkalnych.

W okresie objętym sporem wszystkie lokale pozostające w zasobach powodowej spółdzielni mieszkaniowej ogrzewane były centralnie, a do celów centralnego ogrzewania wykorzystywana była wyłącznie energia cieplna wytwarzana przez własną kotłownię olejową. Żaden budynek nie posiadał opomiarowania ciepła.

Według stanu na koniec 2012 r. 16 budynków mieszkalnych z zasobów spółdzielni posiadało ocieplone ściany, z czego 3 budynki posiadały kompletnie ocieplone ściany, zaś 13 budynków miało jedynie częściowo ocieplony ściany. Budynek, w którym znajduje się lokal, stanowiący współwłasność J. K. (1) i B. K., nie został poddany pełnej termomodernizacji.

Spółdzielnia w latach 2010 - 2012 osiągała nadwyżkę kosztów utrzymania zasobu nad przychodami, czyli opłaty pobierane od mieszkańców i osiągane przychody nie pokrywały faktycznie poniesionych kosztów.

Obowiązujące w powodowej spółdzielni opłaty za używanie lokali i ogrzewanie mieszkań nie pokrywały rzeczywistych kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości oraz kosztów ogrzewania mieszkań.

W okresie objętym sporem i w okresie wcześniejszym - lokal, który stanowi własność pozwanych J. K. (1) i B. K. nie był wyposażony w podzielniki ciepła ani liczniki ciepła dla co. Lokal ten jest położony na parterze i piętrze w środkowej części dwupiętrowego budynku.

Z powodu braku urządzeń pomiarowych, brak było możliwości rozliczania ciepła dla indywidualnych odbiorców w spornym okresie w sposób odmienny od przyjętego przez powodową spółdzielnię.

Budynek, w którym znajduje się lokal pozwanych, posiada tradycyjną instalację c.o., to jest z rozdziałem dolnym z przewodami rozprowadzającymi, ułożonymi na poziomie piwnic i z wyprowadzonymi od nich wieloma pionami. Instalacja c.o. w obrębie jednego mieszkania zasilana jest z kilku pionów i pomiar zużycia ciepła za pomocą jednego licznika ciepła jest niemożliwy.

W starych budynkach ze względów technicznych brak jest możliwości instalacji ciepłomierzy bez radykalnej zmiany w instalacji. W niektórych budynkach stosuje się tzw. podzielniki, które pomagają rozdzielić koszt ciepła zużytego przez cały blok na poszczególne mieszkania. Nie są one jednak licznikami, lecz urządzeniami wskaźnikowymi.

Uwarunkowania techniczne instalacji centralnego ogrzewania w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej, a w tym w spornym lokalu uniemożliwiają w prosty sposób zastosowanie liczników ciepła, gdyż takie rozwiązanie wymagałoby konieczności wielu zmian w instalacji co.

Wyliczenie rzeczywistej jednostkowej indywidualnej opłaty za centralne ogrzewanie dla lokali niewyposażonych w rzeczywiste urządzenia pomiarowe, to jest liczniki ciepła, jest praktycznie niemożliwe. Lokal pozwanych z uwagi na swe usytuowanie nie posiada czynników, powodujących zmniejszenie zużycia ciepła - brak jest zysków ciepła od powierzchni stropu nad piwnicą, w której znajduje się pralnia, suszarnia lub węzeł cieplny, dłuższa nieobecność pozwanych w lokalu powoduje okresowy brak dodatkowego źródła ciepła w postaci zysków ciepła od oświetlenia, innych odbiorników prądu czy przebywających pomieszczeniu ludzi. Występują zaś czynniki zwiększające zużycie ciepła w postaci usytuowania lokalu w części na parterze oraz w postaci występujących w budynkach z lat 60. ubiegłego wieku wskutek jego zużycia wad budowlano - instalacyjnych.

Pozwani obudowali większość pionów co. w swoim lokalu, zmniejszając w ten sposób ilość ciepła dostarczanego do swojego lokalu i powodując w ten sposób również częściowe zmniejszenie ogrzewania lokali sąsiednich.

