Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2014 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa J. T. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej i zażalenia powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku

z dnia 5 lipca 2013 r. sygn. akt I C 1558/12

I/ zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I (pierwszym) w ten sposób, że zasądzoną w nim kwotę 55.000 zł obniża do kwoty 40.000 (czterdzieści tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami od następujących kwot:

- 35.000 ( trzydzieści pięć tysięcy) złotych od dnia 10 grudnia 2011 roku do dnia zapłaty,

- 5.000 (pięć tysięcy) złotych od dnia 22 października 2012 roku do dnia zapłaty,

II/ zmienia zaskarżony wyrok w punkcie III (trzecim) w ten sposób, że znosi między stronami koszty postępowania za pierwszą instancję,

III/ zmienia zaskarżony wyrok w punkcie IV (czwartym) w ten sposób, że nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 2.125 (dwa tysiące sto dwadzieścia pięć) złotych tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych,

IV/ oddala zażalenie powódki,

V/ nie obciąża powódki kosztami postępowania odwoławczego.

Na oryginale właściwe podpisy.

UZASADNIENIE

Powódka J. T. (1) domagała się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 25 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się jej sytuacji życiowej wraz z wskazanymi w pozwie odsetkami i kosztami procesu.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa.

Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 5 lipca 2013r. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 55 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 35 000 zł poczynając od dnia 12 grudnia 2012r. do dnia zapłaty i od kwoty 20 000 zł od dnia 20 października 2012r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Orzekając o kosztach procesu Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1063,82 zł, nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 2 750 zł i odstąpił od obciążania powódki nieuiszczonymi kosztami sądowymi w pozostałym zakresie. Podstawą wydanego wyroku były następujące ustalenia:

W dniu 28 kwietnia 2011r. na przejeździe kolejowym w miejscowości M. koło L. doszło do wypadku kolejowego, w wyniku którego śmierć na miejscu poniósł G. T., będący pasażerem pociągu relacji K.-G.. Kolizja miała miejsce na skutek wjechania przez kierującego samochodem S. na niestrzeżony przejazd kolejowy pod nadjeżdżający pociąg.

G. T. był ojcem powódki. W chwili jego śmierci powódka miała 24 lata i była w ciąży. G. T. zginął jadąc odwiedzić córkę.

Początkowo powódka wraz z dwojgiem rodzeństwa i rodzicami mieszkała w S., Rodzice powódki rozwiedli się, a następnie G. T. wyjechał do pracy na budowie za granicę. Po jego wyjeździe powódka wyprowadziła się ze S. i rozpoczęła studia w G..

W chwili wypadku ojciec powódki od pięciu lat mieszkał i pracował za granicą. Utrzymywał jednak stały kontakt z córką, którą regularnie odwiedzał z okazji świąt i urlopów. Często rozmawiali przez telefon.

Więź powódki z ojcem była silniejsza niż z matką. Ojciec faworyzował ja w porównaniu z pozostałym rodzeństwem. Ojciec powódki był kierowcą samochodów ciężarowych i często zabierał z sobą powódkę w podróż po Polsce. W dużej mierze zajmował się jej wychowaniem. Relacje osobiste powódki z ojcem były bardzo bliskie. Powódka z ojcem darzyli się zaufaniem., zwierzali się ze swoich problemów i udzielali sobie wzajemnie wsparcia.

G. T. uzyskiwał dochody z tytułu pracy na budowach we Francji. Powódka korzystał ze wsparcia finansowego, który pokrył prawie w całości koszty studiów zaocznych córki., płacąc czesne w wysokości 4000 zl na semestr przez trzy lata. Przez cztery pierwsze miesiące pobytu powódki w G. płacił za jej mieszkanie i utrzymanie. Ponadto w razie potrzeby dostarczał powódce środków pieniężnych. Przyjeżdżając do Polski co kilka miesięcy przekazywał jej kwoty rzędu 1 000 – 3 000 zł. Dołożył również 1 000 zł do zakupu samochodu przez powódkę. Stałe wsparcie finansowe udzielane przez ojca stanowiło element stabilizacji życiowej powódki, zapewniało jej poczucie bezpieczeństwa.

