Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2017 roku

Sąd Rejonowy w Gliwicach Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Grzegorz Korfanty

Protokolant: Dorota Parchatko – Zalewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 listopada 2017 roku w G.

sprawy z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. w G.

przeciwko E. K., K. T. (1), R. T., K. T. (2) i W. T.

o zapłatę

1.  Oddala powództwo;

2.  Zasądza od powoda Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej im. F. S. w G. na rzecz solidarnych pozwanych E. K., K. T. (1), R. T., K. T. (2) i W. T. kwotę 2.485,00 zł (dwa czterysta osiemdziesiąt pięć) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

SSR Grzegorz Korfanty

Sygn. akt I C 665/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 listopada 2015 roku Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa im. F. S. z siedzibą w G. wniosła przeciwko pozwanym E. K., K. T. (1), K. T. (2), R. T. oraz W. T. o zapłatę kwoty 26.603,44 złotych wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazała, że w ramach swojej działalności udzieliła A. K. pożyczki w kwocie 23.400 zł na podstawie umowy z dnia 30 marca 2012 roku. L. K. poręczyła spłatę pożyczki. Poręczyciel, podobnie jak pożyczkobiorca, nie regulował rat w terminie. Po bezskutecznym wezwaniu do dobrowolnego uregulowania zadłużenia, umowę wypowiedziano ze skutkiem na dzień 22 listopada 2012 roku. W dniu 15 września 2012 roku poręczycielka zmarła, nie regulując należności wynikających z umowy pożyczki. Z uwagi na brak postępowania o stwierdzenie nabycia spadku z ustawy po zmarłej dziedziczą jej dzieci W. T., R. T., K. T. (2), K. T. (1) oraz E. K.. Powódka wezwała pozwanych do zapłaty należności, jednakże wezwania te pozostały bezskuteczne.

Na kwotę dochodzoną pozwem w wysokości 26.603,44 zł składają się następujące kwoty: kapitał pożyczki w wysokości 22.697,37 zł, odsetki karne do dnia wniesienia pozwu oraz odsetki umowne w łącznej kwocie 3.906,07 zł.

Nakazem zapłaty z dnia 5 lutego 2016 roku, sygn. akt I Nc 2529/15, Sąd Rejonowy w Cieszynie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu, zasądzając solidarnie od pozwanych obowiązek zapłaty na rzecz powódki.

W ustawowym terminie pozwani, reprezentowani przez fachowego pełnomocnika, wnieśli sprzeciw od nakazu zapłaty, jednocześnie wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu od powódki na ich rzecz. Nadto pozwani wnieśli o przekazanie sprawy zgodnie z właściwością do Sądu Rejonowego w Gliwicach.

W uzasadnieniu pozwani podnieśli, że nie kwestionują swojego pokrewieństwa z T. K., jak również faktu, iż po zmarłej nie przeprowadzono postępowania spadkowego. Ze względu na brak ustalenia kręgu spadkobierców prawomocnym postanowieniem nie można uznać pozwanych za następców prawnych poręczycielki.

Nadto pozwani zakwestionowali wysokość roszczenia, gdyż nie została ona wystarczająco wykazana przez powódkę. Jednocześnie zaznaczyli, iż w tym samym czasie powódka prowadzi postępowanie egzekucyjne przeciwko głównemu pożyczkobiorcy, który od 2013 roku sukcesywnie dokonuje spłat. Dalej pozwani podnieśli zarzut przedawnienia roszczenia. Jak wskazali w uzasadnieniu wypowiedzenie umowy pożyczki doręczone pożyczkobiorcy w dniu 22 października 2013 roku, miało skutek na dzień 21 listopada 2013 roku, a nie jak wskazała powódka 22 listopada 2013 roku, bowiem w tym dniu upłynął 30 dniowy termin wypowiedzenia. Tak więc 3 letni termin przedawnienia roszczenia upłynął przed dniem wniesienia pozwu, który złożony został w Sądzie 23 listopada 2016 roku. Pozwani podnieśli również, iż działanie powódki pozostaje w sprzeczności z art. 5 k.c. Korzystanie, bowiem przez wierzyciela z nieograniczonej odpowiedzialności spadkobierców za dług spadkowy może być uznane za nadużycie prawa podmiotowego i jako takie nie podlega ochronie.

