Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Romuald Kompanowski

Protokolant sekr. sądowy Małgorzata Przybyła

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2018 r. w Kaliszu

odwołania K. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 25 sierpnia 2014 r. Nr (...)

w sprawie K. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę pomostową

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w O. z dnia 25 sierpnia 2014 r. znak Nr (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującemu K. S. prawo do emerytury pomostowej poczynając od dnia 1 lipca 2014 r.

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz odwołującego K. S. kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

UZASADNIENIE

Decyzją z 25 sierpnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił K. S. prawa do emerytury pomostowej przyjmując, że wnioskodawca nie spełnia wszystkich, ustawowych kryteriów uzyskania prawa do dochodzonego świadczenia. Organ rentowy wskazał na brak wykonywania przez wnioskodawcę po dniu 31 grudnia 2008 r. prac w szczególnych warunkach, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych oraz brak legitymowania się na 1 stycznia 2009 r. co najmniej 15 – to letnim okresem takiej pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył K. S. wnosząc o jej zmianę i przyznanie odwołującemu prawa do emerytury pomostowej.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji

Wyrokiem z 2 listopada 2015 r. Sąd Okręgowy w Kaliszu – V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie. Sąd Apelacyjny w Łodzi rozpoznając apelację odwołującego K. S., wyrokiem z 27 stycznia 2017 r. uchylił wskazany wyżej wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Kaliszu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy w Kaliszu - V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, co następuje :

Odwołujący K. S., z zawodu geolog, urodził się (...) Legitymuje się okresem ubezpieczenia w rozmiarze 36 lat 4 miesiące i 11 dni. W zatrudnieniu pozostawał do 30 czerwca 2014 r. (okoliczności bezsporne) .

11 kwietnia 1984r. odwołujący wystąpił do Dyrekcji Zakładu (...) w Z. z podaniem o zatrudnienie w charakterze geologa. 1 czerwca 1984 r. zawarły strony umowę o pracę, którą powierzono odwołującemu obowiązki samodzielnego referenta technicznego. Do jego podstawowych zadań należało sprawowanie geologicznego dozoru na wiertni podczas wiercenia, prób złożowych i badań geofizycznych w celu spełnienia przez otwór założonych zadań geologiczno – złożowych. Do 31 grudnia 1995 r. odwołujący pracował jako samodzielny referent techniczny – geolog na wiertni K. – 3. W okresie od 1 stycznia1996 r. do 31 marca.1999 r. odwołującemu powierzono stanowisko specjalista geolog. Od 1 kwietnia 1999 r. odwołującemu powierzono stanowisko kierownika dozoru geologicznego wierceń. We wniosku o tzw. przeszeregowanie z 29 marca 1999 r. napisano m.in., że ma to związek m.in. z ukończeniem przez niego kursu dla inspektorów nadzoru inwestorskiego wierceń.

W związku z reorganizacją w Pionie (...) i włączeniu Działu (...) do Działu Nadzoru (...) oraz zwiększeniem zakresu obowiązków dla geologów dozoru wierceń o kontrolę przebiegu realizacji wierceń, z dniem 1 października 1999 r. powołano odwołującego na stanowisko Kierownika (...) – Inspektora Nadzoru. Jednym z zadań odwołującego na takim stanowisku, wskazanym przez zakład pracy było sprawowanie nadzoru wierceń, prób, likwidacji otworów, kontrola przebiegu wierceń oraz jakości wykonywanych robót. 1 lipca 2001 r. odwołujący został zastępcą kierownika dozoru geologicznego wierceń. Zakres jego obowiązków obejmował :

- inicjowanie i współudział w opracowywaniu rozwiązań w zakresie geologii dla potrzeb zakładu

- sprawowanie nadzoru wierceń, prób, likwidacji otworów

- współpraca z zakładami geofizyki oraz innymi zakładami poszukiwawczymi

- podejmowanie decyzji dotyczących zagadnień geologicznych, technicznych i ekonomicznych wierceń w ramach projektu geologiczno – technicznego, przepisów prawa geologicznego i górniczego oraz umowy o jego realizację

- kontrolowanie przebiegu wierceń oraz jakości wykonywanych robót zgodnie z projektem i przepisami prawa geologicznego i górniczego

- opiniowanie awarii i komplikacji wiertniczych

- koordynowanie prac geologów dozoru wierceń wraz z organizacją spraw socjalno – bytowych.

