Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 sierpnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Grzesik

Sędziowie: SO Violetta Osińska

SO Sławomir Krajewski (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2013 roku w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku D. S., E. S., I. S.,

z udziałem A. P.,

o dział spadku i podział majątku wspólnego,

na skutek zażalenia wnioskodawcy E. S. na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 8 stycznia 2013 roku w sprawie o sygn. akt II Ns 2622/10

postanawia:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem wydanym w dniu 8 stycznia 2013 roku Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie (sygn. akt II Ns 2622/10):

1.  nadał prawomocnemu postanowieniu z dnia 05 października 2012 roku klauzulę wykonalności w zakresie punktu V podpunkt 2 w brzmieniu: „W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dnia 08 stycznia 2013 roku Sąd Rejonowy Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w zakresie pkt V podpunkt 2 oraz polecił wszystkim organom, urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy”.

2.  oddalił wniosek A. P. z dnia 11 grudnia 2012 roku o nadanie klauzuli wykonalności w pozostałym zakresie.

Zdaniem Sądu wniosek A. P. okazał się częściowo zasadny. Jako wierzyciel świadczenia opisanego w treści pkt V ppkt 2 postanowienia z dnia 05 października 2012 roku może skutecznie domagać się wydania mu tytułu wykonawczego w tym zakresie.

Nadanie klauzuli wykonalności w pozostałym zakresie punktu V orzeczenia, tj. jego ppkt 1 i 3 nie jest jednak możliwe. W pozostałym zakresie orzeczenia z dnia 5 października 2012 roku nadanie klauzuli wykonalności również okazało się niezasadne. Zgodnie bowiem z treścią art. 783 § 1 k.p.c. zd. 1 klauzula wykonalności winna zawierać stwierdzenie, że tytuł uprawnia do egzekucji, a w razie potrzeby oznaczyć jego zakres. Klauzula wykonalności jest, więc aktem sądowym, w którym sąd stwierdza, że tytuł egzekucyjny przedstawiony przez wierzyciela nadaje się do wykonania i że prowadzenie egzekucji przeciwko dłużnikowi jest dopuszczalne oraz nakazuje urzędom i osobom zainteresowanym wykonanie tytułu egzekucyjnego. Z istoty tytułu egzekucyjnego, który po zaopatrzeniu w klauzulę wykonalności staje się tytułem wykonawczym, stanowiącym podstawę przymusowego wykonania świadczenia, wynika, że powinien on określać rodzaj tego świadczenia, osobę dłużnika i wierzyciela oraz - ewentualnie, gdy tytuł nie podlega niezwłocznemu lub jednorazowemu wykonaniu - czas wykonalności świadczenia. Przede wszystkim jednak tytuł egzekucyjny musi zawierać wyraźne sformułowanie obowiązku świadczenia, wyrażające się najczęściej słowami polecającymi konkretne zachowanie się dłużnika. Bez tych elementów tytuł nie nadaje się do wykonania. Nie nadają się do egzekucji np. wyroki uwzględniające powództwa o ustalenie istnienia bądź nie istnienia stosunku prawnego czy prawa lub wyroki konstytutywne uwzględniające powództwo o ukształtowanie stosunku prawnego wyroki oddalające powództwo, jak również te części orzeczenia, które nie nakładają na nikogo obowiązku świadczenia i mają jedynie charakter stwierdzający czy ustalający.

Uwzględniając powyższe sąd stwierdził, iż wymienionych przesłanek nie spełnia postanowienie w zakresie punktów I- IV oraz VI - VII – nikogo nie czyni, bowiem uprawnionym ani zobowiązanym w rozumieniu przepisów postępowania egzekucyjnego.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła wnioskodawczyni E. S. i zaskarżając postanowienie w zakresie punktu I, wniosła o jego uchylenie.

Skarżąca zarzuciła Sądowi pierwszej instancji błąd w ustaleniach faktycznych poprzez uznanie, że wierzyciel świadczenia opisanego w punkcie V podpunkt 2 postanowienia z dnia 5 października 2012 roku o dziale spadku i podziale majątku wspólnego może skutecznie domagać się wydania mu tytułu wykonawczego w tym zakresie, podczas gdy wymienione postanowienie uprawomocniło się dopiero w dniu 14 grudnia 2012 roku, nie zaś, w dniu 6 listopada 2012 roku, jak przyjął Sąd, co sprawia, że klauzula wykonalności została nadana przed nadejściem terminu, w którym dłużniczka ma obowiązek spełnić świadczenie i zanim dopuszczalne stało się wszczęcie postępowania egzekucyjnego w celu wykonania tego świadczenia.

