Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2018 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Izabela Kosińska – Szota

Protokolant: sekr. sąd. Magda Biernat

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2018 roku w Kłodzku

na rozprawie

sprawy z powództwa R. M.

przeciwko M. K.

o zapłatę 2000 zł

I.  zasądza od pozwanego M. K. na rzecz powoda R. M. kwotę 2000 zł (dwa tysiące złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 23 grudnia 2017 roku;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 947 zł tytułem kosztów procesu.

(...)

UZASADNIENIE

Powód R. M. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. K. kwoty 2 000 zł z ustawowymi odsetkami od 23 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że w dniu 17 listopada 2017 r., na podstawie zlecenia (...) S.A. dotyczącego wykonania usługi najmu, pozwany otrzymał do dyspozycji samochód marki T. (...) nr rej. (...) i zobowiązał się do odpowiedzialności cywilnej tzw. „udziału własnego” w szkodzie do wysokości 2 000 zł. Powód podał, że w dniu 22 listopada 2017 r. pozwany, kierując w/w samochodem, spowodował wypadek, w wyniku czego całkowitemu zniszczeniu uległ przód i częściowo wnętrze pojazdu. Pozwany potwierdził wyrządzoną przez siebie szkodę, zaś (...) S.A. zaliczyło uszkodzenia samochodu jako szkodę całkowitą. Mimo wezwania do zapłaty i ponagleń, pozwany nie uregulował spornej kwoty.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego przez Referendarza Sądowego w Sądzie Rejonowym w Kłodzku w dniu 14 lutego 2018 r. w sprawie o sygn. akt (...), pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W piśmie procesowym z 20 sierpnia 2018 r. pozwany podał, że nie posiada legitymacji czynnej do dochodzenia jakichkolwiek roszczeń związanych z uszkodzeniem pojazdu marki T. nr rej. (...), bowiem poszkodowanym jest wyłącznie (...) S.A. Oddział we W., które było stroną ubezpieczenia autocasco i które miało otrzymać kwotę odszkodowania. W ocenie pozwanego, niezasadne jest dochodzenie jakichkolwiek należności przez powoda, skoro nie jest on właścicielem przedmiotowego pojazdu, ponadto zapisy umowy najmu, na które powołuje się powód są niejasne i niezrozumiałe, gdyż w żaden sposób nie określają wzajemnych obowiązków stron. Dodatkowo, pozwany podniósł, że pozostawienie najemcy prawa określenia wysokości szkody, bez jakiejkolwiek korelacji z rzeczywistym rozmiarem, stanowi naruszenie praw pozwanego jako konsumenta i w związku z tym nie wywołuje żadnych skutków prawnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 listopada 2017 r. powód, prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą PHU (...), zawarł z pozwanym, na podstawie zlecenia (...) S.A., umowę najmu pojazdu marki T. (...) nr rej. (...) na okres od 17 do 27 listopada 2017 r. Pojazd został wydany najemcy w stanie nieuszkodzonym. W umowie ustalono, że w przypadku każdorazowego uszkodzenia, utraty pojazdu lub uczestnictwa w kolizji odpowiedzialność najemcy sprowadza się do tzw. „udziału własnego w szkodzie” w maksymalnej wysokości 2 000 zł. W przypadku stwierdzenia niewielkiego uszkodzenia, najemca mógł zostać obciążony mniejszą kwotą uznania wynajmującego na podstawie sporządzonej przez serwis kalkulacji naprawy.

Dowód:

- zlecenie wykonania usługi (...) - k. 5

- umowa najmu pojazdu z 17.11.2017 r. - k. 6 - 7

Wynajmowany pojazd był przedmiotem umowy leasingu operacyjnego zawartej w dniu 1 marca 2017 r. pomiędzy powodem a (...) S.A. z siedzibą w Ł. Oddziałem we W. i posiadał ubezpieczenie OC, AC w towarzystwie (...) S.A.

Dowód:

- umowa leasingu operacyjnego nr (...) z 01.03.2017 r. wraz z ogólnymi warunkami umowy i wyciągiem z warunkami ubezpieczenia - k. 67 - 69, 71 - 81

- certyfikat nr (...) - k. 70

W dniu 22 listopada 2017 r. pozwany, kierując wynajętym pojazdem marki T. (...), spowodował kolizję drogową - uderzył w przydrożne drzewo, w wyniku czego doszło do uszkodzeń uniemożliwiających dalszą eksploatację przedmiotowego pojazdu.

Dowód:

- protokół odbioru pojazdu od najemcy - k. 7

- oświadczenie pozwanego z 30.11.2017 r. - k. 8

- zdjęcie uszkodzonego pojazdu - k. 11

Pismem z dnia 30 listopada 2017 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 2 000 zł w związku z wyrządzoną szkodą w pojeździe marki T. (...) nr rej. (...). Powód powołał się na pkt 8 lit. k zawartej umowy najmu, dotyczący udziału własnego w szkodzie.

