Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2018 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa R. D.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 8 marca 2018 r., sygn. akt X C 4340/17,

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z instancję odwoławczą.

Mirosław Wieczorkiewicz Jacek Barczewski Agnieszka Żegarska

Sygn. akt IX Ca 978/18

UZASADNIENIE

Powód R. D. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. kwoty 5.006,15 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że wspólnie z partnerką – K. K. (1), zawarli umowę o imprezę turystyczną z pozwanym za pośrednictwem C. P. (...) w O.. Impreza obejmowała m.in. wyjazd na Teneryfę w terminie od dnia 26 czerwca 2017 roku do dnia 7 lipca 2017 roku oraz zakwaterowanie w Hotelu (...), którego standard według umowy był czterogwiazdkowy i w wariancie wyżywienia all – inclusive. Po przybyciu na miejsce powód dostrzegł liczne uchybienia w organizacji imprezy turystycznej, szczególnie w zakresie warunków panujących w przedmiotowym hotelu, które nie odpowiadały standardowi czterogwiazdkowego hotelu. Powód chcąc spędzić urlop w warunkach odpowiadających założeniom umowy, z własnych środków wynajął pokój w innym hotelu, którego warunki odpowiadały czterogwiazdkowemu standardowi. Do czasu zmiany zakwaterowania, powód narażony był na niewygodę związaną ze złymi warunkami panującymi w hotelu, brak możliwości korzystania z zaplanowanych atrakcji oraz wykupionego wyżywienia w formie all - inclusive. Wobec powyższego odpowiedzialność pozwanego za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych obejmuje szkodę majątkową i niemajątkową zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 187, dalej: Ustawa). Dlatego kwota dochodzona pozwem wyliczona została w następujący sposób:

- 4.378,89 zł – 1.035,20 euro po kursie 4,23 zł ( na dzień 28 czerwca 2017 roku wg. NBP) – koszt wynajęcia pokoju w hotelu na czas urlopu o standardzie czterech gwiazdek;

- 127,26 zł – prowizja pobrana z rachunku powoda przez bank (...) za przewalutowanie ze złotego na euro przy płatności kartą;

- 500 zł - zadośćuczynienie za zmarnowany urlop.

Razem: 5.006,15 zł.

Pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana podtrzymała przedstawione powodowi stanowisko w sprawie, w toku postępowania reklamacyjnego, w którym uznał, iż hotel oprócz drobnych niedociągnięć natury estetycznej, nie posiadał jakichkolwiek wad. Nie oferował również zbyt skromnych czy monotonnych posiłków. Wobec tego samowolna decyzja powoda o zmianie miejsca zakwaterowania i poniesienia w związku z tym określonego wydatku, w żaden sposób nie wpływa na zakres odpowiedzialności pozwanego. Nadto twierdzenie powoda o rzekomym zmarnowaniu urlopu jest sprzeczne z całokształtem jego wywodu, gdyż sam powód zmienił miejsce zakwaterowania, w celu realizacji wypoczynku na lepszym poziomie, a jeśli w nowym miejscu zakwaterowania nie wypoczął należycie, to pozwany nie może za to odpowiadać.

Wyrokiem z dnia 8 marca 2018 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie w punkcie I zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.006,15 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 sierpnia 2017r. do dnia zapłaty, zaś w punkcie II zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.068 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd ten ustalił, że powód wspólnie z partnerką – K. K. (1) zawarli umowę o imprezę turystyczną z pozwanym za pośrednictwem C. P. (...) w O.. Impreza obejmowała m.in. wyjazd na Teneryfę w terminie od 26 czerwca 2017 roku do 7 lipca 2017 roku i zakwaterowanie w Hotelu (...), którego standard według umowy był czterogwiazdkowy i w wariacie wyżywienia all – inclusive. Po dotarciu powoda i jego partnerki do miejsca zakwaterowania tj. hotelu (...) okazało się, że warunki panujące w tym hotelu nie opowiadają standardom przewidzianym w hotelach zaliczanych do czterogwiazdkowej kategorii. Powód i jego partnerka natknęli się na karaluchy biegające po podłodze w holu hotelu. Podłogi oraz ściany na korytarzu prowadzącym do pokoju były brudne. Umeblowanie w pokoju, który przydzielono powodowi i jego partnerce było wyeksploatowane ponad normę. Łóżka były wytarte i zniszczone. Nadto sypał się tynk z sufitu, w łazience odpadały fragmenty fugi, zaś drzwi do tego pomieszczenia były odrapane i zawilgocone oraz nosiły ślady pleśni. W łóżku brakowało pościeli – znajdowało się na nim jedynie prześcieradło i stary koc, którego czystość budziła wątpliwość. Ponadto wybór posiłków w hotelu był ograniczony, zaś same posiłki były wątpliwej jakości. Zbyt uboga obsługa kelnerska nie była w stanie nadążyć z obsługą gości. Powód zastrzeżenia co do warunków panujących w hotelu zgłosił obecnej na miejscu przedstawicielce pozwanego – K. K. (2), która ignorując pierwotne prośby o zmianę hotelu, nawet za dopłatą, ostatecznie poinformowała o braku wolnych miejsc w jakimkolwiek hotelu w całym regionie. Aby spędzić urlop zgodnie z założeniami i umową, w hotelu o standardzie odpowiadającym czterem gwiazdkom, powód we własnym zakresie i z własnych środków wynajął pokój w innym hotelu, którego warunki odpowiadały czterogwiazdkowemu standardowi tj. w hotelu (...).

