Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach X Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2017 r. sprawy

z powództwa: (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko: (...) Spółce Akcyjnej w D.

o zapłatę

1)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę

- 1 118 820,94 zł (jeden milion sto osiemnaście tysięcy osiemset dwadzieścia złotych dziewięćdziesiąt cztery grosze) z ustawowymi odsetkami od dnia 4 stycznia 2014r. do 31 grudnia 2015r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

- 2 113 235,69 zł (dwa miliony sto trzynaście tysiące dwieście trzydzieści pięć złotych sześćdziesiąt dziewięć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 8 kwietnia 2014 r. do 31 grudnia 2015r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

- 700 000 zł (siedemset tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 5 sierpnia 2014r. do 31 grudnia 2015r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

- 250 000 zł (dwieście pięćdziesiąt tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 czerwca 2014 r. do 31 grudnia 2015r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

2) umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

3) zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 107 217zł (sto siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu.

4) nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w D. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 539,93zł ( pięćset trzydzieści dziewięć złotych dziewięćdziesiąt trzy grosze ) tytułem nieuiszczonych wydatków.

SSO Barbara Przybyła

X Gc 5/15

UZASADNIENIE

Powód dochodził zapłaty łącznej kwoty 4 182 056,63zł z odsetkami od kwot i dat wskazanych w pozwie. Podał, że zawarł z A. S. (1) jako faktorantem umowę factoringową, na podstawie której faktorant dokonał przelewu wierzytelności istniejących i przyszłych w stosunku to kontrahentów wskazanych w załączniku nr 1 do umowy factoringowej. O dokonanej cesji wierzytelności pozwany został powiadomiony. Wierzytelności objęte cesją obejmowały wierzytelności z 2 umów podwykonawczych (określanych jako umowa (...)). Na kwoty objęte żądaniem składały się należności wskazane w wystawionych przez faktoranta dla pozwanego fakturach VAT (...)r. Powód dochodził części należności z tych faktur. Mimo dokonaj cesji wierzytelności pozwana nie zapłaciła kwot wynikających z tych faktur na rzecz powoda, lecz na rachunek zbywcy wierzytelności – tj. faktoranta. W zakresie w jakim pozwana zapłaciła należności do rąk A. S. uznała swoje wierzytelności, lecz zapłaty dokonała do rąk nieuprawionego, pomimo dokonanego skutecznie zawiadomienia o cesji wierzytelności.

Pozwany zarzucał brak legitymacji czynnej powoda bowiem, powód nie przedłożył dowodu wskazującego że finansował wierzytelności A. S. (3). Powód nie wykazał, aby zostały spełnione warunki nabycia wierzytelności wskazane w umowie factoringowej. Zarzucał, że powód nie wykazał aby wierzytelności wskazane fakturach I., których obecnie dochodzi spełniały we wskazanych przez powoda datach nabycia warunki od których zależało ich nabycie, zwłaszcza czy mieściły się w limitach określonych w umowie factoringu i indywidualnych warunkach factoringu (dalej (...)). Zarzucał, że powód nie wykazał aby faktorant przedłożył konieczne dla zawarcia umowy factoringu dokumenty konieczne dla uruchomienia finansowania i skuteczności umowy. Ponadto zarzucał, że powód mógł zaspokoić się ze środków znajdujących się na rachunku bieżącym faktoranta gdyby dochował minimum staranności. Powód nie wykazał czy wierzytelności objętej sporym były objęte finansowaniem czy też nie.

Pozwany wskazał, że dochodzone pozwem wierzytelności zostały uregulowane przez niego na rachunek bankowy prowadzony przez powoda działalności gospodarczej A. S. (1). Twierdził, że zapłaty na rachunek A. S. (3) były dokonane za wiedzą i przyzwoleniem powoda. Podnosił że działalność I. była zagrożona, gdyż podwykonawca ten nie dysponował środkami finansowymi na bieżącą działalność, w tym nawet na regulowanie wynagrodzeń.

Pozwany zarzucał, że powód monitorował stan rozliczeń z umowy P 1 i P 43 przesyłał pismo o wyjaśnienie rozliczeń niektórych faktur ale nigdy nie dotyczyło to spornych faktur. Zarzucał, że przesłał powodowi wniosek I. 12 czerwca 2013 r. o dokonanie zapłaty na jego rachunek. Pozwany otrzymał od powoda potwierdzenie salda na 16 grudnia 2014 r., które zawierało numery faktur, z których żadna nie jest ta którą wymienioną w pozwie. Gdyby rzeczywiście powód miał niezaspokojone wierzytelności wówczas faktury wskazane w niniejszym postępowaniu ująłby w tym potwierdzeniu salda. Wszystkie powiem były już wymagalne.

Wskazywał że sygnalizował powodu że posiada liczne należności w stosunku do I., które będą rozliczone z należnościami wskazanymi fakturach I.. Informował powoda aby nie przekazywał faktorantowi kolejnych środków finansowych bowiem ze względu na potrącenia bank nie będzie mógł liczyć na kolejne wpłaty gotówkowe od pozwanego. Z braku reakcji powoda na te pisma pozwany wywiódł dorozumiane upoważnienie do odbioru kwot przez faktoranta na jego rachunek związanych z bieżącą działalnością gospodarczą

Ponadto zarzucał, że powód odniósł korzyść z przekazania spornych płatności faktur I. bowiem dzięki zasilaniu I. tymi płatnościami I. mógł kontynuować roboty i tym samym generować inne faktury przekazywane rachunek cesyjny.

Podnosił, że dokonał zapłaty spornych faktur na rzecz I. w dobrej wierze.

Zarzucił że tolerowanie przez powoda zapłaty na rzecz I. bezpośrednio na jego rachunek i obecnie żądanie spełnienia tych świadczeń stanowi nadużycie prawa podmiotowego.

Powód wiedział o płatnościach jakie dokonuje pozwany na rachunek I. w powodowym banku, nie negował tych płatności, wykorzystał ten fakt dla własnych korzyści które czerpał ze sprzedaży produktów finansowych na rzecz I., obecnie zaś domaga się zapłaty tych samych kwot od pozwanego.

Ponadto zarzucił, iż wierzytelności nie istnieją na skutek dokonanego po potrącenia.

Podnosił, że wyrażając zgodę na cesję wierzytelności z umowy P 1 i P 43 obie strony umowy zastrzegły prawo potrącenia wszelkich wierzytelności istniejących i przyszłych bez względu na datę ich powstania i wymagalności, przysługujących od I.. Nabycie wierzytelności następowało chwili, gdy istniały już okoliczności świadczące o niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu umowy (...) I.. W dacie nabycia wierzytelności nie było wniesione prawne zabezpieczenie, ponadto I. korzystał zaangażowania finansowego pozwanego związanego z zapłatą za towary konieczne dla wykonania umowy oraz zapłatą na rzecz podwykonawców I. zaś nabycie wierzytelności przez powoda następowało chwilą wystawienia faktury przez I..

