Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2018 roku

Sąd Rejonowy w Świdnicy IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący: SSR Magdalena Piątkowska

Protokolant : Karolina Nowicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 września 2018 roku w Ś.

sprawy z odwołania P. Ś. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

w sprawie (...) - (...) z dnia 04.07.2018 roku

o zasiłek chorobowy

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. w sprawie (...) - (...) z dnia 04.07.2018 roku

w ten sposób, iż przyznaje powódce P. Ś. (2) prawo do zasiłku chorobowego za okresy wskazane w zaskarżonej decyzji i nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu pobranego zasiłku chorobowego opisanego w zaskarżonej decyzji.

UZASADNIENIE

Powódka P. Ś. (2) wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału we W. z dnia 4 lipca 2018 roku, odmawiającej jej prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 29.10.2016 roku do 19.11.2016r. , 23.11.2016 roku do 12.12.2016 roku i 19.12.2016 roku do 31.12.2016 roku oraz zobowiązującej powódkę do zwrotu zasiłku chorobowego z funduszu chorobowego za w/w okres. W uzasadnieniu powódka wskazała, iż organ rentowy błędnie przyjął, iż w trakcie zwolnienia lekarskiego wykonywała pracę zarobkową. Jak wskazała miała podpisaną umowę zlecenia z (...) Polska sp. zo.o. od września 2016 roku i jako leader- niezależnie od podejmowanych działań bądź całkowitej bierności otrzymywała 3% wartości sprzedaży towarów grupy. Zamówień dokonywała na potrzeby domowe, a grupę, aby zapobiec jej likwidacji, oddała pod opiekę innej leaderce.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu powołano podstawę prawną decyzji, podnosząc, iż powódka w czasie orzeczonej niezdolności do pracy świadczyła pracę zarobkową na podstawie umowy zlecenia w (...) Sp. z o.o. w W. - uczestniczyła w szkoleniach, zamianowała konsultantkę oraz dokonywała zamówień.

W toku postępowania Sąd ustalił

następujący stan faktyczny:

Powódka P. Ś. (2) była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w (...) Spółka Sp. z o.o. z/s w (...); pracę wykonywała w B.. Od dnia 27 września.2016 r łączyła ją również umowa zlecenia z (...) Sp. z o.o. w W., na mocy której powódka była skierowana do świadczenia usług na rzecz (...) Sp. z o.o. polegającej na organizacji i koordynacji przebiegu sprzedaży produktów.

W okresie od dnia 29.10.2016 roku do 19.11.2016r. , 23.11.2016 roku do 12.12.2016 roku i 19.12.2016 roku do 31.12.2016 roku powódka miała orzeczoną niezdolność do pracy i wypłacono jej zasiłek chorobowy. Niezdolność spowodowana była zagrożoną ciążą i zwolnienia lekarskie służyły jej podtrzymaniu.

/bezsporne/

Powódka w spornym okresie, kiedy pobierała zasiłek chorobowy, skupiona była na oszczędnym trybie życia i opieką nad pięcioletnim dzieckiem. Nie wykonywała osobiście czynności konsultantki i lidera związanych z zawartą umową zlecenia. Grupę przekazała pod opiekę innej osoby- M. K.. W czasie choroby powódka nie prowadziła osobiście sprzedaży kosmetyków, zamawiała kosmetyki tylko na swój użytek z racji tego, że nie wychodziła z domu, nie mogła robić zakupów i dźwigać, a zamówione kosmetyki, w tym prezenty świąteczne dla najbliższych, dostarczono jej do domu.

Powódka nie miała wpływu na to, że pod jej nazwisko trafiają konsultantki zgłaszające chęć współpracy przez Internet, czy że podpisano pod jej nazwisko osobę, którą odesłała do siedziby biura celem dokonania zamówienia, jak również na to, że 3% zysku grupy trafia na jej konto jako prowizja.

W okresie zwolnienia lekarskiego powódka otrzymała kwotę 200 zł. za czynności związane z założeniem grupy jeszcze przed okresem zasiłku chorobowego( jedynie wypłata środków nastąpiła już w trakcie trwania zasiłku), zaś jako prowizję za pracę grupy otrzymała 30 zł. i 41,16 zł.

Dowód: zeznania świadka M. K. , zeznania powódki e-protokół k.31

W tak ustalonym stanie faktycznym

Sąd zważył:

Odwołanie podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 84 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 roku, poz. 1778) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11.

Zgodnie zaś z art. 84 ust 2 powyżej cytowanej ustawy za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważane są:

1) świadczenia, które zostały wypłacone pomimo zaistnienia okoliczności powodujących:

a) ustanie prawa do świadczeń,

b) wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części,

jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Przepis ten, ustanawiając obowiązek zwrotu świadczenia przez osobę, która pobrała nienależne świadczenie, wskazuje istotną cechę nienależnie pobranego świadczenia w ujęciu u.s.u.s, tj. świadomość (złą wiarę) osoby pobierającej świadczenie co do nieprzysługiwania tego świadczenia w całości lub w części od początku albo w następstwie później zaszłych zdarzeń. Obowiązek zwrotu świadczenia obciąża więc tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, mając świadomość jego nienależności. Dotyczy to zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach dotyczących braku prawa do pobierania świadczenia (art. 84 ust. 2 pkt 1 u.s.u.s.), jak i osoby, która uzyskała świadczenie na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu wypłacającego świadczenie (art. 84 ust. 2 pkt 2 u.s.u.s.). Świadomość nienależności świadczenia może mieć źródło w pouczeniu udzielonym przez organ rentowy co do okoliczności powodujących konieczność zwrotu świadczenia bądź też może wynikać z zawinionego działania osoby, która spowodowała wypłatę świadczeń.

