Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2018 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo P. K. przeciwko M. G. o diety i ryczałty za noclegi (pkt 1), zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt. 2), nie obciążył powoda kosztami sądowymi (pkt. 3).

Sąd oddalił powództwo uznając je w całości za nieuzasadnione.

O kosztach procesu – kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z §9 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800).

O nieobciążaniu powoda kosztami procesu Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o tzw. zasadę słuszności wynikającą z przepisu art. 102 k.p.c. Sąd mając na względzie charakter sprawy, sytuację życiową i ekonomiczną powoda uznał, iż zachodzą okoliczności do zastosowania instytucji zwolnienia od kosztów przewidzianej we wskazanym przepisie.

Powołane orzeczenie w części oddalającej powództwo co do kwoty 1 zł oraz w zakresie zasądzającym od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt. 2 wyroku) środkiem zaskarżenia nazwanym „apelacją” zakwestionował profesjonalny pełnomocnik powoda.

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił:

- błędne ustalenie, że pozwany wypłacił powodowi tytułem odbywanych podróży służbowych kwotę 59.594,50 zł,

- błędne przyjęcie, iż regulacje wskazywane przez pozwaną w przedmiocie rozliczania należności za zagraniczne podróże służbowe w przypadku rozliczenia jej po upływie 5 dni zgodnie z regułami podróży krajowej są prawnie skuteczne wobec powoda,

- zasądzenie od powoda kwoty 5.400,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pomimo zastosowania art. 102 k.p.c. i nie obciążeniu powoda w ogóle kosztami,

- naruszenie par. 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 X 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie poprzez przyjęcie par. 2 również do powództwa wytoczonego w dniu 8 kwietnia 2015 r. zamiast par. 2 wynikającego z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.

W uzasadnieniu swego stanowiska skarżący podniósł, że z uzasadnienia wyroku wynika, iż w niniejszej sprawie Sąd orzekł o nie obciążaniu powoda w kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. a mimo to na zasadzie art. 98 k.p.c. obciążył go kosztami zastępstwa procesowego pozwanego.

Skarżący podniósł, iż wytaczając obydwa powództwa powód nie mógł przewidzieć zmiany stanu prawnego wynikającej z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niekonstytucyjności przepisów, na których oparto powództwa. Nadto Sąd nie uwzględnił zasady zawartej w par. 21 przywołanego w uzasadnieniu wyroku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. i zastosował stawki z par. 2 również do powództwa wytoczonego w dniu 8 kwietnia 2015 r., w sytuacji, gdy do spraw wszczętych przed dniem 1.01.2016r. (tj. wejściem w życie zacytowanego rozporządzenia) zastosowanie mają przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb i kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Co do meritum skarżący wskazał, że pozwany wypłacił powodowi kwotę 59.594,50 zł pomimo, że nie udowodnił tego faktu. Samo oświadczenie pozwanego, bowiem nie może być wystarczające. Fakt wypłaty wynagrodzenia wymaga potwierdzenia przez pracownika. Pozwany twierdził, że w zakładzie obowiązywały zasady szczególne co do wypłaty należności za podróże służbowe rozliczane po upływie pięciu dni od odbycia podróży. Jednakże nie udowodnił, iż zasady te mają zastosowanie wobec powoda. Była to, bowiem jednostronna decyzja pracodawcy i brak jest jakiegokolwiek dowodu świadczącego o przyjęciu takiej regulacji przez powoda. Nadto przedstawiana regulacja winna zostać uznana za bezskuteczną w świetle art. 8 k.p.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 1- zł, nie obciążenie powoda obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego, zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Wskazany środek zaskarżenia został wniesiony w dniu 29 maja 2018 r. – data nadania w placówce pocztowej.

/ koperta k. 435/

Zaskarżony wyrok wraz z uzasadnieniem został doręczony pełnomocnikowi powoda w dniu 15 maja 2018 r.

/ zwrotne potwierdzenie odbioru k. 439/

W odpowiedzi na powyższe pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie „apelacji” w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie apelacyjne według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Zażalenie jako wniesione po terminie podlega odrzuceniu.

Podkreślić należy, iż o rodzaju środka zaskarżenia decyduje jego rzeczywista treść a nie nazwa nadana mu przez stronę. W szczególności wniesienie pozornego środka zaskarżenia w miejsce środka, który w danym stanie faktycznym rzeczywiście stronie przysługuje i który zostałby wniesiony gdyby nie upłynął termin ustawowy do jego złożenia, nie zasługuje na ochronę prawną. Podobne stanowisko zajął także Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 13 września 2006 r., w psrawie II PZ 29/06, w którym stwierdził, iż „w świetle art. 25 § 1 k.p.c. w związku z art. 368 § 2 k.p.c. oraz art. 370 i 373 k.p.c., błędne określenie wartości przedmiotu zaskarżenia apelacją, nawet gdy nastąpiło w wykonaniu wezwania pełnomocnika strony do uzupełnienia braków formalnych apelacji przez podanie tej wartości, nie uzasadnia z reguły jej odrzucenia, jeżeli wartość ta została podana. W takich przypadkach odrzucenie apelacji może nastąpić tylko w wyjątkowej sytuacji oczywistego działania strony, określającej wartość przedmiotu zaskarżenia apelacją przez podanie dowolnej kwoty jedynie w celu jedynie w celu pozornego spełnienia tego wymogu.”