Odnośnie do umowy P 1 zabezpieczenie należytego wykonania umowy miało nastąpić w jednej z form przewidzianych postanowieniami artykuł 148 ust. 1 prawa zamówień publicznych. Zabezpieczenie to było wnoszone przez upoważnienie pozwanego do przekazania na poczet depozytu po 10% wartości brutto z każdej wystawionej przez I. faktury. Zgodnie z artykułem 16 pkt 1 było to akceptowane przez powoda, który na przestrzeni kilku lat realizacji kontraktu przyjmował faktury I. do wykupu i finansował je respektując po wyższą klauzulę. Wartość zabezpieczenia dostarczanego w ten sposób dla pozwanego odpowiadała kwocie 7 041 020,70 złotych. Wnosząc o potwierdzenie salda na 16 grudnia 2014 r. powód nie kwestionował prawidłowości pobrań na poczet depozytu, dokonanych przez pozwanego na podstawie upoważnienia powoda i I..

W sprzeciwie pozwany podnosił, że w przypadku zabezpieczenia pieniężnego przez wniesienie i utrzymanie zabezpieczenia należy także rozumieć jako uzupełnienie po uprzednim wykorzystaniu przez pozwanego zabezpieczenia na pokrycie roszczeń związanych z realizacją inwestycji.

Pozwany przyznał, że powód nie kwestionuje tego obecnie bowiem w ramach spornych faktur dochodzi jedynie części należności. Pozostała część należności głównych wynikająca z faktury została potrącona lub przekazana na depozyt skąd posłużyła na pokrycie roszczeń pozwanego.

Sąd ustalił i zważył, co następuje.

Niespornym w sprawie jest, że Spółka z o.o. (...) jest następcą prawnym A. S. (1). (KRS k. 483, pismo z 3.07.2015r. k. 486).

W dniu 11 czerwca 2012r. powód jako faktor zawarł z A. S. (1) prowadzącym działalność po firmą (...)umowę factoringową (dowód: umowa k. 79- 81), która następnie była zmieniania aneksami. W umowie zapisano, że przy jej zawarciu faktorantowi doręczono także, regulamin kredytowy, regulamin produktowy, oraz regulamin rachunku bankowego, i że w sprawach nieuregulowanych umową factoringu będą miały zastosowanie powyższe dokumenty.

W umowie - rubryka 47 (k.80) zapisano, że wpłaty zaliczek factoringowych bank będzie dokonywał (niezależnie od zapisów regulaminu produktowego, na wewnętrzny rachunek banku i środki będą przeznaczane na spłatę kredytu obrotowego odnawialnego do czasu całkowitej spłaty, a w przypadku powstania nadwyżki pozostałe środki będą przekazywane na rachunek bieżący. Zgodnie z zał. Nr 1 do umowy (k. 82) umowa factoringowa obejmowała wierzytelności w stosunku do (...) sp. z o.o. Poza sporem był fakt zmiany formy prawnej pozwanego ze spółki z o.o. na spółkę akcyjną).

Początkowo umowa factoringowa została zawarta na okres do 29 lipca 2013r. (indywidualne warunki factoringu k. 80)

Do umowy zawarto następujące aneksy:

- aneks nr (...) z 5.11.2012r. (k. 85) (obok innych zmian dodano kolejnego kontrahenta objętego cesją)

- aneks nr (...) z 6.06.2013r. ( k. 90 – 93) w którym mi in. przedłużono okres obowiązywania umowy do dnia 30.01.2014r.

- aneks nr (...) z 14.10. 2013r. ( k. 94- 97). Wedle tego brzmienia nabył wierzytelność z faktury (...) (dalej 114) z 19.11.2013r. z terminem płatności na 19.12.13 z umowy (...); powód dochodzi z tej faktury 1 250 707,15 zł.,

- aneks nr (...) z 27.12.2013 (k. 98- 102) m.in. przedłużono czas trwania umowy do 30.05.2014r.,

- aneks nr (...) z 17.01.2014r. (k.103),

- aneks nr (...) z 4.02.2014r. (k. 106- 110) - wg tego aneksu doszło do nabycia wierzytelności faktury z dnia 6 marca (...) na kwotę 2 361 602,40zł, z terminem płatności na 6 kwietnia 2014r. z umowy (...) objętej pozwem (dalej faktura nr (...)).

W tym aneksie mi in. przedłużono okres obowiązywania umowy do dnia 30.01.2014r., ponadto w tej umowie uwzględniono także umowę nr (...) zawartą wg treści aneksu w dniu 2 grudnia 2013r. ze (...) SA ( dalej umowa (...)) i zastrzeżono, że warunkiem uruchomienia limitu factoringu jest aktualizacja prawnych zabezpieczeń, a odnośnie umowy (...) uzyskanie pisemnej zgody na przelew wierzytelności z tej umowy, wyrażonej przez (...) SA. Niedostarczenie zgody w termie do 1.03.2014r. powodowało obniżenie łącznego zaangażowania banku w ramach umów kredytu obrotowego odnawialnego i umowy factoringowej ( pkt 5 rubr. 47). W punkcie 8 zastrzeżono, że w przypadku umowy (...) bank będzie dokonywał nabycia wierzytelności w wysokości pomniejszonej o 10% każdej faktury brutto stanowiącej kwotę zatrzymaną przez (...) na zabezpieczenie. W punkcie 14 zastrzeżono, że w ramach umowy factoringowej bank będzie dokonywał nabycia wierzytelności i finansowania fakotringowego związanych z umową (...) z 22.08.2012r .

- aneks nr (...) z 27.03. 2014r. (k. 113- 116) zmieniający pkt 38 i 47 indywidualnych warunków factoringu, w którym przedłużono także okres obowiązywania umowy do 29.08.2014r. W tym aneksie ponownie postanowiono, że w stosunku do wierzytelności z umowy (...) umowa factoringu wchodzi w życie dopiero po dostarczeniu przez faktoranta pisemnej zgody O. Gazociągów przemysłowych (...) SA, na cesję wierzytelności z tej umowy i że to postanowienie klauzulę późniejszego wejścia w życie umowy o którym mowa w pkt 3 .1.2.1 tiret pierwsze regulaminu produktowego. Zgoda na cesję została wyrażona przez Inwestora pismem z dnia 26.03.2015r. i została przekazana powodowi co najmniej w maju 2014r. co wynika z korespondencji e-mail k. 297

Załącznik w punkcie 47 zmieniony aneksem, (k.114) zwiera zapis, że w ramach umowy bank będzie dokonywał finansowania factoringowego wierzytelności faktora z umów (...) z 22.08.2012r. i P43 z 2.12..2013.

