Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 grudnia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Sądu Rejonowego Anna Wołujewicz
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Joanna Mucha

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2018 roku w Człuchowie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko S. D.

o zapłatę

oddala powództwo.

Pobrano opłatę kancelaryjną

w kwocie zł – w znakach

opłaty sądowej naklejonych

na wniosku.

Sygn. akt I C 746/18 upr.

UZASADNIENIE

Powód (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł do Sądu Rejonowego Lublin — Zachód w L. pozew przeciwko S. D. o zapłatę kwoty 389,23 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie odsetek.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż pozwana zawarła z (...) S.A. umowę w formie pisemnej o świadczenie usług telekomunikacyjnych telewizji satelitarnej w dniu 10 grudnia 2011 roku. Powód podkreślił, iż świadczeniodawca na czas trwania umowy przekazał pozwanej dekoder, który w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia umowy pozwana zobowiązała się zwrócić, zaś w przypadku niewywiązania się z tego obowiązku świadczeniodawca uprawniony był do naliczenia kary umownej w kwocie 340,00 zł. Z uwagi na fakt, iż umowa została rozwiązania, a pozwana nie zwróciła sprzętu w terminie, świadczeniodawca obciążył pozwaną karą umowną, wystawiając w dniu 16 maja 2016 roku notę obciążeniową nr (...), której termin płatności upływał w dniu 30 maja 2016 roku. Pozwana nie uiściła nałożonej na nią kary umownej, przy czym powstałą w ten sposób wierzytelność, na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 14 lipca 2016 roku, (...)S.A. zbył na rzecz powoda. Powód podkreślił, iż na dochodzoną pozwem kwotę składają się: należność główna w kwocie 340,00 zł tytułem nieopłaconej noty obciążeniowej oraz skapitalizowana kwota odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od 31-05-2016r. do 24-06-2018r. w kwocie 49,23 zł.

Wobec stwierdzonego braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin — Zachód w Lublinie postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2018 roku wydanym w sprawie VI Nc-e 1389295/18 przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Człuchowie.

Pozwana S. D. nie złożyła odpowiedzi na pozew, pomimo prawidłowego wezwania i pouczenia o skutkach niestawiennictwa, nie stawiła się na rozprawie wyznaczonej w sprawie, nie złożyła w niniejszej sprawie żadnych wyjaśnień ani nie żądała

przeprowadzenia rozprawy pod swoją nieobecność. Nie zgłosiła więc również zarzutu przedawnienia.

W dniu 31 grudnia 2018 roku Sąd wydał w sprawie wyrok zaoczny, w którym powództwo oddalił.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana S. D. zawarła w dniu 10 grudnia 2011 roku z (...) S.A. z siedzibą w W. umowę abonencką o zapewnienie dostępu do programów telewizyjnych. W celu umożliwienia realizacji umowy pozwanej przekazano dekoder MINI HD 2000 o nr d6ab-1136912852 wraz z kartą dekodującą o nr (...).

dowód: umowa abonencka z dnia 10-12-2011r. k. 33-35, protokól odbioru udostępnionego dekodera k. 36

Umowa została zawarta na 36 miesięcznych okresów rozliczeniowych jako Okres Podstawowy, czyli do dnia 10 grudnia 2014 roku. W umowie przewidziano, że świadczenie usług zakończy się w przypadku rozwiązania umowy bądź też wskutek jej wygaśnięcia. Do rozwiązania umowy — zgodnie z jej postanowieniami — mogło dojść w przypadku złożenia oświadczenia przez którąkolwiek ze stron o wypowiedzeniu umowy bądź też oświadczenia o braku akceptacji zmian wprowadzonych do umowy. Natomiast wygaśnięcie umowy było możliwe w przypadku umów abonenckich zawartych na czas oznaczony — wskutek upływu czasu na jaki została zawarta, chyba że umowa abonencka lub promocyjne warunki umowy stanowią inaczej, jak również wskutek powzięcia przez C. (...) informacji o śmierci abonenta. Nadto w umowie wskazano, że w przypadku rozwiązania bądź wygaśnięcia umowy abonenckiej, abonent zobowiązany jest do zwrotu, na własny koszt i ryzyko, udostępnionego mu urządzenia dekodującego i karty w terminie 30 dni od rozwiązania / wygaśnięcia umowy na adres C. (...) bądź innego dodatkowego miejsca zwrotu. Niezwrócenie sprzętu we wskazanym terminie powodowało obciążenie abonenta karą umowną w wysokości 340,00 zł.