W orzecznictwie sądowym, dotyczącym problematyki zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, ugruntowany jest pogląd o możliwości domagania się przez organ rentowy zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tylko wówczas, gdy ubezpieczonemu można przypisać złą wolę, przy czym dla ustalenia obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, decydujące znacznie ma świadomość i zamiar ubezpieczonego, który pobrał świadczenie w złej wierze.

W niniejszej sprawie nie można uznać, by powódka pobrała świadczenie w złej wierze albowiem nie zostały spełnione przesłanki z art. 84 ust. 2 powołanej ustawy z dnia 13 października 1998 roku. W tym miejscu wskazać należy, że pouczenie osoby pobierającej świadczenie o okolicznościach powodujących ustanie prawa do świadczenia albo wstrzymania wypłaty świadczenia w całości lub części ma doniosły charakter z uwagi na fakt, iż przesądza o świadomości ubezpieczonego pobrania świadczenia bez podstawy prawnej. Powinno ono zawierać informację o okolicznościach, których wystąpienie spowoduje brak prawa do świadczenia lub wstrzymanie jego wypłaty w całości lub części oraz zobowiązanie powiadomienia organu rentowego o zajściu ww. okoliczności. Obowiązek udzielenia pouczenia obciąża organ rentowy, który w przypadku sporu zobowiązany jest do wykazania skutecznego doręczenia prawidłowego pouczenia adresatowi. W przypadku braku potwierdzenia doręczenia przesyłki zawierającej stosowne pouczenie organ rentowy skuteczność doręczenia może wykazywać innymi dowodami.

Strona pozwana nie wykazała natomiast, aby powódka pouczona została o braku prawa do pobierania świadczeń, bowiem w aktach organu rentowego brak jest jakiejkolwiek decyzji zawierającej pouczenie, z którego wynikałoby kiedy i w jakich okolicznościach następuje zwrot nienależnie pobranych świadczeń.

Abstrahując od powyższego zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki art. 17 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W tym miejscu wskazać należy, że pracą zarobkową, o której mowa w art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach, jest każda aktywność ludzka, niezależnie od stosunku prawnego, w ramach której jest realizowana, skutkująca uzyskaniem dochodu.

Z zeznań powódki wynika, że na podstawie umowy zlecenia była tzw. liderem, gdzie kierowała zespołem konsultantek; natomiast w czasie choroby powódki główne czynności w zakresie dystrybucji kosmetyków podejmowała działająca w zastępstwie powódki liderka M. K.. Powódka zaś nie wykonywała osobiście żadnych czynności służących zarobkowi. Nie można uznać, że skoro w okresie pobierania zasiłku powódkę łączyła z (...) Sp. z o.o. w W. umowa zlecenia - to automatycznie pobrany przez powódkę zasiłek jest nienależnym. Dla spełnienia przesłanki pobrania niezależnego zasiłku nie wystarczy trwanie umowy cywilnoprawnej z konkretnym podmiotem, lecz niezbędnym jest faktyczne wykonywanie przez ubezpieczonego pracy zarobkowej, a więc podejmowanie czynności, które dodatkowo są sprzeczne z celem zwolnienia. Powódka zaś – jak wynika z zeznań powódki i świadka nie wykonywała żadnych czynności związanych z pracą, w tym zarobkowych. Kwota 200 zł, która wpłynęła na konto powódki w okresie zasiłku była wynagrodzeniem za okres, kiedy powódka nie była jeszcze niezdolna do pracy, zaś kwoty 30 i 41,16 zł. były wynikiem pracy grupy, nie powódki.

W tym kontekście na uwagę zasługuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 25 II 2014r (SK 18/13, cyt. za LEX) w którym wskazano, że art. 17 ustawy z 25 VI 1999ro świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w zakresie w jakim stanowi podstawę do utraty prawa do zasiłku chorobowego ubezpieczonego, który wykonywał prace zarobkową, uzyskując wynagrodzenia przekraczające minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę, jest zgodny z art. 67 ust. 1 w zw. z art. 64 ust. 1 i 2, art. 31 ust 3 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. W uzasadnieniu Trybunał podkreślił, że ustawodawca przewidział, że osoby, które są w stanie samodzielnie zarobkować pomimo pozostawania na zwolnieniu lekarskim, nie są w ogóle objęte zakresem prawa do zabezpieczania społecznego, a także, że przesłanką realizacji tego prawa jest brak środków utrzymania obywateli niezdolnych do pracy ze względu na chorobę.

W niniejszej sprawie nie można uznać, że wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia, gdzie powódka jako konsultantka firmy kosmetycznej uzyskała łącznie 71,16 zł. stanowi zabezpieczenie środków utrzymania powódki.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, iż brak było materialnej podstawy odmowy powódce prawa do zasiłku chorobowego, jak również żądania zwrotu wypłaconego świadczenia i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję.