Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Anna Bielecka-Gąszcz

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Zuchora

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2018 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa E. D. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego w G.

przeciwko D. S.

o zapłatę 3.389,03 zł

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 665,53 zł (sześćset sześćdziesiąt pięć złotych i pięćdziesiąt trzy grosze) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 361,60 zł (trzysta sześćdziesiąt jeden złotych i sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII C 1550/17

UZASADNIENIE

W dniu 10 sierpnia 2015 roku powód E. D. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny w G., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanemu D. S., w elektronicznym postępowaniu upominawczym, powództwo o zasądzenie kwoty 3.389,03 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że wierzytelność dochodzona przedmiotowym powództwem wynika z umowy o świadczenie usług z dnia 25 września 2011 roku, zawartej pomiędzy pozwanym a pierwotnym wierzycielem (...) Sp. z o.o. w W. (potem (...) S.A.). Według zapisów umowy (...) zobowiązał się do dostarczania usług dostępu do telewizji w zamian za uiszczaną przez pozwanego miesięczną opłatę abonamentową. Pozwany nie wywiązał się z warunków umowy, na skutek czego z dniem 31 maja 2014 roku umowa została rozwiązana. Na kwotę dochodzoną przedmiotowym pozwem składają się należności wynikające z niezapłaconych przez pozwanego faktur oraz noty obciążeniowej, które to wierzytelności powód nabył od pierwotnego wierzyciela na podstawie umowy cesji z dnia 20 kwietnia 2015 roku. (pozew k. 2-4)

W dniu 22 września 2015 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie wydał przeciwko pozwanemu nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, który następnie utracił moc w całości na skutek wniesienia przez pozwanego sprzeciwu, zaś sprawa została przekazana do rozpoznania tutejszemu Sądowi.

W sprzeciwie pozwany, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości. Podniósł zarzut przedawnienia roszczenia, braku legitymacji czynnej powoda i nieudowodnienia roszczenia co do zasady, jak i wysokości. Wyjaśnił, że na tym etapie postępowania nie jest w stanie zidentyfikować źródła zasądzonej zaległości, ale z całą pewnością roszczenie jest przedawnione. Podniósł, że nie zawierał z powodem ani z jakimkolwiek innym podmiotem umowy rodzącej zobowiązanie pieniężne na kwotę ponad 3.000 zł, a ewentualny wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu nie może stanowić dowodu na istnienie dochodzonej wierzytelności, tak co do zasady, jak i co do wysokości. (nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 4v, sprzeciw k. 8-9v, postanowienie k. 14v) .

Po przekazaniu sprawy z e.p.u. powód uzupełnił braki pozwu i podtrzymał powództwo w całości (pismo procesowe k. 18).

Pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie. Po doręczeniu dowodów z dokumentów – odpisu załączników do pozwu, nie zakwestionował faktu zawarcia umowy z (...), ani nie zgłosił żadnych dalszych zarzutów dotyczących wystawionych faktur VAT. (sprzeciw k. 43-49)

W odpowiedzi na sprzeciw powód podniósł, że zarzuty pozwanego są bezzasadne. Przysługująca powodowi wierzytelność wynika z umowy zawartej przez pozwanego z (...) i wystawionych przez pierwotnego wierzyciela dokumentów księgowych. Powód nabył wierzytelność na podstawie umowy cesji z dnia 20 kwietnia 2015 roku, co potwierdza wyciąg z umowy cesji wraz z wykazem wierzytelności będących przedmiotem przelewu. Nadto roszczenie nie jest przedawnione. (odpowiedź na sprzeciw k. 60-62)

Na rozprawie w dniu 21 listopada 2018 roku pełnomocnik powoda i pełnomocnik pozwanego nie stawili się, zostali prawidłowo zawiadomieni o terminie rozprawy. (protokół rozprawy k. 49-50, potwierdzenie odbioru k. 47)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 25 września 2011 roku pozwany D. S. zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę nr (...) (nr abonenta (...), nr konta wirtualnego (...)) o świadczenie usług dostępu do telewizji. W ramach umowy pozwany wybrał pakiety „informacja i rozrywka”, „kultura nauka świat”, „sport i motoryzacja”, „dzieci”, „style moda muzyka” i „hity filmowe” i usługi (...), Aktywacja T., (...) +nFilmHD + Seriale.

