Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 23 stycznia 2018 roku Sąd Rejonowy w Przysusze dokonał rozgraniczenia nieruchomości położonej w K., gmina K., oznaczonej jako działka ewidencyjna numer (...), dla której Sąd Rejonowy w Przysusze prowadzi księgę wieczystą numer (...) z nieruchomością położoną w K., gmina K., oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Przysusze prowadzi księgę wieczystą nr (...), w ten sposób że przebieg wspólnej granicy tych nieruchomości wyznaczył według linii przerywanej koloru zielonego oznaczonej punktami: 42-2b-5b oraz według linii ciągłej koloru różowego oznaczonej punktami: 5b-68-69-70-71, przedstawionych na mapie sporządzonej przez biegłego sądowego J. Z., wpisanej do ewidencji materiałów zasobu geodezyjnego i kartograficznego prowadzonego przez Starostę (...) w dniu 2 sierpnia 2017 roku za numerem P. (...).2017.666 oraz nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Przysusze solidarnie od K. I. i T. I. kwotę 1.752,47 złotych i solidarnie od H. B., M. B. i K. M. kwotę 3.152,47 złotych tytułem tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa kosztów postępowania. Ponadto ustalił, że wnioskodawcy i uczestnicy ponoszą pozostałe koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia:

Nieruchomość składająca się z działki nr (...) o powierzchni 0,28 ha oraz nieruchomość składająca się z działki nr (...) o powierzchni 0,09 ha została wydzielona w wyniku scalenia wsi K. wykonanego w latach 1975 - 1976 i zatwierdzonego decyzją Wojewody (...) z dnia 23 października 1976 roku nr 114/76. Nieruchomość składająca się z działki nr (...) powstała ze scalenia działek nr (...). Na działkę nr (...) w dniu 6 lutego 1976 roku został wydany dla C. P. i jego żony D. A. Własności Ziemi nr (...)451-43/183/76. C. P. działkę nr (...) nabył w 1950 roku na podstawie nieformalnej umowy kupna-sprzedaży od S. Ł.. Działka ta była zabudowana budynkami mieszkalnymi i gospodarczymi. W wyniku przeprowadzonego scalenia właścicielem działki nr (...) byli C. i D. małżonkowie P.. W dniu 3 września 1990 roku C. i D. małżonkowie P. przenieśli nieodpłatnie własność gospodarstwa rolnego, w tym własność działki nr (...), na rzecz swojej następczyni – córki M. R.. W dniu 29 września 2008 roku M. R. na podstawie umowy przeniesienia własności nieruchomości, stanowiącej wykonanie zawartej w dniu 25 lipca 2008 roku warunkowej umowy sprzedaży, przeniosła na rzecz K. i T. małż. I. własność zabudowanej działki nr (...) o powierzchni 0,28 ha położonej we wsi K. gmina K.. Nieruchomość składająca się z działki nr (...) powstała ze scalenia działki nr (...), której właścicielem była M. K. (1). Naczelnik Gminy w K. przejął na własność Skarbu Państwa w zamian za rentę gospodarstwo rolne stanowiące własność M. K. (1), w tym działkę nr (...). Po dokonanym scaleniu właścicielem działki nr (...) był Skarb Państwa – Państwowy Fundusz Ziemi. Na podstawie decyzji z dnia 23 sierpnia 1995 roku nr GG.III- (...) wydanej przez Kierownika Urzędu Rejonowego w P. współwłaścicielami z mocy samego prawa działki nr (...) stali się: S. K. i M. G. po 4/12 części oraz M. K. (2), Z. K., S. K. i W. K. po 1/12 części. W dniu 22 marca 1996 roku M. G., S. K. oraz M. K. (2) działając w imieniu własnym oraz w imieniu i na rzecz