Zastrzeżono, że bank odnośnie do umowy (...) będzie dokonywał nabycia wierzytelności pomniejszonej o 10% każdej faktury brutto stanowiącej zatrzymaną kwotę na zabezpieczenie przez (...) SA. F. był obowiązany do wskazania pomniejszonej kwoty faktur na liście przewodniej.

- aneks nr (...) z dnia 23 kwietnia 2014 (k. 118- 121) zmieniający pkt 38 i 47 indywidualnych warunków factoringu. Umowa factoringu w tym brzmieniu dotyczy faktur z dnia 5 maja 2014r. tj. faktury nr (...) na kwotę 2 330 589, 40zł z terminem płatności na dzień 7 lipca 2014r. z której powód dochodzi kwoty 700 000zł, wystawionej na podstawie umowy (...) (dalej faktura (...)), faktury nr (...) na kwotę 488 250,50zł z terminem płatności na dzień 20 czerwca 2014r. wystawionej na podstawie umowy (...) ( dalej faktura (...)). W tym aneksie zachowano zapis, że w stosunku do wierzytelności z umowy (...) umowa factoringu wchodzi w życie dopiero po dostarczeniu przez faktoranta pisemnej zgody Operatora Gazociągów przemysłowych (...) SA na cesję wierzytelności z tej umowy i że to postanowienie klauzulę późniejszego wejścia w życie umowy k którym mowa w pk3 .1.2.1 tiret pierwsze regulaminu produktowego

Załącznik w punk. 47 zmiennym aneksem , (k.114) zwiera zapis , że w ramach umowy bank będzie dokonywał finansowania factoringowego wierzytelności faktora z umów (...) z 22.08.2012r. i p43 z 2.12..2013.

- aneks nr (...) z dnia 18.06.2014r. (k. 122) a także nr. 10 z dnia 25.07.2014r., (k. 128)

Mimo zapisów umowy i kolejnych aneksów A. S. powołując się na „trwające aneksowanie linii kredytowej” pismami z 12 czerwca 2014r. i 27 sierpnia 2014r. zwrócił się z prośbą do (...) SA o jednorazowe przekazanie przelewu należności w dniach 27-28 sierpnia 2014r. na jego konto bankowe.

W tych okolicznościach pisma A. S. powołujące się, jeszcze przed upływem okresu trwania umowy factoringowej, wzywające do zapłaty należności na jego konto nie miało żadnego uzasadnienia, zwłaszcza, że jednocześnie A. S. wskazał bankowi w listach przewodnich faktury do objęcia finansowaniem.

Pisma te nie stanowiły także dla pozwanego podstawy do dokonania wpłaty na rzecz A. S. ze skutkiem zwolnienia od zapłaty na rzecz cesjonariusza, skoro w zawiadomieniu o cesji A. S. wskazał, że dla skutecznego zawiadomienia o zwolnienia z obowiązku zapłaty na rzecz banku wymagane jest pisemne zawiadomienie dokonane przez bank. (dowód pismo A. S. k. 497)

To samo dotyczy pisma A S. z dnia 12.06.2014r. ( k. 500 akt).

W umowie zawarto zapis zawarto zapis, że faktorant będzie dokonywał wszystkich swoich rozliczeń transakcji handlowych i działalności operacyjnej związanej z realizacją umowy (...) ze (...) SA za pośrednictwem rachunku cesji i ten zapis był powtarzany w kolejnych aneksach. Zgodnie z pkt 2 regulaminu produktowego rodzaj faktoringu będzie określony dla każdego kontrahenta na liście kontrahentów – taki zapis widnieje pod każdym załącznikiem do aneksów

Na mocy umowy factoringowej faktorant przelał na rzecz banku wierzytelności określone w załączniku 1 do umowy factoringu. Także z mocy postanowień punktu 3.1.2.1 regulaminu produktowego, z dniem wejścia w życie umowy factoringu, następuje nabycie wszystkich istniejących wierzytelności factoringowych w stosunku do kontrahentów objętych listą, których data zapłaty upływa co najmniej 14 dni po dacie zawarcia umowy oraz wierzytelności przyszłych, przy czym wówczas datą nabycia jest data wystawienia faktury VAT lub data spełnienia przez faktoranta świadczenia niepieniężnego w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza. W ocenie sądu za wierzytelności factoringowej zatem strony uważały wszystkie t, te które dotyczyły wierzytelności w stosunku do wierzycieli wskazanych w liście załączonej do umowy. Nie wszystkie wierzytelności factoringowej musiały być objęte fingowaniem. Posrednio wskazywała na to także treść zawiadomienia dłużnika o dokonanej cesji wierzytelności.

Nie wszystkie nabyte wierzytelności od kontrahentów wskazanych na liście musiały być objęte finansowaniem factoringowym co wynikało z punktu 1.2.3.2. zgodnie którym nabycie wierzytelności bez finansowania nie było objęte pojęciem „finansowanie faktoringowe”.

Umowa była umową factoringu niepełnego.

W regulaminie produktowym pkt 3.2.1.1 zawarto postanowienia: (regulamin (k. 143-144)

- w razie gdy kontrahent dokona zapłaty za wierzytelność factoringową bezpośrednio na rzecz faktoranta, faktorant jest zobowiązany w terminie 3 dni po otrzymaniu zapłaty:

- jeżeli wierzytelność była objęta finansowaniem factoringowym przekazać otrzymaną kwotę na rachunek cesji,

- jeśli nie była objęta finansowaniem factoringowym powiadomić o dokonanej przez kontrahenta płatności

- jeśli wierzytelność nie była objęta finansowaniem factoringowym a istnieją inne przeterminowane powyżej 14 dni wierzytelności factoringowe , przelać otrzymaną kwotę na rachunek cesji

Zgodnie z pkt 3.2.1.2 - jeśli kontrahent dokona potrącenia wierzytelności przysługującej w stosunku do faktoranta z wierzytelnością factoringową, faktor był zobowiązany do:

-gdy była objęta finansowaniem factoringowym - dokonania wpłaty potrąconej kwoty w terminie 3 dni

- gdy nie była objęta finansowaniem factoringowym, skierowania do banku zawiadomienia o dokonanym potrąceniu i w terminie 3 dni złożenia oferty odkupu zgodnie z pkt 5 (tj. przeniesienia wierzytelności na faktoranta nieodpłatnie i zapłatę prowizji operacyjnej)

- gdy wierzytelność nie była objęta finansowaniem , podobnie jak w wypadku zapłaty, jeśli a istnieją inne przeterminowane powyżej 14 dni wierzytelności factoringowe, faktorant był obowiązany wpłacić potrąconą kwotę na rachunek cesji

Zgodnie z pkt 3.2.1.3 kontrahent byłby zwolniony z długu mimo, że nie spełnił świadczenia na rzecz banku, jeśli bank w terminie 7 dni od powiadomienia banku przez faktoranta, nie wyda przeciwnego oświadczenia i nie skieruje do kontrahenta wezwania do zapłaty.

