Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSR (del.) Jolanta Stasińska

Protokolant: protokolant sądowy Magdalena Żabińska

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2018 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania A. W. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 20 marca 2018 roku, Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że w miejsce kary pieniężnej w kwocie 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) nakłada na A. W. karę pieniężną w wysokości 1.000,00 zł (jeden tysiąc złotych),

2.  oddala odwołanie w pozostałej części,

3.  zasądza od A. W. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSR (del.) Jolanta Stasińska

Sygn. akt XVII AmE 209/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 marca 2018 r. Nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) na podstawie art. 168 pkt 11 i art. 170 ust. 4 pkt 1 oraz art. 169 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2017 r., poz. 1148 z późn. zm.) oraz na podstawie art. 104 k.p.a. w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2017 r., poz. 220 z późn. zm.) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy A. W. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą A. W. (...) z siedzibą w P. przy ul. (...) ((...)-(...) P.) orzekł, że A. W. naruszył art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii w ten sposób, że nie przedłożył Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki w terminie 30 dni od zakończenia III (trzeciego) kwartału 2017 r. sprawozdania kwartalnego, zawierającego informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii – za III (trzeci) kwartał 2017 r. – pkt 1 decyzji. W pkt 2 decyzji za działanie opisane w pkt 1 Prezes URE wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 10.000 zł.

Od powyższej decyzji powód złożył odwołanie wnosząc o jej uchylenie.

W uzasadnieniu odwołania powód podał, że zgodnie z art. 174 ust. 1 ustawy o odnawialnych źródłach energii Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary o której mowa w decyzji, jeżeli zakres naruszeń jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszenia prawa lub zrealizował obowiązek, zanim Prezes URE powziął o nim wiadomość.

Powód wskazał, iż Prezes URE w uzasadnieniu decyzji stwierdził, że: „Przedsiębiorca przedłożył sprawozdanie kwartalne za III (trzeci) kwartał 2017 roku w dniu 20 grudnia 2017r. Mając na uwadze stosunkowo niewielki okres opóźnienia (ok. 1,5 miesiąca) oraz niewielką ilość wytworzonej energii elektrycznej (28,66 MWh), należy przyjąć, że zakres naruszenia, którego dopuścił się Przedsiębiorca był znikomy”.

Prezes URE bezsprzecznie więc potwierdził, że w przedmiotowej sprawie wystąpiła pierwsza z przesłanek wymienionych w art. 174 ust. 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii, po spełnieniu której Prezes URE mógłby odstąpić od wymierzenia kary.

Powód poinformował również, iż w uzasadnieniu od przedmiotowej decyzji nie zawarto informacji o tym, że, a jeśli tak to w jakim terminie, Prezes URE powziął wiadomość o tym, że powód nie przedłożył Prezesowi URE sprawozdania kwartalnego o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii, za III (trzeci) kwartał 2017 r.

Natomiast wiedza o tym, kiedy Prezes URE powziął wiadomość o tym, że powód nie przedłożył Prezesowi URE sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii, za III (trzeci) kwartał 2017 r., jest kluczowa dla rozstrzygnięcia o tym, czy nastąpiła druga z przesłanek wymienionych w art. 174 ust. 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii, na podstawie której Prezes URE mógłby odstąpić od wymierzenia kary określonej w przedmiotowej decyzji.

Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 174 ust. 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii organy, o których mowa w art. 169 ust. 1, mogą odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli zakres naruszeń jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, zanim organy, o których mowa w art. 169 ust. 1, powzięły o tym wiadomość.

Tak więc dla stwierdzenia, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpiła druga z przesłanek wymienionych w art. 174 ust. 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii, po spełnieniu której Prezes URE mógłby odstąpić od wymierzenia kary, nie wystarczy, aby wiadomość o tym, że powód nie przedłożył Prezesowi URE sprawozdania kwartalnego o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii, za III (trzeci) kwartał 2017 r., podjął Urząd Regulacji Energetyki lub którykolwiek z jego pracowników, lecz wiadomość o tym musiałby podjąć organ administracji państwowej w osobie Prezesa URE.