Postanowieniem z dnia 16 marca 2016 roku Sąd Rejonowy w Cieszynie stwierdził utratę mocy nakazu zapłaty z dnia 5 lutego 2016 roku oraz stwierdził swoją niewłaściwość i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gliwicach.

W odpowiedzi na sprzeciw powódka wniosła o zawieszenie postępowania na mocy art. 177 par. 1 pkt 1 k.p.c. do czasu wydania postanowienia w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku po zmarłej L. K..

Poręczycielka, która była odpowiedzialna solidarnie z pożyczkobiorcą za spłatę zadłużenia zmarła w dniu 15 września 2012 roku, po zmarłej nie toczyło się postępowanie spadkowe, a więc nie budzi wątpliwości, iż to pozwani stali się jej następcami prawnymi. Powódka wskazała, że nie ma obowiązku wykazać postanowieniem o stwierdzeniu spadku, że osoby określone przez nią jako następcy prawni są spadkobiercami zmarłej. Odnosząc się do zarzutu niewykazania kwoty objętej żądanie pozwu powódka wskazała, że przystępując do umowy pożyczki pożyczkobiorca zobowiązał się do spłacania jej w określonych zgodnie z umową pożyczki oraz Regulaminem ratach, których terminy zapłaty i wysokość oznaczone zostały w planie spłaty. Zgodnie z regulaminem w przypadku nieterminowej spłaty powódka miała prawo naliczać odsetki karne, a kolejne wpłaty zaliczane będą w pierwszej kolejności na pokrycie odsetek. Z uwagi na nieterminowe spłacanie rat pożyczki powódka dokonała wypowiedzenia umowy zgodnie z regulaminem, co spowodowało wymagalność całości zadłużenia wraz z odsetkami. Pozwani, którzy byli zgodnie z przepisami odpowiedzialni za długi spadkowe bez ograniczenia, pomimo wezwań nie zastosowali się do ich treści. Powódka podniosła, iż przedłożyła w niniejszej sprawie szczegółowe rozliczenia wpłat, jakie wpłynęły na poczet spłaty pożyczki, z uwzględnieniem odpowiednich zapisów Regulaminu udzielania pożyczek i kredytów (...), złożonym do akt sprawy. Odnosząc się do podniesionego przez pozwanych zarzutu przedawnienia roszczenia powódka wskazała, iż roszczenie stało się wymagalne w dniu 22 listopada 2012 roku, a w związku z wniesieniem pozwu w dniu 20 listopada 2015 roku bieg terminu uległ przerwaniu i roszczenie nie uległo przedawnieniu. Nadto powódka podnosi, iż pożyczka ani jej poszczególne raty nie są świadczeniem okresowym. Za nietrafne powódka uznała również zarzuty pozwanych, jakoby jej roszczenie nie korzystało z ochrony prawnej na mocy art. 5 k.c. Norma bowiem określona w tym artykule ma charakter wyjątkowy i można ją stosować tylko w sytuacji, gdy w inny sposób nie da się zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego przez inną osoba.

Pismem procesowym z dnia 1 września 2016 roku pełnomocnik powódki poinformował o złożeniu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłej L. K.. Postępowanie to toczyło się przed Sądem Rejonowym w Bytomiu pod sygn. akt I Ns 1943/16.

Pismem procesowym z dnia 22 września 2016 roku pozwani ustosunkowując się do twierdzeń powódki zgłoszonych w odpowiedzi na sprzeciw wnieśli o oddalenie powództwa z uwagi na brak potrzeby rozstrzygania o stwierdzeniu nabycia spadku w odrębnym postępowaniu. W pozostałym zakresie pozwani podtrzymali swoje dotychczasowe stanowisko.

Postanowieniem z dnia 18 stycznia 2017 roku, sygn.. akt I Ns 1943/16, Sąd Rejonowy w Bytomiu stwierdził, że spadek po L. K. na podstawie ustawy nabyli mąż A. K., córki E. K. i I. T. oraz synowie R. T., K. T. (1), K. T. (2) i W. T..

Na rozprawie w dniu 8 listopada 2017 roku pełnomocnik pozwanych ponownie podniósł zarzuty przedawnienia roszczenia i braku wykazania wysokości dochodzonego roszczenia. Nadto wskazał, że w toczącym się przeciwko A. K. postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez Komornika sadowego J. W., sygn. akt KM 1903/13, stale egzekwowane są kolejne należności wynikające z tej samej umowy pożyczki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

A. K., jako członek Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G., zawarł z kasą oszczędnościową umowę pożyczki nr (...) z dnia 30 marca 2012 roku. Powyższa pożyczka zawarta została na cele mieszkaniowe na okres od dnia 30 marca 2012 roku do dnia 30 marca 2017 roku. Całkowita kwota pożyczki wynosiła 23.400 zł.