Z. K., W. K. i S. K. na podstawie zawartej umowy sprzedaży przenieśli na rzecz H. i J. małż. B. własność swoich udziałów w zabudowanej działce nr (...) o powierzchni 0,09 ha położonej we wsi K. gmina K.. (...) składające się obecnie z działek nr (...) od południa posiadają części siedliskowe zabudowane budynkami mieszkalnymi i gospodarczymi, które powstały przed II Wojną Światową. Na przedmiotowych działach istnieje dom mieszkalny bliźniak posiadający wspólny korytarz, z którego prowadziły drzwi wejściowe do każdego z domów. W latach 70-tych XX wieku małżonkowie P. wybudowali za domem w kierunku północnym przybudówkę. W 2014 roku K. i T. małżonkowie I. dostawili do przybudówki i domu budynek mieszkalny oraz zamurowali wejście do ich domu z korytarza. Na działce nr (...) za budynkiem mieszkalnym w kierunku północnym znajduje się obora. W dalszej północnej części działek nr (...) znajduje się wspólna stodoła, która jest przedzielona na dwie części. Budynki obory i stodoły również powstały przed II Wojną Światową. W latach 60-tych XX wieku za budynkiem mieszkalnym tzw. bliźniakiem została wybudowana studnia, z której korzystali wszyscy domownicy obu domów. Pomiędzy nieruchomościami w części siedliskowej nie ma żadnego ogrodzenia, czy bruzdy wyznaczających przebieg granicy, która wyznaczałaby odrębność posiadania. Granica pomiędzy działkami nr (...) przebiega według linii przerywanej koloru zielonego przez punkty 42-2b-5b i dalej według linii ciągłej koloru różowego przez punkty 5b-68-69-70-71. W ocenie Sądu Rejonowego wniosek o rozgraniczenie działek nr (...) zasługiwał na uwzględnienie co do zasady. Sporna część granicy znajdowała się w części siedliskowej obu nieruchomości, tj. od budynku stodoły dalej na południe w kierunku ul. (...). W pozostałym zakresie wnioskodawcy i uczestnicy zgodnie wskazywali na przebieg granicy, tj. przez budynek stodoły i dalej w kierunku północnym. Postępowanie sądowe w przedmiocie rozgraniczenia jest w konsekwencją nie zakończonego pomyślnie postępowania administracyjnego prowadzonego na podstawie regulacji art. 29-39 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2017 roku poz. 2101) oraz rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz (...) z dnia 14 kwietnia 1999 roku w sprawie rozgraniczenia nieruchomości (Dz. U. Nr 45, poz. 453). Przedmiotem rozpoznania przez Sąd było ustalenie przebiegu granicy pomiędzy działką należącą do wnioskodawców o(...), a działką sąsiednią należącą do uczestników postępowania o (...). Sąd rozpoznawał sprawę o rozgraniczenie w takim zakresie, w jakim została ona przekazana do Sądu. Występująca różnica w powierzchni obu nieruchomości, powstała na skutek przeprowadzonego rozgraniczenia według granicy prawnej ustalonej przez biegłego sądowego w toku postępowania i wynika z przesunięć linii granicznych w innych miejscach, na co uwagę zwrócił biegły w opinii uzupełniającej. Sąd Rejonowy ocenił, że stan faktyczny sprawy umożliwia ustalenie granic nieruchomości w oparciu o stan prawny, tj. stan jaki istniał w dacie wejścia w życie ustawy z 1971 roku o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych – w dniu 4 listopada 1971 roku. Biegły geodeta J. Z. sporządził opinię pisemną wraz z mapą do celów sądowych oraz opinię ustną uzupełniającą. Wskazał on, że