Z ustaleń Sądu wynika, że powód złożył pozwanej pismo „reklamacja”, w którym domagał się zwrotu poniesionych kosztów, w związku z wynajęciem pokoju w innym hotelu. Następnie powód wystosował do pozwanej zgłoszenie reklamacyjne, w którym wskazał swoje zastrzeżenia co do sposobu organizacji wycieczki, domagając się zadośćuczynienia za zmarnowany urlop. W odpowiedzi pozwany poinformował, iż hotel posiada cztery gwiazdki, zgodnie z przepisami prawa hiszpańskiego, a opinia dotycząca warunków zakwaterowania jest jedynie subiektywna. Nadto pozwany zaprzeczył aby hotel był brudny, nosił ślady pleśni, czy by obecne w nim były karaluchy.

Na skutek powyższego powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 5.006,15 zł, na którą składają się kwoty:

- 4.378,89 zł – 1.035,20 euro po kursie 4,23 zł ( na dzień 28 czerwca 2017 roku wg. NBP) – koszt wynajęcia pokoju w hotelu na czas urlopu o standardzie czterech gwiazdek;

- 127,26 zł – prowizja pobrana z rachunku powoda przez bank (...) za przewalutowanie ze złotego na euro przy płatności kartą;

- 500 zł - zadośćuczynienie za zmarnowany urlop.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd I instancji uznał, że roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Zdaniem Sądu powód wykazał, iż umowa nie została należycie wykonana, gdyż wbrew zapewnieniom, warunki hotelowe odbiegały od ogólnie przyjętych dla standardu czterogwiazdkowego. Dopiero hotel, który powód zorganizował we własnym zakresie spełniał wymagania hotelu czterogwiazdkowego, przy czym zobrazowana różnica jest aż nadto wyraźna.

W ocenie Sądu, zasługiwało również na uwzględnienie żądanie przez powoda zadośćuczynienia. Sąd zwrócił uwagę, iż pozwana naraziła powoda na przebywanie przez kilkadziesiąt godzin w ciągłym stresie, niewygodzie, braku możliwości korzystania z zaplanowanych wycieczek i atrakcji, a także wykupionego wyżywienia w formie all – inclusive. Sąd uznał również, że dochodzona przez powoda kwota 500 zł tytułem zadośćuczynienia, jest adekwatna do doznanej szkody niemajątkowej.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 476 k.c., zgodnie z żądaniem powoda.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił art. 98 § 1 k.p.c.

Pozwana wniosła apelację od powyższego wyroku, zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  naruszenie prawa procesowego w postaci przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przez dowolną ocenę przeprowadzonych dowodów oraz w konsekwencji poczynienie dowolnych ustaleń faktycznych;

2.  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 16a usta. 1 ustawy o usługach turystycznych w zw. z art. 354 § 2 k.c. i art. 361 § 1 k.c. poprzez ich błędne niezastosowanie,

które to miały istotny wpływ na wynik sprawy, albowiem doprowadziły do stanu nierozpoznania istoty sprawy, zaś w przypadku braku wskazanych naruszeń nastąpić winno oddalenie powództwa w całości.

W oparciu o powyższe zarzuty wniosła o zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję według norm, ewentualnie o uchylenie wyroku w całości.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wbrew twierdzeniom apelującego, w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś podniesione w tym zakresie w apelacji zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Jedynie to może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/ 00, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99).

W przedmiotowej sprawie inicjatywę dowodową przejawiła wyłącznie strona powodowa, zaś pozwana ograniczyła się do zaprzeczania wszelkim okolicznościom podnoszonym przez adwersarza, nie próbując nawet wykazać stosownymi środkami procesowymi odmiennego stanu rzeczywistości, niż wynikający z zaoferowanych przez powoda dowodów. Trudno zatem obecnie skutecznie wywodzić, iż fotografie załączone do pozwu zostały spreparowane, zaś zeznania świadka i przesłuchanie powoda nie odzwierciedlają stanu pokoju hotelowego czy posiłków. W tych warunkach omawiany zarzut apelacyjny jest o tyle chybiony, że skarżąca nie wykazała, gdzie nastąpiła ewentualna dysharmonia pomiędzy materiałem zgromadzonym w sprawie, a konkluzją, do jakiej doszedł sąd I instancji na podstawie tego materiału. Okoliczności takiej nie mogła zaś wykazać, skoro swym zaniechaniem doprowadziła do orzekania jedynie na podstawie dowodów zaoferowanych przez powoda.

