Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 22 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Maria Prusinowska

Protokolant: protokolant sądowy Justyna Wojciechowska

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2018 r. w Poznaniu

na rozprawie sprawy z powództwa Z. P. PESEL (...)

przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P.

- o uchylenie, stwierdzenie nieważności albo o ustalenie nieistnienia uchwał organów osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (art. 17 pkt. 4/2 kpc)

1.  Oddala powództwo.

2.  Nie obciąża powoda kosztami postępowania.

SSO Maria Prusinowska

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 lutego 2018 r. powód Z. P. wniósł o ustalenie nieważności uchwały Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. z dnia 30 maja 2017 r. wydanej przez Walne Zgromadzenie Członków Osiedla (...).

W kolejnym piśmie z dnia 22 marca 2018 r. powód rozszerzył żądanie pozwu poprzez wskazanie argumentacji przemawiającej za żądaniem ustalenia nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia Członków Osiedla (...) z dnia 30 maja 2017 r. ( k. 7 ).

W uzasadnieniu pisma z dnia 22 marca 2018 r. powód wskazał m.in., że w Spółdzielni funkcjonuje bardzo rozbudowana administracja, która zatrudnia dziesiątki pracowników i podzleceniodawców. W dalszej części wskazał na liczne nieprawidłowości w rozliczaniu opłat za ogrzewanie, ścieki itd. oraz brak reakcji organów spółdzielni na zgłaszane przez powoda nieprawidłowości.

Postanowieniem z dnia 12 marca 2018 r. Sąd Rejonowy P. (...)w P. stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Poznaniu jako rzeczowo i miejscowo właściwemu. ( k. 35 ).

W piśmie z dnia 12 kwietnia 2018 r. powód wniósł o przydzielenie mu pełnomocnika z urzędu ( k. 39 ).

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2018 r. Referendarz Sądowy w Sądzie Okręgowym w Poznaniu zwolnił powoda od kosztów sądowych w całości ( k. 53 ).

W piśmie z dnia 2 maja 2018 r. powód wniósł „zażalenie” na ww. postanowienie wskazując, iż nie został rozpoznany wniosek o przyznanie powodowi adwokata z urzędu ( k. 56 ).

Postanowieniem z dnia 25 maja 2018 r. Referendarz Sądowy w Sądzie Okręgowym w Poznaniu odmówił powodowi ustanowienia pełnomocnika z urzędu ( k. 59 ).

Dnia 28 czerwca 2018 r. powód złożył skargę na orzeczenie referendarza sądowego (k. 74 ).

Postanowieniem z dnia 16 sierpnia 2018 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu utrzymał w mocy orzeczenie Referendarza Sądowego z dnia 25 maja 2018 r. ( k. 89 ).

Pismem z dnia 1 sierpnia 2018 r. powód sprecyzował żądanie pozwu w sprawie uchylenia, stwierdzenia nieważności albo ustalenia nieistnienia uchwał (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. i wskazał, ze zaskarża następujące uchwały Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni:

- uchwała nr (...)z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P.,

- uchwała nr(...)z dnia 30 maja 2017 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania Rady Osiedla (...) z działalności Rady za okres od czerwca 2016 r. do kwietnia 2017 r.

- uchwała nr (...). z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania rocznego Zarządu z działalności Spółdzielni,

- uchwała nr (...)z dnia z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2016,

- uchwała nr (...)z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie podziału nadwyżki bilansowej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2016,

- uchwała nr (...)z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – J. M.,

- uchwała nr(...)z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – G. K.,

- uchwała nr (...)z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – M. G.,

- uchwała nr (...)w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za okres od maja 2017 r. do kwietnia 2018 r. ,

- uchwała nr (...) w sprawie przyjęcia sprawozdania Rady Osiedla (...) z działalności Rady za okres od maja 2017 r. do kwietnia 2018 r.,

- uchwała nr(...)w sprawie zatwierdzenia sprawozdania rocznego Zarządu z działalności Spółdzielni,

- uchwała nr (...)w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2017,

- uchwała nr (...)w sprawie podziału nadwyżki bilansowej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2017,

- uchwała nr(...)w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – J. M.,

- uchwała nr(...)w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – M. G..