faktyczny przebieg granicy spornych działek można odtworzyć na podstawie ewidencji gruntów, której podstawę ustalenia granic stanowił operat scaleniowy nr 212/4/96/78 z uwzględnieniem poprawek wynikających z dokładniejszych pomiarów. Ustalona w postępowaniu scaleniowym granica została zatwierdzona przez Wojewodę (...) decyzją z dnia 23 października 1976 roku nr 114/76. Obliczeń dokonywano w oparciu o bezpośrednie pomiary granic w nawiązaniu do odnalezionych punktów geodezyjnych z okresu scalenia, jak również istniejących w tamtym czasie budynków, które stoją po dziś dzień. Ponadto poprzednicy prawni wnioskodawców na działkę sprzed scalenia nr (...), która graniczyła z działką nr (...), obecnie (...), posiadali akt własności ziemi nr (...)451-43/183/76. Biegły w opinii ustnej uzupełniającej wskazał zaś, że granica z uwłaszczeń pozostała niezmieniona w wyniku przeprowadzonego scalenia, chociaż istnieją niewielkie różnice, które mieszczą się w granicach błędu wynikających z ówczesnej technologii pomiaru. Dotychczasowi właściciele spornych nieruchomości nie kwestionowali przyjętego w wyniku scaleniu przebiegu granic. Biegły w swojej opinii uzupełniającej zwrócił uwagę, że wskazania wnioskodawców o poprowadzenie granicy przez punkt 56 nie uzasadniają żadne okoliczności, w tym brak jakichkolwiek śladów użytkowania. Ponadto linia graniczna wnioskowana przez wnioskodawców praktycznie pokrywa się z linią biegłego przedstawiającą prawny przebieg granicy. Z kolei co do wskazań uczestników postępowania, to one również w części pokrywają się z granicą prawną odtworzoną przez biegłego, zaś rozgraniczenie nieruchomości przez środek studni, tj. punkt 11, jest sprzeczne z zagospodarowaniem nieruchomości. W okresie postępowania scaleniowego na obu nieruchomościach istniały już budynki, a więc granica nie mogła być przeprowadzona praktycznie przez środek budynku mieszkalnego stojącego na działce nr (...). Ponadto sprzeczne by to było z zeznaniami świadka M. G., która zeznała, że: „Nie było granicy, była umówiona granica, przez środek podwórka szła granica. Było przejście wspólne korytarzem i wspólny był wjazd na posesje, tak to było od pokoleń.”, z kolei wcześniej zeznała: „Była współwłaścicielką jednej działki od wschodu, nie pamiętam jaki miała ona numer. Działka dotykająca ulicy (...). Przede mną rodzice posiadali tę działkę. W 1971 r. była połowa budynku mieszkalnego całego, za nim budynek gospodarczy, szopa, a dalej była niewielka przestrzeń i stodoła.”. Powyższe dowodzi, że na działce nr (...) znajdowała się jedna połowa domu mieszkalnego, a nie więcej. Sąd Rejonowy uznał, że zasadnym jest rozgraniczenie nieruchomości nr (...) położonych we wsi K. gm. K. według odtworzonego stanu prawnego przez biegłego geodetę J. Z., tj. według linii zielonej przerywanej oznaczonej punktami 42-2b-5b, co do której przebiegu nie było sporu, a linia ta pokrywa się mniej więcej z granicą według ewidencji gruntów, następnie według linii różowej oznaczonej punktami 5b-68-69-70-71. Punkty te zostały zaznaczone na mapie zaewidencjonowanej w Starostwie Powiatowym w P. w dniu 2 sierpnia 2017 roku za nr P. (...).2017.666.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał przepis art. 153 k.c. O kosztach postępowania orzekł na podstawie art. 520 § 1 i 2 k.p.c.