Zatem warunkiem zwolnienia z długu kontrahenta było wykonanie przez faktoranta obowiązków z punktu 3.2.1.1. i 3.2.1.2.

W regulaminie wyraźnie przewidziano, że dla zwolnienia z długu kontrahenta, konieczne jest wykonanie opisanych wyżej obowiązków przez faktoranta tj. :

-w przypadku dokonania zapłaty wierzytelności objętej finansowaniem przekazanie zapłaconej lub potrąconej kwoty na rzecz banku,

-zaś w przypadku wierzytelności nie objętych finansowaniem złożenie przez faktoranta oferty odkupu, pod warunkiem nieistnienia wierzytelności factoringowych przeterminowanych powyżej 14 dni, w przeciwnym razie konieczna była zapłata wierzytelności na rzecz banku przez dłużnika przelanej wierzytelności.

Tylko o ile faktorant wykonał opisane wyżej obowiązki milczenie banku prowadziło do zwolnienia z długu kontrahenta.

Jeśli zatem pozwany twierdził, że zapłata na rzecz cedenta, zwalniała go z obowiązku zapłaty na rzecz cesjonariusza, pomimo prawidłowego zawiadomienia o przelewie, (z zaznaczeniem, że przelew praw nie może być odwołany bez pisemnej zgody banku), to na pozwanym spoczywał ciężar wykazania, że doszło do przelania zwrotnego wierzytelności – tylko wtedy bowiem pozwany byłby zwolniony z długu, którego zapłata nie nastąpiła na rzecz banku.

Skoro pozwany nie jest stroną umowy factoringowej, ma pozycję dłużnika przelanej wierzytelności i wiedział, że ma obowiązek dokonywania zapłaty na rzecz banku, to jedynie wyraźnie upoważnienie przez faktoranta do wykonywania obowiązków umownych udzielone przez faktoranta, mogłoby być skuteczne względem banku. Pozwany nie miał upoważnienia do wykonywania w imieniu faktoranta obowiązków płynących z umowy factoringowej.

Ponadto w przypadku zapłaty (bądź potrącenia) wierzytelności objętych finansowaniem zawsze konieczne było to, aby doszło do wpłaty na konto cesji uregulowanych wierzytelności objętych finansowaniem.

Odnośnie do wierzytelności nie objętych finansowaniem, także konieczna była wpłata, jeśli istniały inne przeterminowane powyżej 14 dni wierzytelności faktoranta.

Pismem z 18 lipca 2014r. pozwany powiadomił o dokonanej zapłacie na rzecz faktoranta.

Warunkiem zwolnienia z długu ( obok milczenia banku i tylko o ile zostały spełnione pozostałe warunki) było jednak wykazanie, że doszło do zapłaty na rzecz banku przez faktoranta.

Poza sporem jest, iż taka wpłata nie nastąpiła.

Brak także dowodów na to aby odnośnie wierzytelności nie objętych finansowaniem faktorant złożył ofertę odkupu wierzytelności, a to stanowiło warunek powrotnego przeniesienia wierzytelności na cedenta).

Dłużnik przelanej wierzytelności (a przelewem objęto zarówno wierzytelności objęte finansowaniem jak i nie objęte) nie jest stroną umowy factoringowej i nie może z niej wywodzić jakichkolwiek uprawnień.

Dłużnik przelanych wierzytelności został powiadomiony o cesji i cesja nie została uchylona. Dowód przeciwny obciążał pozwanego.

W pkt. 11. regulaminu produktowego (k. 150) przewidziano zabezpieczenie wierzytelności Banku w stosunku do faktoranta. Przewidziane w umowie zabezpieczenia, w tym prawo regulowania ich z rachunku bieżącego faktoranta, nie zwalniają dłużnika przelanej wierzytelności z obowiązku jej zapłaty na rzecz cesjonariusza którym był Bank. Skorzystanie przez bank z tych zabezpieczeń jest prawem banku w stosunku do faktoranta. Jeśli doszłoby do obciążenia rachunku bieżącego faktoranta mimo dokonanej przez dłużnika zapłaty, to pozostaje to kwestią rozliczeń pomiędzy bankiem a faktorantem.

A. S. (1) powiadomił pozwanego zawiadomieniem z dnia 11 czerwca 2012r. doręczonym dniu 12 czerwca 2012r. o zawarciu umowy factoringowej z powodem i o tym , iż powód nabył prawa do wszystkich istniejących i przyszłych wierzytelności przysługujących mu w stosunku do pozwanego. W zawiadomieniu wskazał, że przelew praw do wierzytelności nie może być odwołany bez pisemnej zgody banku. Zobowiązał pozwanego do przelewania wszystkich kwot z wystawionych przez faktoranta faktur na wskazany rachunek, bez względu na to czy na fakturze znajdzie się adnotacja o przelewie wierzytelności na rzecz banku. (dowód: zawiadomienie z potwierdzeniem odbioru k. 176).

W ocenie sądu opisane wyżej postanowienia umowy a także zawiadomienie o dokonanej cesji wierzytelności nie budzi wątpliwości co do tego, że w związku z zawartą umową factoringową strony dokonały cesji wszystkich wierzytelności określonych w stosunku do wskazanych wierzycieli i wynikających ze wskazanych umów, bez względu na to czy zostały one objete finansowaniem czy też nie. Fakt , iż w umowie nie wyartykułowano wprost celu dla jakiego doszło do cesji wierzytelności nie oznacza , że dokonana cesja jest nieważna z uwagi na brak podstawy przelewu, skoro nie budzi wątpliwości to, że cesja wierzytelności istniejących i przyszłych nastąpiła w związku z zawarciem umowy factoringowej. Takie ukształtowanie umowy i dokonany w związku z tym przelew wierzytelności, nie sprzeciwia się ani naturze umowy factoringowej ani zasadom współżycia społecznego, a zatem mieści się w granicach swobody umów określonych w art. 353 ¹ kc. Strony tej umowy nie muszą wskazywać wprost przyczyn dla których w związku z zawarta umową zdecydowały o przelaniu określonych wierzytelności, o ile nie ma wątpliwości co do tego, jakie wierzytelności zostały objęte przelewem.