W uzasadnieniu pisma powód wskazał, że w Spółdzielni nie dochowano należytych starań by poinformować członków Spółdzielni o terminach, na których te uchwały były podejmowane. Nadto podniósł, że polityka finansowa budzi niepokój i dlatego nie można zaakceptować sprawozdań z działalności Spółdzielni i Rady Nadzorczej oraz Zarządu. W tym miejscu powód zwrócił uwagę na rozliczenia kosztów CO, CW oraz na fakt, że do odczytów liczników nie jest dopuszczany nikt poza M. P. wskazał, że wielokrotnie zgłaszał wady i problemy rozliczeniowe, ale żaden z organów Spółdzielni na powyższe nie reagował. P. wyszczególnił również na czym, jego zdaniem polegają wady Statutu Spółdzielni ( k. 102 ).

Pozwana w piśmie z dnia 14 września 2018 r. wniosła o oddalenie powództwa w całości, a także obciążenie powoda kosztami postępowania.

W uzasadnieniu pisma pozwana wskazała, iż brak jest jakichkolwiek zarzutów merytorycznych stanowiących podstawę stwierdzenia nieistnienia bądź niezgodności z obowiązującymi przepisami uchwał podjętych na walnym zgromadzeniu członków w roku 2017. Nadto, zdaniem pozwanej, brak jest również jakichkolwiek zarzutów merytorycznych pozwalających na przyjęcie, iż podjęte uchwały naruszają postanowienia statutu bądź dobre obyczaje lub godzą w interesy spółdzielni albo mają na celu pokrzywdzenie członka Spółdzielni. Pozwana wskazała także, iż brak jest wymogów formalnych przewidzianych w art. 42 ust. 6 prawa spółdzielczego w zakresie uchylenia uchwały- złożenia pozwu w terminie 6 tygodni od daty podjęcia uchwały ( k. 135 ).

Na rozprawie w dniu 8 listopada 2018 r. powód doprecyzował, iż wnosi o ustalenie nieistnienia uchwał wskazanych w piśmie z dnia 1 sierpnia 2018 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. Z. P. jest członkiem (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P..

Okoliczność bezsporna

W dniu 30 maja 2017 r. odbyła się cześć Walnego Zgromadzenia Członków Osiedla (...) w P.. Powód był obecny na Zebraniu i brał udział w dyskusji. W tym dniu została podjęta uchwała nr (...) w sprawie przyjęcia sprawozdania Rady Osiedla (...) z działalności Rady za okres od czerwca 2016 r. do kwietnia 2017 r. W dniach 24-30 maja 2018 r. odbyło się Walne Zgromadzenie Członków (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P.. Na ww. Zgromadzeniu zostały podjęte następujące uchwały:

- uchwała nr (...) z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P.,

- uchwała nr(...) r. z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania rocznego Zarządu z działalności Spółdzielni,

- uchwała nr (...)z dnia z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2016,

- uchwała nr (...) z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie podziału nadwyżki bilansowej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2016,

- uchwała nr (...) z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – J. M.,

- uchwała nr (...) z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – G. K.,

- uchwała nr (...) z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – M. G.,

W dniach 6-12 czerwca 2018 r. odbyło się Walne Zgromadzenie Członków (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P., na którym zapadła uchwała nr (...)w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za okres od maja 2017 r. do kwietnia 2018 r., a nadto uchwała nr (...)w sprawie przyjęcia sprawozdania Rady Osiedla (...) z działalności Rady za okres od maja 2017 r. do kwietnia 2018 r. Nadto Walne Zgromadzenie podjęło w tym samym okresie:

- uchwałę nr(...)w sprawie zatwierdzenia sprawozdania rocznego Zarządu z działalności Spółdzielni,

- uchwałę nr(...)w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2017,

- uchwałę nr (...)w sprawie podziału nadwyżki bilansowej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2017,

- uchwałę nr(...)w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – J. M.,

- uchwałę nr (...)w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – M. G..