Zgodnie z Regulaminem (...) Finansowej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D. zatwierdzonym przez Radę Nadzorczą Uchwałą nr 27/II/a/2002 z dnia 18 lutego 2002 r., w myśl jego § 6 pkt 3. działalność gospodarcza spółdzielni związana z produkcją energii cieplnej obejmuje produkcję ciepła dla potrzeb (...) Zasobami Mieszkaniowymi S.M. (...) oraz produkcję i dostawę ciepła do lokali użytkowych poza Spółdzielnią (szkoły, przedszkola itp.). Podstawowe koszty tej działalności stanowią wynagrodzenia i narzuty, opał, energia elektryczna, koszty pozostałe: podatki, woda itp., część kosztów Zarządu i Administracji. W ewidencji księgowej wyodrębnia się koszty ogólne Zarządu i Administracji Spółdzielni. Koszty te określone są w planie gospodarczo-finansowym na dany rok i rozliczane na poszczególne rodzaje działalności. Plany gospodarczo-finansowe zatwierdzane są uchwałą przez Radę Nadzorczą.

Stosownie do paragrafu 105 ust. 4 statutu spółdzielni mieszkaniowej (...) w D., koszty zarządzania nieruchomościami są finansowane opłatami pobieranymi od użytkowników lokali w tych nieruchomościach oraz innymi przychodami spółdzielni. Okresem rozliczeniowym kosztów utrzymania i eksploatacji nieruchomości jest rok kalendarzowy (ust. 6). Różnica między faktycznymi kosztami eksploatacji i utrzymania nieruchomości a zaliczkowo pobranymi opłatami użytkowników na pokrycie tych kosztów, odpowiednio zwiększa koszty lub przychody danej nieruchomości roku następnego, przy czym zasada ta nie dotyczy kosztów i opłat związanych z dostawą wody i odprowadzaniem ścieków, jeśli następuje na podstawie indywidualnych wodomierzy (ust. 7).

Okres rozliczeniowy dostawy ciepła do lokali określa Rada Nadzorcza (ust. 9). Różnica miedzy faktycznymi kosztami dostawy ciepła a zaliczkowo pobranymi opłatami za centralne ogrzewanie jest rozliczana indywidualnie z użytkownikami poszczególnych lokali. W przypadku nadpłaty - Spółdzielnia zwraca użytkownikowi różnicę, w przypadku nadwyżki kosztów - użytkownik lokalu obowiązany jest wpłacić różnicę w terminie określonym przez Spółdzielnię. (ust. 10). Rozliczenie, o którym mowa w ust. 10 dokonywane jest odrębnie dla każdego budynku (ust. 11).

Stosownie do §106 u chwalone przez Radę Nadzorczą zasady rozliczania kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości powinny zawierać w szczególności:

a)  określenie, że jednostką organizacyjną rozliczania poszczególnych rodzajów kosztów jest nieruchomość, a w przypadku kosztów dostawy wody i odprowadzania ścieków-budynek,

b)  określenie fizycznej jednostki rozliczeniowej poszczególnych rodzajów kosztów 1 m ² powierzchni użytkowej lokalu, liczba osób zamieszkałych lokalu, wskazania urządzeń pomiarowych,

c)  różnicowanie obciążeń poszczególnych lokali kosztami gospodarki zasobami mieszkaniowej z tytułu sposobu wykorzystywania lokalu (lokale mieszkalne, lokale użytkowe,

d)  możliwość różnicowania obciążeń poszczególnych lokali kosztami gospodarki zasobami mieszkaniowymi z tytułu równorzędnych walorów użytkowych i atrakcyjności,

e)  zasady przyznawania bonifikat użytkownikom lokali w przypadku nienależytej jakości usług świadczonych przez Spółdzielnię w ramach pobieranych opłat za używanie lokali.

