Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Sędziowie SSO Joanna Składowska

SSO Antoni Smus

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko (...) SA w W.

o odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 29 sierpnia 2018 roku, sygnatura akt I C 903/17

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powódki J. S. 1800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 442/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Łasku, w sprawie z powództwa J. S. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej
w W. o odszkodowanie, zasądził od pozwanego na rzecz powódki 38 798,53 zł
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 26 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty, wraz z kwotą 6265,64 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 1 i 3), oddalając powództwo
w pozostałej części (pkt 2).

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na ustaleniach i wnioskach, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

24 listopada 2016 r. doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzony został samochód będący własnością powódki marki V. (...) o nr rej. (...). Pojazd sprawcy kolizji był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
u pozwanego (...) S.A. w W.. Koszt przywrócenia pojazdu do stanu sprzed zdarzenia przy użyciu części o jakości O i Q przy kosztach robocizny w warsztacie niezależnym wynosi 77 359,82 zł. Pozwany uznał swą odpowiedzialność
co do zasady i decyzją z 20 grudnia 2016 r. wypłacił kwotę 38 561,28 zł tytułem odszkodowania. Powódka nie naprawiła pojazdu, sprzedała go.

Według Sądu, powództwo jest zasadne w znacznej części w oparciu o art. 34 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) i art. 361 § 1 i 2 k.c.

Podkreślono przy tym, że w celu ustalenia wysokości tego ubytku w majątku powoda Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego ds. wyceny wartości pojazdów i kosztów naprawy, który wskazał, że koszt przywrócenia pojazdu do stanu sprzed zdarzenia przy użyciu części
o jakości O i Q przy kosztach robocizny w warsztacie niezależnym wynosi 77 359,82 zł
oraz, że wobec braku danych do stwierdzenia by przed szkodą zamontowano części nieoryginalne lub używane, zasadne jest właśnie zastosowanie części o symbolu O lub Q, gdyż przyjęcie tego rodzaju części należy uznać za zasadę, a dopiero wystąpienie innych okoliczności (wiek pojazdu, zużycie itp.), których tu nie wykazano, pozwala na odstąpienie od niej.

Sąd nie uznał poglądu biegłego, iż w przypadku gdyby pojazd nie był naprawiany
to szkoda winna być rozliczona jako całkowita, gdyż owa konkluzja nie jest poparta argumentacją, bowiem poszkodowany nie musi naprawić pojazdu by domagać się odszkodowania. Jednocześnie orzecznictwo wypracowało precyzyjną definicję szkody całkowitej przy ubezpieczeniach OC i mamy z nią do czynienia wyłącznie wtedy,
gdy naprawa jest nieopłacalna. Podniesiono też, że jest ona taka wówczas, gdy jej koszt przekracza wartość pojazdu sprzed wypadku. Skoro zatem wartość pojazdu przed wypadkiem to 81 400 zł, a koszt przywrócenia stanu „przedwypadkowego” to 77 359,82 zł, to nie można mówić o szkodzie całkowitej.

Oceny co do wysokości należnego odszkodowania – zdaniem Sądu – nie zmienia także w okolicznościach sprawy fakt sprzedaży pojazdu uszkodzonego – wobec szkody częściowej wartość pozostałości nie miała wpływu na jego wysokość.

Podsumowując - Sąd przyjął, że należne odszkodowanie wynosi 77 359,82 zł
i dlatego uwzględniając wypłacone już 38 561,29 zł, powódce należy się jeszcze 38 798,53 zł, którą to kwotę zasądzono.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 359 k.c. i art. 481 k.c., wskazując, że zgodnie z art. 14 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego
lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Skoro zatem szkodę zgłoszono 25 listopada 2016 r. (niezaprzeczone twierdzenia pozwu), to istotnie pozwany był w opóźnieniu począwszy od 26 grudnia 2016 r., zwłaszcza, że decyzja z 20 grudnia 2016 r. wskazuje,
że był już wówczas możliwe przyznanie odszkodowania w pełnej wysokości.

W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu.

O koszach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat
za czynności radców prawnych, mając na uwadze że strona powodowa wygrała sprawę
w 92%.

