Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2018 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa D. T.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 25 kwietnia 2018 r.

sygn. akt X C 677/17

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda D. T. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

/SSO Jadwiga Siedlaczek/ /SSO Rafał Krawczyk/ /SSO Marek Paczkowski/

Sygn. akt VIII Ca 400/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 25 kwietnia 2018 r. Sąd Rejonowy w Toruniu zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda D. T. kwotę 6.900 zł wraz z należnymi odsetkami oraz kosztami procesu, nakazując pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 228,17 zł tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał na szczegółowe ustalenia dotyczące kolizji drogowej, w związku z którą powód dochodził odszkodowania. Ustalił ponadto, że po wydaniu przez ubezpieczyciela decyzji, co do wysokości przyznanego odszkodowania, powód zlecił wycenę szkody rzeczoznawcy samochodowemu, za co zapłacił 500 zł. Rzeczoznawca wycenił szkodę na kwotę wyższą niż ubezpieczyciel.

Sąd I instancji uznał, że zasadnym jest domaganie się przez powoda zwrotu kosztów w/w opinii prywatnej w kwocie 500 zł. Wskazał, że powód nie zgadzając się z wysokością odszkodowania, miał prawo zlecić specjaliście dokonanie wyceny pojazdu, celem ustalenia czy przyznane mu odszkodowanie jest prawidłowe.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył pozwany, zaskarżając je w części, tj. w pkt I w zakresie kwoty 500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 maja 2016 r. oraz w pkt II i III. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1)  naruszenie art. 805 § 1 i § 2 pkt 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie
i w konsekwencji zasądzenie na rzecz powoda kwoty 500 zł tytułem zwrotu kosztów prywatnej ekspertyzy mimo, iż umowa ubezpieczenia Autocasco zawarta przez powoda nie przewidywała wypłaty świadczenia obejmującego zwrot takiego wydatku;

2)  naruszenia art. 805 § 1 k.c. i art. 824 ¹ § 1 k.c. poprzez ustalenie i zasądzenie na rzecz powoda odszkodowania w wysokości przewyższającej o 500 zł wysokość świadczenia należnego w ramach umowy ubezpieczenia, a więc świadczenia, które nie było przewidziane umową ubezpieczenia;

3)  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów, brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji przyjęcie, że w świetle postanowień umowy ubezpieczenia Autocasco powodowi przysługuje roszczenie o zwrot wydatków na wykonanie prywatnej ekspertyzy.

Mając na uwadze powyższe skarżący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku:

a)  w pkt I poprzez obniżenie zasądzonej kwoty do 6.400 zł z ustawowymi odsetkami od 19 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty i oddalenie powództwa w pozostałej części;

b)  w pkt II i III poprzez rozstrzygnięcie o kosztach procesu za I instancję według norm przepisanych;

2.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

ewentualnie o:

3.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów dotychczasowego postępowania.

W odpowiedzi na apelacje strona powodowa wniosła o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w tym postępowaniu według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Na wstępie należy podkreślić, że w ocenie Sądu Okręgowego ustalenia faktyczne
Sądu I instancji były prawidłowe, znajdowały wsparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, ocenionym należycie, bez naruszenia granic swobody sędziowskiej.
W konsekwencji Sąd Okręgowy podzielił je w całości i przyjął za własne.

Odnosząc się do zarzutów apelacji Sąd Okręgowy uznał je za w całości bezzasadne. Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił bowiem, że roszczenie powoda o zwrot kosztów prywatnej ekspertyzy jest uzasadnione.

W doktrynie oraz orzecznictwie, w tym Sądu Okręgowego w Toruniu, wskazuje się, że nie jest możliwe przyjęcie a priori – w oderwaniu od okoliczności sprawy – że koszty prywatnej opinii (np. kalkulacji szkody) stanowią lub nie stanowią składnika szkody. Jak trafnie wskazuje Sąd Najwyższy, wydatki związane z prywatną ekspertyzą mogą, w niektórych sytuacjach, być objęte odszkodowaniem. Przykładowo, w uzasadnieniu uchwały z 18 maja 2004 r. (III CZP 24/04, OSNC 2005/7-8/117) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że „ocena czy poniesione koszty ekspertyzy sporządzonej na zlecenie poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym są objęte odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela z umowy odpowiedzialności cywilnej, musi być dokonana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności uzależniona od ustalenia, czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem, oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywnie uzasadnione i konieczne także w kontekście ułatwienia określenia prawidłowo konkretnego ubezpieczyciela, jak i ułatwienia zakładowi ubezpieczeń ustalenia okoliczności wypadku i rozmiarów szkody”. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 30 lutego 2002 r. (V CKN 908/00, Lex nr 54365) podkreślając, że ocena, czy koszty ekspertyzy powypadkowej poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu likwidacyjnym mieszczą się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego winna być dokonywana na podstawie konkretnych okoliczności sprawy, a w szczególności po dokonaniu oceny, czy poniesienie tego wydatku było obiektywnie uzasadnione i konieczne.

