Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Majkowski

Protokolant : sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2018 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko (...) SA z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powódki J. S. kwotę 58.704,51 ( pięćdziesiąt osiem tysięcy siedemset cztery 51/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 czerwca 2015 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od powódki J. S. na rzecz pozwanego (...) SA z siedzibą w W. kwotę 1.260,00 ( jeden tysiąc dwieście sześćdziesiąt) złote tytułem zwrotu kosztów procesu,

4.  zasądza od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz powódki J. S. kwotę 2.340,00 ( dwa tysiące trzysta czterdzieści ) złote tytułem zwrotu kosztów procesu,

5.  nakazuje pobrać od powódki J. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 3.951,76 ( trzy tysiące dziewięćset pięćdziesiąt jeden 76/100) złote tytułem zwrotu części wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa,

6.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) SA z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 7.338,99 ( siedem tysięcy trzysta trzydzieści osiem 99/100) złote tytułem zwrotu części wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 217/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 marca 2015 roku (data wpływu do tut. Sądu) J. P. złożył pozew o ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu oraz o zapłatę za bezumowne korzystanie z gruntu dla urządzeń energetycznych zlokalizowanych na terenie działki nr (...) obręb (...) w S.. W uzasadnieniu powód podał, że wskazana działka jest jego własnością, a na jej obszarze stoją słupy energetyczne, których właścicielem jest (...) Spółka Akcyjna, które wraz z liniami elektroenergetycznymi zajmują 60% powierzchni nieruchomości i stanowią przeszkodę w prawidłowym korzystaniu z gruntu. Próby ugodowego zakończenia sporu nie powiodły się. Powód domagał się za ustanowienie służebności przesyłu i bezumowne korzystanie z nieruchomości przez okres ostatnich 10 lat kwoty 231.153,60 złotych, przy czym za bezumowne korzystanie powód domagał się 86.682,20 złotych, zaś za służebność przesyłu 144.471,00 złotych.

W odpowiedzi na pozew (...) Spółka Akcyjna wniosła o oddalenie żądania J. P. oraz rozpatrzenie zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej polegającej na prawie przeprowadzenia dwóch linii napowietrznych średniego napięcia SN 15 kV prądu elektrycznego i posadowienia trzech słupów podtrzymujących wyżej wymienione linie na działce o numerze (...) w obrębie (...) zlokalizowanej w S., nieodpłatnym, nieograniczonym czasowo prawie korzystania przez (...) Spółka Akcyjna z pasa gruntu o szerokości 5,6 metra i długości 140 metrów w obrębie linii energetycznej (...) - 1 oraz szerokości 5,6 metra i długości 160 metrów w obrębie linii energetycznej (...)-2, w celu przeprowadzenia prac polegających na eksploatacji, konserwacji, naprawie, modernizacji, remoncie, usuwaniu awarii, przebudowie oraz rozbudowie w granicach wskazanych powyżej, z zastrzeżeniem każdorazowego informowania właścicieli nieruchomości o zamiarze i terminie planowanych prac oraz przywracania terenu do stanu poprzedniego po każdorazowym ich zakończeniu. W uzasadnieniu wskazano na błędne wyliczenie wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, które w rzeczywistości powinno wynosić 14.923,57 złotych. Pozwana podniosła również, że przedmiotową służebność nabyła z dniem 1 października 2005 roku tj. po upływie 30 lat od chwili zakończenia prac związanych z budową linii znajdujących się na działce wnioskodawcy.

Wobec faktu, że przed Sądem Rejonowym w Sieradzu pod sygnaturą akt I Ns 356/15 zawisła sprawa z powództwa J. P. przeciwko pozwanej (...) Spółce Akcyjnej w W. o ustanowienie służebności przesyłu mając na względzie, iż rozstrzygnięcie niniejszej sprawy zależało od wyniku sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym w Sieradzu pod sygnaturą akt I Ns 356/15, Sąd postanowił o zawieszeniu niniejszego postępowania. Postanowieniem wstępnym z dnia 18 listopada 2015 roku Sąd Rejonowy w Sieradzu nie uznał żądania (...) Spółka Akcyjna w W. o zasiedzenie służebności przesyłu.

