Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VII Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: SSA Magdalena Sajur - Kordula (spr.)

Sędziowie:SA Maciej Dobrzyński

SO (del.) Urszula Dąbrowska

Protokolant:sekr. sądowy Katarzyna Mikiciuk

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa S. B.

przeciwko M. B.

o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 12 września 2017 r., sygn. akt XVII AmC 1086/16

oddala apelację.

Sygn. akt VII AGa 1275/18

UZASADNIENIE

Powód S. B. wniósł o uznanie za niedozwolone i zakazanie pozwanej M. B. stosowania w obrocie z konsumentami postanowienia wzorca umownego o treści:

„ Sądem właściwym dla rozpatrywania sporów wynikających z umowy sprzedaży jest sąd właściwy dla siedziby pozwanego”.

Wyrokiem z dnia 12 września 2017r. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił powództwo.

Sąd I instancji oparł się na następujących ustaleniach i rozważaniach prawnych:

Pozwana M. B. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystywała wzorzec umowy (...) Sklepu (...), w którym zamieszczone było kwestionowane przez powoda postanowienie. W odpowiedzi na pozew pozwana, mimo twierdzenia o zaprzestaniu stosowania spornej klauzuli przed wniesieniem pozwu nie wykazała, nie przedstawiła żadnego dowodu na potwierdzenie tej okoliczności.

Sąd I instancji wskazał, że mając na uwadze, że postępowanie w sprawie o sygn. akt XVII AmC 3491/13, wszczęte z powództwa innego powoda, zakończyło się wydaniem w dniu 26 czerwca 2013 r. prawomocnego postanowienia o odrzuceniu pozwu uznać należało, iż w niniejszej sprawie brak podstaw do uwzględnienia podniesionego w odpowiedzi na pozew zarzutu powagi rzeczy osądzonej i odrzucenia pozwu.

Sąd I instancji podniósł, że przepisy kodeksu postępowania cywilnego rozróżniają trzy rodzaje właściwości miejscowej: właściwość ogólną, właściwość przemienną i wyłączną. Podstawę do określenia właściwości ogólnej stanowi miejsce zamieszkania lub siedziby pozwanego. Natomiast w ramach właściwości przemiennej ustawa zezwala powodowi w pewnych granicach na wybór sądu. Powód, który chce skorzystać z tej możliwości, powinien jednak w pozwie przytoczyć okoliczności faktyczne uzasadniające właściwość przemienną (uchw. SN z 9.6.2005 r., III CZP 28/05, OSNC 2006, Nr 4, poz. 61).

Z literalnej treści kwestionowanego w sprawie postanowienia w brzmieniu: „ Sądem właściwym dla rozpatrywania sporów wynikających z umowy sprzedaży jest sąd właściwy dla siedziby pozwanego” wynika, że jeżeli w sporze powstałym na tle umowy zawartej z wykorzystaniem wzorca umownego, w którym zamieszczone jest to postanowienie stroną pozwaną będzie konsument, właściwym miejscowo do rozpoznania sprawy jest sąd miejsca zamieszkania konsumenta. Jeżeli jednak to konsument zdecyduje się na wniesienie pozwu przeciwko przedsiębiorcy, właściwym do rozpoznania sporu będzie sąd siedziby tego przedsiębiorcy.

Zgodnie z art. 27 k.p.c. gdy pozwanym jest osoba fizyczna, sądem właściwym w sprawie jest sąd okręgu, w którym pozwany ma miejsce zamieszkania. Zgodnie zaś z art. 30 k.p.c. w sprawach przeciwko osobom prawnym lub innym podmiotom niebędącym osobą fizyczną (poza Skarbem Państwa) powództwo wytacza się przed sąd właściwy dla siedziby danego podmiotu.

Zdaniem Sądu I instancji sporne postanowienie nie narusza równowagi stron kontraktu, bowiem reguła miejsca zamieszkania/siedziby pozwanego dotyczy symetrycznie każdej ze stron w zależności od tego, kto w danym układzie procesowym będzie stroną pozwaną. Jednocześnie sporne postanowienie daje konsumentom jednoznaczną i zrozumiałą informację, który sąd powszechny, zgodnie z właściwością ogólną jest właściwy miejscowo do rozpoznania sporu powstałego na tle zawartej z przedsiębiorcą umowy.