Na podstawie zawartej umowy (...) Spółka z o.o. w W. zobowiązana była do świadczenia na rzecz pozwanego usług polegających na udostępnianiu kodowanych programów telewizyjnych, natomiast pozwany zobowiązał się uiszczać na rzecz powoda miesięczne opłaty z tytułu świadczonych usług, w terminach i wysokości wskazanej w dokumentach płatniczych.

Umowa została zawarta na okres 15 miesięcy + miesiąc aktywacji, a następnie przedłużona na dalszy okres. Przy zawarciu umowy, pozwany potwierdził, że otrzymał, zapoznał się i zaakceptował Regulamin Świadczenia Usług przez (...), Cennik Usług świadczonych przez (...), Szczegółowe Warunki korzystania z Usługi „premiery (...), „kolekcje (...), Cennik usług „kolekcje (...), Warunki promocji „Pakiety Usług – (...) specjalne”, S. Warunki świadczenia usług (...)/Oprogramowanie T.”, Warunki (...)Oprogramowanie T. dla Abonentów, Warunki (...) F. (...), które stanowiły załącznik do umowy o świadczenie usług.

Nadto strony ustaliły w umowie, że miesięczne rachunki (dokumenty sprzedaży) za usługę telewizji n będą wysyłane na dekoder Abonenta i wyświetlane na ekranie telewizora. Więcej informacji na ten temat na stronie (...) oraz w zakładce (...) abonenta dostępne na dekoderze po jego podłączeniu do Internetu. (kserokopia umowy o świadczenie usług k. 28, okoliczności bezsporne) .

(...) Spółka z o.o. w W., zgodnie z treścią umowy, świadczyła na rzecz pozwanego usługi polegające na udostępnianiu kodowanych programów telewizyjnych, za które wystawiała faktury VAT. Pozwany nie uregulował w terminie następujących należności wynikających z wystawionych faktur VAT:

1)  kwoty 192 zł z faktury VAT nr (...) z dnia 17 lutego 2014 roku wystawionej na kwotę 194 zł (przy czym 2 zł przeksięgowano z nadpłaty 340 zł, którą abonent wpłacił 28 stycznia 2014 roku) – z terminem płatności do dnia 24 lutego 2014 roku; ustawowe odsetki od tejże kwoty naliczone od dnia 25 lutego 2014 roku do dnia 10 sierpnia 2015 roku wynoszą 30,30 zł (192 zł + 30,30 zł = 222,30 zł);

2)  kwoty 194 zł z faktury VAT nr (...) z dnia 16 marca 2014 roku – z terminem płatności do dnia 24 marca 2014 roku; ustawowe odsetki od tejże kwoty naliczone od dnia 25 marca 2014 roku do dnia 10 sierpnia 2015 roku wynoszą 28,69 zł (194 zł + 28,69 zł = 222,69 zł);

3)  kwoty 194 zł z faktury VAT nr (...) z dnia 13 kwietnia 2014 roku – z terminem płatności do dnia 21 kwietnia 2014 roku; ustawowe odsetki od tejże kwoty naliczone od dnia 25 kwietnia 2014 roku do dnia 10 sierpnia 2015 roku wynoszą 26,52 zł (194 zł + 26,52 zł = 220,54 zł).

(kserokopia dokumentu sprzedaży z rozliczeniem za luty 2014 roku k. 35-36, kserokopia dokumentu sprzedaży z rozliczeniem za marzec 2014 roku k. 37-38, kserokopia dokumentu sprzedaży z rozliczeniem za kwiecień 2014 roku k. 33-34, okoliczności bezsporne) .

Wobec niedotrzymania przez pozwanego warunków zawartej umowy o świadczenie usług – nieuiszczania miesięcznej opłaty abonamentowej, z dniem 31 maja 2014 roku umowa została rozwiązana. (okoliczności bezsporne)

W dniu 22 lipca 2014 roku powód wystawił notę obciążeniową (...) w łącznej wysokości 2.475,41 zł, w tym 1.000 zł tytułem kary za niezwrócony sprzęt oraz 1.475,41 zł tytułem kary za zerwanie warunków promocji głównej, z terminem płatności 5 sierpnia 2014 roku. (kserokopia noty obciążeniowej k. 32, okoliczności bezsporne).