Okoliczności bezsporne

Powyższy stan faktyczny był w zasadzie bezsporny pomiędzy stronami, a nadto wynikał z przedłożonych przez strony dokumentów, których prawdziwość i moc dowodowa nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a i Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu. W związku z powyższym Sąd czynił ustalenia głównie w oparciu o dowody z dokumentów.

Nie było podstaw do kwestionowania wiarygodności zeznań powoda Z. P. były one bowiem spójne z treścią złożonych przez niego dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się bezzasadne, a zatem podlegało w całości oddaleniu.

Po ostatecznym sprecyzowaniu żądań pozwu powód domagał się ustalenia nieistnienia uchwał

- nr (...) z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P.,

- nr (...) z dnia 30 maja 2017 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania Rady Osiedla (...) z działalności Rady za okres od czerwca 2016 r. do kwietnia 2017 r.

- nr (...) r. z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania rocznego Zarządu z działalności Spółdzielni,

- nr (...) z dnia z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2016,

- nr (...) z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie podziału nadwyżki bilansowej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2016,

- nr (...)z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – J. M.,

- nr (...) z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – G. K.,

- nr (...) z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – M. G.,

- nr (...) w sprawie zatwierdzenia sprawozdania Rady Nadzorczej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za okres od maja 2017 r. do kwietnia 2018 r. ,

- nr (...) w sprawie przyjęcia sprawozdania Rady Osiedla (...) z działalności Rady za okres od maja 2017 r. do kwietnia 2018 r.,

- nr (...) w sprawie zatwierdzenia sprawozdania rocznego Zarządu z działalności Spółdzielni,

- nr (...) w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2017,

- nr (...) w sprawie podziału nadwyżki bilansowej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. za rok 2017,

- nr (...) w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – J. M.,

- nr (...) w sprawie udzielenia absolutorium członkom Zarządu – M. G..

Prawo spółdzielcze przewiduje kilka podstaw do zaskarżenia uchwał walnego zgromadzeni (zebrania przedstawicieli członków spółdzielni). Uchwały mogą być wzruszane poprzez wniesienie do sądu powództwa cywilnoprawnego o stwierdzenie nieistnienia uchwały, stwierdzenie nieważności uchwały lub o uchylenie uchwały. Uchwała jest nieważna wtedy, gdy jest sprzeczna z ustawą, co wynika bezpośrednio z art. 42 § 2 Prawa spółdzielczego. Przesłankami uzasadniającymi natomiast uchylenie uchwały jest sprzeczność jej z postanowieniami statutu, z dobrymi obyczajami, godzenie w interesy spółdzielni lub wydanie uchwały w celu pokrzywdzenia członka. (art. 42 § 3 ww. ustawy). W ustawie brak regulacji wskazującej na sytuację, kiedy uchwała jest nieistniejąca, jednakże w doktrynie i orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że uchwała nie istnieje, gdy przy jej podejmowaniu dopuszczono się naruszeń prawa o wyjątkowo rażącym charakterze, kiedy nie sposób w ogóle mówić o powzięciu uchwały i wyrażeniu stanowiska przez zgromadzenie. Zaznaczyć przy tym należy, iż żądanie stwierdzenia nieistnienia albo nieważności uchwały następuje w trybie powództwa z art. 189 k.p.c., a prawo do jego wniesienia nie zostało ograniczone żadnym terminem, tak jak to ma miejsce w przypadku powództwa o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia spółdzielni z powodu jej sprzeczność z postanowieniami statutu, z dobrymi obyczajami bądź też z uwagi na godzenie w interesy spółdzielni lub wydanie uchwały w celu pokrzywdzenia członka (art. 42 § 3 w zw. z art. Art. 42 § 6 ustawy).

