Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku J. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania J. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 9 sierpnia 2013 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1266/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 sierpnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy J. G. prawa do emerytury z uwagi na niespełnienie warunku 15-lat pracy w szczególnych warunkach.

W dniu 26 sierpnia 2013 roku J. G. wniósł odwołanie od powyższej decyzji. Podniósł, że organ rentowy bezpodstawnie odmówił mu zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych okresu od 1 stycznia 1977 roku do 20 listopada 1983 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w S., gdzie pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego marki S. .

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. G., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 6 sierpnia 2013 roku, wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3 w aktach ZUS)

Skarżący posiada staż ubezpieczeniowy wynoszący 30 lat, 3 miesiące i 2 dni. Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okres pracy w Miejskim Zakładzie (...) w S. w wymiarze 10 lat, 10 miesięcy i 26 dni od 1.01.1988r. do 31.12.1998r. na stanowisku kierowcy powyżej 3,5 tony. Z tego okresu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy wyłączył wnioskodawcy okresy zasiłkowe: od 17 września 1994 roku do 7 października 1994 roku oraz od 17 grudnia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 1 stycznia 1977r. do 20 listopada 1983r.

( dowód: decyzja z dnia 9 sierpnia 2013r. – k. 16 akt rentowych, pismo z dnia 27 stycznia 2014 roku k.32 akt sprawy, karta przebiegu zatrudnienia k.15 w aktach ZUS)

W okresie od 1 października 1971 roku do dnia 20 listopada 1983 roku wnioskodawca był zatrudniony w Gminnej Spółdzielni (...) w S. na stanowisku: ślusarz, mechanik warsztatowy, kierowca. Spółdzielnia zajmowała się zaopatrywaniem sklepów spożywczych oraz rolników w sprzęt rolniczy, węgiel i nawozy.

W początkowym okresie wnioskodawca pracował jako ślusarz i spawacz w warsztacie samochodowym. Następnie wnioskodawca w latach 1972-1974 odbywał służbę wojskową. Po powrocie z wojska wnioskodawca wrócił do pracy do warsztatu samochodowego.

(dowód: świadectwo pracy k. 4-5 w aktach ZUS angaże z lat 1974-1976 – akta osobowe, , zeznania świadka M. A. – protokół rozprawy z dnia 25 listopada 2013r. od minuty 00:13:41do minuty 00:17:30, zeznania wnioskodawcy J. G. – protokół rozprawy z dnia 16 stycznia 2014r. od minuty 00:02:22 do minuty 00:19:19)

Następnie po nabyciu uprawnień do prowadzenia samochodów (kategorii B) od dnia 10 marca 1978r. wnioskodawca zaczął pracować jako kierowca samochodu ciężarowego marki Ż..

(dowód: angaż z dnia 10 marca 1978r. – akta osobowe, zeznania wnioskodawcy J. G. – protokół rozprawy z dnia 16 stycznia 2014r. od minuty 00:02:22 do minuty 00:19:19, , zeznania świadka M. A. – protokół rozprawy z dnia 25 listopada 2013r. od minuty 00:13:41do minuty 00:17:30)

W dniu 13 lutego 1980 roku wnioskodawca nabył uprawnienia do prowadzenia pojazdów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony ( prawo jazdy kategorii C ). Od tego czasu, aż do końca swojego zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w S. pracował w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony marki S.. Samochodem tym wnioskodawca woził żywiec.

(dowód: świadectwo pracy k. 4-5 w aktach ZUS, angaż z dnia 10 marca 1978r. – akta osobowe, zeznania wnioskodawcy J. G. – protokół rozprawy z dnia 16 stycznia 2014r. od minuty 00:02:22 do minuty 00:19:19, zeznania świadka M. A. – protokół rozprawy z dnia 25 listopada 2013r. od minuty 00:13:41do minuty 00:17:30, zeznania świadka E. N. - protokół rozprawy z dnia 25 listopada 2013r. od minuty 00:09:23 do minuty 00:13:41, zeznania świadka T. N. - protokół rozprawy z dnia 25 listopada 2013r. od minuty 00:18:45 do minuty 00:21:49, zeznania świadka L. M. -protokół rozprawy z dnia 25 listopada 2013r. od minuty - 00:22:24 do minuty 00:25:11)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach za sporny okres pracy. Nie mniej brak świadectwa pracy potwierdzającego charakter pracy w szczególnych warunkach, nie wyklucza możliwości dowodzenia tej okoliczności przez wnioskodawcę w toku niniejszego procesu.