Oceniane postanowienie nie jest tożsame z przykładowym postanowieniem wskazanym w art. 385 ³ pkt 23 k.c. Nie wyłącza bowiem zasady obowiązywania jurysdykcji sądów polskich, nie poddaje sporu powstałego na tle umowy zawartej z konsumentem pod rozstrzygnięcie jakiegokolwiek sądu polubownego i nie narzuca rozpoznania sprawy przez sąd, który zgodnie z ustawą nie jest miejscowo właściwy.

W ocenie Sądu kwestionowane postanowienie jako zgodne z zawartą w art. 27 i art 30 k.p.c. regulacją ustawową, dotyczącą zasad ustalania sądu właściwości miejscowej ogólnej do rozpoznania sporu powstałego na tle zawartej między stronami umowy, wskazując sąd właściwy według przepisów ustawy, nie spełnia przesłanek klauzuli niedozwolonej wymienionych w art. 385 ¹§ 1 k.c.

W świetle powyższego podnoszona przez stronę pozwaną okoliczność zaprzestania stosowania kwestionowanego postanowienia nie miała wpływu na treść wyroku w sprawie.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy oddalił żądanie powoda uznając, iż brak podstaw do jego uwzględnienia.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości i domagając się uchylenia zaskarżonego wyroku oraz jego zmiany i orzeczenia zgodnie z pozwem. Podniósł, że klauzula stosowana przez pozwaną znajduje się w rejestrze klauzul niedozwolonych prowadzonym przez UOKiK jest więc abuzywna.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i zasądzenie na swoją rzecz kosztów sądowych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Wyrok Sądu I instancji jest prawidłowy, ale z innych przyczyn niż wskazano w jego uzasadnieniu.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Powyższa zasada przeniesiona na grunt niniejszej sprawy oznacza, że to na stronie powodowej, która wywodziła skutki prawne z faktu posługiwania się przez pozwaną, w ramach wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, określonym postanowieniem zawartym we wzorcu umownym, spoczywał obowiązek udowodnienia zarówno faktu prowadzenia takiej działalności, jak i posługiwania się w obrocie z konsumentami takim wzorcem. Na gruncie przepisów proceduralnych kwestię tę reguluje art. 232 k.p.c., w myśl którego strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

W niniejszej sprawie strona powodowa załączyła do pozwu wydruk zrzutu strony internetowej (tzw. print screen), stanowiący kopię pamięci podręcznej wyszukiwarki (...), prezentujący treść wzorca umowy i wskazujący, że pochodzi on ze strony internetowej (...) w którym to wzorcu zawarto postanowienie o treści zaskarżonej w niniejszej sprawie (wydruk zrzutu strony internetowej k. 3-5). Pozwana w postępowaniu przed Sądem I instancji zakwestionowała moc dowodową przedmiotowego wydruku stwierdzając, że nie można go uznać za wystarczający dowód w sprawie, ponieważ nie jest on dokumentem w rozumieniu prawa cywilnego ani też jego uwierzytelnionym odpisem (k. 53-54). Powód nie ustosunkował się w żaden sposób do zarzutów pozwanej wobec czego, stosownie do art. 230 k.p.c., należało uznać milczenie powoda w tym zakresie, jako przyznanie twierdzenia pozwanej o nieposługiwaniu się zakwestionowanym wzorcem umownym w obrocie z udziałem konsumentów.

Mając powyższe na uwadze, należało uznać, że w rozpatrywanej sprawie powód nie sprostał obowiązkowi udowodnienia swego roszczenia, zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu. Wobec tego powództwo, jako nieuwodnione, podlegało oddaleniu, gdyż powód nie wykazał, że konsument mógłby zawrzeć z pozwanym przedsiębiorcą umowę, zawierającą kwestionowane postanowienie. Tym samym, Sąd Okręgowy nie był zobowiązany dokonywać oceny, czy postanowienie wskazywane przez powoda w pozwie miało niedozwolony charakter stosownie do treści art. 385 ¹ § 1 k.c.

Wskazać należy ponadto, że skarżący w apelacji zarzucając Sądowi I instancji rażący błąd w ustaleniach mających wpływ na rozstrzygnięcie, nie przedstawił na czym ten błąd miałby polegać. W uzasadnieniu odniósł się - w sposób ogólny - do kwestii materialnej prawomocności wyroku stwierdzającego abuzywność postanowień wzorca umowy. Wyrok Sądu I instancji nie odnosił się w ogóle do tego problemu, stąd uzasadnienie apelacji nie przystaje do niniejszej sprawy.

Z tych względów apelacja podlegała oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.