Zawiadomienie podobnej treści zostało doręczone pozwanemu w dniu 6.02.2014r. po objęciu umową factoringową umowy (...). (dowód zawiadomienie k. 112)

Bezspornym było, że pozwany zawarł z A. S. (1) dwie umowy podwykonawcze:

W dniu 22 sierpnia 2012 umowę nr (...)/ P 1/ 2012 - dalej określaną jako umowa P 1. (Dowód umowa k. 178) .

Pismem z dnia 4. 07.2012r. inwestor zaakceptował A. S. jako podwykonawcę prac określonych umową (...). ( dowód – pismo k. 478). W art. 29 ust.9 strony umowy wskazały, że umowa ta zastępuje umowę podwykonawczą z dnia 23 maja 2012r. co wyjaśnia, z jakich przyczyn początkowo w umowie factoringowej wskazywano datę 23 maja 2012 –w pkt 6 indywidualnych warunków factoringu (k.8). Między stronami nie było sporne to, że umowa factoringowa obejmowała wierzytelności z umowy na k. 178 akt, i nie podnosiły w związku z tym zapisem i zapisami w umowie factoringowej żadnych zastrzeżeń. Wynagrodzenie ustalono na kwotę (...), 02 brutto ( po zmianie dokonanej aneksem z 24.04.2013r. i było wynagrodzeniem ryczałtowym obejmującym wszystkie koszty w tym także koszty materiałów (z wyjątkiem opłat administracyjnych a wycinkę drzew). Zapłata w toku wykonywania prac miała następować w oparciu o wniosek o płatność do którego wykonawca miał obowiązek dołączenia protokołu odbioru przejściowego z raportem postępu prac na dzień złożenia wniosku. ( art. 14 umowy k. 204akt). Zgodnie z art. 16 ust.1 podwykonawca był obowiązany do wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy w wysokości 10 % łącznego wynagrodzenia brutto w formie z godnej z art. 148 ust. 1 pzp.

Zatem zgodnie z treścią powołanego przepisu zabezpieczenie mogło być wniesione wyboru podwykonawcy w jednej lub w kilku następujących formach: w pieniądzu, poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, z tym że zobowiązanie kasy jest zawsze zobowiązaniem pieniężnym, gwarancjach bankowych, gwarancjach ubezpieczeniowych, poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Podwykonawca miał obowiązek utrzymywania zabezpieczenia w mocy przez cały okres realizowania umowy w wysokości 10 % wynagrodzenia brutto. Zgodnie z 16 ust. 8 b) w przypadku zabezpieczenia w postaci depozytu pieniężnego na rachunku pozwanego, jeśli pozwany nie wykorzystał zabezpieczenia na pokrycie swoich roszczeń, miał zwrócić podwykonawcy równowartość wynoszącą 70% wartości zabezpieczenia IV etapu.

W umowie (...) brak zatem zapisów pozwalających pozwanemu na dokonywanie potrąceń z wystawionych faktur na poczet zabezpieczenia wykonania umowy. Dokonywania takich potrąceń nie przewidywał także przepis art. 148 ust. 1 ustawy prawo zamówień publicznych.

Załącznikiem do umowy strony uczyniły wzór zabezpieczenia należytego wykonania umowy w postaci wzoru umowy gwarancji. Poza sporem było , że podwykonawca nie wniósł zabezpieczenia w postaci gwarancji.

Jednocześnie w art. 29 ust. 2 pozwany wyraził zgodę na przelanie całości lub części praw wynikających z umowy na rzecz banku finansującego podwykonawcy.

Mimo powiadomienia pozwanego w dniu 12 czerwca 2012r . i tego zapisu w umowie (...) pismem z 19.09.2012r. pozwany powiadomił A. S., że wyraża zgodę na dokonanie cesji wierzytelności z tej umowy i zastrzegł, że do czasu przedstawienia gwarancji dobrego wykonania umowy oraz rękojmi będzie zatrzymywał z każdej umowy 10% wartości brutto, co jednak nie zmienia faktu, że w umowie takiej możliwości nie przewidziano. .

Ponadto wskazał, iż zastrzega sobie prawo do potrącania wszelkich wierzytelności istniejących i przyszłych bez względu na datę ich powstania i wymagalności. ( pismo k. 290)

Zażywszy , że także na fakturach wystawionych w związku z umową (...) A. S. zawarł zapis potrąceniu 10 % wartości brutto, oświadczenie o potrąceniu zostało przez niego zaakceptowane. Powyższe jednak nie dawało podstaw do dokonania potrącenia tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy kwot w innej wysokości bądź w inny sposób, niż wskazane a tym piśmie . Powód nie wykazał aby w tym zakresie strony umowy zmieniły przewidziany umową sposób zabezpieczenie. Zezwolenie dotyczyło potrącania tytułem zabezpieczenia jedynie 10 % z każdej faktury.

Zważywszy, że pismo to zostało wystosowane do cedenta już po zwarciu umowy i brak podstaw do uznania , że cesjonariusz wyraził zgodę na takie ustalenia , brak podstaw do uznania, że pismo to mogło odnieść skutek w stosunku do nabytych już wierzytelności.

Poza tym powód nie dochodzi pełnej kwoty z wystawionych faktur w związku z tym ewentualna możliwość zatrzymania 10% z wartości faktury, dokona już po zawarciu umowy factoringowej i zawiadomieniu o cesji przyszłych wierzytelności, dla rozstrzygnięcia sprawy nie ma istotnego znaczenia, zwłaszcza, że powód dochodzi kwot już zapłaconych, tyle że do rąk cedenta.

Także inwestor (...) SA. pismem dnia 9 sierpnia 2012r. odnośnie do umowy (...) złożył oświadczenie w którym wyraził zgodę na cesję zastrzegając prawo potrącenia wierzytelności istniejących i przyszłych bez względu na datę powstania i wymagalności wierzytelności.

Fakt wyrażania tego rodzaju zgód został przez pozwanego przyznany w pozwie ( pkt 6 str. 5 pozwu k. 6 akt)

Podobne zgody z zastrzeżeniami o potrąceniu zostały wydane przez pozwanego i inwestora pismami z dnia 26.03.2014r. , co także powód przyznał w pozwie, co do umowy (...) (dowód k. 294- 295 akt )

Ta ostania umowa została zawarta w dniu 2 grudnia 2013 r. nr 08/ P 43 / 2013 określona jako umowa P 43. Wynagrodzenie z tej umowy ustalono na kwotę 4 600 000zł netto (plus VAT w wysokości obowiązującej w dniu powstania zobowiązania podatkowego). Pismem z dnia 2.12.2013r. inwestor zaakceptował A. S. jako podwykonawcę prac określonych umową (...). ( dowód pismo k. 481 ).