1 października 2005 r. odwołujący został specjalistą - geologiem w dziale nadzoru geologiczno – inwestorskiego. Według zakresu obowiązków specjalisty - geologa z 19 lipca 2011 r., odwołujący był zobowiązany do m.in. :

- zapoznania się, przed rozpoczęciem wiercenia, z planem ruchu dozorowanego przez siebie otworu oraz geologiczną budową rejonu wierceń

- śledzenia, na bieżąco profilu geologicznego otworu na podstawie próbek okruchowych, rdzenia, postępu wiercenia i okresowych badań geologicznych

- wykonywania, na bieżąco opisu próbek okruchowych i rdzeni zgodnie z zaleceniami w tym zakresie, i przesyłania ich do Działu (...)

- obecności przy wyciąganiu rdzeni z otworu ze szczególnym uwzględnieniem rdzeni z poziomów perspektywnych i dopilnowania ich prawidłowego ułożenie w skrzyniach

- podawania raportu wiertniczego litologię i stratygrafię przewierconych warstw oraz obserwowania objawów złożowych w rdzeniach i płuczce

- pobierania prób rdzeni do badań laboratoryjnych

- dozorowania prób złożowych i pobierania próbki wód, gazów i ropy

- wykonywania karty otworu wiertniczego

- utrzymywania kontaktu z osobami nadzoru geologicznego w zakresie prowadzenia prac w otworach wiertniczych oraz przedkładania własnych wniosków i propozycji w tym zakresie

- właściwego przechowywania i opisywania rdzeni,

- koordynacji prac geologów dozoru wierceń.

Pracę w (...) S.A. – Oddział (...) w W., na stanowisku pracy – specjalista geolog, odwołujący zakończył 30 czerwca 2014 r. W wystawionym mu na powyższą okoliczność świadectwie pracy zakład napisał m.in., że w okresie 01.06.1984 – 31.12.2008 pracownik wykonywał prace w warunkach szczególnych. Tym dokumentem zakład pracy skorygował wcześniej wystawione świadectwo pracy z 30 czerwca 2014 r., w którym wskazano na pracę odwołującego w warunkach szczególnych w okresie od 1 czerwca 1984 r., do 30 czerwca 2014 r.

5 maja 2014 r. pracodawca wystawił odwołującemu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Podał w nim, że pracownik w okresie od 1 czerwca 1984 r do 30 czerwca 2014. jako :

samodzielny referent techniczny

specjalista geolog

kierownik dozoru geologicznego wierceń

z-ca kierownika dozoru geologicznego wierceń

specjalista geolog,

wykonywał prace wiertnicze, geofizyczne, hydrologiczne i geodezyjne przy poszukiwaniu surowców i wody, określone w wykazie A, dziale I, poz. 4 załącznika A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. na stanowisku samodzielnego referenta technicznego, specjalisty geologa, kierownika dozoru geologicznego wierceń, zastępcy kierownika dozoru geologicznego wierceń, specjalisty geologa (praca w terenie) , dział I w górnictwie poz. 4 pkt 4, prace wiertnicze, geofizyczne, hydrologiczne i geodezyjne przy poszukiwaniu surowców i wody (praca wykonywana stale w terenie i na wiertniach) , według wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 17 Ministerstwa Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Zaznaczył przy tym, że wyżej wymienione nazwy stanowisk odpowiadają zakresowi czynności dla stanowiska – geolog terenowy.

dowód : akt osobowe – pracownicze odwołującego.