Od wyroku Sądu Rejonowego apelację wniósł pozwany ubezpieczyciel, zaskarżając orzeczenie w części – tj. w zakresie punktu 1 wyroku zasądzającego od pozwanego na rzecz powódki ponad kwotę 13 338,71 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi
od dnia 26 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty, tj. co do kwoty 25 459,82 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty i w zakresie punktu 3 zawierającego rozstrzygnięcie o kosztach procesu i zasądzającego od pozwanego na rzecz powódki kwotę 6265,64 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, zarzucając:

- naruszenie przepisów prawa materialnego to jest art. 363 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, iż powodowi należy się odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kosztom naprawy pojazdu przy dopuszczeniu zastosowania części o jakości Q lub niższej wykonanej w warsztacie nieautoryzowanym, które biegły określił na kwotę 77 359,82 zł, podczas gdy z opinii biegłego wynika, że koszt przywrócenia pojazdu powódki do stanu sprzed szkody przy użyciu części pochodzących od producenta pojazdu niezależnie
czy naprawa jest wykonywana w (...) V. czy w warsztacie nieautoryzowanym przekracza jego wartość sprzed zdarzenia szkodowego,

- naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy
to jest art. 233 k.p.c. poprzez sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, poprzez pominięcie faktu – wbrew opinii biegłego – że dochodzone przez powódkę roszczenie o wypłatę odszkodowania obejmującego koszty przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody oparte zostało na kalkulacji kosztów naprawy przy zastosowaniu wyłącznie części oryginalnych wykonanej w warsztacie nieautoryzowanym sporządzonej przez rzeczoznawcę na zlecenie powódki i według opinii biegłego tak wyliczone koszty również są ekonomicznie nieuzasadnione bowiem przekraczają wartość pojazdu powódki sprzed szkody, a w konsekwencji naprawa pojazdu jest ekonomicznie nieuzasadniona
i powinna być wyliczona metodą szkody całkowitej, a powódka nie poniosła żadnych kosztów naprawy - sprzedała pojazd w stanie uszkodzonym.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 1 i obniżenie zasądzonego od pozwanego na rzecz powódki odszkodowania do kwoty 13 338,71 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi
od dnia 26 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty i oddalenie powództwa co do kwoty 25 459,82 zł,
a także o zmianę postanowienia o kosztach procesu zawartego w punkcie 3 wyroku
i orzeczenie o kosztach z uwzględnieniem wyniku postępowania apelacyjnego
oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew jej zarzutom Sąd Rejonowy przy wydawaniu zaskarżonego wyroku nie dopuścił się naruszenia ani prawa procesowego, ani materialnego.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do naruszenia prawa procesowego, które miało polegać na pominięciu faktu – wbrew opinii biegłego – że dochodzone przez powódkę roszczenie o wypłatę odszkodowania obejmującego koszty przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody oparte zostało na kalkulacji kosztów naprawy przy zastosowaniu wyłącznie części oryginalnych wykonanej w warsztacie nieautoryzowanym sporządzonej przez rzeczoznawcę na zlecenie powódki i według opinii biegłego tak wyliczone koszty również są ekonomicznie nieuzasadnione bowiem przekraczają wartość pojazdu powódki sprzed szkody, należy stwierdzić, że zarzut ten jest chybiony.

Wbrew twierdzeniom apelującego, biegły w swej opinii nie stwierdził jednoznacznie, że koszt naprawy pojazdu nie jest ekonomicznie uzasadniony. Wskazał tylko jako jedną z wersji kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego, naprawę przy użyciu części z logo producenta. Biegły rzeczywiście podał kwotę 82531,68 zł, która przewyższa wartość rynkową pojazdu, ale jednocześnie stwierdził,, że koszt naprawy pojazdu przy użyciu części O i Q w warsztacie niezależnym wynosi 77359,82 zł i jest to naprawa najbardziej uzasadniona. Apelujący w postępowaniu likwidacyjnym także nie miał wątpliwości, co do sposobu naprawienia szkody poprzez przywrócenie do stanu poprzedniego. Podstawowym czynnikiem obniżającym wartość odszkodowania wyliczonego przez skarżącego było zastosowanie 30% potrącenia wartości części zamiennych oraz 60% potrącenia wartości kosztów materiałów lakierniczych, co zdaniem biegłego nie znajdowało żadnego uzasadnienia. Nadto przy ustaleniu wartości części zamiennych zastosowano zamienniki najtańsze, a część z nich została w ogóle źle dobrana. Trafnie zatem Sąd Rejonowy ustalił wysokość naprawy pojazdu przy zastosowaniu części O i Q, które przywracają pojazd do stanu sprzed szkody. Brak było przy tym jakiegokolwiek uzasadnienia do potracenia wartości części czy materiałów, ponieważ nie zostało wykazane, aby na skutek naprawy doszło do bezpodstawnego wzbogacenia się powódki.