Faktury miały być płatne w terminie 30 dni od dat otrzymania przez zamawiającego. Podstawę wystawienia faktur częściowych stanowił zatwierdzony projekt, protokół od odbioru i protokół suszenia wodociągu.

W umowie, odmiennie niż w umowie (...), przewidziano, zgodę wykonawcy na zatrzymanie 10% wartości każdej faktury brutto wystawionej przez wykonawcę w celu zabezpieczenia należytego wykonania umowy, a zatrzymane kwoty miały być zwolnione w 14 dni od daty podpisania protokołu odbioru końcowego. Strony przewidziały w tej umowie możliwość zastąpienia zabezpieczenia polegającego na dokonanych potrąceniach, na zabezpieczenie określone w jednej z form przewidzianych w art. 148 ust. 1 pzp

Te zapisy umowy (...) znalazły odzwierciedlenie z zapisach umowy factoringowej zmienionej aneksem nr (...) z 4.02.2012r. w którym wyraźnie wskazano (pkt 47. 8., że w przypadku wierzytelności z umowy (...) bank będzie dokonywał nabycia wierzytelności w wysokości pomniejszonej o 10% każdej faktury brutto stanowiącej kwotę zatrzymana przez (...) na zabezpieczenie.

Zgodnie z §12 umowy wykonawca nie mógł dokonać cesji wierzytelności bez zgody inwestora – co znalazło potwierdzenie w zapisach umowy factoringowej.

Porównanie zapisów tych umów wskazuje w ocenie sądu, iż zarzuty pozwanego obejmujące potrącenie roszczeń z tytułu zatrzymania należności z faktur wystawionych w ramach umowy (...), która takiej możliwości nie przewidywała, zostały podniesione jedynie dla zwłoki.

Postanowienie umowne w umowie (...), stanowiło zastrzeżenie, które w tym zakresie uniemożliwiało dokonanie cesji wierzytelności lecz jedynie w zakresie 10 % wartości brutto każdej faktury chyba.

A. S. (1) na postawie zawartych umów wystawił faktury, objęte niniejszym sporem.

Na podstawie umowy (...):

- fakturę (...) na kwotę 1 250 707,15zł z terminem płatności na dzień 19.12.2013r. – z której powód dochodzi kwoty 1 118 820,94zł . Kwota dochodzona pozwem została przez pozwanego zapłacona na rachunek A. S. przelewem z dnia 17 grudnia 2013r. , a więc jeszcze przed terminem płatności ( dowód wpłaty. k. 281)

- fakturę (...) na kwotę 2 113 235,70zł (po korektach) z terminem płatności na 6 kwietnia 2014r. z której powód dochodzi kwoty 2 113 235,69zł . Kwota dochodzona pozwem została przez pozwanego zapłacona na rachunek A. S. przelewami z dnia 10, 18, 24 marca 2014r. i 1kwietnia 2014r. a więc jeszcze przed terminem płatności ( dowód wpłaty. k. 283)

- fakturę (...) na kwotę 2 330 589,40zł z terminem płatności na 7 lipca 2014r. z której powód dochodzi kwoty 700 000zł. Notą korygującą z dnia 9.05. 2014 (k. 498) termin płatności przesunięto na 4 sierpnia 2014r. Kwota dochodzona pozwem została przez pozwanego zapłacona na rachunek A. S. przelewem z dnia 27.08.2014r. ( dowód wpłaty k. 285)

W fakturach zawarto adnotację o potrącenia „10 % wartości brutto ( art. 16 pkt 1 umowy)”.

Jak wyżej wskazano wbrew treści tej faktury ten zapis umowy (...) nie zawierał uprawnienia do dokonywania potrąceń.

W wszystkich fakturach wskazano właściwy rachunek, na który należy dokonać zapłaty w związku z zawartą umowa factoringową.

Na podstawie umowy (...) sporem została objęta faktura nr (...) na kwotę 488 250,50zł z terminem płatności na 20 czerwca 2014r., z której powód dochodzi kwoty 250 000zł . Kwota dochodzona pozwem została przez pozwanego zapłacona na rachunek A. S. przelewem z dnia 13 czerwca 2014r.. , a więc jeszcze przed terminem płatności ( dowód wpłaty. k. 287). Także w tej fakturze wskazano, że jest objęta umową factoringową i objęta potrąceniem w zawiązku z zabezpieczeniem należytego wykonania umowy. Jak wyżej wskazano w tym zakresie zgodnie z umową factoringową powód nie nabył wierzytelności obejmującej 10 % wartości faktury. ( dowody faktury k. 262- 270)

Powód złożył do akt listy przewodnie złożone przez A. S. (1), które obejmowały faktury objęte sporem, przedstawione powodowi celem objęcia finansowaniem ( dowod: k. 272 -275.

Prawidłowość wystawienia tych faktur przez A. S. i terminy wymagalności nie były sporne.

Jak wyżej wskazano zgoda na cesję wierzytelności z umowy (...) została wydana w dniu 26.03. 2014r (k. 295)

Pozwany w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty faktury (...) z dnia 6 maja 2014r. ( z umowy P 43) , zarzucał , że w chwili gdy dokonywał zapłaty tej faktury na rzecz A. S. ( tj. w dniu 13.06.2014r.) wierzytelności nie były objęte factoringiem – brak bowiem było zgody inwestora . Wbrew stanowisku pozwanego zgodna została udzielona w dniu 26.03.2014r. i co więcej pozwany został powiadomiony co cesji pismem doręczonym pozwanemu w dniu 6.02.2014r. po objęciu umową factoringową umowy (...) (dowód zawiadomienie k. 112)

Nie budzi zatem wątpliwości to, że w chwili gdy pozwany dokonywał zapłaty w dniu 13.06.2014r. wiedział o dokonanej cesji wierzytelności z umowy p 43 , a wymagana zgoda została przez inwestora wydana.

Jedynie w kategoriach braku profesjonalizmu ( zakładając dobrą wiarę i to, że zapłata nie była dokonana celowo na rachunek A. S.) należy ocenić zachowanie pozwanego, który zawiadomiony o cesji wierzytelności , dokonuje zapłaty na rzecz cedenta, wyłącznie w oparciu o jego pismo, bez sprawdzenia zasadności takiego żądania u cesjonariusza.

Ponadto , nawet zakładając , że pozwany miał wątpliwości co do osoby wierzyciela – zgodnie z art. 467 k.c. mógł złożyć świadczenie do depozytu sądowego. Zgodnie z tym przepisem dłużnik może złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego jeżeli wskutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności, nie wie, kto jest wierzycielem, albo nie zna miejsca zamieszkania lub siedziby wierzyciela lub powstał spor co do tego kto jest wierzycielem.