Apelacje od powyższego rozstrzygnięcia wniosły H. B. i K. M..

K. M. zaskarżyła postanowienie w całości. Zarzuciła:

- naruszenie art. 153 k.c. poprzez legalizację przez Sąd budynku dobudowanego bezprawnie do starego budynku w 2014 roku, czego dowodem jest wydana w dniu 10 marca 2017 roku decyzja Wojewody (...) WI-R.78.40.36.7.2015KG, podtrzymana przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia 21 grudnia 2017 roku (...).192.2017.JOO;

- niezgodnie ze stanem prawnym wytyczenie granic przez biegłego J. Z., bowiem nowy budynek został pominięty przy wyznaczeniu granic i bezkrytycznie przyjęty przez Sąd.

Wskazując na powyższe wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

H. B. zaskarżyła powyższe postanowienie w całości. Zarzuciła:

1. naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 153 k.c.;

2. naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy:

a) art. 277 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego na dzień zawarcia umowy kupna sprzedaży nieruchomości przez uczestniczkę H. B., mające istotne znaczenie;

b) art. 232 k.p.c. poprzez pominięcie dowodów przedstawionych przez uczestników, na odparcie twierdzeń wnioskodawców;

c) art. 233 k.p.c. polegające na dowolnej ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez pominięcie map i dokumentów z księgi wieczystej nr (...) na dzień 22 marca 1996 roku – sporządzenia umowy kupna sprzedaży nieruchomości – działki nr (...), co doprowadziło do sprzeczności istotnych ustaleń Sądu ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym i ustalenie, że granica odtworzonego przez biegłego geodetę J. Z. stanu prawnego pomiędzy działkami nr (...) pokrywa się mniej więcej z granicą według ewidencji gruntów – według linii różowej oznaczonej punktami 5b-68-69-7-71 oraz przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz dowolną jego ocenę sprzeczną z zasadami wiedzy i logicznego rozumowania.

Wskazując na powyższe wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienie w ten sposób, że przebieg granicy pomiędzy nieruchomościami w nim opisanymi ustalić według linii przerywanej oznaczonej kolorem pomarańczowym punktami 5b,11,72 zaznaczonej na mapie zaewidencjonowanej w Starostwie Powiatowym w P. w dniu 2 sierpnia 2017 roku za numerem P. (...).2017.666 ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie apelacje są bezzasadne.

Orzeczenie Sądu Rejonowego odpowiada prawu, mimo częściowo błędnego uzasadnienia rozstrzygnięcia.

W pierwszej kolejności rozważeniu podlegają zawarte w apelacjach zarzuty naruszenia prawa procesowego, zmierzające do podważenia ustaleń faktycznych Sądu I instancji, ponieważ ocena zasadności naruszenia prawa materialnego może być dokonana dopiero po stwierdzeniu, że ustalenia stanowiące podstawę faktyczną zaskarżonego postanowienia dokonane zostały zgodnie z przepisami prawa procesowego.

W ocenie Sądu Okręgowego, zarzuty dotyczące naruszenia przepisów prawa procesowego nie są zasadne.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji dlatego nie ma potrzeby ich powtarzania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2008 r. CSK 240/07, Lex nr 515708).