Uchwalone przez Radę Nadzorczą zasady rozliczania kosztów dostawy ciepła powinny w szczególności określać:

a)  budynek jako jednostkę organizacyjną rozliczania kosztów dostawy ciepła,

b)  okresy rozliczeniowe kosztów gospodarki cieplnej ( rok kalendarzowy, sezon grzewczy, kwartał, miesiąc),

c)  fizyczną jednostkę rozliczania kosztów stałych i zmiennych,

d)  stosowanie współczynników wyrównawczych z tytułu nierównorzędnych walorów cieplnych lokalu,

e)  stosowanie bonifikat w opłatach z tytułu nienależytego świadczenia usług dostawy ciepła,

f)  terminy ostatecznego rozliczania z użytkownikami mieszkań opłat pobranych zaliczkowo w trakcie okresu rozliczeniowego, czyli termin zwrotu nadpłat lub żądania pokrycia niedoboru.

Stosownie do paragrafu 107 ust. 3 członkowie Spółdzielni będący właścicielami lokali są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie Spółdzielni, a także kosztów centralnego ogrzewania przez wnoszenie comiesięcznych opłat. Opłata jest pomniejszona o tę część kosztów, która pokryta została pożytkami z działalności Spółdzielni.

Zgodnie z paragrafem 108 ust. 1 statutu opłaty miały być wnoszone z góry do dnia 15 każdego miesiąca.

Zasady rozliczania kosztów centralnego ogrzewania wprowadzone zostały w powodowej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) oraz ustalania opłat za używanie lokali w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D., zatwierdzonym uchwałą nr (...) Rady Nadzorczej z dnia 8 sierpnia 1997 r. Zgodnie z §17 regulaminu koszty produkcji dostawy ciepła dla ogrzewania lokali rozlicza się jednolicie na całość zasobów mieszkaniowych Spółdzielni i innych lokali użytkowych ogrzewanych centralnie. § 19 regulaminu stanowi, iż globalna suma kosztów centralnego ogrzewania podlega rozliczeniu na średnią roczną powierzchnię użytkową lokali ogrzewanych centralnie. Średni koszt ogrzewania 1 m ² powierzchni użytkowej wylicza się przez podzielenie sumy kosztów centralnego ogrzewania przez średnią powierzchnię użytkową lokali ogrzewanych centralnie.

Uchwałą nr (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D. podwyższono stawki za centralne ogrzewanie z kwoty brutto 4,30 zł/m ² do 4,80 zł/m ² z mocą obowiązującą od dnia 1 grudnia 2011 r.

Uchwałą nr (...) (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D. podwyższono stawki za centralne ogrzewanie z kwoty brutto 4,80 zł/m ² do 5,30 zł/m ² z mocą obowiązującą od dnia 1 lutego 2013 r.

Obowiązujące u powódki stawki opłat za dostawę energii cieplnej obowiązujące w latach 2012 i 2013 były ustalone prawidłowo w kwestii uwzględnienia wszystkich istotnych kosztów zaliczonych do kosztów produkcji ciepła, takich jak zakup paliwa, koszty płac, koszty składek ZUS, koszty dostaw energii elektrycznej, koszty usług obcych, koszty podatku od nieruchomości i część kosztów ogólnych spółdzielni, przypadających na kotłownię.

Rozliczenie kosztów zużycia energii cieplnej przez użytkowników lokali mieszkalnych było zgodne z Regulaminem Z. Rozliczania Kosztów (...) Zasobami Mieszkaniowymi oraz ustalania opłat za używanie lokali w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D., zatwierdzonym uchwałą nr (...) Rady Nadzorczej z dnia 8 sierpnia 1997 r.

Strona powodowa nieprawidłowo natomiast dokonywała w spornym okresie doliczenia podatku od towarów i usług do opłat za dostarczone odbiorcom ciepło.

Rzeczywiste stawki opłat dla lokatorów z tytułu ogrzewania lokali przy prawidłowo rozliczanym podatku od towarów i usług przez spółdzielnię winny wynosić miesięcznie w 2012 roku - 5,20 zł/m ² , zaś w 2013 roku - 5,09 zł/m ² .