Dokonując ustaleń co do zakresu i rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w spornym okresie pracy tj. od 1 stycznia 1977 roku do dnia 20 listopada 1983 roku Sąd oparł się na zeznaniach świadków: M. A., E. N., T. N., L. M., wnioskodawcy oraz dokumentach zgromadzonych w jego aktach osobowych.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca pracował w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony marki S., którym woził tuczniki dopiero od dnia 13 lutego 1980r. Wówczas bowiem – jak wynika z okazanego przez wnioskodawcę na rozprawie w dniu 14 stycznia 2014r. prawa jazdy - nabył uprawnienia do prowadzenia samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony (prawo jazdy kategorii C). Brak uprawnień do prowadzenia samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony przed 13 lutym 1980r. wyklucza możliwość ustalenia, że ubezpieczony wykonywał prace kierowcy takiego pojazdu. Okoliczność tą ostatecznie potwierdził sam wnioskodawca zeznając, że przed nabyciem prawa jazdy kategorii C pracował wprawdzie jako kierowca samochodu ciężarowego, ale marki Ż.. Z angażu z dnia 10 marca 1978r. wynika, że z tym dniem wnioskodawca rozpoczął pracę w takim charakterze. Wówczas bowiem zmieniło się stanowisko wnioskodawcy z mechanika warsztatowego na kierowcę samochodu ciężarowego. Skoro zaś wnioskodawca nie miał uprawnień do prowadzenia samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony, to mógł być tylko i wyłącznie kierowcą samochodów ciężarowych o mniejszej ładowności, takich jak Ż.. Koresponduje to z zeznaniami świadka E. N., który zeznał że po powrocie z wojska (1974.) wnioskodawca powrócił do warsztatu samochodowego, a następnie po uzyskaniu prawa jazdy kategorii B jeździł (...), aż do nabycia prawa jazdy kategorii C. Od tego momentu, aż do końca zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w S. wnioskodawca pracował tylko i wyłącznie jako kierowca samochodu ciężarowego ładowności powyżej 3,5 tony marki S.. Przedstawiona przez E. N. chronologia zatrudnienia wnioskodawcy pokrywa się z zeznaniami świadka M. A., z tym że ten ostatni świadek nie był w stanie wskazać od kiedy wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony. Potwierdził jednak, że w takim charakterze wnioskodawca pracował do końca swojego zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w S.. Również świadkowie T. N. i L. M. złożyli zeznania takiej treści. Z tym, że według nich wnioskodawca pracował w charakterze kierowcy pojazdów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony przez cały okres zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w S.. Zważywszy, że wnioskodawca z uwagi na brak uprawnień do prowadzenia pojazdów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony przed 13 lutym 1980r. nie mógł przed tą datą pracować w charakterze kierowcy takich pojazdów, Sąd odmówił w tym zakresie wiary T. N. oraz L. M..

Pracą w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). nie jest każda praca kierowcy samochodu ciężarowego, a li tylko praca kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony ( wykaz A dział VIII punkt 2).

Mimo zatem, że wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy już od 10 marca 1978r. jako kierowca samochodu ciężarowego, to z uwagi na to, iż był to samochód o ładowności poniżej 3,5 tony (Ż.), okresu jego pracy w tym charakterze nie można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca wyłącznie jako kierowca samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony (marki S.) pracował dopiero po uzyskaniu uprawnień do ich prowadzenia tj. od dnia 13 lutego 1980r. do końca swojego zatrudnienia w Spółdzielni czyli do dnia 20 listopada 1983r. Wynika to zarówno z zeznań wnioskodawcy jak i świadków, którzy razem z nim pracowali w spornym okresie. I tylko ten okres podlega mu zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych.

Po zaliczeniu wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych uznanego przez organ rentowy w wymiarze 10 lat 10 miesięcy i 26 dni, okresu zatrudnienia: od 13 lutego 1980 roku do 20 listopada 1983 roku, który wynosi 3 lata 9 miesięcy i 7 dni, nadal nie legitymuje się on wymaganym 15 letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Okoliczności tej nie zmienia nawet zaliczenie wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych bezpodstawnie odliczonych przez organ rentowy - okresów zasiłkowych przypadających w okresach pracy w warunkach szczególnych tj. okresów od dnia od 17 września 1994 roku do 7 października 1994 roku ( 21 dni) oraz od 17 grudnia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku (15 dni). Nawet bowiem po ich zaliczeniu wykazany przez wnioskodawcę staż pracy w warunkach szczególnych wynosi łącznie 14 lat 9 miesięcy i 9 dni.

Biorąc zatem pod uwagę, iż w toku procesu wnioskodawca nie wykazał, aby spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat, należy uznać iż nie spełnił on wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury, zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.