W świetle utrwalonych poglądów judykatury podstawa apelacji oparta na zarzucie naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznana za zasadną jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa, czy też w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. skarżący musi wykazać, jakich dowodów Sąd nie ocenił, jakie fakty pominął i jaki wpływ pominięcie faktów czy dowodów miało na treść orzeczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2002 r., sygn. akt II CKW 916/00). Jeśli tylko z materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy jest zgodna z zasadami logicznego rozumowania i zasadami doświadczenia życiowego. Prawidłowo Sąd Rejonowy dał wiarę opinii biegłego geodety J. Z.. Opinia została sporządzona na podstawie dokumentacji zawartej w operatach geodezyjnych, tj.: operacie scaleniowym wsi K. nr 212/4/96/78, operacie technicznym geodety J. L. (1) z rozgraniczenia prowadzonego przez Wójta Gminy K., pomiarze własnym. Biegły dokonał pomiaru budynków i ogrodzeń znajdujących się na rozgraniczanych nieruchomościach, pomiarów znaków granicznych wskazanych przez wnioskodawców, uczestników i właścicieli gruntów sąsiednich, pomiaru zewnętrznych granic użytkowania rozgraniczanych nieruchomości, pomiaru przebiegu spornej granicy. Opinia ta została sporządzona przez geodetę uprawnionego, specjalistę w tej dziedzinie. Jest ona szczegółowa, a wnioski w niej zawarte są logiczne. Opinia ta została potwierdzona i uzupełniona na rozprawie w dniu 9 stycznia 2018 roku (k. 503-504 verte) podczas składania przez biegłego szczegółowych ustnych wyjaśnień, które rozwiały wszelkie wątpliwości co do przebiegu granicy. Biegły wskazał bowiem, że przedmiotowe nieruchomości były przedmiotem scalenia, które zostało zakończone w 1978 roku. Jest to okoliczność doniosła z punktu widzenia ustalenia granic według stanu prawnego. Działki (...) wydzielono podczas scalenia gruntów wsi K.. Granica między nieruchomościami została przyjęta i zatwierdzona podczas postępowania scaleniowego wsi K. decyzją Wojewody (...) nr 114/76 w dniu 22 października 1976 roku w sprawie zatwierdzenia projektu scalenia gruntów wsi K. i K. gmina K.. Biegły odtworzył granicę między nieruchomościami wynikającą z operatu scaleniowego nr 212/4/96/78. Na nieruchomościach istnieją graniczniki ze scalenia w punktach 42, 45, 42a, 51. Biegły stwierdził, że północna część granicy rozgraniczanych nieruchomosci od pkt 42 do punktu 2b i do punktu 5b nie jest sporna. Punkt 42 stanowi słupek graniczny umieszczony w trakcie prac scaleniowych. Punkty 68, 69, 70 i 71 biegły wyliczył na podstawie miar zawartych na szkicach w operacie scaleniowym. Z opinii biegłego wynika, że w wyniku scalenia granica z uwłaszczeń pozostała niezmieniona. Między granicą ewidencyjną a granicą ze scalenia są różnice, które mieszczą się w granicach błędu przy uwzględnieniu ówczesnej technologii pomiaru (k.440-442, k. 503 verte-504 verte). Brak jest jakichkolwiek podstaw do kwestionowania opinii biegłego J. Z.. Opinia ta, w szczególności w zakresie ustaleń dotyczących scalenia gruntów, znajduje potwierdzenie w ustaleniach biegłego geodety J. L. (2) wynikających ze sporządzonego przez tego geodetę operatu technicznego (k. 4-25), zeznaniach świadków: J. K. (1), k. 223, J. L. (2), k. 281-282.

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 277 k.p.c. przez oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego na dzień zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości przez H. B., tj. 22 marca 1996 roku, z uwzględnieniem stanu prawnego określonego na mapie nr 212/4/96/78.

Biegły J. Z. wyjaśnił, iż mapa zaewidencjonowana za nr 212/4/96/78 jest to mapa stanowiąca operat scaleniowy, na podstawie którego została sporządzona jego opinia w tej sprawie, która ustala przebieg granicy w oparciu o zatwierdzony przez Wojewodę (...) operat scaleniowy (k.505). Wynika to również z dokumentów znajdujących się w aktach księgi wieczystej nr (...) oraz aktach księgi wieczystej nr (...). Wskazać należy, iż mapa znajdująca się dokumentach księgi wieczystej nr (...), na podstawie której założono tę księgę wieczystą, a która przedstawia działkę nr ew. (...) jest to wyrys z operatu scaleniowego wpisanego do ewidencji w Urzędzie Gminy w K. za nr 212/4/96/78 (k. 5 akt Kw nr (...)Nieruchomość w granicach przedstawionych na tej mapie była przedmiotem czynności prawnej - umowy sprzedaży zawartej w dniu 22 marca 1996 roku, na podstawie której H. i J. małżonkowie B. nabyli tę nieruchomość, co wynika wprost z treści aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem J. S. za nr rep. A 1454/96 (kopia aktu notarialnego, k. 137-139). Ta sama mapa odnośnie działki nr ew. 925 stanowiła podstawę założenia księgi wieczystej Kw (...), z której na skutek umowy sprzedaży zawartej w dniu 22 marca 1996 roku wyłączono działkę nr ew. (...) i założono dla niej księgę wieczystą nr (...) (por. mapa wraz z rejestrem pomiarowym k. 4 akt Kw nr (...)Nadto wskazać należy, iż reprezentowana przez fachowego pełnomocnika uczestniczka H. B. po oddaleniu jej wniosku o uzupełnienie opinii przez biegłego geodetę nie zgłosiła zastrzeżenia do protokołu rozprawy w trybie art. 162 k.p.c. Wobec powyższego nie może się obecnie powoływać na uchybienie przepisom postępowania w tym zakresie (protokół rozprawy z dnia 9 stycznia 2018 roku, k. 505 verte-506).