Konto prowadzone dla J. K. (1) i B. K. wedle stanu na dzień 30 kwietnia 2013 r. obciążały następujące pozycje:

- eksploatacja w wysokości 530,53 złotych za okres od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r.;

- fundusz remontowy w wysokości 688,93 złotych za okres od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r.;

- działalność kulturalno - oświatowa w wysokości 3,30 złotych za okres od dnia 1 czerwca

2012 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r.;

- centralne ogrzewanie w wysokości 3 400,78 złotych za okres od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r.;

- wywóz nieczystości w wysokości 280,28 złotych za okres od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r.;

- woda i kanalizacja w wysokości 269,17 złotych za okres od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r.;

- odsetki od nieterminowego uiszczenia opłat w wysokości 699,77 złotych.

Pozwani ostatniej płatności należności czynszowych dokonali za maj 2012 r. Po tej dacie pozwani zaprzestali regulowania należności czynszowych względem powodowej spółdzielni mieszkaniowej.

Pozwani J. K. (2) i F. K. w okresie objętym sporem nie zamieszkiwali w spornym lokalu.

W dniu 9 sierpnia 2013 r. pozwana B. K. dokonała płatności za wodę w kwocie 277,15 złotych, która zgodnie z jej wskazaniem została rozliczona przez stronę powodową na zaległość za wodę objętą powództwem w kwocie 269,17 złotych, a w pozostałym zakresie za należności za wodę, powstałe w okresie po wytoczeniu powództwa i nim nieobjęte.

Jak zauważył Sad Rejonowy, strona powodowa opierała swe żądanie w stosunku do pozwanych J. K. (1) i B. K. na treści art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jednolity Dz. U. z 2003, Nr 119, poz. 1116). Żądanie skierowane w stosunku do pozwanych J. K. (2) i F. K. oparte zostało zaś na podstawie art. 4 ust. 6 i 6 ¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. W ocenie Sądu, sam fakt pozostawania przez tych pozwanych zameldowanymi w lokalu nie jest okolicznością wystarczającą, aby uznać za udowodnione, iż pozwani faktycznie pod tym adresem zamieszkiwali, a tym samym nie mogą ponosić względem powódki odpowiedzialności za zapłatę opłat eksploatacyjnych powstałych w okresie objętym żądaniem pozwu.

Odnosząc się do zasadności powództwa przeciwko B. K. i J. K. (1), w pierwszej kolejności Sąd pierwszej instancji zauważył, że zasady naliczania poszczególnych opłat, którymi zostali obciążeni pozwani, ustanowiono w statucie powodowej spółdzielni. Rada Nadzorcza ustaliła również wysokość każdej z opłat, podejmując w tym zakresie stosowne uchwały. Pozwani nie kwestionowali - poza opłatą za ciepło - zasadności obciążenia ich przedmiotowymi opłatami, tak co do zasady, jak i co do wysokości. Kwestia sporna sprowadzała się do oceny prawidłowości naliczenia przez stronę powodową opłat za ciepło dostarczone do lokalu mieszkalnego pozwanych. Spór między stronami dotyczył bowiem tego, czy opłata za zużycie energii cieplnej na ogrzanie lokalu pozwanych była zgodna z przepisem art. 4 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, który stanowi, iż członkowie spółdzielni winni ponosić rzeczywiste koszty związane z utrzymaniem i eksploatacją ich lokali, jak również czy kalkulacja tej opłata została dokonana zgodnie z zapisami ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne.

Z przepisu art. 4 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wynika, iż pozwani J. K. (1) i B. K. obowiązani są uczestniczyć w pokrywaniu kosztów gospodarki mieszkaniowej spółdzielni przez uiszczanie opłat. Pośród opłat tych znajdują się również opłaty za energię cieplną, które mają jednak specyficzny charakter. Rozliczanie kosztów ciepła w budynku wielolokalowym reguluje bowiem art. 45a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (Dz. U. z 2018 roku poz. 755 t.j.).