Powódka w chwili i wypadku pozostawała w związku z P. K.. Aktualnie ze związku tego pochodzi dwoje dzieci. Powódka pracowała jako recepcjonistka zarabiając około 1 200 zł netto. Jej partner był początkowo zatrudniony jako inspektor BHP przy budowie autostrad i zarabiał ok. 2 500-4 000 zł miesięcznie netto. Po śmierci ojca powódki był zatrudniony w innej firmie, również jako inspektor BHP. Uzyskiwał dochody w kwocie 1 200 zł miesięcznie. Czasem dodatkowo zarobił 100- 200 zł miesięcznie. Od maja 2011r. powódka z partnerem zamieszkują w 4 pokojowym mieszkaniu. Czynsz najmu wynosi 1 300 zł miesięcznie. Od sierpnia 2012r. P. K. pracuje za granicą, gdzie uzyskuje miesięczny dochód w wysokości 1 000 funtów. Koszt utrzymania mieszkania za granicą wynosi 500 funtów. Powódka wraz z rodziną zamieszkuje w W.

W chwili śmierci ojca, powódka była w piątym miesiącu pierwszej ciąży. Czekała na jego przyjazd na dworcu G. Główna. Początkowo podano informację, że pociąg przyjedzie z opóźnieniem. Po pewnym czasie powódka została powiadomiona telefonicznie przez matkę, że doszło do wykolejenia składu. W niepewności co do losów ojca oczekiwała na dalsze informacje. O godzinie trzeciej nad ranem przekazano jej informację o śmierci ojca.

Na wiadomość o jego śmierci powódka zareagowała bardzo gwałtownie, krzyczała, płakała, upadła na podłogę. W późniejszym czasie stale płakała, nie mogła spać, była apatyczna, zamykała się w sobie. . Była smutna i nie mogła uwierzyć w śmierć ojca. Niepokoiła się również o wpływ tego zdarzenia na zdrowie dziecka. Z tego powodu udała się na wizytę kontrolną do lekarza. Ostatecznie ciąża przebiegła bez zakłóceń.

Powódka nadal przeżywa śmierć ojca, często go wspomina, ma poczucie pustki, której nie potrafi wypełnić. Ma problemy z koncentracją. Ograniczyła grono przyjaciół. Zdarza się, że emocje te na tyle się nasilają, że zaczyna płakać . Przyjmuje wtedy ziołowe leki uspokajające. Pewne pocieszenie znajduje w przekonaniu, że jej ojciec jest obecny w nowo narodzonym synu.

Po śmierci G. T. znacznie pogorszyły się relacje powódki z pozostałą rodziną, zwłaszcza z matką. Konflikt z matką negatywnie wpływa na powódkę, która stała się bardziej impulsywna

Powódka w dniu 9 listopada 2011r. zgłosiła pozwanemu szkodę wnosząc o zapłatę kwoty 30 000 zł tytułem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej, kwoty 40 000 zł z tytułu naruszenia dóbr osobistych oraz 40 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę. Pozwany wypłacił powódce kwotę 20 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 5 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej. Nie zachodziły żadne przeszkody do zakończenia postępowania likwidacyjnego w terminie 30 dni.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka P. K. i powódki J. T. (2). Przedstawione w toku postępowania dokumenty były wiarygodne.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo częściowo zasługiwało na uwzględnienie. Stan faktyczny sprawy pozwala przyjąć, że zasadne jest ustalenie należnego powódce zadośćuczynienia w kwocie 60 000 zł, a odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powinno wynosić łącznie 20 000 zł.

Wyrok Sądu Okręgowego został zaskarżony apelacją pozwanej oraz zażaleniem powódki. Pozwana w apelacji zarzuciła:

- naruszenie art. 446 § 3 przez błędne przyjęcie, że w okolicznościach niniejszej sprawy wskutek śmierci ojca nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powódki uzasadniające przyznanie jej odszkodowania w kwocie 15 000 zł.