W związku z powyższym pełnomocnika J. P. wniósł o podjęcie zawieszonego w niniejszej sprawie postępowania i doprecyzował żądanie pozwu wnosząc o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda odszkodowania w kwocie 86.682,20 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od daty wytoczenia powództwa do dnia zapłaty za bezumowne korzystanie w okresie 10 lat przed wytoczeniem powództwa z działki gruntu o numerze ewidencyjnym (...) znajdującej się w obrębie (...)w S., dla której Sąd Rejonowy w Sieradzu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

W toku postępowania, w dniu 13 lutego 2016 roku zmarł powód J. P.. W miejsce zmarłego wstąpiła jego następczyni prawna - J. S..

W czasie rozprawy strona pozwana wskazała, iż nie kwestionuje co do zasady konieczności wypłaty wynagrodzenia, kwestionuje zaś czas za jaki powódka żąda wynagrodzenia oraz wyliczenia dokonane przez biegłych, swoje stanowisko strona pozwana opierała również na zawartej z J. S. w innej sprawie ugodzie sądowej.

W toku dalszego postępowania strony nie zmieniły swoich stanowisk.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. P. był właścicielem nieruchomości położonej w S., oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) w obrębie geodezyjnym (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Sieradzu prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...). Przedmiotową nieruchomość J. P. zakupił w dniu 1 lipca 1999 roku od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, za którą jako pełnomocnik działała Gmina M. S., (okoliczność bezsporna).

Przez opisaną nieruchomość przebiegają dwie nadziemne linie energetyczne średniego napięcia 15 kV oraz usytuowane są na niej słupy energetyczne. Właścicielem tych urządzeń jest (...) Spółka Akcyjna w W.. Budowę linii energetycznych oraz słupów ukończono w 1975 roku, obie linie energetyczne są od tego czasu nieprzerwanie czynne. L. podlegają cyklicznej konserwacji, która odbywa się raz do roku i polega na wzrokowej kontroli stanu tychże linii. Przeglądów dokonuje się raz na pięć lat, pracownicy strony pozwanej wchodzili na teren nieruchomości bez pytania o zgodę, (okoliczność bezsporna).

W dniu 13 lutego 2016 roku zmarł J. P.. Spadek po zmarłym powodzie, na podstawie testamentu notarialnego sporządzonego w dniu 1 lutego 2016 roku w całości nabyła jego siostra - J. S.,

(dowód: kserokopia odpisu skróconego aktu zgonu k. 237, postanowienie Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 1 czerwca 2016 roku w sprawie o sygn akt I Ns 370/16 k. 248).

W sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Sieradzu pod sygnaturą akt I Ns 656/16 z wniosku J. S. przy udziale (...) Spółki Akcyjnej w W. o ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości objętej niniejsza sprawą, uczestnicy zawarli ugodę sądową w dniu 7 marca 2018 roku. Zgodnie z treścią ugody wnioskodawczyni J. S. ustanowiła na nieruchomości stanowiącej jej własność na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w W. służebność przesyłu dla linii elektrycznych napowietrznych SN 15kV i słupów energetycznych SN 15 kV, w zakresie wyznaczonym punktami numer 66-64-65-62-63-67-66 (o powierzchni 0.0602 ha), 69-71-60-61-307-306-72-68-69 (o powierzchni 0,0642 ha) oraz służebność gruntową przejścia i przejazdu na w/w działce na obszarze gruntu ograniczonym punktami nr 216-70-71-69-216 (o powierzchni 0,0033 ha i szerokości 4 metrów jako droga dojazdowa), 302-303-65-64-302 (o powierzchni 0,0092 ha, szerokości od 4 do 4,97 metrów jako droga dojazdowa), 63-62-61-60-63 (o powierzchni 0,0069 ha i szerokości 4 metrów jako droga dojazdowa), o ogólnej powierzchni obszaru służebności przesyłu oraz służebności przejścia i przejazdu 0,1438 ha przez biegłego geodetę. Uczestnicy uzgodnili, iż (...) Spółka Akcyjna w W. zapłaci na rzecz J. S. kwotę 30.000,00 złotych tytułem jednorazowego wynagrodzenia za obciążenie nieruchomości służebnością przesyłu, strony zgodnie oświadczyły, iż ugoda wyczerpuje wszelkie ich roszczenia związane z ustanowieniem służebności przesyłu, (dowód: ugoda sądowa z dnia 7 marca 2018 roku k. 619-620).

Wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powódki za okres od 15 marca 2005 roku do 15 marca 2015 roku wynosi 58.704,51 złotych, obszar ograniczonej użyteczności dla powódki wynosił 0,1438 ha, zaś współczynnik ingerencji przedsiębiorcy w prawo własności nieruchomości pozostawał na poziomie 0,45. (dowód: opinia biegłej L. B. k. 515-567).

Dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd oparł się na powołanych dowodach z dokumentów oraz opinii biegłej L. B.. Poza sporządzonymi przez dwie biegłe sądowe opiniami, pozostały materiał dowodowy nie był przez strony w toku niniejszego postępowania kwestionowany. Sąd za podstawę wyliczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przyjął opinię biegłej L. B. (w wariancie II), odrzucając tym samym opinię sporządzoną przez U. W.. W pierwszej kolejności wskazać należało, iż opinia biegłej U. W. kwestionowana była przez obie strony sporu, natomiast opinia biegłej L. B. ostatecznie kwestionowana była jedynie przez jedną ze stron procesu. Niemniej jednak powyższe nie przesądza o rzetelności i fachowości sporządzonej opinii. W ocenie Sądu bardziej przydatną na gruncie niniejszej sprawy okazała się opinia sporządzona przez biegłą L. B., jest ona zdaniem Sądu bardziej precyzyjna, została sporządzona w dwóch wariantach, jest tez opinią bardziej obszerną i bardziej szczegółową w zakresie wskazania podstaw wyliczeń. W tym miejscu podkreślenia wymaga, iż Sąd nie dezawuuje w tym miejscu opinii biegłej U. W., jednakże została ona wydania w chwili gdy sprawa była na niższym stopniu zaawansowania, a dopiero w trakcie trwania procesu dochodziły kolejne okoliczności, których uwzględnienia w opinii chciały strony sporu. Dlatego też w ocenie Sądu, wydana później opinia biegłej L. B. w sposób pełniejszy odpowiada na zadane pytania. Opinia sporządzona przez biegłą L. B. kwestionowana była przez stronę pozwaną, która zarzuciła biegłej szereg nieścisłości, zdaniem Sądu jednak biegła w sposób merytoryczny i szczegółowy odpowiedziała na stawiane jej zarzuty w uzupełniającej opinii. Przede wszystkim wskazać należało, iż charakter tych zarzutów w dużej mierze nie dotyczył sposobu wyliczeń prowadzonych przez biegłą, a przyjętych podstaw wyliczeń. Zauważyć jednak należy, iż podstawy wyliczeń dla biegłej L. B. stanowiły wcześniej opracowane opinie biegłych, w tym B. Z., których to opinii na wcześniejszym etapie strona pozwana nie kwestionowała, a wręcz przyjmowała je za podstawę zawartej ugody sądowej. Z dwóch sporządzonych przez biegłą wariantów opinii w ocenie Sądu wariantem, który w sposób dokładniejszy odpowiada okolicznościom niniejszej sprawy był wariant II, na podstawie wyliczeń, którego Sąd wydał w niniejszej sprawie orzeczenie. W wariancie przyjęto wyliczenie wynagrodzenia za pas eksploatacyjny bez tzw. pasów ochronnych, czego ostatecznie nie kwestionowała strona powodowa. We wskazanym wariancie przyjęto również wynagrodzenie za powierzchnię drogi dojazdowej do słupów elektroenergetycznych, czemu sprzeciwiała się strona pozwana, podnosząc, iż na przestrzeni ostatnich 10 lat nie korzystała z drogi dojazdowej do posadowionych słupów i nie ma konieczności korzystania z tejże drogi w przyszłości. W ocenie Sądu, biegła słusznie zauważyła, iż powyższe albo jest nieprawdą podaną przez stronę pozwaną albo poznawana nie dopełniała swoich obowiązków związanych z konserwacją urządzeń. Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, strona pozwana zgodnie z przepisami konserwowała i modernizowała należące do niej słupy i przewody - co roku odbywało się naoczne stwierdzanie stanu przewodów i słupów, natomiast co 5 lat dochodziło do ich konserwacji, zaś pracownicy pozwanej spółki nie zgłaszali wejścia na teren spornej nieruchomości i czynili to bez uzyskiwania zgody właściciela, wobec powyższego nie sposób przyjąć, iż strona pozwana nie korzystała z drogi dojazdowej. Strona pozwana podważała również sporządzoną opinię w zakresie, w którym biegła przyjmowała za podstawę wynagrodzeń stawki dla nieruchomości przeznaczonej pod zabudowę podmiejską o funkcji mieszkaniowej gdy objęta pozwem działka była i w dalszym ciągu jest nieruchomością rolną. Przytoczone przez biegłą przepisy prawa i jej argumentacja, która znalazła się w uzupełniającej opinii w pełni jednak przekonują Sąd co do słuszności postawionej przez biegłą tezy. Podobnie na pozostałe zarzuty strony pozwanej biegła odpowiedziała, powołując się na obowiązujące standardy i przepisy, z których była zobligowana korzystać przy sporządzaniu opinii.