Przepis art. 45a ust 7 ustawy Prawo energetyczne przewiduje, że jeżeli miejsce zainstalowania układu pomiarowo-rozliczeniowego służącego do rozliczeń kosztów zakupu ciepła jest wspólne dla dwóch lub więcej budynków wielolokalowych albo dwóch lub więcej grup lokali lub lokali, właściciele lub zarządcy tych budynków lub lokali są obowiązani wyposażyć:

1) budynki te i grupy lokali w ciepłomierze;

2) lokale, tam gdzie jest to technicznie wykonalne i opłacalne, w ciepłomierze lub wodomierze ciepłej wody użytkowej.

Ustawa przy tym nie ustanawia przepisów przejściowych, zatem z dniem wejścia jej w życie, spółdzielnie mieszkaniowe winny stosować się do art. 45a ust. 7 ustawy.

Tymczasem w powodowej Spółdzielni następuje niejako „uśrednienie” kosztów dostaw ciepła, gdyż koszt produkcji ciepła w kotłowni podłączonej do wszystkich budynków jest dzielony na powierzchnię wszystkich lokali.

Wskazana nieprawidłowość w ocenie Sądu nie przekłada się na zasadność żądania strony powodowej, zaś przekonanie pozwanego o nieprawidłowościach w zakresie rozliczenia kosztów dostarczenia ciepła nie stanowi podstawy do odmowy uiszczania jakichkolwiek kwot z tego tytułu.

Uśrednienie kosztów dostawy ciepła do poszczególnych lokali w świetle zasad doświadczenia życiowego nie następuje z niekorzyścią dla pozwanych. Pozwani dysponują bowiem lokalem w budynku w zasadzie niepoddanym termomodernizacji, a zatem zużywającym więcej ciepła niż budynek zmodernizowany, nadto pod względem czynników wpływających na zmniejszone zużycie ciepła ich lokal ma niekorzystne położenie.

Okoliczność, że w okresie objętym powództwem w powodowej spółdzielni nie funkcjonował aktualny regulamin rozliczania ciepła również nie stanowi podstawy do oddalenia powództwa, skoro odpowiednia regulacja tej materii znajduje się w obowiązującym statucie.

Także przyjęty sposób rozliczeń (od powierzchni lokali) jest usprawiedliwiony wobec sytuacji technicznej i ekonomicznej strony powodowej, co wynika jednoznacznie z opinii biegłych

Nie zasługuje na aprobatę także stanowisko pozwanych, którzy odmowę zapłaty należności za dostarczone ciepło wiążą z brakiem opomiarowania budynku. Obowiązek instalowania urządzeń służących do indywidualnego rozliczania kosztów ogrzewania w budynku wielolokalowym wynika z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Stosownie do § 2 ust. 1 tegoż aktu prawnego, przepisy ww. rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych spełniających funkcje użytkowe budynków, a także do związanych z nimi urządzeń budowlanych, z zastrzeżeniem § 207 ust. 2. Przepisy wykonawcze do ustawy Prawo budowlane, jako że wyznaczają warunki sytuowania nowych budynków, nie mają zastosowania do nieruchomości już zabudowanych.

Budynek, w którym znajduje się lokal pozwanych został przekazany powódce wraz z całym obecnym zasobem umową darowizny z dnia 30 grudnia 1992 r. Przepisy poprzednio obowiązującego § 121 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dopuszczały odnośnie dostarczania ciepłej wody w zespołach budynków zaopatrywanych w ciepłą wodę użytkową ze wspólnej kotłowni lub grupowego węzła cieplnego urządzenie do pomiaru ilości ciepła lub paliwa zużywanego do przygotowania ciepłej wody użytkowej, o którym mowa w ust. 1, może być umieszczone poza tymi budynkami.

Wbrew zatem twierdzeniom pozwanych, spółdzielnia nie miała obowiązku opomiarowania pozostających w jej zasobach budynków, co potwierdził także w swej opinii biegły z zakresu ciepłownictwa H. K..