Przyjęty natomiast sposób likwidacji szkody już na etapie postępowania sądowego przez skarżącego, czyli uznanie, że nastąpiła szkoda całkowita, w zależności od tego co się bardziej pozwanemu opłaca, jest zabiegiem niedopuszczalnym. Powódka nie żądała naprawy z częściami wyłącznie z logo producenta, a tylko według części oryginalnych typu O i Q, co znajduje uzasadnienie w rozporządzeniu Rady Ministrów z 8.10.2010 r. ( Dz. U. nr 198 poz. 1315).

Trafnie także uznał Sąd Rejonowy, że stwierdzenie biegłego, zawarte w opinii iż z uwagi na brak naprawy pojazdu przez powódkę powinna być przyjęta szkoda całkowita, nie znajduje żadnego uzasadnienia prawnego.

Nie jest też słuszny zarzut naruszenia art. 363 § 1 k.c., który miałby polegać na błędnym wyliczeniu wartości szkody.

Z art. 822 § 1 k.c. wynika, że obowiązek ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej polega na zapłacie określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone przez ubezpieczonego osobom trzecim, a więc na spełnieniu świadczenia pieniężnego. W judykaturze przyjmuje się (por.m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00, OSNC 2003, Nr 1, poz. 15; postanowienie Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2006 r., III CZP 76/05, nie publ., uchwałę Sądu Najwyższego z 17 maja 2007 r., III CZP 150/06, OSNC 2007, Nr 10, poz. 144), że poszkodowany może, według swojego wyboru, żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej ustalonej zgodnie z metodą różnicy. Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 k.c. bowiem jedynie tylko w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. Powstanie roszczenia w stosunku do ubezpieczyciela o zapłacenie odszkodowania, a tym samym jego zakres odszkodowania, nie zależą od tego, czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar (por. wyroki Sądu Najwyższego z 27 czerwca 1988 r., I CR 151/88, nieopubl., i z 16 maja 2002 r., V CKN 1273/00, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2006 r., III CZP 76/05, nieopubl.).

Zastosowanie art. 822 § 1 w zw. z art. 363 § 1 k.c. oznacza, że poszkodowany nie może żądać zapłaty kosztów (hipotetycznej) restytucji w sytuacji, w której przywrócenie stanu poprzedniego byłoby niemożliwe albo też pociągało za sobą nadmierne trudności lub koszty (por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00, OSNC 2003, Nr 1, poz. 15; postanowienie Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2006 r., III CZP 76/05, nieopubl.). W takim przypadku może żądać wyrównania tego uszczerbku w jego majątku, który odpowiada wartości rzeczy zniszczonej wskutek działania sprawcy szkody. Ocena, czy koszty restytucji są nadmierne zależy od okoliczności sprawy. Na gruncie spraw dotyczących naprawy pojazdów mechanicznych ugruntowała się praktyka zakładająca, że koszt naprawy nie jest nadmierny dopóty, dopóki nie przewyższa wartości pojazdu sprzed wypadku (por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00, OSNC 2003, Nr 1, poz. 15; postanowienie Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2006 r., III CZP 76/05, nieopubl., wyrok Sądu Najwyższego II CNP 43/17LEX 2490615).

W rozpoznawanej sprawie koszt naprawy przy użyciu części oryginalnych oraz z uwzględnieniem robocizny w warsztacie niezależnym nie przekroczył wartości rynkowej pojazdu sprzed powstania szkody, a zatem koszt naprawy nie był nadmierny. Apelujący zarzucając naruszenie tego przepisu błędne znaczenie przypisywał pojęciu części oryginalnych. Jak wynika opinii biegłego części oryginalne są dwojakiego rodzaju . Oryginalne części zamienne to części tej samej jakości, co komponenty stosowane do montażu samochodu, jeśli producent zaświadczy, że zostały wyprodukowane zgonie ze specyfikacjami i standardami ustalonymi przez producenta danych pojazdów to jest części O i Q. Drugi rodzaj części zamiennych oryginlamnych to tylko części sygnowane logo producenta.

Jeszcze raz trzeba podkreślić, że zważywszy na wiek pojazdu ( 6 lat) należało przyjąć koszty naprawy według części O i Q, jak to uczynił Sąd Rejonowy. Opierał się on na całej opinii biegłego, a nie na dwóch wariantowych wnioskach z tej opinii, jak uczynił to apelujący.

Dlatego też apelacja, jako nieuzasadniona, podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. obciążając pozwanego kosztami zastępstwa procesowego poniesionymi przez powódkę, których wysokość została ustalona w oparciu o § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. ( Dz. U 1800 z poz. zm.) w sprawie opłat za czynności adwokackie.