dowód: urnowa abonencka z dnia 10-12-2011r. k. 33-35, cennik sprzętu k. 38, Regulamin świadczenia usług k. 39-40v

Umowa abonencka z dnia 10 grudnia 2011 roku uległa rozwiązaniu. Pozwana nie zwróciła jednak udostępnionego jej dekodera oraz karty dekodującej. W dniu 16 maja 2016

roku została wystawiona nota obciążeniowa, którą nałożono na pozwaną karę umowną w wysokości 340,00 zł, płatną do dnia 30 maja 2016 roku.

okoliczności ustalone w oparciu o twierdzenia powoda zawarte w uzasadnieniu pozwu, nadto dowód: nota obciążeniowa nr (...) z dnia I6-05-2016r. k. 37

W dniu 14 lipca 2016 roku (...) S.A. z siedzibą w W. oraz powód

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarły umowę przelewu wierzytelności, której przedmiotem był przelew na rzecz powoda wierzytelności pieniężnych przysługujących zbywcy, a wynikających z niezapłaconych należności z tytułu kar umownych za niezwrócenie w terminie udostępnionego sprzętu.

dowód: umowa przelewu wierzytelności z dnia 14/07/2016r. k. 27-31

W pismach z dnia 11 sierpnia 2017 roku powód zawarł zawiadomienie pozwanej o

przelewie wierzytelności oraz wezwanie o zapłatą należności w wysokości 368,49 zł, na

którą składała się należność główna w kwocie 340,00 zł oraz odsetki w wysokości 28,49 zł. dowód: zawiadomienie o sprzedaży wierzytelności z wezwaniem do zapłaty z dnia 11­08-2017r. k. 41v, wezwanie do zapłaty z dnia 11-08-2017r. k. 41

W dniu 24 lipca 2018 roku powód złożył pozew w niniejszej sprawie.

porównaj: adnotację o dacie złożenie pozwu k. 3

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie pozwana S. D. — mimo pouczenia o skutkach bezczynności — nie stawiła się na posiedzeniach wyznaczonych na rozprawę, jak również nie wypowiedziała się co do twierdzeń podnoszonych przez powoda w uzasadnieniu pozwu.

Stosownie do przepisu art. 339 § 1 i 2 k.p.c. jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny, przyjmując za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Przepis art. 339 § 2 k.p.c. ustanawia domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczących okoliczności faktycznych w wypadku bezczynności pozwanego, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Domniemanie

to dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe. Ten wyjątkowy przepis nie może być wykładany rozszerzająco (uzasadnienie wyr. SN z 18.2.1972 r., III CRN 539/71, Legalis). Zatem sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy w świetle przepisów obowiązującego prawa materialnego, twierdzenia powoda uzasadniają uwzględnienie żądań pozwu, w zakresie tym bowiem nie obowiązuje domniemanie z art. 339 § 2 k.p.c., negatywny zaś wynik takich rozważań powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwo (porównaj wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 7.6.1972 r. III CRN 30/72, 31.3.1999 r., I CKU 176/97, 6.6.1997 r., I CKU 87/97, 15.3.1996 r., I CRN 26/96, 15.9.1967 r., III CRN 175/67).