W okresie pracy w (...) na stanowiskach: samodzielny referent techniczny oraz specjalista geolog odwołujący wykonywał prace w miejscu pracy urządzeń wiertniczych czy wydobywczych bezpośrednio obsługując te zespoły urządzeń wiertniczych i wydobywczych używanych przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej lub gazu ziemnego, które służyły do pozyskiwania materiału geologicznego. W trakcie dniówki roboczej miejsce pracy odwołującego przy wykonywaniu prac na wskazanych wyżej stanowiskach znajdowało się przy wiertni bądź w pomieszczeniu w bliskim sąsiedztwie wiertni. Ta pierwszą część zadań związana była obsługą rdzeni wiertniczych. Ten zakres prac polegał na obserwowaniu postępu wiercenia, wydawaniu polecenia wyciągnięcia rdzenia, obecności przy wyciąganiu rdzeni z otworu z głębokości co każde kolejne 20 m a z głębszych pokładów – co każde kolejne 5 m a następnie obróbki wyjętego rdzenia polegające na opisaniu rdzenia i złożenia go do odpowiedniej skrzynki. W zależności od miejsca prowadzonych prac poszukiwawczych pobieranie rdzeni końcowej fazie wiercenia takich prób pobierania materiału geologicznego było od kilkunastu do kilkudziesięciu. Druga część zadań związanych z obecnością przy wiertni to pobranie próbek okruchowych przy wierceniu bezrdzeniowym. Były one pobierane z wierconego otworu w systemie ciągłym. Z szybu wiertniczego materiał ten był podawany na sita położone w odległości 5 – 7 m od szybu. Sita te były jednym z elementów wiertni. Pobrany materiał z sit był opisywany i umieszczany w laboratorium. I wreszcie trzecią częścią zadań odwołującego związaną z wykonywaniem prac przy wiertni to montaż oraz ciągłe monitorowanie zamontowanych na wieży wiertniczej czujników rejestrujących parametry wiercenia. Te czujniki były jednym z elementów wyposażenia wiertni. Ostatnia część zadań realizowanych przez odwołującego w czasie dniówki to prace w pomieszczeniu usytuowanym w odległości 20 – 30 m od szybu. Tam odwołujący kończył rozpoczęte przy szybie czynności dokumentacyjne. Były to sporządzane na czysto opisy rdzeni, profile geologiczne, litologia przewiercanych warstw.

dowód: zeznania świadków: K. D., S. M., J. P., S. W., A. W., S. N., zeznania odwołującego.

Sąd Okręgowy uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający do podjęcia rozstrzygnięcia, bez konieczności prowadzenia dalszych dowodów na okoliczność charakteru pracy wnioskodawcy i dlatego wnioski dowodowe jego pełnomocnika zgłoszone w tym przedmiocie na rozprawie odbytej 2 lipca 2018 r. oddalono.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 4 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych, prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki ;