Powód wskazał, że mimo, iż w decyzji działający z upoważnienia Prezesa URE Dyrektor Środkowo – Zachodniego Oddziału Terenowego URE w Ł. stwierdził, że Prezes URE podjął informację o tym, że powód nie przedłożył Prezesowi URE sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii, za III (trzeci) kwartał 2017 r. w terminie przed datą złożenia sprawozdania, to nie przedstawia on na to żadnych dowodów. W aktach sprawy zgromadzonych przez Oddział Terenowy URE w Ł. nie znajdują się dokumenty, które w jakikolwiek sposób potwierdzają, że Prezes URE podjął wiadomość o tym, że powód nie przedłożył Prezesowi URE sprawozdania kwartalnego o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii za III (trzeci) kwartał 2017 r. Z tego faktu, zdaniem powoda, można wywieść, że Prezes URE nie powziął informacji o tym zdarzeniu do dzisiaj. W szczególności nie podjął takiej informacji w terminie przed dniem złożenia przez powoda przedmiotowego sprawozdania czyli przed dniem 20 grudnia 2017 r. Natomiast brak potwierdzenia, czy, a jeśli tak, to kiedy Prezes URE powziął wiadomość o tym, że powód nie przedłożył Prezesowi Urzędu sprawozdania kwartalnego o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii za III (trzeci) kwartał 2017 r. jest kluczowy dla tego, czy powód będzie musiał zapłacić bardzo dotkliwą dla niego karę finansową w kwocie 10.000 zł, która postawi działalność powoda w postaci wytwarzania energii elektrycznej, na progu bankructwa.

Prezes URE w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji oraz stwierdził, że stanowisko powoda jest nieuzasadnione.

Pozwany przyznał również, że zgodnie z nowelizacją ustawy o odnawialnych źródłach energii obowiązującą od dnia 14 lipca 2018 r. wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadkach określonych w art. 168 pkt. 11, 11b, 12, 14, 16 i 18 uoze wynosi 1000 zł. Nadmienił jednak, że zgodnie z dominującą linią orzeczniczą dotyczącą wykładni art. 316 k.p.c. podstawę decyzji stanowią określone ustalenia faktyczne oraz stan prawny, w ramach którego Prezesowi Urzędu przysługuje określona kompetencja tj. wydanie decyzji administracyjnej. Co prawda ustalenia faktyczne leżące u podstaw wydania zaskarżonej decyzji mogą być uzupełniane w toku postępowania sądowego w zależności od inicjatywy dowodowej stron, jednakże cezurę dla ustalania stanu faktycznego sprawy stanowi data wydania decyzji. Zatem gdyby Sąd uwzględnił fakt zmiany prawa to okoliczność ta, zdaniem pozwanego, nie powinna mieć wpływu na ocenę niniejszej decyzji, ponieważ zmiana ta wynika z nowelizacji uoze, a poprzedni poziom kary miał charakter kary „sztywnej”.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu energii elektrycznej na podstawie wpisu z dnia 07 lipca 2015 r. do rejestru wytwórców energii elektrycznej w małej instalacji prowadzonego przez Prezesa URE (numer wpisu: (...) – k. 4V akt administracyjnych).

Na przedsiębiorcę wpisanego do rejestru wytwórców energii elektrycznej w małej instalacji przepisy ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (dalej: uoze) nakładają szereg obowiązków. Termin do złożenia przez Przedsiębiorcę sprawozdania kwartalnego za III (trzeci) kwartał 2017 r. upłynął więc w dniu 30 października 2017 r. We wskazanym terminie Przedsiębiorca nie wywiązał się z ww. obowiązku. (okoliczność bezsporna)

Ponieważ powód nie przedstawił Prezesowi URE do dnia 30 października 2017 r. sprawozdania kwartalnego za III kwartał 2017 r. Prezes URE pismem z dnia 06 grudnia 2017r. zawiadomił go o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, a także poinformował o stawianym zarzucie oraz wezwał do udzielenia wszelkich informacji mogących mieć wpływ na treść rozstrzygnięć podejmowanych w prowadzonym postępowaniu, a także do złożenia stosownych wniosków dowodowych (k 1 akt administracyjnych).