Treść przepisu art. art. 339 § 2 k.p.c. wskazuje, iż domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda nie obowiązuje, jeżeli budzą one uzasadnione wątpliwości lub zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Z brzmienia przepisu wynika, że chodzi tu o kwalifikowaną postać wątpliwości, a mianowicie muszą być one uzasadnione. Te uzasadnione wątpliwości mogą powstać, np. gdy podane w pozwie okoliczności stają w sprzeczności z faktami powszechnie znanymi (art. 228 § 1 k.p.c.) lub faktami znanymi sądowi urzędowo (art. 228 § 2 k.p.c.). Uzasadnione wątpliwości mogą też powstać w wypadku, kiedy twierdzenia powoda zawarte w pozwie odnośnie do stanu faktycznego sprawy są ze sobą sprzeczne, nie zawierają pełnego stanu faktycznego pozwalającego na rozstrzygnięcie sprawy, wskazują na brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanego itp. (porównaj komentarz do art. 339 k.p.c. pod redakcją Zieliński - system Legalis).

W przypadku, gdy sąd poweźmie wątpliwości co do zgodności twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy, nie może wydać wyroku zaocznego, opierając się tylko na twierdzeniach powoda o okolicznościach faktycznych. Należy przeprowadzić postępowanie dowodowe w celu wyjaśnienia powstałych wątpliwości co do faktów bądź ustalenia, czy powód zmierza do obejścia prawa (porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972r. III CRN 30/72, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 1973r. III CRN 59/73, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999r. I CKU 176/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 1996r. I CRN 26/96). Podkreślenia wymaga fakt, iż zgodnie z ogólnym ciężarem dowodowym to strona powodowa powinna udowodnić, że określona wierzytelność jej przysługuje - jako wierzyciel dochodzący zaspokojenia wierzytelności, powinien wykazać podstawę (źródło) zobowiązania pozwanego, jak i jego wysokość. Zgodnie bowiem z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, tym bardziej, że ciężar dowodu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów i spełnia dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze dynamizuje

postępowanie dowodowe w systemie obowiązywania zasady sporności (kontradyktoryjności) w procesie, a po drugie określa wynik merytoryczny sporu (sprawy) w sytuacji krytycznej, gdy strona nie udowodni faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. K Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003 r.). Oznacza to zatem, że Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. Zgodnie bowiem z przyjętą linią orzeczniczą obowiązek wskazania dowodów, potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29), ponieważ Sąd został wyposażony jedynie w uprawnienie, a nie obowiązek, dopuszczenia dalszych jeszcze, nie wskazanych przez żadną ze stron, dowodów, kierując się przy tym własną oceną, czy zebrany w sprawie materiał jest — czy też nie jest — dostateczny do jej rozstrzygnięcia (art. 316 § 1 in principio k.p.c.). Dlatego też Sąd powinien korzystać z przewidzianego w art. 232 zd. 2 k.p.c. uprawnienia powściągliwie i z umiarem, pamiętając, że taka inicjatywa należy przede wszystkim do samych stron i że cały rozpoznany spór jest ich sprawą, a nie sądu.

W toku niniejszego procesu pozwana nie podjęła obrony. Zostały więc spełnione przesłanki do wydania wyroku zaocznego. Jednak w ocenie sądu brak było podstaw do ustalenia stanu faktycznego w oparciu jedynie o twierdzenia powoda zawarte w uzasadnieniu pozwu. W uzasadnianiu pozwu, przedstawiając stan faktyczny sprawy, w zakresie umowy, która zgodnie z twierdzeniami powoda stanowiła źródło zobowiązania pozwanej, powód podał datę zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych telewizji satelitarnej, po krótce opisał warunki przekazania i zwrotu dekodera oraz przysługującego świadczeniodawcy prawa do nałożenia kary umownej na skutek niezwrócenia wydanego sprzętu, a także wskazał na okoliczności wystawienia noty obciążeniowej wobec niezwrócenia sprzętu przez pozwaną. Nadto powód skupił się na okolicznościach nabycia wierzytelności dochodzonej niniejszym pozwem. Pozew nie zawiera natomiast przedstawienia jakichkolwiek innych faktów dotyczących treści pierwotnego zobowiązania. W szczególności oprócz krótkiego stwierdzenia, że umowa uległa rozwiązaniu — powód nie podał w jakich okolicznościach doszło do rozwiązania umowy abonenckiej, a tym samym od kiedy pozwanej zaczął płynąć termin do zwrotu przedmiotowego dekodera oraz kiedy wierzytelność z tego tytułu stała się wymagalna. Określony w sposób wybiórczy i lakoniczny stan faktyczny uzasadnia wątpliwości co do stanu fatycznego sprawy i wymusza przeprowadzenie postępowania dowodowego.