Dokonując, zgodnie z art. 45a ustawy, wyboru metody rozliczania całkowitych kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego musi mieć na uwadze zapisy ust. 9 art. 45a ustawy, tzn. aby wybrana metoda stymulowała energooszczędne zachowania lokatora oraz zapewniała ponoszenie opłat w sposób odpowiadający zużyciu ciepła. Oznacza to, że metoda rozliczania kosztów ciepła wykorzystująca powierzchnię lub kubaturę poszczególnych lokali powinna być stosowana tylko wówczas, gdy nie ma możliwości, np. z przyczyn technicznych zastosowania metod wykorzystujących wskazania ciepłomierzy lub urządzeń wskaźnikowych. Taka sytuacja występuje na gruncie niniejszej sprawy, co potwierdził w swej opinii uzupełniającej biegły H. K., wskazując, iż elementy budowlane i instalacja cieplna w budynkach spółdzielni, wzniesionych w latach 60. ubiegłego wieku zostały wykonane w taki sposób, iż nie były dostosowane do indywidualnych rozliczeń. Wprowadzenie zaś podzielników ciepła w sytuacji ekonomicznej powódki jawi się jako bardzo kosztowny system, niekoniecznie ekonomicznie uzasadniony.

W kwestii żądania pozwanych zwolnienia z obowiązku zapłaty za ciepło w związku ze zgłoszonym żądaniem odcięcia od instalacji centralnego ogrzewania, Sąd pierwszej instancji wskazał, iż właściciel lokalu nie może bez zgody pozostałych właścicieli odłączyć swego lokalu mieszkalnego od zainstalowanej w budynku sieci centralnego ogrzewania.

Zastosowana przez stronę powodową stawka podlegała jedynie korekcie w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w zakresie obciążania członków spółdzielni podatkiem od towarów i usług przy dostawie ciepła.

Strona powodowa domagała się zasądzenia od pozwanych opłat za ciepło za poszczególne miesięczne okresy rozliczeniowe wedle stawki określonej przez Radę Nadzorczą. Z opinii biegłego sądowego J. C. wynika, iż stawka 4,80 złotych była niższa niż rzeczywiste koszty produkcji ciepła, nawet po korekcie o rozliczenia podatku od towarów i usług, zaś stawka określona na poziomie 5,30 złotych była nieznacznie zawyżona (o 0,21 zł/m ²).

Sąd uznał za uzasadnione rozliczenie kosztów ciepła za okres objęty powództwem: od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia 31 stycznia 2013 r. wedle stawki 4,80 zł/m ² wynikającej z uchwały Rady Nadzorczej spółdzielni (i niższej niż rzeczywiste koszty doprowadzenia ciepła), zaś za okres od dnia 1 lutego 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r. wedle wynikającej z opinii biegłego J. C. stawki 5,09 zł/m ².

Zgodnie z żądaniem powoda od kwoty zaległości od dnia wytoczenia powództwa zasądzono odsetki z tytułu opóźnienia w płatności.

Sąd oddalił natomiast powództwo w części dotyczącej skapitalizowanych odsetek, wobec uznania, iż strona powodowa nie wykazała w pełni podstaw do obciążania pozwanych kwotą wyliczoną w pozwie, zaś co do skorygowanych opłat za ciepło koniecznym stało się przeliczenie naliczonych odsetek za okres poprzedzający wytoczenie powództwa.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 100 zd. 2 k.p.c. i art. 105 § 2 k.p.c.