Przedsiębiorca na powyższe wezwanie odpowiedział pismem z dnia 13 grudnia 2017 r., które wpłynęło do URE w dniu 20 grudnia 2017 r. (k. 6 akt administracyjnych) i do którego załączył sprawozdanie kwartalne za III kwartał 2017 r. (k. 7 akt administracyjnych). Przedsiębiorca wyjaśnił, że niedotrzymanie terminu było wynikiem niedopatrzenia, a w przyszłości dołoży wszelkich starań, aby wszelkie zobowiązania w stosunku do Prezesa URE wypełniać terminowo. Ponadto wniósł o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej z uwagi na niskie parametry cieku, na którym usytuowana jest jego elektrownia oraz sytuację na rynku świadectw pochodzenia energii elektrycznej, co sprawia, że jego działalność w zakresie wytwarzania energii elektrycznej oscyluje na skraju opłacalności. Konieczność zapłaty dodatkowej kary byłaby dla niego dotkliwą stratą i przybliżała go do bankructwa.

Pismem z dnia 26 stycznia 2018 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego w przedmiotowej sprawie, a także poinformował o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym i o możliwości ostatecznego wypowiedzenia się w sprawie, w terminie 7 dni od doręczenia ww. zawiadomienia (k. 9 akt administracyjnych).

Przedsiębiorca odpowiedział na powyższe zawiadomienie w dniu 02 lutego 2018 r. wskazując, że małą elektrownię prowadzi od kwietnia 2015 r. przy czym w momencie zakupu elektrownia znajdowała się w bardzo złym stanie technicznym i wymagała ponoszenia znacznych nakładów na remonty i modernizację. Wskazał, ile wynosiła całkowita produkcja energii w latach 2015 – 2017 (średnio ok. 12 kW). Przyjmując obecną cenę energii wraz ze sprzedażą świadectw pochodzenia elektrownia przynosi średni miesięczny przychód w wysokości (...) zł, co nie wystarcza na spłatę kredytu, koszty bieżącej eksploatacji i prace modernizacyjno – remontowe. Wydatki Przedsiębiorca pokrywa przychodami uzyskiwanymi z pracy poza sektorem energetycznym. Przedsiębiorca stwierdził, że wymierzenie mu kary ze nieterminowe przesłanie sprawozdania, byłoby niewspółmiernie drastyczne i dotkliwe finansowo w porównaniu do popełnionego przewinienia i rozmiaru prowadzonej działalności. W konsekwencji zagrażałoby dalszemu prowadzeniu elektrowni.

Jednocześnie Przedsiębiorca zapewnił, że dołoży wszelkich starań, aby w przyszłości terminowo wykonywać wszelkie ciążące na nim obowiązki sprawozdawcze (k. 11 – 12 akt administracyjnych).

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów, w tym znajdujących się w aktach postępowania administracyjnego, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, jak również w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Bezsporna była w niniejszej sprawie okoliczność, że powód naruszył art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii w ten sposób, że nie przedłożył Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki w terminie 30 dni od zakończenia III (trzeciego) kwartału 2017 r. sprawozdania kwartalnego, zawierającego informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii – za III (trzeci) kwartał 2017 r. – pkt 1 decyzji.

Zgodnie z treścią art. 168 pkt 11 uoze, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przedkłada w terminie Prezesowi URE sprawozdania, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 uoze, lub podaje w tym sprawozdaniu nieprawdziwe informacje. Zdaniem powoda, w niniejszej sprawie zachodziły jednak przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary względem powoda.

Zgodnie z treścią art.174ust. 2 uoze, organy, o których mowa w art. 169 ust. 1, mogą odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli zakres naruszeń jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, zanim organy, o których mowa w art. 169 ust. 1, powzięły o tym wiadomość.

Istotnie, w treści powołanego przepisu została przewidziana przedmiotowa instytucja. Z treści powołanego przepisu wynika jednak w szczególności, iż pozwany miał jedynie „możliwość” zastosowania tej instytucji, nie zaś obowiązek, co wpływa na fakultatywny, a nie obligatoryjny charakter tej instytucji. W przypadku zatem nawet łącznego wystąpienia przesłanek wymienionych wyżej, wskazany organ może, ale nie musi skorzystać z tej kompetencji.

Jedną z przesłanek koniecznych do zaistnienia możliwości zastosowania wyżej wymienionej instytucji jest znikomy zakres naruszeń. Bezsprzeczna była w niniejszej sprawie okoliczność, iż pozwany przyjął wystąpienie znikomego zakresu naruszenia. Pozwany przyjął bowiem prawidłowo, iż na powyższe wpłynął stosunkowo niewielki okres spóźnienia (ok. 1,5 miesiąca) oraz niewielką ilość wytworzonej energii elektrycznej (28,66 MWh).