Przepis art. 189 k.p.c. określa matrerialnoprawne przesłanki zasadności powództwa, w którym powód domaga się sądowego ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa (bądź też jego nieważności). Powództwo będzie oddalone przede wszystkim, jeżeli powód nie ma interesu prawnego do jego wytoczenia, ale także, jeżeli interes taki istnieje, ale twierdzenie powoda o istnieniu lub nieistnieniu stosunku prawnego okaże się bezzasadne. Interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. Istnienia interesu prawnego w ustalaniu nieistnienia (czy też nieważności) stosunku prawnego nie stanowi jedynej przesłanki decydującej o uwzględnieniu powództwa z art. 189 k.p.c. Jest on warunkiem umożliwiającym dalsze badanie w zakresie istnienia lub nieistnienia ustalanego prawa lub stosunku prawnego. W związku z powyższym powód powinien w toku postępowania udowodnić okoliczności, przemawiające za przyjęciem, że przedmiotowa uchwała została podjęta z tak rażącym naruszeniem przepisów proceduralnych, iż uzasadnia to uznanie uchwały za nieistniejącą.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy nie może budzić wątpliwości istnienie interesu prawnego po stronie powoda w żądaniu ustalenia nieistnienia zaskarżonej uchwały. Powód, jako członek pozwanej Spółdzielni, co do zasady może bowiem kwestionować zgodność z prawem podejmowanych przez organy Spółdzielni uchwał, w szczególności w tak ważkich kwestiach jak zmiana obowiązującego statutu. Pozwana zresztą nie kwestionowała interesu prawnego powoda w żądaniu ustalenia nieistnienia zaskarżonej uchwały.

Pomimo dopuszczalności żądania takiego ustalenia na podstawie art. 189 k.p.c. w zw. z art. 42 § 2 i 9 Prawa spółdzielczego roszczenie nie zasługiwało na uwzględnienie. Powód – pomimo spoczywającego na nim ciężaru dowodzenia (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.) – w toku postępowania nie zdołał bowiem wykazać okoliczności, które uzasadniałyby stwierdzenie nieistnienia przedmiotowych uchwał.

Podkreślić jeszcze raz należy, że członkowie Spółdzielni mogą żądać ustalenia nieważności uchwały, która została podjęta z naruszeniem obowiązujących przepisów prawnych (art. 42 § 2 ustawy). Niezgodność uchwały z prawem może się wyrażać zarówno w treści uchwały, jak i w wadach postępowania prowadzącego do jej wydania. Oznacza to, że członek, wytaczając powództwo na podstawie art. 42 § 2 ustawy w zw. z art. 189 k.p.c., może powoływać zarówno zarzuty o charakterze merytorycznym (odnoszące się do niezgodności treści uchwały z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa), jak i formalnym. W przypadku zaś naruszeń prawa o wyjątkowo rażącym charakterze, kiedy nie sposób w ogóle mówić o powzięciu uchwały i wyrażeniu stanowiska przez zgromadzenie - przyjmuje się, że uchwała taka nie istnieje. W orzecznictwie za nieistniejącą uznano np. uchwałę, za którą nie głosowała wymagana większość, a wynik głosowania został sfałszowany (wyrok Sądu Najwyższego z 9 października 1972 r., II CR 1712/72, OSNC 1973/7-8/135), uchwałę podjętą przez nie zwołane zgromadzenie (uchwała Sądu Najwyższego z 24 czerwca 1994 r., III CZP 81/94, OSNC 1994/12/241). Zbliżone konstrukcyjnie regulacje kodeksu handlowego były źródłem potraktowania jako nieistniejących uchwał podjętych przez osoby nie będące wspólnikami (wyrok Sądu Najwyższego z 14 kwietnia 1992 r., I CRN 38/92, OSNC 1993/3/45) czy przez zgromadzenie wspólników wadliwie zwołane (wyrok Sądu Najwyższego z 28 maja 1991, I CR 410/90, Lex nr 78218). W wyroku z dnia 12 grudnia 2008 r. (II CSK 278/08, LEX nr 520012) Sąd Najwyższy stwierdził, że o uchwale nieistniejącej wspólników (analogicznie walnego zgromadzenia spółdzielni lub zebrania przedstawicieli członków spółdzielni) można mówić wtedy, gdy uchwała została powzięta przez osoby nie będące w rzeczywistości wspólnikami, gdy w ogóle nie doszło do zwołania zgromadzenia wspólników oraz gdy brak było niezbędnego do jej podjęcia quorum lub też uchwała nie uzyskała wymaganej większości głosów.