Zgodnie z pkt. 13 umowy pożyczki pożyczkobiorca zobowiązany będzie do spłat pożyczki w ratach miesięcznych w terminach i kwotach wskazanych w harmonogramie spłat pożyczki, który stanowi załącznik nr 2 do niniejszej umowy.

Jako zabezpieczenie pożyczki w pkt. 24 umowy wymienione zostało miedzy innymi poręczenie według prawa cywilnego przez L. K..

W punkcie 32 umowy pożyczkodawca zastrzegł sobie prawo do wypowiedzenia umowy za 30 dniowym terminem wypowiedzenia w przypadku nieterminowej spłaty rat pożyczki za co najmniej dwa okresy.

Do umowy dołączone zostało oświadczenie poręczyciela, w którym to L. K. zobowiązała się do spłaty zadłużenia wynikającego z umowy pożyczki w przypadku nie wykonania tego zobowiązania przez pożyczkobiorcę. Poręczycielka zobowiązała się do zapłaty pożyczki w kwocie 23.400 zł lub jej części powiększonej o należne odsetki, prowizje i inne koszty przysługujące pożyczkodawcy z tytułu umowy.

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: deklaracja członkostwa k. 128, umowa pożyczki k. 10-12, oświadczenie poręczyciela k. 12v., harmo9nogram spłat k. 131-131v./

Wobec braku terminowych spłat rat pożyczki pismem z dnia 15 października 2012 roku doręczonym pożyczkobiorcy w dniu 22 października 2012 roku powódka dokonała wypowiedzenia umowy pożyczki zachowując 30 dniowy termin wypowiedzenia. O powyższym poinformowana została poręczycielka.

/dowód: wypowiedzenie umowy wraz z dowodem doręczenia k. 17-18v./

Poręczycielka L. K. zmarła w dniu 15 września 2012 roku, nie dokonując spłaty zadłużenia.

Po zmarłej pozostali spadkobiercy: mąż A. K. oraz dzieci E. K., I. T., K. T. (1), K. T. (2), R. T. i W. T.. Postanowieniem z dnia 18 stycznia 2017 roku Sądu Rejonowego w Bytomiu, sygn. akt I Ns 1943/16, spadek po L. K. nabyli z mocy ustawy mąż A. K. oraz dzieci E. K., I. T., K. T. (1), K. T. (2), R. T. i W. T..

/dowód: akt zgonu k.9, akty stanu cywilnego k. 10-14 i 76 akt Sądu Rejonowego w Bytomiu o sygn. I Ns 1943/16/

Wobec braku spłaty zadłużenia powódka na podstawie tytułu wykonawczego w postaci wyrok Sądu Rejonowego w Bytomiu z dnia 13 sierpnia 2013 roku, sygn. akt I C 546/13, któremu nadana została klauzula wykonalności, złożył u Komornika sądowego J. W. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko A. K..

Na skutek podejmowanych działań egzekucyjnych pożyczkobiorca dokonywał częściowych spłat roszczenia wynikającego z przedmiotowej umowy pożyczki.

/dowód: akta egzekucyjne Komornika sądowego J. W. Km 1903/13/

Powyższy stan faktyczny częściowo posiadał charakter bezsporny, a to w zakresie zawarcia umowy, braku spłaty zobowiązania, oświadczenia w przedmiocie poręczenia. W pozostałej natomiast części został ustalony przez Sąd na podstawie powołanych powyżej dowodów z dokumentów dołączonych do akt sprawy oraz akt o sygn. I Ns 1943/16 Sądu Rejonowego w Bytomiu i akt egzekucyjnych Komornika Sądowego J. W. o sygn. KM 1903/13.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Materialnoprawną podstawę żądania powódki stanowił przepis art. 720 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Treść stosunku prawnego łączącego poprzedniczki prawnego pozwanych i powódki uszczegółowiają postanowienia zawartej przez A. K. i powódkę umowy pożyczki.

W niniejszej sprawie powódka dochodziła zapłaty należności wynikającej z zawartej w dniu 30 marca 2012 roku przez Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. z A. K. umowy pożyczki (...), której poręczycielem była L. K.. Na skutek śmierci poręczycielki powódka dochodziła zapłaty należności od spadkobierców poręczycielki.