Bezpodstawny okazał się również zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego.

Sąd I instancji trafnie przyjął, że strona pozwana nienależycie wykonała umowę o usługę turystyczną, w związku z czym z tytułu nieudanego wypoczynku, powodowi należało się odszkodowanie i zadośćuczynienie, w świetle art. 11 a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o usługach turystycznych, który stanowi samodzielną podstawę prawną do żądania tak w zakresie doznanej szkody majątkowej, jak i szkody niemajątkowej klienta w postaci tak zwanego „zmarnowanego urlopu” (por. uchwałę SN z 19.11. 2010 r., III CZP 79/10, OSNC 2011/4/41, Lex nr 612168, Prok i Pr. – wkł. 2011/7-8/36).

Zgodnie z art. 16 b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o usługach turystycznych, jeżeli w trakcie imprezy turystycznej klient stwierdza wadliwe wykonywanie umowy, powinien niezwłocznie zawiadomić o tym wykonawcę usługi oraz organizatora turystyki, w sposób odpowiedni dla rodzaju usługi. Niezależnie od zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, klient może złożyć organizatorowi turystyki reklamację zawierającą wskazanie uchybienia w sposobie wykonania umowy oraz określenie swojego żądania, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia zakończenia imprezy. Powód wobec nie realizowania w sposób właściwy przez pozwanego usługi, w przepisanym terminie 30 dni złożył reklamację.

Zgodnie z art. 11a ust. l powołanej ustawy organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane wyłącznie: działaniem lub zaniechaniem klienta, działaniem lub zaniechaniem osób trzecich, nie uczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, albo siłą wyższą.

Z powyższego wynika szeroko zakreślony zakres odpowiedzialności organizatora, albowiem odpowiada on nie tylko za działania własne, ale również działania osób, z pomocą których zobowiązanie wykonuje. Organizator imprezy turystycznej nie może zwolnić się z odpowiedzialności poprzez powołanie się na brak winy w nadzorze nad tymi osobami lub w brak winy w ich wyborze. Jedyną podstawą prawną do wyłączenia jego odpowiedzialności jest wykazanie zaistnienia ściśle określonych w ustawie przesłanek egzoneracyjnych.

Ustawodawca, mając na celu ochronę klienta imprezy turystycznej wprowadził ustawowe domniemanie odpowiedzialności organizatora za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umówionej usługi turystycznej. Tym samym, uczestnik imprezy dochodzący ochrony swoich praw z tego tytułu musi jedynie wykazać, że świadczenia objęte umową nie zostały wykonane albo zostały wykonane niezgodnie z jej treścią oraz, że stanowiło to przyczynę powstania po jego stronie szkody majątkowej lub niemajątkowej. Zakres okoliczności, za jakie odpowiada organizator turystyki musi uwzględniać wysoki miernik staranności, jakiego należy wymagać od profesjonalisty (art. 355 § 2 k.c.).

Powód za pomocą dokumentacji fotograficznej, popartej zeznaniami partnerki powoda i swym przesłuchaniem wykazał, że zaoferowany mu przez pozwanego hotel nie odpowiadał standardom 4* nawet lokalnej kategorii, hotel był brudny, pokój zniszczony, brudny, łazienka zagrzybiona, a jedzenie poniżej jakichkolwiek norm.

Powyższe okoliczności potwierdza również złożona przez powoda podczas pobytu reklamacja. Powód w obszernym wywodzie wskazał na mankamenty w wykonaniu umowy, które dotyczyły wyżywienia, zakwaterowania, stanu higieny- czyli praktycznie wszystkich elementów składających się na wypoczynek, który-zgodnie z umową- miał być świadczony w obiekcie kategorii 4*.

Pozwana, poza zaprzeczeniem zarzutom powoda, nie zaoferowała żadnego materiału dowodowego, wskazującego na wyłączenie jej odpowiedzialności.

Skarżąca zarzucała m.in., że przedłożone przez powoda zdjęcia wykonywane były w innym pomieszczeniu, niż to, w którym zakwaterowano powoda, jednakże okoliczności tej w żaden sposób nie wykazała.

