Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Sędziowie SSO Joanna Składowska

SSO Antoni Smus

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. P.

przeciwko E. P.

przy udziale interwenienta ubocznego Gminy Z.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji interwenienta ubocznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli

z dnia 5 września 2018 roku, sygnatura akt I C 710/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od interwenienta ubocznego Gminy Z. na rzecz powoda J. P. 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt Ca 428/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 5 września 2018 r., wydanym w sprawie sygn. akt I C 710/18, Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli nakazał pozwanej E. P. opróżnienie, opuszczenie i wydanie powodowi J. P. budynku mieszkalnego położonego na nieruchomości gruntowej w miejscowości (...) gmina Z. objętej księgą wieczystą (...), wyznaczając termin spełnienia świadczenia w ciągu sześciu miesięcy od uprawomocnienia się wyroku (pkt 1), przyznając pozwanej prawo do lokalu socjalnego (pkt 2) i wstrzymując wykonanie punktu 1 wyroku do czasu przedstawienia pozwanej przez Gminę Z. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

Powód jest właścicielem nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości (...), objętej księgą wieczystą (...). Nieruchomość tą powód otrzymał darowizną od rodziców w 1992 r.

Na nieruchomości tej posadowiony jest dom mieszkalny, w którym powód zamieszkiwał z pozwaną E. P. w okresie małżeństwa stron trwającego od 14 października 1989 r. do 15 maja 2013 r. Małżeństwo to zostało rozwiązane przez rozwód. W wyroku rozwodowym zasądzone zostały alimenty od powoda na rzecz pozwanej w wysokości po 400 złotych miesięcznie.

Powód od 7 lat na stałe mieszka za granicą. Obecnie zamierza jednak wrócić do kraju i zamieszkać na ww. nieruchomości. Pozwana za zgodą powoda pozostała na nieruchomości, korzystając z całego budynku mieszkalnego, nie uiszczając z tego tytułu jakichkolwiek kwot.

Pozwana od urodzenia cierpi na postępującą dystrofię mięśni, która prowadzi do zaniku mięśni. Obecnie stan zdrowia pozwanej pogorszył się na tyle, że pozwana nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować i wymaga pomocy w wykonywaniu codziennych czynności. Pozwanej udzielają pomocy siostra M. N. i siostrzenica K. J.. Po mieszkaniu pozwana porusza się za pomocą balkoniku, zaś poza domem korzysta ze specjalnego wózka inwalidzkiego zasilanego akumulatorowo. Oprócz alimentów od powoda, pozwana otrzymuje świadczenie rentowe i dodatek pielęgnacyjny w łącznej wysokości 1 093,96 złotych miesięcznie.

Jak zauważył Sąd Rejonowy, żądanie eksmisji znajduje swoją podstawę w art. 222 § 1 k.c. Pozwana nie ma samodzielnego tytułu prawnego do zajmowania lokalu, który stanowi wyłączną własność powoda. W trakcie małżeństwa stron prawa pozwanej w zakresie korzystania z budynku mieszkalnego zajmowanego wówczas przez oboje byłych małżonków, były chronione art. 28 ¹ k.r.o. Po rozwodzie pozwana korzystała z niego jedynie na podstawie stosunku prawnego zbliżonego swym charakterem do umowy użyczenia. Zgodnie z przepisem art. 365 ¹ k.c., zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu. Bez wątpienia powód, występując przeciwko pozwanej z żądaniem eksmisji złożył jej jednocześnie oświadczenie woli obejmujące wypowiedzenie umowy użyczenia. Wypowiedzenie stało się skuteczne w chwili odebrania przez pozwaną odpisu pozwu w niniejszej sprawie (art. 61 § 1 k.c.).

Sąd pierwszej instancji przyznał pozwanej prawo do lokalu socjalnego na podstawie z art. 14 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, uwzględniając dotychczasowy sposób korzystania przez pozwaną z lokalu oraz jej szczególną sytuację materialną i rodzinną. Sąd rozważył w tym względzie zastrzeżenia zgłoszone przez pełnomocnika interwenienta ubocznego Gminy Z., że obowiązek dostarczenia lokalu socjalnego stanowi znaczne obciążenie ze względu na ograniczone zasoby mieszkaniowe. Okoliczność ta nie może zdaniem Sądu Rejonowego być bezwzględnym priorytetem, zwłaszcza przy ocenie interesów interweniującej w procesie Gminy w zestawieniu z interesem słabszej pod każdym społecznym względem pozwanej.