Sąd nie znalazł podstaw do odstąpienia od obciążania pozwanych poniesionymi przez stronę powodową kosztami procesu. Wbrew powoływaniu się przez pozwanego J. K. (1) na działanie w interesie społecznym, w ocenie Sądu przyczyną sporu pomiędzy stronami był w znacznej mierze konflikt osobisty pomiędzy pozwanym J. K. (1) a organami spółdzielni mieszkaniowej, w której uprzednio pełnił funkcję w zarządzie. Wynika to z samych zeznań pozwanego, w których wyraził on przekonanie, iż jako osoba niewygodna dla organów spółdzielni został od niej odsunięty. Nadto przeczy powołanemu działaniu w interesie społecznym ta okoliczność, iż pozwani całkowicie zaprzestali regulowania opłat czynszowych na rzecz spółdzielni, nie zaś tylko tych, które kwestionowali (opłat za ciepło). Co więcej, pomimo deklaracji, iż dokonają płatności opłat w wysokości wyliczonej przez biegłego H. K., także ta płatność nie została dokonana, a okoliczność prowadzenia pomiędzy stronami kolejnego procesu o zapłatę należności czynszowych za dalszy okres wskazuje, iż pozwani w ogólności unikają zapłaty obciążających ich należności czynszowych, czym działają na szkodę spółdzielni mieszkaniowej.

Pozwany J. K. (1) wniósł apelację od wyroku Sądu Rejonowego, zaskarżając orzeczenie w całości i wnosząc o jego uchylenie. Zarzucił:

- naruszenie prawa materialnego poprzez ignorowanie przez Sąd Rejonowy przepisów prawa określonego w Prawie Spółdzielczym, ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych, postanowieniach statutu powódki, ustawie prawo energetyczne, dyrektywy unijnej (...), czym Sąd daje przyzwolenie powódce do działania na szkodę członków tej Spółdzielni i naliczania wbrew obowiązujących przepisów prawa zawyżonych i niezgodnych z kosztami wytwarzania kosztów ogrzewania i niezgodnego z prawem rozliczania z użytkownikami lokali mieszkalnych opłaty eksploatacyjnej;

- pominięcie materiału dowodowego w postaci listów i protokołów polustracyjnych, bo właśnie w tych materiałach przedstawiona jest bezprawna działalność powodowej spółdzielni .

Powódka wniosła o oddalenie apelacji na koszt skarżącego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przede wszystkim Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, w takim zakresie na jaki zezwalały przeprowadzone dowody, po dokonaniu ich oceny zgodnie z kryteriami wskazanymi w art. 233 k.p.c.

Skarżący nie wskazuje jakie konkretnie przepisy prawa materialnego zostały przez Sąd pierwszej instancji naruszone, co sprawia, że zarzut ten wymyka się kontroli instancyjnej. Warto pokreślić, że Sąd pierwszej instancji przenalizował bardzo szczegółowo treść wszystkich mających zastosowanie w sprawie przepisów i dokonał ich wnikliwej, kompleksowej wykładni. Sąd Okręgowy przedstawioną argumentację w pełni podziela. Apelujący ogranicza się natomiast się do forsowania własnych poglądów, wyrywkowo odnosząc się do poszczególnych stwierdzeń zawartych w uzasadnieniu orzeczenia, nie zaś do całości przedstawionej tam argumentacji i wniosków, które wyciągnięte zostały po uwzględnieniu wszystkich okoliczności faktycznych sprawy, treści wszelkich aktów prawnych mogących mieć zastosowanie oraz wydanych w sprawie opinii biegłych. Listy i protokoły lustracyjne, na które powołuje się pozwany nie dotyczą bezpośrednio materii, która podlegała badaniu w przedmiotowej sprawie, a zawarte w nich wnioski nie są dla Sądu wiążące.

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, członkowie spółdzielni będący właścicielami lokali są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Przede wszystkim należy zatem z całą mocą podkreślić, że przekonanie pozwanego o nieprawidłowościach w zakresie rozliczenia kosztów dostarczenia ciepła, nie stanowi podstawy do odmowy uiszczania jakichkolwiek kwot z tego tytułu.