Sąd postanowił o oddaleniu wniosku dowodowego strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego J. O. z zakresu szacowania nieruchomości i budownictwa określającej wysokość wynagrodzenia w okresie objętym pozwem za bezumowne korzystanie z części nieruchomości powódki przyjętej przez tego biegłego w wariancie II opinii z dnia 27 stycznia 2017 roku do określenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. W ocenie Sądu przeprowadzenie kolejnego dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości było zbędne. Jak wskazano powyżej Sąd nie ma zastrzeżeń do opinii sporządzeń przez biegłą L. B., w ocenie Sądu biegła w sposób rzeczowy i merytoryczny odpowiedziała na wszelkie zarzuty stawiane wydanej przez nią opinii stronie pozwanej. Wskazać również należy, iż istotna część zarzutów kierowanych w stronę opinii biegłej L. B. opierała się na niezgadzaniu się przez stronę pozwaną z podstawami przyjętymi do wyliczeń, które to podstawy sporządzane były przez innych biegłych (w tym przez biegłego B. Z., którego opinia była m.in. podstawą uzgodnień przyjętych przez strony w zawartej między nimi ugodzie sądowej). Wobec powyższego, Sąd nie znalazł podstaw aby powoływać w niniejszej sprawie kolejnego biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, w sytuacji gdy nie ujawniły się żadne okoliczności podważające rzetelność opinii biegłej L. B.. Sam fakt, iż strona nie zgadza się z wyliczeniami biegłego sądowego nie jest wystarczającą podstawą dla przyjęcia konieczności przeprowadzenia kolejnego dowodu z opinii specjalisty, nie sposób również zaakceptować wnioskowania o kolejnych biegłych przez jedną ze stron do czasu aż któryś wyda w końcu opinię, której treść odpowiada stronie wnioskującej, prowadziłoby to z jednej strony do wypaczenia istoty sporu cywilnego, z drugiej zaś do nadmiernego przedłużenia postępowania i generowania zbędnych kosztów procesu. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego zasadne byłoby jedynie w sytuacji wykazania przez stronę bądź stwierdzenia przez Sąd z urzędu, iż sporządzona dotychczas w sprawie opinia zawiera błędy lub luki logiczne, na gruncie niniejszej sprawy jednakże ani strona pozwana ani też Sąd z urzędu nie stwierdzili powyższego, wobec czego wniosek dowodowy pełnomocnika pozwanej podlegał oddaleniu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne i podlegało częściowemu uwzględnieniu.

Zgodnie z treścią art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 1 k.c. samoistny posiadacz w złej wierze, podobnie jak samoistny posiadacz w dobrej wierze od chwili, w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Z kolei z art. 352 k.c. wynika, że kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności, a do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy (§ 2). Roszczenia określone w art. 224 k.c. i 225 k.c. są roszczeniami uzupełniającymi do roszczenia windykacyjnego, mogą one jednak być dochodzone oddzielnie od roszczenia windykacyjnego. Podstawą ustalenia wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości powinna być kwota, którą posiadacz musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie. Przy ustalaniu wynagrodzenia bierze się pod uwagę m.in. stopień ograniczenia wykonywania prawa własności, czas trwania służebności oraz wartość nieruchomości. W postępowaniu sądowym ciężar udowodnienia, że dana wysokość wynagrodzenia jest zasadna spoczywa na właścicielu nieruchomości.

W dniu 7 marca 2018 roku strony niniejszego postępowania zawarły przed Sądem Rejonowym w Sieradzu ugodę zgodnie, z którą powódka ustanowiła na rzecz (...) Spółka Akcyjna służebność przesyłu na spornej nieruchomości za jednorazowym wynagrodzeniem w wysokości 30.000,00 złotych. Strona powodowa domagała się natomiast zapłaty wynagrodzenia za okres 10 lat przed wniesieniem powództwa, tj. od 15 marca 2005 roku do 15 marca 2015 roku.