Określając termin uprawomocnienia się postanowienia z dnia 5 października 2012 roku, od którego rozpoczął się dwumiesięczny okres dokonania spłaty na rzecz A. P. Sąd pominął fakt, że wymienione orzeczenie zostało przez wnioskodawczynie zaskarżone apelacją, która była dopuszczalna i złożono ją w terminie. Środek odwoławczy został cofnięty pismem z dnia 18 listopada 2012 roku. Wobec tego, postanowieniem z dnia 29 listopada 2012 roku, doręczonym wnioskodawczyniom 5 grudnia 2012 roku, Sąd Rejonowy Szczecin - P. i Zachód umorzył postępowanie wywołane apelacją, pouczając o uprawnieniu do jego zaskarżenia, którego termin upłynął w dniu 12 grudnia 2012 roku. W stosunku do uczestnika A. P. termin ten upłynął 13 grudnia 2012 roku. Wobec tego, postanowienie z dnia 5 października 2012 roku stało się prawomocne z dniem 14 grudnia 2012 roku, bowiem do 13 grudnia 2012 roku było przedmiotem skutecznie zainicjowanego postępowania odwoławczego. Do kwestii prawomocności orzeczeń sądowych powstałej wskutek cofnięcia środka odwoławczego nie ma zastosowania zasada, że pozew cofnięty uważa się za niebyły, co podkreślono w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1937 r., II C 1485/36, OSN (C) (...). Dalej skarżąca podała, że skutkiem uprawomocnienia się postanowienia Sądu I instancji umarzającego postępowanie odwoławcze jest uprawomocnienie się zaskarżonego orzeczenia. Gdy zaś w przedmiocie umorzenia postępowania wywołanego apelacja orzeka sad odwoławczy - data umorzenia jest chwilą uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia.

W świetle powyższego w ocenie skarżącej uznać należy, że zaskarżone apelacją postanowienie z dnia 5 października 2012 roku, sygn. akt II Ns 2622/10, w sprawie o dział spadku i podział majątku wspólnego, uprawomocniło się z dniem 14 grudnia 2012 roku. Zgodnie z tym orzeczeniem dłużniczka E. S. powinna spełnić zasądzone od niej, jednorazowe świadczenie w terminie dwóch miesięcy od jego uprawomocnienia się, a zatem - do dnia 14 lutego 2013 roku. Oznacza to, że nadanie, w dniu 8 stycznia 2013 roku, klauzuli wykonalności nastąpiło w chwili, gdy świadczenie zasądzone od E. S. nie stało się jeszcze wymagalne. Brak było, więc merytorycznej przesłanki do nadania klauzuli pozwalającej na prowadzenie egzekucji w stosunku do tej dłużniczki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się zasadnym.

Jakkolwiek słusznie wywodzi skarżąca, że postanowienie z dnia 5 października 2012 roku uprawomocniło się w dniu 14 grudnia 2012 roku, co było przedmiotem badania i rozstrzygnięcia w sprawie II Cz 581/13 tutejszego Sądu i niecelowym jest powielenie zawartych w niej rozważań, to jednak pomija, że chwili orzekania przez Sąd Odwoławczy w rozpoznawanej aktualnie sprawie - o nadanie klauzuli wykonalności temu postanowieniu w zakresie jego punktu V podpunkt 2, termin spełnienia objętego tam świadczenia już minął - w dniu 14 lutego 2013 roku.

Przypomnienia wymaga, że rozpoznając zasadność zażalenia Sąd Okręgowy, na podstawie art. 316 § 1 kpc, w zw. z art. 361 kpc, art. 391 § 1 kpc i art. 397 § 2 kpc, bierze pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili jego orzekania, a nie wyłącznie stan rzeczy z chwili orzekania zaskarżonym postanowieniem.

W tym stanie rzeczy należało, na podstawie art. 385 kpc, w zw. z art. 397 § 2 kpc i art. 13 § 2 kpc, orzec jak w sentencji.

(...)

(...)

(...)

(...)