W świetle niekwestionowanych przez pozwanych ustaleń, w pełni uprawniona jest ostateczna konstatacja, że przyjęta metoda rozliczenia ciepła w okresie objętym sporem była w pełni uzasadniona z uwagi na określone uwarunkowania techniczne. Obowiązujące zaś u powódki w latach 2012 i 2013 stawki opłat za dostawę energii cieplnej ustalone zostały prawidłowo, przy uwzględnieniu wszystkich istotnych kosztów zaliczonych do kosztów produkcji ciepła. Ponadto, rozliczenie kosztów zużycia energii cieplnej przez użytkowników lokali mieszkalnych było zgodne z Regulaminem Z. Rozliczania Kosztów (...) Zasobami Mieszkaniowymi oraz ustalania opłat za używanie lokali w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w D., zatwierdzonym uchwałą nr (...) Rady Nadzorczej z dnia 8 sierpnia 1997 r. Wynika to jednoznaczne z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości spółdzielni mieszkaniowych. Co więcej, jak wskazał biegły, stosowana przez pewien okres stawka 4,80 złotych była niższa niż rzeczywiste koszty produkcji ciepła.

Wbrew poglądowi skarżącego, stwierdzenie, że pozwani płacą za ciepło mniej, niż gdyby opłaty z tego tytułu były ustalane oddzielnie dla każdej nieruchomości, jest w pełni uprawnionym logicznym wnioskiem wynikającym z niekwestionowanego przez nich faktu, iż część budynków została poddana termomodernizacji, a budynek, w którym znajduje się lokal pozwanych nie. Skoro bowiem zużycie ciepła w tym budynku jest o kilkadziesiąt procent wyższe, odpowiednio wyższe byłoby wskazanie zamontowanego w nim ciepłomierza. Słusznie zatem przyjął Sąd pierwszej instancji, iż owo „uśrednienie” kosztów następuje z korzyścią dla pozwanych i uwzględnia fakt, iż środki na termomodernizację pochodzą z opłat wszystkich lokatorów. Jeżeli więc Spółdzielnia dochodzi kwot niższych, aniżeliby wynikały z pomiarów dokonywanych zgodnie z art. 45a ust. 7 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, z całą pewnością nie przekraczają one opłat za rzeczywiście dostarczone do lokalu pozwanych ciepło.

Przekonanie skarżącego, że gdyby korzystano z odrębnego opomiarowania każdego z budynków, koszt ogrzewania budynku, w którym znajduje się lokal pozwanych byłby niższy aniżeli innych z uwagi na małe straty na przesyle wynikające z położenia budynku nie poddaje się weryfikacji. Skarżący zupełnie pomija natomiast fakt, że w okresie objętym sporem żaden budynek nie posiadał opomiarowania ciepła, a wyliczenie rzeczywistej jednostkowej indywidualnej opłaty za centralne ogrzewanie dla lokali niewyposażonych w urządzenia pomiarowe, to jest liczniki ciepła, jest praktycznie niemożliwe. Ponadto, lokal pozwanych, z uwagi na swe usytuowanie, nie charakteryzował się czynnikami powodującymi zmniejszenie zużycia ciepła - brak było zysków ciepła od powierzchni stropu nad piwnicą, w której znajduje się pralnia, suszarnia lub węzeł cieplny, a dłuższa nieobecność pozwanych w lokalu powodowała okresowy brak dodatkowego źródła ciepła w postaci zysków ciepła od oświetlenia, innych odbiorników prądu, czy przebywających pomieszczeniu ludzi. Występowały zaś czynniki zwiększające zużycie ciepła w postaci usytuowania lokalu w części na parterze oraz występujących w budynkach z lat 60. ubiegłego wieku wskutek jego zużycia wad budowlano - instalacyjnych. Nadto pozwani obudowali większość pionów c.o. w swoim lokalu, zmniejszając w ten sposób ilość dostarczanego ciepła i powodując częściowe zmniejszenie ogrzewania lokali sąsiednich.

Wobec powyższego - na podstawie art. 385 k.p.c. - apelacja podlegała oddaleniu jako bezzasadna.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powódki zwrot kosztów zastępstwa prawnego w kwocie 450 złotych (§ 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).