Fakt zawarcia umowy pożyczki oraz złożenia oświadczenia o poręczeniu był między stronami bezsporny.

Przeciwko żądaniu pozwu pozwani sformułował dwa zasadnicze zarzuty, tj. zarzut przedawnienia roszczenia powódki oraz zarzut niewykazania wysokości roszczenia

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż zasadny okazał się zarzut pozwanych dotyczący przedawnienia roszczenia. Jak wynika bowiem z dokumentów dołączonych do akt wypowiedzenie umowy nastąpiło w dniu 22 października 2012 roku. 30 dniowy okres wypowiedzenia upływa więc z dniem 21 listopada 2012 roku, tym samym 22 listopada 2012 roku świadczenie stało się wymagalne. Pozew w niniejszej sprawie wniesiony został jednak w dniu 23 listopada 2015 roku, o czym świadczy umieszczona na pozwie prezentata (a nie jak twierdziła powódka 20 listopada 2015 roku). Uznać więc należy, iż pozew wniesiony został po upływie trzyletniego terminu, a tym samym powództwo było przedawnione. Wprawdzie powódka wytoczyła wcześniej powództwo przeciwko dłużnikowi głównemu, to jest A. K. i uzyskała przeciwko niemu tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Bytomiu z dnia 13 sierpnia 2015 roku. Należy mieć jednak na uwadze, iż ze względu na podmiotowy zakres przedawnienia działań podętych przez powódkę przeciwko A. K., a zmierzających do zaspokojenia roszczenia nie można uznać za przerywające bieg przedawnienia w stosunku do poręczycielki L. K., a tym samym w stosunku do jej spadkobierców. Bieg przedawnienia przerywa jedynie czynność uprawnionego, która odnosi się do tej osoby, przeciw której wymierzone jest roszczenie. Co do współdłużników solidarnych, jak stwierdził Sąd Najwyższy pozew skierowany przeciwko jednemu z nich nie przerywa biegu przedawnienia wobec pozostałych; Podobna sytuacja ma miejsce w sytuacji poręczyciela i dłużnika głównego. Powództwo wytoczone przeciwko dłużnikowi głównemu nie przerywa biegu przedawnienia w stosunku do poręczyciela, a więc tym bardziej w stosunku do następców prawnych poręczyciela (wyr. SN z 20.4.2006 r., IV CK 3/06, L., wyr. SN z 4.12.2008 r., I CSK 212/08, L.).

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku oddalając powództwo w całości.

Na marginesie należy jedynie wspomnieć , iż również drugi zarzut zgłoszony przez pozwanych okazał się trafny. Powódka nie wykazała wysokości dochodzonej wierzytelności, co uzasadniało oddalenie powództwa. Jak wynika z akt egzekucyjnych o sygn. KM 1903/13 powódka na mocy uzyskanego tytułu wykonawczego prowadzi egzekucję przeciwko pożyczkobiorcy A. K.. Podejmowane przez komornika czynności egzekucyjne są skuteczne, o czym świadczą znajdujące się w aktach egzekucyjnych plany podziału sumy uzyskanej z egzekucji, w których uwzględnione zostało również roszczenie powódki wynikające z przedmiotowej umowy pożyczki.

W postępowaniu sądowym podstawową zasadę rozkładu ciężaru dowodu w sporze określa art. 6 kodeksu cywilnego. Stanowi on, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Artykuł ten określa na kim ciążą skutki niepowodzenia procesu dowodzenia, dotyczy więc ciężaru dowodu w znaczeniu materialno-prawnym. Wynika z niego, że prawo podmiotowe strony może być skutecznie chronione jedynie wówczas, gdy jest ona w stanie udowodnić fakt, z którego wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne.

Wobec powyższego to na powódce ciążył obowiązek wykazania, iż jego żądanie odpowiada rzeczywistej kwocie zadłużenia pozwanego.

Reasumując Sąd doszedł do przekonania, że powódka nie wykazała wysokości żądanej przez nią kwoty i stąd, na podstawie art. 6 k.c., powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na zasądzone na rzecz pozwanego koszty procesu w kwocie 2.485 zł, która stanowi wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 2.400 zł oraz pozostałe koszty w kwocie 85 zł.

SSR Grzegorz Korfanty