Sąd wziął pod uwagę i to , że odnosząc się do kwestii zapłaty na konto A. S. z 13. 06. 2014r. , pozwany nie odniósł sie do pozostałych dokonanych wcześniej zapłat wierzytelności objętych cesją, a po wezwaniu do zapłaty dokonał kolejnej zapłaty na konto A. S. w sierpniu 2014r. Takie zachowanie powoda , świadczy co najmniej niefrasobliwości pozwanego , który w zawiadomieniu o przelewie dokonanym przez A. S. został wyraźnie poinformowany, że „przelew praw do wierzytelności nie może być odwołany bez pisemnej zgody banku”.

Obowiązkiem dłużnika przelanej wierzytelności jest jej zapłata na rzecz cesjonariusza .

W tym zakresie wyjątek stanowi przepis art. 452 kc. zgodnie z którym

Jeżeli świadczenie zostało spełnione do rąk osoby nieuprawnionej do jego przyjęcia, a przyjęcie świadczenia nie zostało potwierdzone przez wierzyciela, dłużnik jest zwolniony w takim zakresie, w jakim wierzyciel ze świadczenia skorzystał. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy świadczenie zostało spełnione do rąk wierzyciela, który był niezdolny do jego przyjęcia.

Ciężar wykazania tych okoliczności spoczywał na pozwanym. Należy przy tym dodać, że przepis ten dotyczy skorzystania ze spełnienia tego świadczenia, a nie innych dalszych korzyści. W tym zakresie sąd w pełni podziela stanowisko powoda przedstawione w punktach 36- 38 pisma procesowego z dnia 22 marca 2016r. ( k. 1609 T. IX akt) – odpowiedzi na sprzeciw. Rację ma powód twierdząc, że spełnienie świadczenia do rąk osoby nieuprawnionej zwalnia dłużnika tylko w takim zakresie w jakim wierzyciel skorzystała z tego świadczenia. Nie prowadzi jednak do zwolnienia ze zobowiązania stwierdzenie, że bank (...) zapłacie do rąk nieuprawnionego kontynuował umowę factoringową i z tego tytułu możliwe było dalsze uzyskiwanie przez bank dochodów z umowy factoringowej.

Pozwany zapomina, że rolą banku jest zarabianie na sprzedaży produktów bankowych, a fakt zapłaty do rąk zbywcy wierzytelności pozwalał na kontynuowanie przez niego umowy zawartej z pozwanym i finansowanie jego działalności z pomięciem banku, z którym miał zawartą umowę factoringową, a zbyciu wierzytelności co bezsporne pozwany został powiadomiony.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest zatem to, czy wobec zapłaty konkretnych przelanych wierzytelności na rzecz faktoranata a nie Banku doprowadziło do osiągnięcia innych korzyści mimo zapłaty nabytej wierzytelności na rzecz cedenta. Ponadto pozwany przyznał, że zależało mu na tym aby A. S. kontynuował wykonywanie prac, gdyż terminy wykonania umowy z inwestorem były zagrożone.

W dniu 14.07.2014r. powód zawiadomił pozwanego o braku zapłaty faktur nr (...), oraz nie objętej sporem faktury (...)r. ( dowód pismo k. 516)

W dopowiedzi pozwany nie miał wątpliwości co do tego, iż za fakturę nr (...) winien dokonać wpłaty na rzecz powoda , powoływał się jedynie na korektę terminu płatności.

Odnośnie do faktury (...) wskazał, że dokonał zapłaty na innych rachunek, niż rachunek factoringowy, powołując się na dyspozycję A. S. z dnia 12.06.2014r. . Pismo A. S. zwierało prośbę o przelanie należności na inny rachunek niż wskazany w fakturach. Mimo braku pisma banku pozwany dokonał zapłaty na wskazany przez A. S. rachunek. W piśmie do banku także nie podoływał się na to aby na taką zapłatę uzyskał zgodę cesjonariusza (pismo pozwanego k. 517 , pismo A. S. k. 518 )

W dniu 16 grudnia 2014r. powód przesłał pozwanemu pismo określone jako potwierdzenie salda na dzień 16 grudnia 2016r. Saldo zostało przekazane droga e- mail przez pracownika banku (...). (dowod k. 410 -513)

Wnikało z niego, że wierzytelności finansowane obejmują kwotę 7 977 713, 42 zł ( limit wg ostatniego aneksu z dnia 11.06.2012r. – wynosił 8 000 000zł (data obowiązywania do 30.03.2015r. ) wśród wymienionych faktur w potwierdzeniu salda brak było faktur objętych niniejszym sporem.

Powoływanie się przez pozwanego na otrzymanie potwierdzenia salda i wywodzenie z tego faktu skutków w postaci braku obowiązku zapłaty wierzytelności na rzecz cesjonariusza jest nieuzasadnione. O ile potwierdzenie salda może świadczyć w pewnych okolicznościach o uznaniu niewłaściwym roszczenia, o tyle brak zobowiązań w potwierdzeniu salda nie świadczy o zwolnieniu z długu.

Uznanie niewłaściwe roszczenia (o ile nie ma charakteru umowy) nie jest czynnością prawną lecz zdarzeniem, które może wywoływać skutki prawne. W orzecznictwie dominujący jest pogląd , że uznanie niewłaściwe jest aktem wiedzy, ( zob. wyrok SN z 22 kwietnia 2002 r., IV CKN 977/2000, LexisNexis nr 8052088; wyrok SN z 5 czerwca 2002 r., IV CKN 1013/2000, LexisNexis nr 389721; wyrok SN z 7 marca 2003 r., I CKN 11/2001, LexisNexis nr 375437; wyrok SN z 23 marca 2004 r., V CK 346/2003, LexisNexis nr 1543922; wyrok SN z 4 lutego 2005 r., I CK 580/2004, LexisNexis nr 373862: „Uznanie niewłaściwe długu jest [...] aktem wiedzy dłużnika"; wyrok SN z 16 lutego 2005 r., IV CK 492/2004, LexisNexis nr 1633060; wyrok SN z 15 listopada 2007 r., II CSK 347/2007, LexisNexis nr 2098123; wyrok SN z 9 czerwca 2009 r., II CSK 55/2009, LexisNexis nr 2941789; wyrok SN z 21 października 2010 r., IV CSK 112/2010, LexisNexis nr 2456080, OSNC-ZD 2011, nr B, poz. 40; wyrok SN z 11 sierpnia 2011 r., I CSK 703/2010, OSNC-ZD 2012, nr D, poz. 70; wyrok SN z 8 grudnia 2011 r., IV CSK 488/2011, LexisNexis nr 4376724 cytowane za Komentarz do art. 123 Kodeksu cywilnego, Rudnicki Stanisław, Trzaskowski Roman LexisNexis, 2014 publ. baza prawna LEX nr 366035

Zwolnienie z długu jest natomiast z mocy art. 508 kc czynnością prawną i w związku z tym sam fakt przesłania salda, niepodpisanego przez osoby upoważnione do dokonywania czynności prawnych nie może być traktowany jako zwolnienie z długu, dokonane chociażby w sposób dorozumiany. Zwolnienie z długu wymaga pełnej świadomości woli ze strony składającego takie oświadczenie. W związku z tym fakt , iż zobowiązanie nie zostało wymienione w dokumencie księgowym obejmującym potwierdzenie salda nie świadczy o woli zwolnienia z długu.