Powód w niniejszej sprawie wywodził, że zobowiązanie pozwanej wynikało z niezwrócenia przez nią — w związku z rozwiązaniem umowy — dekodera, który to obowiązek ciążył na pozwanej na mocy umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych telewizji satelitarnej z dnia 10 grudnia 2011 roku. Na tę okoliczność powód przedłożył kserokopie następujących dokumentów: umowy abonenckiej z dnia 10-12-2011r. (k. 33-35), protokołu odbioru udostępnionego dekodera podstawowego (k. 36), noty obciążeniowej nr (...) z dnia 16-05-2016r. (k. 37), cennika sprzętu (k. 38) oraz regulamin świadczenia usług (k. 39-40v). Nie budził natomiast wątpliwości w ocenie Sądu fakt przejścia uprawnień przedmiotowej wierzytelności na rzecz powoda, gdyż wywodzone w tym zakresie okoliczności zostały udowodnione przez powoda zaproponowanym materiałem dowodowym.

W oparciu o złożone dowody nie sposób jednak ustalić kiedy wierzytelność z tytułu kary umownej za niezwrócenie dekodera stała się wymagalna.

W tym miejscu podkreślenia wymaga fakt, iż w dniu 9 lipca 2018 roku weszły w życie zmiany wprowadzone do kodeksu cywilnego ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 1104).

Ustawodawca wprowadził do porządku prawnego m.in. art. 117 § 2 ¹ k.c., który stanowi, że po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Oznacza to, że jeśli roszczenie dotyczy stosunku między przedsiębiorcą jako wierzycielem i konsumentem jako dłużnikiem, sąd ma obowiązek — bez zarzutu, czy wniosku ze strony konsumenta — zbadać, czy dług jest przedawniony i jeśli doszło do przedawnienia — powództwo co do zasady oddalić.

Ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 roku nowelizująca kodeks cywilny, zawiera przepisy intertemporalne, w tym art. 5 ust. 4 stanowiący, że roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym przepisami znowelizowanymi. Oznacza to, że po wejściu w życie ustawy przedawnienie takiego roszczenia jest brane przez sąd pod uwagę bez względu na zarzut pozwanego (art. 117 § 2 ¹ k.c.), przy czym sąd będzie mógł nie uwzględnić przedawnienia w razie zaistnienia przesłanek z art. 117 ¹ k.c. (uzasadnienie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.2018.1104).

Przenosząc powyższe regulacje na kanwę niniejszej sprawy wskazać należy, że jak wywodzi powód, pozwaną S. D. oraz pierwotnego wierzyciela łączyła umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Niewątpliwie pozwana będąca stroną tej umowy była konsumentem, a C. (...) świadczący usługi telewizyjne - przedsiębiorcą.

Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej termin przedawnienia wynosi trzy lata. Z kolei art. 120 § 1 k.c. stanowi, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Istotną w niniejszej sprawie jest okoliczność, że do zastosowania trzyletniego terminu przedawnienia nie jest wymagane, aby obie strony stosunku prawnego, z którego wywodzi się roszczenie majątkowe, prowadziły działalność gospodarczą. Wystarczy, że działalność gospodarczą prowadzi tylko strona umowy, na podstawie której dochodzone są roszczenia, a które wiążą się z tą działalnością.

W niniejszej sprawie powód wywodził, iż pozwana nie uiściła kary umownej za niezwrócenie dekodera w terminie wynikającym z noty obciążeniowej. Przy czym obowiązek ten wynikał z zawartej w dniu 10 grudnia 2011 roku umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych z podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą.

W oparciu o dowody zgromadzone w sprawie, a nawet twierdzenia powoda zawarte w pisma procesowych — przy uwzględnieniu tego terminu przedawnienia — nie sposób ustalić czy to powstałe w momencie rozwiązania umowy roszczenie nie było przedawnione w dniu wniesienia pozwu tj. w dniu 24 lipca 2018 roku.