Niezależnie od powyższego przyjąć należy, iż na skutek uchybienia przez pozwanego obowiązkowi określonemu w art. 16b ust. 5 ustawy o usługach turystycznych złożona przez powoda reklamacja została przez pozwanego uznana zarówno co do zakresu zarzutów jak i wysokości.

W myśl powołanego przepisu jeżeli organizator turystyki nie ustosunkuje się na piśmie do reklamacji, w terminie 30 dni od dnia zakończenia imprezy, a w razie reklamacji złożonej w trakcie trwania imprezy turystycznej w terminie 30 dni od dnia zakończenia imprezy turystycznej, uważa się, że uznał reklamację za uzasadnioną.

W niniejszej sprawie pisemna reklamacja została przekazana rezydentowi pozwanego, który potwierdził jej przyjęcie w dniu 1 lipca 2017r.

Pozwana w terminie 30 dni od zakończenia imprezy obowiązku udzielenia pisemnej odpowiedzi na reklamację nie dopełniła, co z mocy prawa skutkować winno przyjęciem, że uznała reklamację za uzasadnioną.

Powód dopiero po zgłoszeniu reklamacji rezydentce, która odmówiła zadośćuczynieniu jego roszczeniu, zdecydował się na samodzielne poszukiwanie hotelu odpowiadającemu standardowi jak wynikał z łączącej strony umowy.

Pomimo zapewnienia przez rezydentkę o braku jakichkolwiek miejsc, powodowi i jego partnerce udało się znaleźć nocleg w 4* hotelu. Zwrócić należy również uwagę, iż należność jaką uiścił powód za pobyt była znacząco niższa niż kwota jakiej początkowo domagała się od niego rezydentka za zmianę hotelu.

W wyniku otrzymania świadczeń niższej jakości powód poniósł szkodę, która wyraża się kwotą jaką poniósł na opłacenie pobytu w hotelu i pobranej przez bank prowizji za przewalutowanie, która jest świadczeniem mu należnym na podstawie art. 11 a ustawy o usługach turystycznych.

Powód dochodził również kwoty 500 zł z tytułu zadośćuczynienia za tzw. zmarnowany urlop.

Zgodnie poglądami wyrażonymi przez Sąd Najwyższy, przepis art. 11 a ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o usługach turystycznych może być podstawą odpowiedzialności organizatora turystyki za szkodę niemajątkową klienta w postaci tzw. zmarnowanego urlopu (por. uchwała SN z dnia 19 listopada 2010 r., sygn. III CZP 79/10, LexPolonica nr 2412173 oraz wyrok SN z dnia 24 marca 2011 r., sygn. I CSK 372/10 LexPolonica nr 2505492). W uzasadnieniu powyższego zapatrywania Sąd Najwyższy podkreślił, że przytoczony przepis stanowi regulację szczególną wobec art. 471 k.c., zatem nie ma żadnych przeszkód, aby w reżimie odpowiedzialności kontraktowej zasądzać odszkodowania za szkody o charakterze niemajątkowym. Jednocześnie Sąd Najwyższy zauważył, że taka interpretacja analizowanego przepisu pozostaje w zgodzie z dyrektywą Rady z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (90/314/EWG) (Dz. Urz. UE L 1990.158.59), implementowanej przez wszystkie państwa Unii Europejskiej, także przez Polskę. Podstawowe znaczenie w tym zakresie miało uchwalenie art. 1l a, będącego odpowiednikiem art. 5 ust. 1 i 2 dyrektywy statuującego odpowiedzialność organizatora imprezy turystycznej (podróży) za szkody wyrządzone klientowi (konsumentowi) w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Powyższa argumentacja została również w pełni zaakceptowana przez przedstawicieli doktryny (por. Glosa Mirosława Nesterowicza OSP 2012/1 str. 14, Glosa Katarzyny Kryli Przegląd Sądowy 2011/9 str. 137 oraz Glosa Jerzego Gospodarka OSP 2012/1 s.8.

Zgodnie z unijnym prawem turysta ma prawo żądać od organizatora wyjazdu wynagrodzenia za naruszenie prawa do niezakłóconego wypoczynku. Takie dobra jak odpoczynek, regeneracja sił, unikanie stresu, komfort psychiczny, przyjemność ze spędzenia czasu w wybrany sposób, podróż bez zakłóceń, bez nieprzyjemności, zasługują z całą pewnością na ochronę. Powód niewątpliwie w ciągu pierwszych dni pobytu na Teneryfie takiego wypoczynku nie zaznał, zaś przyznane przez Sąd Rejonowy zadośćuczynienie jest odpowiednie.

W konsekwencji również żądanie powoda w tym zakresie należało uznać za w pełni uzasadnione.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy na mocy art. 385 k.p.c., apelację pozwanej oddalił.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Mirosław Wieczorkiewicz Jacek Barczewski Agnieszka Żegarska