Powód po zmianie powództwa na rozprawie w dniu 8 listopada 2018 r. wskazał na liczne nieprawidłowości w funkcjonowaniu (...) i oświadczył, że dotyczą one wszystkich uchwał. Powód oświadczył, że przy zwoływaniu Walnego Zgromadzenia lub obradowania wystąpiły nieprawidłowości, bowiem nie budzą one zaufania, gdyż na takich zebraniach bywa bardzo mała ilość członków. Przyznał, że uczestniczył w Zgromadzeniach w latach 217 i 2018, lecz miał poczucie, że nic nie może zrobić. Powód podniósł, że nie ma pewności, że każdy otrzymał zawiadomienie o terminie Walnego Zgromadzenia, lecz przyznał, że w roku 2017 i 2018 otrzymał od dozorczyni swoje zawiadomienie wraz z porządkiem obrad. Natomiast nie zachowano staranności, by informacja pojawiła się w lokalnej telewizji. Odnośnie quorum na Zgromadzeniu powód przyznał, że w Statucie Spółdzielni jest zapis, z którego wynika, że niezależnie od ilości osób obecnych na Zgromadzeniu każde Walne Zgromadzenie jest ważne. Powód zeznał, że uchwały, których ustalenia nieistnienia się domaga znajdowały się w porządku obrad Zgromadzenia i zostały podjęte w drodze głosowania. Natomiast frekwencja na Zgromadzeniu była niewielka. Powód oświadczył, że treść uchwał jest dla niego zrozumiała.

Należy wskazać, że powód w żaden sposób nie wykazał zasadności swoich zarzutów, które mogłyby doprowadzić do ustalenia nieistnienia uchwał wyżej powołanych. Powód nie wykazał na czym miałyby polegać nieprawidłowości przy zwoływaniu Walnego Zgromadzenia lub zawiadamianiu członków o terminie Zgromadzenia. Na tę okoliczność powód nie zaoferował żadnych wniosków dowodowych, co więcej sam przyznał, że otrzymał zawiadomienie o terminie i porządku Walnego Zgromadzenia od dozorcy budynku. Powód nie sugerował, ze wynik głosowania nad uchwałami został sfałszowany. Okoliczność, że na Zgromadzeniach jest niewielka frekwencja, a członkowie Spółdzielni w nich nie uczestniczą i nie interesują się ich przebiegiem nie świadczy o tym, że uchwały na nich podjęte są wadliwe lub nie istnieją.