W przedmiotowej sprawie poza sporem pozostawało, że przez nieruchomość, do której powódce przysługuje prawo własności, przebiegają dwie nadziemne linie energetyczne oraz usytuowane są na niej słupy energetyczne należące do pozwanej, czyli to, że pozwana korzysta z części nieruchomości powódki. Nie ulega wątpliwości w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, iż właściciel gruntu, na którym zostały usytuowane urządzenia sieciowe przedsiębiorstwa może domagać się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu w przypadku braku istnienia tytułu do korzystania z gruntu przez przedsiębiorstwo.

W sposób prawidłowy i nie budzący wątpliwości wykazane również zostało, iż powódka J. S. jest następcą prawnym i jedynym spadkobiercą zmarłego powoda J. P..

Osią sporu w niniejszej sprawie była wysokość wynagrodzenia należnego stronie powodowej, (...) Spółka Akcyjna w W. nie podważała zasadności żądań J. S., nie zgadzała się jednak z dochodzonym przez nią roszczeniem w zakresie jego wysokości. Podważała w tym zakresie ustalenia biegłych sądowych i powoływała się na zawartą w postępowaniu prowadzonym przed Sądem Rejonowym w Sieradzu pod sygnaturą akt I Ns 656/16 ugodę sądową określającą jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu w kwocie 30.000,00 złotych.

W pierwszej kolejności Sąd za zasadne uznał odnieść się do argumentu podnoszonego przez stronę pozwaną, jakoby Sąd winien mieć na względzie przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z części nieruchomości ugodę sądową zawartą między stronami w postępowaniu o ustanowienie służebności przesyłu, zgodnie z którą pozwana zobowiązana była do uiszczenia jednorazowego wynagrodzenia w wysokości 30.000,00 złotych. Strona pozwana w toku postępowania podnosiła, iż w zawartej ugodzie sądowej strony przyjęły jako podstawę do wyliczenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności powierzchnię niezbędną dla przesyłu ujętą w opinii uzupełniającej biegłego B. Z. (opinia sporządzona na potrzeby sprawy prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Sieradzu) bez tzw. stref ochronnych. Strona pozwana wywodziła z powyższego, iż brak jest podstaw aby na gruncie niniejszej sprawy przy ustalaniu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przyjąć za podstawę wyliczeń powierzchnię większą aniżeli przyjęta w ugodzie sądowej na potrzeby wyliczenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności. Pełnomocnik pozwanej podnosił nadto, iż wynagrodzenie za ustanowienie służebności powinno być ze swej istoty wyższe aniżeli wynagrodzenie za bezumowne korzystanie albowiem to pierwsze odnosi się na nieokreślony czas na przyszłość, zaś wynagrodzenie za bezumowne korzystanie ograniczone jest dziesięcioletnim terminem. Wobec powyższego przyjęcie w niniejszej sprawie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie w kwocie wyższej aniżeli wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu miałoby być nieuzasadnione. Zdaniem Sądu jednak nie sposób się z taką argumentacją zgodzić. Istotą błędu w stanowisku strony pozwanej jest przyjęcie założenia, iż ugoda zawarta między stronami w innym postępowaniu powinna stanowić na gruncie niniejszej sprawy swego rodzaju prejudykat, w ocenie Sądu jest to jednak niedopuszczalne. Ugoda stron charakteryzuje się swobodą w kształtowaniu jej treści, strony mogą autonomicznie rezygnować z części swoich żądań, nie będąc przy tym zobligowanymi do tłumaczenia się z podjętych przez siebie decyzji, motywacja ku temu może być różnoraka i niejednokrotnie nie ma bezpośredniego związku z samym roszczeniem, a na przykład sytuacją osobistą strony, której zależy na szybkim zakończeniu postępowania, nawet kosztem uzyskania mniejszego świadczenia. Sąd baczy aby zawarta ugoda nie była sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzała do obejścia prawa, Sąd może nie wyrazić zgody na zawarcie umowy również w sytuacji gdy treść ugody jest niezrozumiała lub wewnętrznie sprzeczna - stroną mogą natomiast dowolnie kształtować ugodę poruszając się w powyższych ramach. Nie sposób przyjąć zatem, iż zawarta przed Sądem Rejonowym w Sieradzu w dniu 7 marca 2018 roku ugoda między stronami jest dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy wiążąca, tak w zakresie wysokości wskazanego wynagrodzenia, jak i przyjętej za podstawę wyliczeń powierzchni gruntu. Wręcz przeciwnie, fakt zawarcia przez strony ugody, a co za tym idzie brak poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych w zakresie powierzchni gruntu niezbędnej dla ustanowienia służebności przesyłu rodzi po stronie Sądu Okręgowego rozpoznającego niniejsza sprawę konieczność poczynienia w tym zakresie autonomicznych ustaleń. Na marginesie wskazać należy, iż w sprawie, w której Sąd określa wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości bierze pod uwagę szereg wypracowanych w doktrynie i orzecznictwie okoliczności, m.in. kwotę, którą posiadacz musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie. Przy ustalaniu wynagrodzenia bierze się pod uwagę m.in. stopień ograniczenia wykonywania prawa własności, czas trwania służebności oraz wartość nieruchomości. Dokładne określenie powyższych wskazań winno być obiektywne i opierać się na specjalistycznej wiedzy, nie zaś na ustaleniach poczynionych między stronami w innymi postępowaniu i de facto odnoszącymi się do innej, samodzielnej sprawy. Dodatkowo wskazać należy, że choć strona pozwana sama powołuje się na zawartą ugodę i jej treść, to jednocześnie podważa opinię biegłej L. B. - w wariancie II, który to wariant sporządzony został na podstawie uzupełniającej opinii biegłego B. Z., która była również podstawą wyliczeń przyjętych w ugodzie. Brak jest więc de facto na gruncie niniejszej sprawy rozdźwięku, na który powołuje się strona pozwana, pomiędzy powierzchnią gruntu przyjętą w zawartej ugodzie, a powierzchnią gruntu przyjętą za podstawę wyliczenia wynagrodzenia na gruncie niniejszej sprawy.