Zdaniem Sądu, nie można było zgodzić się z argumentacją powoda, że roszczenie stało się wymagalne z upływem terminu płatności wskazanego w nocie obciążeniowej, tj. 30 maja 2016 roku (k. 37). Gdyby uwzględnić stanowisko strony powodowej w tym zakresie, skutkowałoby to sytuacją, w której dochodzenie roszczenia o zapłatę kary umownej w zasadzie nie byłoby ograniczone żadnym terminem, albowiem jego wymagalność zależałaby od czasu, kiedy wierzyciel wystawił notę obciążeniową, co mogłoby nastąpić nawet wiele lat po powstaniu roszczenia. Sytuacja ta stanowiłaby oczywiste obejście przepisów o przedawnieniu roszczeń majątkowych. Wymagalność roszczenia o zapłatę kary umownej liczona mogłaby być od daty wskazanej na fakturze, ale jedynie pod warunkiem, że zostałaby ona wystawiona w okresie 3 lat liczonych od momentu, kiedy najwcześniej czynność ta mogła być podjęta w rozumieniu art. 120 § 1 zdanie drugie k.c. W tym miejscu zauważyć należy, iż zgodnie z treścią § 6 ust. 11 Regulaminu świadczenia usług w przypadku rozwiązania bądź wygaśnięcia umowy abonenckiej, abonent jest zobowiązany do zwrotu, na własny koszt i ryzyko, udostępnionego mu urządzenia dekodującego i karty — w terminie 30 dni od rozwiązania/wygaśnięcia umowy abonenckiej. Z regulaminu świadczenia usług wynika również, iż do rozwiązania umowy może dojść poprzez: 1) wypowiedzenie umowy w związku z brakiem akceptacji zmian warunków umowy, 2) wypowiedzenie umowy zawartej_ na czas nieokreślony z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia oraz 3) wypowiedzenie umowy przed upływem okresu podstawowego przez abonenta bądź przez świadczeniodawcę z winy abonenta (§ 15 i § 16 regulaminu). Natomiast umowa abonencka wygasa wskutek: 1) w przypadku umów abonenckich zawartych na czas oznaczony — upływu czasu, na jaki została zawarta, chyba że umowa abonencka lub promocyjne warunku umowy stanowiąc inaczej, 2) powzięcia przez świadczeniodawcę informacji o śmierci abonenta (§ 19 regulaminu).

Z uzasadnienia pozwu wynika, iż umowa, w oparciu o którą powód dochodzi swoje roszczenia, została rozwiązana, w związku z czym przestałą obowiązywać strony przed okresem na jaki została zawarta. Powód nie wskazał jednak w jaki sposób i z jakim dniem umowa została rozwiązana. Informacja ta nie wynika również z zaproponowanego przez powoda materiału dowodowego.

Zauważyć należy, że redakcja przepisu w art. 117 § 2' k.c. wskazuje jednoznacznie, iż w aktualnym porządku prawnym wprowadzono zakaz domagania się zaspokojenia przedawnionego roszczenia wobec konsumenta, W tej sytuacji aktualnie rolą powoda w procesie jest wykazanie, iż może wobec pozwanego domagać się dochodzonego roszczenia również z tego powodu, że nie jest ono przedawnione.

Omawiana nowelizacja wprowadziła również nowy art. 117 ¹ k.c., który określa w jakich przypadkach sąd może nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia wobec konsumenta. Sąd rozważając każdą sprawę indywidualnie, biorąc pod uwagę zasady słuszności, może nie uwzględnić przedawnienia roszczenia. Oceniając sprawę sąd bierze pod uwagę długość terminu przedawnienia, długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia oraz charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania obowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

W ocenie sądu - gdyby przyjąć przedawnienie roszczenia objętego powództwem w niniejszej sprawie - nie ustalono, aby wystąpiła jakakolwiek okoliczność uzasadniająca nie uwzględnienie upływu terminu przedawnienia.

Wobec powyższego powództwo jako niewykazane należało oddalić.