Niezasadny jest zarzut pominięcia przez Sąd I instancji dowodów przedstawionych przez uczestników, tj. decyzji administracyjnych w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego, udzielenia pozwolenia na rozbudowę i zmianę konstrukcji dachu budynku mieszkalnego na działce nr ew. (...). Dokumenty w postaci postanowienia Wojewody (...) z dnia 3 marca 2017 roku, decyzji Wojewody (...) z dnia 10 marca 2017 roku (k. 453-457, 479-483), decyzji Głównego Inspektora Nadzoru budowlanego z dnia 21 grudnia 2017 roku (k. 494-496) nie mają istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy niniejszej. Nie są to dokumenty, w oparciu o które można dokonywać ustaleń co do przebiegu granicy między nieruchomościami. Wymienione wyżej decyzje zostały wydane w postępowaniu administracyjnym, którego przedmiotem była ocena kwestii związanych z zatwierdzeniem projektu budowlanego, udzielenia pozwolenia na rozbudowę i zmiany konstrukcji dachu budynku mieszkalnego na działce nr ew.(...), a nie przebieg granicy między nieruchomościami. Treść tych dokumentów w żaden sposób nie może wpływać na ustalenia Sądu w przedmiocie stanu prawnego nieruchomości co do przebiegu granicy czy też innych kryteriów uwzględnianych przy rozgraniczeniu. Z treści wymienionych dokumentów wynika jedynie, że w dniu 3 marca 2017 roku wstrzymano wykonanie decyzji Starosty (...) z dnia 27 września 2013 roku nr AB.6740.2.177.2013 zatwierdzającej projekt budowlany, udzielającej pozwolenia na rozbudowę i zmianę konstrukcji dachu budynku mieszkalnego na działce nr ew. (...), w dniu 10 marca 2017 roku Wojewoda (...) stwierdził nieważność decyzji Starosty (...) z dnia 27 września 2013 roku nr AB.6740.2.177.2013 zaś w dniu 21 grudnia 2017 roku utrzymano w mocy decyzję Wojewody (...) z dnia 10 marca 2017 roku. Podstawą materialnoprawną wydania powyższych decyzji administracyjnych były przepisy aktów prawnych regulujących proces budowlany: ustawy Prawo budowlane i rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim odpowiadać mają budynki i ich usytuowanie. Wbrew twierdzeniom skarżących, wydane w sprawie niniejszej orzeczenie w żaden sposób nie wpływa na kwestię dotyczącą procesu budowlanego na działce nr ew. (...) i legalności tego procesu budowlanego. Również okoliczność faktycznej rozbudowy budynku na działce nr (...) w 2013 roku nie wpływa w żaden sposób na stan prawny przy ustalaniu granicy między nieruchomościami.

Niezasadny jest zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 153 k.c. Mimo częściowo błędnego uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia odpowiada ono prawu, bowiem ustalona przez Sąd pierwszej instancji granica wynika ze stanu prawnego nieruchomości.