Przy ocenie wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, za miarodajną wielkość tego wynagrodzenia Sąd przyjął ustalenia poczynione przez biegłą z zakresu szacowania nieruchomości L. B. w sporządzonym przez nią wariancie II opinii, uwzględniając, że o wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4.07.2012r. I CSK 641/11, LEX nr 1218577, wyrok SN z dnia 7.04.2000r. IV CKN 5/2000). Posiadanie służebności gruntowej, obecnie zdefiniowanej w art. 305 ¹ k.c. jako służebność przesyłu, przybiera i przybierało także w przeszłości taką postać, że nie pozbawia w zupełności faktycznego władztwa właściciela nad nieruchomością obciążoną. Z tej przyczyny nie są do końca adekwatne kryteria ustalania wysokości wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości oparte wyłącznie na układzie odpowiednich cen rynkowych właściwych dla najmu lub dzierżawy gruntu, które są właściwe wtedy, gdy wynajmujący lub wydzierżawiający zostają zupełnie pozbawieni fizycznego władztwa nad rzeczą. W ramach obiektywnych kryteriów można zastosować odpowiednie ceny rynkowe za dotychczasowe korzystanie przez przedsiębiorstwo przesyłowe z nieruchomości w zakresie służebności, których wysokość powinna uwzględniać stopień ingerencji w treść prawa własności. Jeżeli, ze względu na sposób posiadania służebności lub też ze względu na sposób posadowienia urządzeń przesyłowych, właściciel mógł i może korzystać ze swojej nieruchomości w mniej lub bardziej ograniczonym zakresie, wynagrodzenie za bezumowne korzystanie może być odpowiednio obniżone, wymaga to uwzględnienia wszystkich okoliczności sprawy, mających miejsce także w określonych przedziałach czasu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2013 roku, sygn. akt II CSK 504/12). Sąd miał więc na uwadze, że wynagrodzenie to powinno być proporcjonalne do ingerencji posiadacza w treść prawa własności powoda oraz proporcjonalne do wartości części nieruchomości o trwałym, ograniczonym sposobie korzystania. W tym zakresie miarodajną wartość dowodową posiadają w sprawach wiadomości specjalne wyrażane przez biegłych sądowych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 lutego 2013 r. I ACa 37/2013). Wskazać przy tym trzeba, że tak wypłacone świadczenie nie jest odszkodowaniem, do którego miałyby zastosowanie przepisy prawa cywilnego regulujące wysokość lub zasady ustalania roszczeń odszkodowawczych i nie ma do niego zastosowania art. 363 § 2 k.c., brak też innych przepisów stanowiących podstawę do ustalenia jego wysokości według cen z daty ustalania wynagrodzenia. Oznacza to, że co do zasady wynagrodzenie, o którym mowa w art. 224 § 2 k.c. winno być ustalane w wysokości wynikającej z cen (wysokości czynszu dzierżawnego) obowiązujących w poszczególnych okresach przyjętych do rozliczenia w niniejszej sprawie w poszczególnych latach (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 sierpnia 2013 r. I ACa 301/2013). W ocenie Sądu wysokość wynagrodzenia przyjęta przez biegłą L. B. w wariancie II sporządzonej opinii jest w odpowiednia, biegła sporządziła opinię w sposób szczegółowy i rzetelny, za podstawę wyliczeń przyjmując niekwestionowaną wcześniej opinię biegłego geodetę B. Z., który wyliczył obszar ogólnej powierzchni obszaru służebności przesyłu oraz służebności przejścia i przejazdu na 0,1438 ha. Nie ulega wątpliwości, czego nie kwestionowała żadna ze stron, iż z uwagi na posadowienie słupów oraz przechodzące linie energetyczne korzystanie z działki było w tym obszarze ograniczone. Sąd przyjął wariant II opinii biegłej, który przedstawiał wynagrodzenie bez uwzględnienia tzw. pasów ochronnych, albowiem strona powodowa, na której ciążył w tym zakresie ciężar udowodnienia, iż również w tym dodatkowym obszarze miała utrudnione korzystanie z nieruchomości, nie sprostała temu. Dodatkowo ostatecznie strona powodowa nie podważała omawianego wariantu opinii biegłej. Przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia uwzględniono przeznaczenie nieruchomości, okres dziesięciu lat bezumownego korzystania z nieruchomości, uwarunkowania urbanistyczne i geograficzne, rynek lokalny i ceny działek, powierzchnię wyłączoną ze swobodnego użytkowania.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie rozstrzygnięto po myśli art. 481 k.c. zasądzając ich płatność od dnia 30 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty. Termin powyższy wynika z żądania strony powodowej, która domagała się zasądzenia odsetek od chwili wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie (k. 200), zaś na dzień 30 czerwca 2015 roku datowana jest odpowiedź na pozew sporządzona przez pełnomocnika strony pozwanej.