Dowód: pismo powoda z 30.11.2017 r. - k. 9

Przewidywane koszty naprawy uszkodzonego pojazdu przekroczyły 70% jego wartości rynkowej, w związku z czym (...) S.A. jako ubezpieczyciel poszkodowanego leasingodawcy (...) S.A. Oddziału we W. uznało, że doszło do szkody całkowitej.

Dowód: pismo (...) S.A. z 4.12.2017 r. - k. 12

W dniu 12 grudnia 2017 r. powód ponownie wezwał pozwanego do uregulowania sumy 2 000 zł w terminie 7 dni pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową. W rozmowie telefonicznej przeprowadzonej przez pracownika powoda, pozwany oświadczył, że nie zapłaci żądanej kwoty.

Dowód:

- ostateczne wezwanie do zapłaty z 12.12.2017 r. wraz z potwierdzeniami nadania i potwierdzeniem doręczenia - k. 14 - 19

- oświadczenie J. K. z 12.01.2018 r. - k. 20

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że w dniu 17 listopada 2017 r. doszło do zawarcia pomiędzy powodem a pozwanym umowy najmu pojazdu marki T. (...) nr rej. (...) na okres 10 dni, przy czym strony zastrzegły odpowiedzialność finansową najemcy (tzw. „udział własny w szkodzie”) do maksymalnej kwoty 2 000 zł w przypadku spowodowania przez niego uszkodzenia pojazdu, utraty pojazdu lub udziału w kolizji. W wyniku spowodowanej przez pozwanego kolizji w dniu 22 listopada 2017 r. doszło do uszkodzeń wynajmowanego pojazdu, zaś koszty naprawy przekroczyły 70%, co oznaczało szkodę całkowitą.

Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności za powstałą szkodę, niemniej zarzucał brak legitymacji czynnej powoda do dochodzenia jakichkolwiek roszczeń odszkodowawczych związanych z pojazdem marki T. (...), podnosząc, że poszkodowanym jest (...) S.A. Oddział we W. jako strona umowy ubezpieczenia autocasco zawartej z (...) S.A. Pozwany uznał nadto, że pozostawienie wynajmującemu (błędnie oznaczonego jako najemcę) prawa do ustalenia wysokości szkody bez jakiejkolwiek korelacji z rzeczywistym rozmiarem narusza jego prawa jako konsumenta i stanowi klauzulę niedozwoloną.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że powód jest czynnie legitymowany, ponieważ dochodzi roszczenia na podstawie umowy najmu pojazdu, a nie jako jego właściciel. Gdyby powód domagał się zapłaty różnicy między wypłaconym odszkodowaniem a należnym, wówczas bez odpowiedniej cesji praw z polisy ubezpieczeniowej, jako osoba nie będąca właścicielem samochodu, nie byłby czynnie legitymowany. Dochodzone pozwem roszczenie nie ma charakteru stricte odszkodowawczego, bowiem powód nie oparł swojego żądania na umowie zawartej z ubezpieczycielem (ubezpieczyciel zresztą w całości wypłacił właścicielowi pojazdu należne odszkodowanie), a na umowie najmu pojazdu z 17 listopada 2017 r., której postanowień, jak twierdzi, pozwany nie wykonał. Powoływanie się pozwanego na umowę autocasco nie znajduje w niniejszej sprawie żadnego uzasadnienia, wszak roszczenia odszkodowawcze z tego tytułu w przypadku wystąpienia szkody całkowitej przysługują wyłącznie poszkodowanemu, którym, jak wynika z pisma (...) S.A. z 04.12.2017 r. jest (...) S.A. w Ł. Oddział we W..

W ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości, iż strony skutecznie zawarły umowę najmu pojazdu oraz że pozwany przed podpisaniem zapoznał się i zaakceptował jej warunki. W treści umowy po pkt 13-ym umowy zawarte jest podpisane potwierdzenie własnoręcznym podpisem zgodności danych i akceptacja warunków umowy przez pozwanego, które dodatkowo zostało zapisane wielkimi literami. Wskazać należy w odniesieniu do sformułowania zawartego w pkt 8 lit. k umowy, że zostało ono niefortunnie zredagowane jako „udział własny najemcy w szkodzie”, bowiem jest to termin stosowany powszechnie na potrzeby odpowiedzialności ubezpieczeniowej i tzw. franszyza udziału własnego ubezpieczonego w szkodzie. Niemniej, jak wynika ze stanowiska powoda wyrażonego w piśmie procesowym z 23.10.2018 r. i całokształtu materiału dowodowego, był to zapis umowny polegający na określeniu odpowiedzialności finansowej najemcy w przypadku wyrządzenia szkody w pojeździe. W ocenie sądu zapis pkt 8 lit. K umowy najmu należy potraktować jako zastrzeżenie kary umownej. Zwrócić należy uwagę, że pkt 11 umowy najmu strony odesłały do stosowania odpowiednich przepisów prawa RP. Takim przepisem jest art. 675 § 1 in principio k.c., w myśl którego po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić rzecz w stanie niepogorszonym. Poza tym, początkowe brzmienie przepisu pkt 8 litery k umowy nawiązuje do powołanego przepisu k.c. (najemca ma obowiązek zwrócić pojazd z jego wyposażeniem, w stanie niepogorszonym poza typowe zużycie wynikające z prawidłowej eksploatacji). Bezsporne jest, że pozwany takiego pojazdu nie zwrócić, ponieważ pojazd uległ uszkodzeniu, wskutek uderzenia nim w drzewo i wystąpiła szkoda całkowita. Zgodnie z art.484 § 1 k.c. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły. Treść sformułowania przepisu pkt 8 lit k umowy najmu wskazuje, zdaniem sądu jednoznacznie, że właśnie o takie zastrzeżenie umowne chodziło. Skoro pozwany nie zwrócił pojazdu w stanie niepogorszonym, to nie wykonał umowy zgodnie z umową i z tego względu powodowi należy się kara umowna, na którą pozwany zgodził się, w wysokości 2 000 zł. Słusznie podniósł powód, że spowodowanie szkody w pojeździe wiązało się nie tylko z koniecznością zapłaty przez powoda wyższej składki ubezpieczeniowej, ale też uniemożliwiło dalsze jego wynajmowanie ze względu na zły stan pojazdu.

Rozstrzygając przedmiotową sprawę Sąd miał na względzie przepis art. 353 ¹ k.c., który stanowi, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Dokonując analizy umowy najmu pojazdu z 17 listopada 2017 r. Sąd doszedł do wniosku, że jej zapisy nie naruszają art. 353 ¹ k.c., jak również, że nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 58 k.c., wszak instytucja odpowiedzialności finansowej najemcy jest powszechnie stosowana przez podmioty trudniące się wynajmowaniem pojazdów i ma m. in. na celu zrekompensowanie ewentualnej utraty zniżek u ubezpieczyciela oraz zabezpieczenie materialne przedsiębiorcy.

W niniejszej sprawie maksymalna kwota odpowiedzialności finansowej nie była, w ocenie Sądu, wygórowana, a zasady jej ustalania i obciążania najemcy zostały sformułowane w sposób jasny i czytelny. Nie sposób podzielić zdania pozwanego, jakoby przyjęcie przez powoda górnej granicy odpowiedzialności finansowej tj. 2 000 zł naruszało prawa pozwanego z uwagi na brak korelacji pomiędzy wysokością szkody a jej rzeczywistym rozmiarem. Pozwany, wbrew regułom wynikającym z art. 6 k.c., 3 k.pc. i art.232 zd. 1 k.p.c., nie zawnioskował żadnych dowodów na ogólnikowo wskazane kwestie. W tym miejscu należy odnieść się pośrednio wiążących się z wypłaconym przez ubezpieczyciela właścicielowi pojazdu odszkodowaniem. Ze zgromadzonych w sprawie dokumentów bezsprzecznie wynika, że cena netto pojazdu marki T. (...) nr rej. (...) ustalona została pomiędzy powodem a leasingodawcą w umowie leasingu z 1 marca 2017 r. na 80 504,06 zł, natomiast wobec uszkodzeń powstałych wskutek kolizji z 22 listopada 2017 r. wartość pojazdu uległa zmniejszeniu do 35 362 zł netto. Z pisma ubezpieczyciela z 4 grudnia 2017 r. wynika nadto, że zakres powstałych uszkodzeń, co obrazuje również zdjęcie pojazdu z 27.11.2017 r. (k. 11), uzasadnia przyjęcie szkody całkowitej. W świetle powyższego, nie sposób uznać, by zachodziła konieczność miarkowania wysokości odpowiedzialności finansowej najemcy (pozwanego), skoro wyrządzona przez niego szkoda nie może zostać zakwalifikowana jako „drobna szkoda”, w myśl pkt 8 lit. k umowy najmu z 17.11.2017 r. Z tych względów, Sąd uznał żądanie powoda za zasadne i zasądził na jego rzecz dochodzoną kwotę w całości.

O odsetkach ustawowych orzeczono w oparciu o art. 481 § 1 k.c. Należy wskazać, że pismem z dnia 12 grudnia 2017 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty dochodzonej w niniejszym postępowaniu w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma. Wezwanie zostało doręczone pozwanemu w dniu 14 grudnia 2017 r., w związku z czym pozostawał on w zwłoce ze spełnieniem świadczenia od 23 grudnia 2017 r.

Uznając powództwo za zasadne, Sąd w myśl art. 98 k.p.c. zasądził również od pozwanego, poniesione przez powoda koszty w łącznej kwocie 947 zł, na które składają się: 30 zł - opłata sądowa od pozwu, 17 zł - opłata skarbowa od pełnomocnictwa i 900 zł - koszty zastępstwa procesowego ustalone w oparciu o przepis § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800).