Jak już wyżej wskazano, powód na końcowym etapie postępowania zmienił powództwo w ten sposób, że zamiast pierwotnego żądania uchylenia zaskarżonych uchwał i stwierdzenia ich nieważności wniósł o ustalenie jej nieistnienia lub nieważności. Wobec powyższego podkreślić trzeba, że wystąpienie z żądaniem ustalenia nieistnienia lub nieważności uchwały w miejsce żądania o uchylenia tej uchwały stanowi przedmiotową zmianę powództwa (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 23 stycznia 2007 r., I A.Ca. 1717/06, LEX nr 307309). W doktrynie i orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że zmiana powództwa polegająca na wystąpieniu z nowym roszczeniem zamiast pierwotnego zawiera w sobie dorozumiane cofnięcie pozwu w zakresie pierwotnie zgłoszonego żądania. Dlatego jej skuteczność po rozpoczęciu rozprawy jest uzależniona od zgody pozwanego albo musi być połączona ze zrzeczeniem się roszczenia. W orzeczeniu z dnia 15 października 1953 r., I C 3178/52 (OSN 1954 nr III, poz. 69) Sąd Najwyższy stwierdził, że uzależnienie od zgody sądu cofnięcia pozwu, zrzeczenia się roszczenia lub jego ograniczenie nie może być obchodzone poprzez instytucję zmiany powództwa (por. też orzeczenie z dnia 17 października 1945 r., C.III. 701/45, OSN 1945 nr 1, poz. 20; PiP 1946 nr 5-6, s. 193 z glosą M. Lisiewskiego). W uzasadnieniu uchwały z dnia 13 kwietnia 1988 r., III CZP 24/88 (OSNCP 1989 nr 9, poz. 138), Sąd Najwyższy wywiódł, że skoro po dokonanej przez powodów zmianie powództwa nie podtrzymywali oni dalej pierwotnego żądania o zapłatę to tego rodzaju zmiana zawiera w sobie rezygnację z roszczenia pierwotnie dochodzonego, co jest równoznaczne z cofnięciem pozwu w tym zakresie w rozumieniu art. 203 k.p.c. Pozew cofnięty wprawdzie nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, ale by to cofnięcie było skuteczne, pozwany powinien udzielić na to zgody (por. też uzasadnienie uchwały SN z dnia 5.05.2009 r., I PZP 1/09). W niniejszej sprawie pełnomocnik strony pozwanej na tej samej rozprawie nie sprzeciwił się zmianie żądania, ani cofnięciu powództwa w pierwotnej treści. Skoro więc pierwotne żądanie pozwu został cofnięte przez powoda, wobec powyższego Sąd był zwolniony z merytorycznego ustosunkowania się do podniesionych na ich poparcie zarzutów, w tym dotyczących rzekomej sprzeczności tych uchwał z obowiązującymi przepisami Prawa spółdzielczego (zarzuty merytoryczne). Jak przyjmuje się w orzecznictwie, z żądaniem ustalenia na podstawie art. 42 § 2 Prawo spółdzielczego nieważności uchwały walnego zgromadzenia spółdzielni jest integralnie powiązane wskazanie bezwzględnie obowiązującego przepisu ustawy, z którym koliduje kwestionowana uchwała (por. wyrok SN z dnia 9 lutego 2011 r., V CSK 239/10, LEX nr 1102882). Powód po zmianie powództwa i dorozumianym cofnięciu pierwotnego żądania pozwu nie podtrzymał zarzutów formalnych i merytorycznych zgłoszonych na poparcie roszczenia pierwotnego, a zatem nie mogły one być przedmiotem rozpoznania Sądu.

Mając powyższe na względzie Sąd w pkt 1 wyroku oddalił powództwo o stwierdzenie nieistnienia uchwał wymienionych w piśmie z dnia 1 sierpnia 2018 r.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. Wskazać należy, że ocena sądu, czy zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, o którym mowa w art. 102 KPC, ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem sądu oraz oceną okoliczności rozpoznawanej sprawy. Powód przegrał spór w całości, jednakże Sąd uznał, ze powodowi towarzyszyło subiektywne przekonanie o słuszności swojego stanowiska. Powód bowiem ma liczne zastrzeżenia do funkcjonowania pozwanej Spółdzielni, a ich źródła upatruje w wydawanych przez jej organy uchwałach. Ponadto wskazać należy, że sytuacja materialna powoda jest obecnie trudna, bowiem powód ma 80 lat, utrzymuje się wyłącznie z emerytury i zasiłku pielęgnacyjnego, a większość środków przeznacza na zakup leków i leczenie. W związku z tym, zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, który warunkuje nie obciążanie powoda kosztami postępowania w postaci kosztów zastępstwa procesowego pozwanej.

SSO Maria Prusinowska