Podobne stanowisko było także zajmowane przez Sąd Najwyższy, także wuzasadnieniach do postanowienia z dnia 1 marca 2017 r., w sprawie i II UZ 79/16 i z dnia 29 sierpnia 2017 r., w sprawie I UZ 23/17.

Taka sytuacja ma miejsce w niniejszym postępowaniu, w rozmiarze daleko większym niż w stanach faktycznych będących podstawą do wydania cytowancyh postanowień Sądu Najwyższego.

Zatem, wbrew zapatrywaniu strony skarżącej brak podstaw do potraktowania wniesionego środka zaskarżenia jako apelacji. Znamiennym jest, iż powód wnosi „apelację” od wyroku, zaskarżając go meritii co do kwoty 1 zł, przy czym wskzazuje, iż nie zgadza się z rozstrzygnięciem oddalajacym powództwo w kwocie blisko 60.000,- zł. Jednocześnie nie podaje, świadczeń dotyczących którego miesiąca dotyczy kwota 1 zł. Wskazuje to w sposób oczywisty na pozorność złożonego środka zaskarżenia.

Jednocześnie pełnomocnik powoda zaskarża także wyrok w zakresie kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 5.400 zł. Powyższe w ocenie Sądu Okręgowego jednoznacznie wskazuje, że strona powodowa de facto zaskarża wyrok w przedmiocie kosztów postępowana, a zatem zgodnie z art. 394 § 1 kpc winna złożyć zażalenie. Powyższe potwierdza wprost podniesiona we wniesionym środku zaskarżenia argumentacja, która jedynie szczątkowo odnosi się do rozstrzygnięcia co do meritum żądania i skupia się przede wszystkim na orzeczeniu w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego. Tym samym uznać należało, iż wniesiony środek zaskarżenia stanowił w istocie zażalenie, a złożenie „apelacji” w przedmiotowej sprawie stanowiło próbę obejścia przepisów związanych ze złożeniem zażalenia na koszty procesu w ustawowym terminie 7 dni, a co za tym idzie działanie takie nie korzysta z ochrony prawnej.

Przepis art. 370 kpc. w zw. z 397 § 2 kpc, nakazuje odrzucić zażalenie jeżeli strona wniosła je z naruszeniem przepisanego terminu.

Bezspornym w przedmiotowej sprawie jest fakt, iż zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego pozwanej, pełnomocnik powoda wniósł w dniu 29 maja 2018 r. – data nadania w placówce pocztowej.

Zgodnie z art. 394 § 2 kpc. termin do wniesienia zażalenia jest tygodniowy i liczy się od doręczenia postanowienia, a gdy strona nie zażądała w terminie przepisanym doręczenia postanowienia zapadłego na rozprawie - od ogłoszenia postanowienia.

W niniejszej sprawie niewątpliwie odpis wyroku wraz z uzasadnieniem został doręczony pełnomocnikowi powoda osobiście w dniu 15 maja 2018 r. co ten potwierdził własnoręcznym podpisem.

Termin do wniesienia zażalenia upłynął więc bezskutecznie dnia 22 maja 2018 roku.

W konsekwencji Sąd Okręgowy w Łodzi zgodnie z art. 373 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc, wniesione przez pełnomocnika powoda zażalenie jako spóźnione odrzucił.

O kosztach zastępstwa procesowego za II instancję orzeczono na podstawie art. 102 kpc, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych, sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ustawodawca nie precyzuje, co rozumieć należy przez „szczególnie uzasadniony wypadek”. Przepis art. 102 k.p.c. jest zatem przejawem tzw. prawa sędziowskiego i może być stosowany wówczas, kiedy okoliczności konkretnej sprawy dają po temu podstawy. Jego celem jest zapobieżenie wydaniu orzeczenia o kosztach procesu, które byłoby niesprawiedliwe. Sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione" ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 marca 2017 r., I ACa 2389/15, LEX nr 2278167). Wskazane w powyższym przepisie szczególnie uzasadnione wypadki są związane z przebiegiem postępowania, charakterem dochodzonego roszczenia, jego znaczeniem dla strony oraz subiektywnym przekonaniem o zasadności roszczenia wspartym na obiektywnych podstawach (por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 9 czerwca 2016 r., III ACa 88/16, LEGALIS nr 1508850). Ocena przeprowadzana jest więc według zasad słuszności z uwzględnieniem przesłanki obiektywnie uzasadnionego przekonania powoda o słuszności jego roszczenia (por. wyrok SN z dnia 15 marca 2013 r. V CZ 89/12, Legalis nr 736745, też: postanowienie SN z dnia 29 czerwca 2012 r., (...), Legalis nr 544001).

Sąd Okręgowy uznał, iż trudna sytuacja życiowa i ekonomiczna powoda nadto okoliczność, iż odrzucenie zażalenia było konsekwencją nieprawidłowego wniesienia środka zaskarżenia przez reprezentującego powoda profesjonalnego pełnomocnika, stanowią przypadek szczególnie uzasadniony pozwalający na odstąpienie od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu.

Przewodnicząca: Sędziowie:

Z/ Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.