Pomimo jednak spełnienia przez powoda przesłanki w postaci znikomego stopnia naruszenia, powód nie spełnił kolejnej przesłanki w postaci zrealizowania obowiązku, zanim organy, o których mowa w art. 169 ust. 1, powzięły o tym wiadomość.

Wbrew argumentacji strony powodowej podniesionej w treści odwołania, z treści zawiadomienia z dnia 6 grudnia 2017 roku (k. 1 akt adm.) wprost wynika, iż Prezes URE zawiadomił powoda niniejszym pismem o wszczęciu postępowania, wobec powzięcia przez Prezesa URE wiedzy o niedopełnieniu przez powoda przedmiotowego obowiązku. Zawiadomienie to zostało odebrane przez powoda w dniu 13 grudnia 2017 r. który, co sam wskazał w treści odwołania, dopełnił obowiązku sprawozdawczego dopiero w dniu 20 grudnia 2017 r. Tym samym nie została spełniona druga z przesłanek wymienionych w art. 174 ust. 2 uoze, co przesądza o niedopuszczalności zastosowania względem powoda instytucji odstąpienia od wymierzenia kary.

W świetle powyższego Prezes URE, prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy i zastosował art.168 pkt.11 uoze. Wskazać przy tym należy, że nałożenie kary we wskazanej przez ustawodawcę wysokości za uchybienie wskazane w tym przepisie ma charakter obligatoryjny, zatem pozwany zobowiązany był nałożyć na Powoda karę w kwocie 10.000 zł.

W niniejszej sprawie, w odniesieniu do wysokości kary należało jednak, zgodnie z treścią art. 316 § 1 k.p.c., wziąć pod uwagę fakt, iż w dniu 14 lipca 2018 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018, poz. 1276). Według treści art. 1 pkt 59a ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw ustawodawca doszło do zmiany treści art. 170 ust. 4 pkt 2 uoze. Od dnia 14 lipca 2018 roku, w myśl art. 170 ust. 4 pkt 2 uoze kara pieniężna z tytułu naruszenia, o którym mowa w art. 168 pkt 11 uoze wynosi 1 000 zł., a nie jak uprzednio 10 000 zł. Zgodnie zatem z treścią art. 316 § 1 k.p.c., Sąd wydając wyrok, wziął za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, tj. zarówno stan faktyczny, ustalony w niniejszej sprawie jak i stan prawny. Wobec powyższego, wysokość wymierzonej kary podlegała obniżeniu ze względu na nowelizację przepisu art. 170 ust. 4 pkt. 2 uoze, zwłaszcza, że wskazana nowelizacja nie zawierała odpowiedniego przepisu intertemporalnego.

Z powyższych względów, Sąd przyjął za uzasadnione zastosowanie a przepisu ustawy względniejszego dla sprawcy w dacie orzekania, zwłaszcza, iż rozwiązanie takie jest zgodne z zaleceniami Rekomendacji Nr 91(1) Komitetu Ministrów dla Państw Członkowskich w sprawie kar administracyjnych, w zakresie stosowania sankcji mniej uciążliwej obowiązującej w czasie od daty zdarzenia do zastosowania sankcji.

W związku z tym, na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w zakresie wysokości nałożonej kary pieniężnej obniżając ją do kwoty 1000 zł.

Odwołanie w pozostałej części, zgodnie z treścią art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

Mając na uwadze, iż nałożenie na powoda kary było uzasadnione, a zmiana decyzji co do wysokości kary wynikała jedynie ze zmiany treści przepisu prawa, i z tego względu odwołanie w pozostałej części podlegało oddaleniu jako niezasadne, za stronę przegrywającą niniejszy proces należało uznać stronę powodową. Z tego względu, zgodnie z treścią art. 100 k.p.c., na powoda nałożono obowiązek zwrotu wszystkich kosztów na rzecz strony pozwanej. Na koszty procesu po stronie pozwanej złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, zgodnie z treścią § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz.1804 ze zm.).

SSR (del.) Jolanta Stasińska