W dniu 20 kwietnia 2015 roku powód zawarł z pierwotnym wierzycielem (...) S.A. w W. (wcześniej (...) Sp. z o.o.) umowę sprzedaży wierzytelności, w tym wierzytelności przysługującej przeciwko pozwanemu opisanej powyżej, w łącznej wysokości 3.055,41 zł. (kserokopia wyciągu z umowy sprzedaży wierzytelności wraz z wyciągiem z listy wierzytelności k. 63-67)

Do dnia wyrokowania pozwany nie uregulował zadłużenia dochodzonego przedmiotowym powództwem (okoliczności bezsporne).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne jedynie częściowo i zasługiwało na uwzględnienie w zakresie żądanej kwoty 665,53 zł, jako należności za świadczone usługi – w zakresie niezapłaconych faktur za luty, marzec i kwiecień 2014 roku wraz z odsetkami ustawowymi.

W rozpoznawanej sprawie powód wykazał, że pozwany zawarł z pierwotnym wierzycielem umowę o świadczenie usług, na podstawie której (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością była zobowiązana do świadczenia na rzecz pozwanego usług polegających na udostępnianiu kodowanych programów telewizyjnych, natomiast pozwany zobowiązał się uiszczać na rzecz powoda miesięczne opłaty z tytułu świadczonych usług, w terminach i wysokości wskazanej w dokumentach płatniczych. Co istotne, pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty, jeszcze na etapie elektronicznego postępowania upominawczego podniósł, że nie jest w stanie zidentyfikować źródła zasądzonej zaległości, ale z całą pewnością roszczenie jest przedawnione, nie zawierał z powodem ani z jakimkolwiek innym podmiotem umowy rodzącej zobowiązanie pieniężne na kwotę ponad 3.000 zł, a ewentualny wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu nie może stanowić dowodu na istnienie dochodzonej wierzytelności, tak co do zasady, jak i co do wysokości. Jednak po doręczeniu dowodów z dokumentów – odpisu załączników do pozwu, nie zakwestionował faktu zawarcia umowy z (...), ani nie zgłosił żadnych dalszych zarzutów dotyczących wystawionych faktur VAT, w tym nie zaprzeczył temu by dokumenty płatnicze zostały wystawione za świadczone za jego rzecz przez pierwotnego wierzyciela usługi. Należy przy tym zauważyć, że na poparcie swoich twierdzeń powód nie złożył wyciągu z ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego, który oczywiście, jak słusznie zauważył pozwany nie może stanowić dowodu na istnienie dochodzonej wierzytelności, tak co do zasady, jak i co do wysokości, ale dowody z dokumentów w postaci umowy i dokumentów finansowych, których pozwany już nie kwestionował. Z tej też przyczyny, Sąd uznał, że twierdzenia o okolicznościach faktycznych, w powyższym zakresie, zgłoszone przez powoda w pozwie nie zostały zakwestionowane przez pozwanego, a zostały potwierdzone dowodami z dokumentów. Pozwany nie twierdził przy tym aby uregulował należności za usługi świadczone w lutym, marcu i kwietniu 2014 roku.

Należało zatem przyjąć, że do dnia wyrokowania pozwany nie zapłacił w terminie należności w łącznej wysokości 665,53 zł, wynikających z trzech wystawionych przez pierwotnego wierzyciela za świadczone usługi dokumentów finansowych, w tym: kwoty 192 zł z faktury VAT nr (...), z terminem płatności do dnia 24 lutego 2014 roku oraz ustawowych odsetek od tejże kwoty naliczonych za okres od dnia 25 lutego 2014 roku do dnia 10 sierpnia 2015 roku = 30,30 zł (192 zł + 30,30 zł = 222,30 zł); kwoty 194 zł z faktury VAT nr (...), z terminem płatności do dnia 24 marca 2014 roku oraz ustawowych odsetek od tejże kwoty naliczonych od dnia 25 marca 2014 roku do dnia 10 sierpnia 2015 roku = 28,69 zł (194 zł + 28,69 zł = 222,69 zł); kwoty 194 zł z faktury VAT nr (...), z terminem płatności do dnia 21 kwietnia 2014 roku oraz ustawowych odsetek od tejże kwoty naliczonych od dnia 25 kwietnia 2014 roku do dnia 10 sierpnia 2015 roku = 26,52 zł (194 zł + 26,52 zł = 220,54 zł).

Podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia wynikającego z trzech powyższych faktur był chybiony. Termin płatności tychże faktur przypadał odpowiednio w lutym, marcu i kwietniu 2014 roku, zaś powództwo w przedmiotowej sprawie zostało wytoczone w dniu 10 sierpnia 2015 roku, zatem przed upływem 3-letniego terminu przedawnienia od daty wymagalności. Wytoczenie powództwa przerwało oczywiście bieg terminu przedawnienia, a przedawnienie w takim przypadku nie biegnie na nowo, dopóki niniejsze postępowania nie zostanie prawomocnie zakończone (art. 123 § 1 pkt 1 k.c. oraz art. 124 § 1 i 2 k.c.).

Odnosząc się do zarzutu braku legitymacji czynnej powoda należy stwierdzić, że był on także nietrafny. Powód wykazał, że nabył wierzytelność przeciwko pozwanemu od pierwotnego wierzyciela, załączając do akt sprawy wyciąg z umowy cesji wraz ze stosownym załącznikiem szczegółowo opisującym zbywaną wierzytelność. Dowody te pozwały jednoznacznie stwierdzić, iż przejście wierzytelności miało miejsce, wynikało z nich bowiem kiedy i pomiędzy jakimi stronami doszło do zawarcia umowy przelewu wierzytelności, wobec kogo wierzytelność przysługiwała, jakie było źródło jej powstania oraz jaka była wysokość zadłużenia pozwanego w dacie nabycia wierzytelności przez powoda. Sama umowa cesji została zaś zawarta w formie pisemnej, co spełniało wymóg z art. 511 k.c. Do zawarcia umowy przelewu wierzytelności nie była wymagana ani wiedza dłużnika, ani jego zgoda. Powód nie wykazał wprawdzie, że przed wytoczeniem powództwa zawiadomił pozwanego o cesji wierzytelności, jak nie ma to istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, ponieważ pozwany nie podnosił zarzutu dokonania zapłaty do rąk poprzedniego wierzyciela (por. art. 512 k.c.). Przypomnienia wymaga w tym miejscu, że zawiadomienie dłużnika o zawarciu umowy cesji nie jest warunkiem skuteczności tejże umowy, a niedochowanie powyższej powinności ma jedynie taki skutek, że spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie (art. 512 k.c.).

Podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać odsetek za czas opóźnienia, jako że zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, przy czym dłużnik jest w opóźnieniu, jeżeli nie spełnia świadczenia w określonym terminie.

Mając powyższe na względzie, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 665,53 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku zapłaty.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo, jako nieuzasadnione i nieudowodnione.

Powód dochodził przedmiotowym powództwem również kwoty 1.000 zł tytułem kary za niezwrócony sprzęt oraz 1.475,41 zł tytułem kary za zerwanie warunków promocji głównej, które to należności wynikały z wystawionej w dniu 22 lipca 2014 roku noty obciążeniowej (...).

W odniesieniu do obu nałożonych kar umownych należy stwierdzić, że roszczenie o ich zapłatę nie zostało w żaden sposób udowodnione. Powód nie załączył bowiem do akt sprawy żadnych dokumentów, z których wynikałoby uprawnienie pierwotnego wierzyciela do obciążenia pozwanego karami umownymi za niewykonanie obowiązków umownych.