Interwenient uboczny Gmina Z. wniosła apelację od wyroku Sądu Rejonowego, zaskarżając orzeczenie w części, tj. w zakresie pkt. 1, 2 i 3 i podnosząc następujące zarzuty:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez błędne przyjęcie, że spełnione są przesłanki do przyznania pozwanej prawa do lokalu socjalnego i eksmitowania jej z dotychczasowego miejsca zamieszkania, w sytuacji gdy nie orzeczono jeszcze o podziale majątku wspólnego małżonków;

2.  naruszenie prawa materialnego - art. 14 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego poprzez dokonanie jego błędnej wykładni i ustalenie, iż spełnione zostały przesłanki do przyznania pozwanej lokalu socjalnego w sytuacji, gdy żadna z przesłanek nie została spełniona;

3.  naruszenie art. 42, 43 i 45 k.r.o., odpowiednio stosowanych przepisów art. 1036 i nast. k.c. w zw. z art. 46 k.r.o. oraz art. 195 i nast. k.c. w zw. z art. 1035 k.c. i 46 k.r.o poprzez dokonanie ich błędnej wykładni i w konsekwencji orzeczenie o eksmisji jeszcze przed rozstrzygnięciem o sposobie podziału majątku wspólnego.

W oparciu o wskazane zarzuty, skarżąca wniosła o zmianę rozstrzygnięcia poprzez oddalenie powództwa oraz poprzez rozliczenie kosztów procesu stosownie do wyniku sprawy zweryfikowanego w toku instancji oraz o zasądzenie od powoda na rzecz interwenienta ubocznego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych, w postępowaniu przed Sądem w pierwszej i drugiej instancji.

Powód i pozwana domagali się oddalenia apelacji na koszt skarżącej.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, iż zarzucając sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału, skarżąca w zasadzie nie zakwestionowała dokonanych przez Sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych. Ustalenia te znajdują swoją podstawę w przeprowadzonych dowodach, przy braku dowodów przeciwnych, a krytyka orzeczenia zawarta w apelacji nie dotyczy ocen przeprowadzonych dowodów pod kątem zasad logiki i doświadczenia życiowego, lecz wyciągniętych z ustalonych faktów wniosków w zakresie spełnienia przesłanek z art. 222 § 1 k.c., co należy rozpatrywać w kontekście prawidłowości zastosowania prawa materialnego.

Co do zaś zarzutu naruszenia art. 42, 43 i 45 k.r.o., art. 1036 i nast. k.c. w zw. z art. 46 k.r.o. oraz art. 195 i nast. k.c. w zw. z art. 1035 k.c., podnieść trzeba, iż nieruchomość, której opuszczenia i opróżnienia przez pozwaną domagał się powód stanowiła i stanowi jego majątek osobisty, a zatem nie jest składnikiem majątku wspólnego byłych małżonków. Z tego też względu nie jest możliwe, jak twierdzi skarżąca, aby w postępowaniu o podział majątku wspólnego stron nieruchomość przypadła pozwanej. Przedmiotem podziału mogą być wyłącznie składniki majątku wspólnego. W toku właściwego postępowania pozwana może domagać się jedynie zwrotu ewentualnych nakładów poczynionych na tę nieruchomość ze wspólnego majątku, zgodnie z art. 45 §1 k.r.o. Innymi słowy, nie ma podstaw prawnych do uzyskania przez pozwaną - wbrew woli powoda - praw rzeczowych do nieruchomości, a prawa obligacyjne, jak ustalił Sad pierwszej instancji, nie istnieją.

Nie sposób zgodzić się również ze skarżącą, że w sprawie nie zostały spełnione przesłanki przyznania pozwanej prawa do lokalu socjalnego na podstawie art. 14 ust. 3 z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, zgodnie ze wskazanym przepisem, należało w tym zakresie wziąć pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez pozwaną z lokalu oraz jej szczególną sytuację materialną i rodzinną. Pozwana osiąga bardzo niewielkie dochody, a jest osobą żyjącą w jednoosobowym gospodarstwie domowym. Co najistotniejsze, jest nie tylko całkowicie niezdolna do pracy, ale wymaga stałej pomocy osób drugich. Z uwagi na charakter schorzeń, na które cierpi, jej stan zdrowia będzie się systematycznie pogarszał. Pozwana mieszkała w domu powoda od wielu lat, nie posiada żadnego majątku i nie ma możliwości zamieszkania w innym lokalu. Nie może budzić wątpliwości, biorąc pod uwagę zwiększone potrzeby pozwanej związane z chorobą, że skromne dochody, jakimi dysponuje nie pozwalają na wynajęcie mieszkania na wolnym rynku.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności, na podstawie art. 385 k.p.c., Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 i 3 oraz 107 zdanie drugie w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., zasądzając od skarżącej na rzecz powoda zwrot wynagrodzenia pełnomocnika wg stawki określonej zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800 ze zm.).