Wśród okoliczności uzasadniających celowość sporządzenia opinii przez prywatnego rzeczoznawcę są takie sytuacje jak odmowa przez ubezpieczyciela przyznania poszkodowanemu odszkodowania, kwestionowanie zasadności wypłaty odszkodowania, zaniżanie jego wysokości. Poszkodowany nie ma, co do zasady, innej możliwości ustalenia rozmiarów poniesionych szkody, jak zwrócenie się do rzeczoznawcy, nie posiada bowiem zwykle wiedzy profesjonalisty, która niezbędna jest w danej dziedzinie, do ustalenia jej wysokości. Dotyczy to w szczególności spraw wynikłych ze zdarzeń drogowych. W takiej sytuacji poniesienie tego rodzaju wydatku byłoby więc obiektywnie uzasadnione i konieczne oraz pozostawało w normalnym związku przyczynowym między zdarzeniem wywołującym uszczerbek a szkodą. Stanowisko to jest tym bardziej uzasadnione, gdy opinia prywatnego rzeczoznawcy znajdzie potwierdzenie w opinii biegłego sądowego.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest natomiast podstaw do uznania kosztów sporządzenia prywatnej ekspertyzy jako uzasadnionego wydatku, wchodzącego w skład szkody, w sytuacji gdy została ona zlecona jeszcze przed wydaniem decyzji przez ubezpieczyciela. Dopiero bowiem odmowa wypłaty świadczenia bądź jego zaniżenie oraz brak zmiany tego stanowiska mimo odwołania się przez poszkodowanego, uzasadnia zlecenie prywatnej wyceny usunięcia szkody, a w konsekwencji – żądanie zwrotu poniesionych z tego tytułu kosztów.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że powód zlecił sporządzenie przedmiotowej ekspertyzy dopiero po otrzymaniu od pozwanego decyzji przyznającej zaniżoną kwotę odszkodowania. W tej sytuacji w oczywisty sposób zasadnym było zwrócenie się przez skarżącego do rzeczoznawcy celem sporządzenia kalkulacji naprawy pojazdu. Powód nie miał bowiem możliwości samodzielnego oszacowania wysokości doznanej szkody, co było niezbędne dla wystąpienia z pozwem przeciwko pozwanemu.

Bez znaczenia pozostaje natomiast to, że łącząca strony umowa ubezpieczenia Autocasco nie przewidywała zwrotu wydatków na wykonanie prywatnej ekspertyzy. Roszczenie powoda w tym zakresie miało oparcie w art. 471 k.c., a nie w postanowieniach w/w umowy. Brak wypłaty powodowi należnego świadczenia przez pozwanego, w wyniku zaniżonej kalkulacji szkody, stanowił bowiem nienależyte wykonanie zobowiązania wynikającego z umowy ubezpieczenia. Gdyby pozwany wypłacił powodowi odszkodowanie w odpowiedniej wysokości, powód nie musiałby zlecić wykonania prywatnej ekspertyzy, która była niezbędna dla określenia zasadności jego roszczeń. Ponadto jej wnioski, znalazły co do zasady potwierdzenie w opinii sporządzonej przez biegłego w toku postępowania.

Mając na uwadze powyższe zarzuty apelacji uznać należało za bezzasadne. Ocena ta dotyczy także kwestionowania rozstrzygnięć o kosztach postępowania, zawartych w pkt II i III wyroku. Ich zaskarżenie stanowi bowiem wyłącznie konsekwencję zarzutów dotyczących przyznania powodowi zwrotu kosztów prywatnej ekspertyzy.

Sąd Okręgowy oddalił zatem apelację jak w całości (art. 385 k.p.c.), o kosztach za instancję odwoławczą orzekając na podstawie art. 98 k.p.c.

/SSO Jadwiga Siedlaczek/ /SSO Rafał Krawczyk/ /SSO Marek Paczkowski/