Kognicja sądu w postępowaniu rozgraniczeniowym obejmuje ustalenia przebiegu granicy według kryteriów określonych w art. 153 k.c. Jeżeli granica stała się sporna, to sąd może sięgnąć do dalszych kryteriów rozgraniczania tylko wówczas, gdy nie można ustalić stanu prawnego. Tymczasem w sprawie niniejszej stan prawny wynika z decyzji o scaleniu gruntów. Rację ma skarżąca H. B. wskazując, iż wobec scalenia gruntów, na skutek którego powstały przedmiotowe nieruchomości Sąd pierwszej instancji błędnie uznał, że decydującym w sprawie niniejszej jest stan prawny na dzień 4 listopada 1971 roku. Wbrew tej ocenie, decydującym w sprawie niniejszej jest fakt, iż działki nr ew. (...) zostały wydzielone podczas scalenia gruntów w oparciu o operat scaleniowy nr 212/4/96/78 zatwierdzony decyzją Wojewody (...) z dnia 23 października 1976 roku nr 114/96. Sąd Okręgowy podziela utrwalony w orzecznictwie pogląd prawny, zgodnie z którym po zakończeniu postępowania scaleniowego może być prowadzony spór sądowy jedynie w znaczeniu podmiotowym, tj. spór o to, kto jest właścicielem nowej działki. Nie może natomiast być takiego sporu w znaczeniu przedmiotowym, a więc czy nowa działka ma prawidłowy obszar, kształt i granice. W tym zakresie orzeczenie komasacyjne nie podlega kontroli sądu. Założeniem komasacji jest bowiem stworzenie nowej, bardziej racjonalnej konfiguracji gruntów. Powstanie nowych nieruchomosci o określonych granicach i powierzchni jest skutkiem konstytutywnym decyzji zatwierdzającej projekt scalenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2015r., III CSK 301/14, Lex nr 1712818, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1971r., II CR 94/71, OSPiKA 1972, nr 6, poz. 104). Wskazać należy, iż postępowanie scaleniowe zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1968 roku o scalaniu i wymianie gruntów (Dz.U. nr 3, poz. 13 ze zm.) kończyło się ostateczną decyzją wojewody o zatwierdzeniu projektu scalenia. Sąd jest związany tą decyzją, dopóki nie zostanie ona podważona w trybie nadzorczym (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2007 roku, III CZP 47/07, OSNC 2008, nr 3, poz.30). Zatem decydującym dla rozstrzygnięcia sprawy niniejszej jest stan prawny nieruchomości wynikający z decyzji Wojewody (...) 23 października 1976 roku nr 114/96, mocą której zatwierdzono projekt scalenia gruntów wsi K. i K. gmina K.. Granica między nieruchomościami stanowiącymi działki o nr ew. (...) ustalona w zaskarżonym postanowieniu, jak to wynika z opinii biegłego geodety uprawnionego J. Z., odpowiada granicy między tymi nieruchomościami ustalonej w zatwierdzonym decyzją Wojewody (...) operacie scaleniowym nr 212/4/96/78.

Jednocześnie podnieść należy, iż z przebiegu postępowania w sprawie niniejszej wynika, że brak jest jakichkolwiek dowodów potwierdzających przebieg spornej granicy według wersji przedstawionej przez skarżące. Według skarżących granica powinna przebiegać ukośnie przez niemal środek pomieszczeń znajdujących się w domu mieszkalnym położonym na nieruchomosci nr ew. (...) a dalej przez środek studni (mapa, k. 443). Tymczasem z zeznań świadków J. K. (1) (k. 223) i M. G. (k.407) wynika, że poprzednicy prawni wnioskodawców i uczestników korzystali każdy z budynku mieszkalnego znajdującego się na jego nieruchomości. Budynki te zostały wybudowane w tym samym czasie ok. 1920 roku i miały jedynie wspólną sień. Poprzednicy właścicieli działki nr (...) nie korzystali z innych pomieszczeń budynku znajdującego się według mapy ze scalenia gruntów na działce (...). Okoliczność ta wynika również z wyjaśnień M. B. (k.161).

Mając powyższe na uwadze należało uznać obie apelacje za pozbawione podstaw faktycznych oraz prawnych i oddalić je, o czym Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania za instancję odwoławczą orzeczono na postawie art. 520 § 2 k.p.c. wobec tego, że w postępowaniu odwoławczym interesy wnioskodawców i uczestników były sprzeczne. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika wnioskodawców ustalono na podstawie §10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 2 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015 r., poz.1800 ze zm.).

SSO J. K. SSO G. W. SSO A. G.