-naruszenie art. 6 k.c. poprzez błędne uznanie, że udowodniona została zasadność i wysokość roszczenia powódki o przyznanie odszkodowania w kwocie 15 000 zł z uwagi na znaczne pogorszenie sytuacji życiowej,

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez ustalenie, że zachodzą przesłanki uwzględnienia powództwa o zasądzenie odszkodowania za pogorszenie się sytuacji życiowej powódki.

Wskazując na te zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. I poprzez oddalenie powództwa w zakresie zasądzającym od pozwanej na rzecz powódki kwotę 15 000 zł wraz z odsetkami od dnia 10 grudnia 2011r. do dnia zapłaty, zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. III i IV poprzez orzeczenie o kosztach procesu stosowanie do wyniku sprawy oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu.

Powódka w zażaleniu zarzuciła naruszenie art. 100 k.p.c. i wniosła o zmianę wyroku w pkt. III i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 3617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej zasługuje na uwzględnienie natomiast zażalenie powódki nie jest zasadne.. Sąd Okręgowy dokonał wprawdzie trafnych ustaleń dotyczących relacji łączących powódkę z ojcem, ale błędnie przyjął, że ustalenia te dają podstawę do zasądzenia z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej dodatkowo, ponad kwotę wypłaconą przez pozwaną kwoty 15 000 zł.

Zgodnie z art. 446 § 3 k.p.c. w razie śmierci poszkodowanego sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. W pierwszym rzędzie zauważyć trzeba, że unormowanie zawarte w art. 446 § 3 k.p.c. dotyczy wyłącznie szkód o charakterze materialnym, na tyle niewymiernych, że ich poniesienie nie uzasadnia zasądzenie renty.

W chwili śmierci ojca powódka miała 24 lata, żyła ze swoim partnerem, oczekiwała pierwszego dziecka. Powódka systematyczną pomoc finansową otrzymywała od ojca w okresie studiów polegającą na zapłacie czesnego za studia zaoczne oraz pokryciu czynszu za mieszkanie w G. przez okres pierwszych miesięcy pobytu powódki w tym mieście. Po tym okresie powódka mogła liczyć na niewielkie kwoty otrzymywane niesystematycznie, w związku z przyjazdami ojca do Polski. Ojciec powódki pracował bowiem poza granicami kraju. Obecnie powódka wraz ze swoim partnerem mieszka w Wielkiej Brytanii. Biorąc pod uwagę wysokość dochodów uzyskiwanych w Polsce przez powódkę i jej partnera oraz zasady doświadczenia życiowego można przyjąć, że przyczyną emigracji była trudna sytuacja materialna, a nie związane ze śmiercią ojca zaostrzenie konfliktu z matką. W tych okolicznościach nie ma podstaw do przyjęcia, że sytuacja życiowa powódki, w jej aspekcie materialnym uległa znacznemu pogorszeniu. Sytuacja życiowa powódki była już na tyle ustabilizowana, że pomoc realnie udzielana przez ojca oraz oczekiwania co do ewentualnej pomocy w przyszłości, nie były tak wielkie, aby można mówić o znaczymy pogorszeniu sytuacji życiowej powódki, rozpatrując sprawę w jej kontekście materialnym. Podzielić należy wyrażony w orzecznictwie pogląd, że pogorszenie się sytuacji życiowej musi być obiektywne i przyczynowo uzasadnionym wynikiem śmierci osoby najbliższej, a nie wynikać tylko z subiektywnych reakcji i ich życiowych konsekwencji.

W konsekwencji zmiany zaskarżonego wyroku co do wysokości zasądzonego roszczenia zmianie uległ także sposób rozliczenia kosztów procesu, zatem argumenty podniesione w zażaleniu powódki stały się nieaktualne.

Zgodnie z art. 100 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powódka dochodziła zasądzenia kwoty 85 000 zł, z czego powództwo zostało uwzględnione co do kwoty 40 000 zł. Uwzględnić przy tym jednak należy, że powódka dochodziła zadośćuczynienia oraz odszkodowania w związku ze znacznym pogorszeniem sytuacji życiowej. Wysokość roszczeń z tego tytułu, które zostaną uznane za zasadne, zależy od oceny Sądu.