Mając na uwadze powyższe oraz okoliczność, iż strona powodowa żądała kwoty 86.682,20 złotych powództwo ponad kwotę wyliczoną przez Sąd oddalono, o czym orzeczono jak w punkcie 2. wyroku.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie .art. 100 k.p.c, który stanowi, iż w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą między stronami wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powódka w toku procesu domagała się zapłaty 86.682,20 złotych, tymczasem zasądzono na jej rzecz 58.704,51 złotych, w pozostałym zakresie oddalając powództwo. Roszczenie powódki zostało zatem uwzględnione w około 65%, stosowanie do wyniku zasądzono od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 1.260,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą to kwotę składają się koszty pełnomocnika obliczone na podstawie §6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, które to rozporządzenia znajduje zastosowanie na gruncie niniejszej sprawy z uwagi na datę wytoczenia powództwa (§21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych). Od strony pozwanej na rzecz powódki zasądzono kwotę 2.340,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą to kwotę składają się koszty pełnomocnika obliczone na podstawie §6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokatów oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, które to rozporządzenia znajduje zastosowanie na gruncie niniejszej sprawy z uwagi na datę wytoczenia powództwa (§21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie).

Ponadto Sąd obciążył strony kosztami sądowymi stosując przy ustalaniu wysokości obowiązku art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Na koszty te złożyły się wynagrodzenia biegłej U. W. za wydanie w niniejszej sprawie opinii (k. 376) w kwocie 4.075,96 złotych oraz opinii uzupełniającej (k. 435) w kwocie 995,94 złote oraz biegłej L. B. za wydanie w sprawie opinii (k. 639) w kwocie 5.103,33 złote oraz opinii uzupełniającej (k. 693) w kwocie 1.115,51 złotych. Mając na uwadze wynik procesu Sąd nakazał pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa kwotę 3.951,76 złotych (11.290,74x35%), zaś od strony pozwanej kwotę 7.338,99 złotych (11.290,74x65%).