Brak woli zwolnienia z długu potwierdzają zeznania świadka D. H. ( roxzpr. 4.10. 2016r. ) . Przede wszystkim dla zwolnienia z długu koniecznym jest aby oświadczenie w tej mirze było dokonane przez osoby upoważnione do złożenia takiego oświadczenia. Brak jakichkolwiek dowodów które pozwalałyby na uznanie, że powodowy bank złożył działając przez osoby upoważnione, w jakiejkolwiek formie, oświadczenie o zwolnieniu z długu.

Tych okoliczności nie potwierdzają zeznania przesłuchanych w sprawie świadków.

Nie mogą stanowić dowodu na okoliczność, że pozwany został zwolniony z obowiązku zapłaty mimo dokonania zapłat na rzecz cedenta wewnętrzne dokumenty banku służące do rozliczeń pomiędzy stronami umowy factoringowej. Z zeznań świadka M. S. wynikało natomiast , że zapłaty na rzecz I. dokonali, celem zapewnienia ciągłości prac, zaś informacji I. co do ustalenia z bankiem, że zapłata może nastąpić na konto I. w żaden sposób nie weryfikowali. Nie było przedmiotem postępowania to, czy strony umowy fatoringowej w sposób prawidłowy dokonywały wzajemnych rozliczeń, lecz to czy pozwany spełnił swoje zobowiązania wynikające z wystawionych faktur do rąk osoby uprawnionej i czy skutecznie zwolnił się z odpowiedzialności za zapłatę zobowiązań objętych spornymi fakturami. .

Pozwany nie może powoływać się na trudności dowodowe wynikające z faktu , iż to bank dokonywał rozliczeń z I., skoro już w chwili dokonywania zapłaty na rzecz cedenta miał tego pełną świadomość, tym bardziej winien był zadbać o to, by zaplata była dokonana w taki sposób aby nie było wątpliwości co do skutecznego zwolnienia się z długu.

Poza sporem jest , że pisemna zgoda banku na zapłatę do rąk cedenta nie została udzielona.

Świadek D. K., pracownik I. zeznała, że dług I. u powoda wynosił ok. 4 miliony złotych.

Także istnienie uprawnienia Banku do dysponowania rachunkiem faktoranta nr (...) pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Poza sporem jest, iż nie doszło do rozwiązania umowy cesji wierzytelności objętych sporem i zwrotnego przekazania ich na rzecz faktoranta.

Pozwany, który spełnił świadczenie do rąk osoby nieupoważnionej o ile nie wykaże, że z tego świadczenia ( i tylko z tego) cesjonariusz skorzystał, nie doprowadził do skutecznego zwolnienia się z długu.

Pismem z dnia 31.03.2015r i. pozwany złożył oświadczenia o potrąceniu swoich wierzytelności z tytułu kar umownych za opóźnienie w wykonaniu umowy (...) z wierzytelnościami z faktur z umowy (...) nr 144, 12, 26 do wysokości 10 % tytułem zabezpieczenia umowy. Potrącenie obejmowało kwotę 24 451 497, 49zł , w tym faktury nr (...) z umowy (...). W piśmie wskazano na notę 1/3/2015r. ( pismo k. 554)

Pismem z 5.05.2015r.złożył oświadczenie potrąceniu swoich wierzytelności z tytułu należności z faktur wskazanych w tym piśmie wystawionych dla A. S. z wierzytelnościami „pozostawionymi w dyspozycji (...) tytułem zabezpieczenia umowy (...) kwotami wynikającymi z mi .innymi z faktur (...)

Odnosząc się do podnoszonego zarzutu potrącenia należy wskazać, że jeżeli pozwany powołuje się na skuteczność potrącenia przelanej wierzytelności z jego wierzytelnościami to musi wykazać, że wierzytelności pozwanego stały się wymagalne wcześniej niż wierzytelności przelane na faktora. ( art. 513 kc).

Pozwany nie może ingerować w sposób wykonywania umowy factoringowej i żądać aby faktor nie przekazywał należności faktorantowi zgodnie z postanowieniami tej umowy.

Niezrozumiałym jest zarzut pozwanego że dokonał wpłaty bezpośrednio na rachunek działalności gospodarczej A. S. (3) gdyż ten był zagrożony i nie dysponował środkami finansowymi na bieżącą działalność. To właśnie zawarcie umowy faktoringowej powodowało W każdym razie miało spowodować że faktorant miał otrzymać środki w przypadku opóźnienia w zapłacie jego kontrahentów. Fakt zapłaty należności pod presją zagrożenia realizacji na rachunek faktoranta pozostają bez znaczenia dla oceny faktu, że pozwany nie spełnił swojego świadczenie do rąk osoby uprawnionej.

Mając na względzie powyższe okoliczności sąd uznał, że cesja wierzytelności została dokonana a skutecznie zaś pozwany nie wykazał istnienia okoliczności wynikających 452 kc. Podnoszony zarzut potrącenia z przyczyn opisanych wyżej nie mógł być uwzględniony.

Sąd umorzył postępowanie w zakresie w jakim powód cofnął żądanie pozwu tj. w zakresie dotyczącym odsetek zgodnie z pismem z dnia 22 marca 2016r. , zaś w pozostałym zakresie co do roszczeń o zapłatę odsetek orzeczono na postawie art. 481 kc , przy uwzględnieniu zmiany tego przepisu dokonanej ustawą z dnia 9 października 2015r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw.

O kosztach procesu na które złożyła się opłata od pozwu w kwocie 100 000zł oraz koszty zastępstwa procesowego z opłatą skarbową od pełnomocnictwa sąd orzekł po myśli art. 100 kpc bowiem powód utrzymał się w przewązjącej części ze swoim roszczeniem.

W związku z kosztami związanymi ze stawiennictwem świadka , sąd na mocy art. 83ust.2 w związku z art. 113 ustawy o kosztach sądowych sąd obciążył pozwanego.

SSO Barbra Przybyła