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS

6) po dniu 31grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust.1 i 3

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Poza sporem jest, że K. S. przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ustawy cytowanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Od 1 czerwca 1984 r. obowiązki pracownicze odwołującego polegały na wykonywaniu prac wiertniczych, geofizycznych i hydrologicznych przy poszukiwaniu surowców na stanowisku geologa terenowego. (wykaz A, dział I, poz. 4 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z roku 1983, w związku z zapisem poz. 4, pkt 4 załącznika A do zarządzenia Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach. Charakter pracy odwołującego po dniu 1 stycznia 1999 r. aż do 31 marca 1999 r. a następnie w okresie 1.10.2005 – 30.06.2014 nie ulegał zmianie. Odwołujący cały czas wykonywał obowiązki geologa w terenie a jego stałym miejscem pracy w czasie obejmującym zasadniczą całą dniówkę roboczą była wiertnia. Należało zatem ocenić czy taka praca straciła przymiot pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, także po dniu 31 grudnia 2008 r. Prace w szczególnych warunkach, w rozumieniu zapisów ustawy o emeryturach pomostowych zostały wymienione w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do tejże ustawy. Pod pozycją 26 i 27 określono prace związane z poszukiwaniem złóż ropy naftowej lub gazu ziemnego oraz w górnictwie otworowym ropy naftowej lub gazu ziemnego. W sposób istotny, w porównaniu do poprzedniego stanu prawnego, ograniczono zakres tych prac w kontekście ich definiowania, jako prace wykonywane w warunkach szczególnych. Uznano za takie, jedynie prace wykonywane bezpośrednio przy obsłudze urządzeń wiertniczych i wydobywczych przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej lub gazu ziemnego oraz bezpośrednio przy obróbce odwiertów w górnictwie otworowym: ropy naftowej lub gazu ziemnego. Nie ulega najmniejszej wątpliwości ograniczenie podmiotowe nowego uregulowania w porównaniu z tym istniejącym na gruncie przywołanego wcześniej rozporządzenia Rady Ministrów z 6 lutego 1983 r. Z nowych unormowań korzystać bowiem mogą jedynie osoby zaangażowane w poszukiwanie a następnie eksploatację złóż ropy naftowej lub gazu ziemnego czego w poprzednim unormowaniu nie było bo warunki szczególne występowały przy wymienionych w wykazie A dział I pkt 4 pracach przy poszukiwaniu surowców i wody. Oczywistym jest, że zakres tego ostatniego unormowania obejmował więc szerszą grupę osób niż ta objęta ustawą o emeryturach pomostowych.

Nie ulega wątpliwości, że urządzenia wiertnicze stosowane przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej czy gazu ziemnego składają się z osprzętu i narzędzi wiertniczych. Zasadniczym elementem zespołu wiertniczego są świdry i osprzęt pozwalający na wnikanie świdra w głąb gruntu. Osoby obsługujące takie urządzenia znajdują się w grupie osób objętych zakresem załącznika nr 1 pkt 26 ustawy o emeryturach pomostowych. Obok świdrów zespół wiertniczy składa się także z urządzeń pozwalających na pobieranie próbek gruntu z pokładu na danej głębokości. Są to zestawy do rdzeniowania. Taki osprzęt był niezbędnym elementem wyposażenia każdej wiertni, w której odwołujący wykonywał pracę na co wskazywali słuchani w sprawie świadkowie. Obok zestawu rdzeniowego na wyposażeniu wiertni był również zespół sit wibracyjnych – na co również wskazywali słuchani w sprawie świadkowie. Odwołujący jako osoba zajmująca się badaniem składu chemicznego wydobywanych minerałów był zaangażowany w obsługiwanie urządzeń zarówno z zespołu rdzeniowego jak i z zespołu sit wibracyjnych. Przy takim ujęciu realizowanych przez odwołującego zadań, okres 1.06.1984 – 31.03.1999 i 1.10.2005 – 30.06.2014 to praca w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych. Zasadniczo w czasie dniówki roboczej jego miejsce pracy znajdowało się albo przy zespole rdzeniowym albo przy zespole sit wibracyjnych przy czym obydwa zespoły należały do wyposażenia urządzenia wiertniczego jakim była wiertnia. W ocenie sądu zakres podmiotowy objęty punktem 26 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych nie ogranicza się tylko do osób obsługujących zespół świdra ale obejmuje także inne osoby wykonujące prace bezpośrednio przy obsłudze innych urządzeń wiertniczych. Odwołujący był osobą obsługującą te inne urządzenia.

Odwołujący na dzień 1 stycznia 2009 r. udowodnił minimum 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Mając powyższe na uwadze powyższe okoliczności, odwołanie K. S. jako uzasadnione prowadziło do zmiany zaskarżonej decyzji jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach sąd orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku mając na uwadze przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 11 ust.2 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.