Jeżeli chodzi o karę umowną „za zerwanie warunków promocji głównej” to należy podkreślić, że w przedmiotowej sprawie powód jednoznacznie stwierdził, że umowa z pozwanym została rozwiązana w związku z brakiem zapłaty należności abonamentowych. Zgodnie z treścią przepisu art. 353 ¹ k.c., strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, że ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy. Takim przepisem ograniczającym swobodę umów jest między innymi przepis art. 483 § 1 k.c. Zgodnie z jego treścią, można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Cytowany przepis, z uwagi na zawartą w nim normę prawną, jest przepisem bezwzględnie obowiązującym (ius cogens). Wskazać przy tym należy, że jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, które Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podziela, przy ocenie charakteru zastrzeżonej kary należy brać pod uwagę charakter prawny zobowiązań, które należą do essentialia negotii, a nie obowiązki pochodne (dodatkowe) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000 roku, V CKN 171/00, Lex nr 52662). W przedmiotowej sprawie, jak już wyżej wskazano, (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. zobowiązała się do świadczenia na rzecz pozwanego określonych usług, natomiast pozwany jako abonent zobowiązany była do płacenia za te usługi. Zobowiązanie pozwanego było zatem od początku zobowiązaniem stricte pieniężnym, do którego nie może mieć zastosowania przepis o karze umownej. W konsekwencji dochodzenie od pozwanego kar umownych należy uznać za niedopuszczalne zastrzeżenie umowne i jako takie – w świetle przepisu art. 58 k.c. - nieważne. Zgodnie bowiem z treścią art. 58 k.c., czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 2005 roku, V CK 90/05, Monitor Prawniczy 2005/18/874; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1966 roku, III CR 45/66, LEX nr 5962; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lipca 2005 roku, I ACa 368/05, OSAB 2005/3/3).

Jeżeli zaś chodzi o karę umowną „za niezwrócony sprzęt” to oczywiście umowa o świadczenie usług mogła przewidywać, że po jej zakończeniu abonent ma obowiązek zwrócić udostępniony mu sprzęt w określonym terminie, a w razie niewykonania obowiązku zwrotu sprzętu, abonent zostanie obciążony karą umowną. Jednak po pierwsze, w nocie obciążeniowej nie wskazano o jaki sprzęt chodzi (jaki sprzęt miał nie zostać zwrócony), po drugie, w umowie nie wskazano na jakiej zasadzie abonent korzystał ze sprzętu typu dekoder (nabył go czy został mu udostępniony przez czas trwania umowy), aż wreszcie po trzecie, powód nie złożył żadnych dokumentów, z których wynikałby obowiązek zwrotu sprzętu po rozwiązaniu umowy, termin na realizację takiego zwrotu, a także, o czym była już mowa wcześniej, nie złożył żadnych dokumentów, z których wynikałoby uprawnienie pierwotnego wierzyciela do naliczenia kary umownej i jej wysokość.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd oddalił powództwo w omawianym zakresie.

O obowiązku zwrotu kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. – w części, w której statuuje on zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów. Jej zastosowanie jest uzasadnione faktem, że żądanie powoda zostało uwzględnione jedynie częściowo.

Powód żądał zasądzenia od pozwanego kwoty 3.389,03 zł, a zasądzono kwotę 665,53 zł. Powód wygrał zatem spór w 20 %, a przegrał w 80 % - tyle też kosztów procesu winien ponieść.

Koszty poniesione przez powoda wyniosły łącznie 660 zł i obejmowały: opłatę sądową od pozwu w kwocie 43 zł, opłatę skarbową od pełnomocnictwa 17 zł oraz koszty zastępstwa radcy prawnego w kwocie 600 zł.

Koszty poniesione przez pozwanego wyniosły łącznie 617 zł i obejmowały: opłatę skarbową od pełnomocnictwa 17 zł oraz koszty zastępstwa radcy prawnego 600 zł.

Powód wygrał spór w 20 %, a przegrał w 80 %. Powód winien więc ponieść z tytułu kosztów procesu 80 % kwoty ogólnej, a pozwany 20 % tejże. Wobec faktycznego poniesienia przez strony wymienionych wyżej kwot (powód 660 zł, pozwany 617 zł), kwota 361,60 zł podlegała zasądzeniu od powoda na rzecz pozwanego (660+617=1.277 zł; 1.277 zł x 80%=1.021,60 zł – 660 = 361,60 zł).

Z tych względów, orzeczono jak w sentencji.