Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Sebastian Mazurkiewicz

Sędziowie: SO Anita Jarząbek - Bocian

SR (del.) Justyna Dołhy (spr.)

protokolant: sekr. sądowy Renata Szczegot

przy udziale prokuratora Ewy Gołębiowskiej

po rozpoznaniu dnia 2 października 2018 r. w Warszawie

sprawy Ż. Ś., córki D. i J., ur. (...) w Ł.

skazanej wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę i skazaną

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 15 lutego 2018 r. sygn. akt VIII K 686/17

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie do ponownego rozpoznania; zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie na rzecz adw. J. L. kwotę 147,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT.

SSR (del.) Justyna Dołhy SSO Sebastian Mazurkiewicz SSO Anita Jarząbek - Bocian

Sygn. akt VI Ka 938/18

UZASADNIENIE

Apelacje obrońcy oraz skazanej spowodowały konieczność kontroli instancyjnej wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie z dnia 15 lutego 2018 r. zapadłego w sprawie o sygn. akt VIII K 686/17, która skutkowała uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, jednak z innych przyczyny aniżeli podniesione w apelacjach. Powody uchylenia wyroku i fakt, że w sprawie ponownie prowadzone będzie postępowanie czynią zatem przedwczesnymi odniesienie się do zarzutów zawartych w apelacjach co do wysokości orzeczonej wobec skazanej kary łącznej.

W niniejszej sprawie konieczne stało się wydanie orzeczenia o charakterze kasatoryjnym, ponieważ Sąd Rejonowy w sposób całkowicie błędny dokonał interpretacji art. 19 Ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw z dnia 20 lutego 2015 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 306) tym samym naruszając art. 4 kk. Zgodnie bowiem z przepisem art. 19 ust. 1 przepisów rozdziału IX tej ustawy, nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, chyba że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, czyli od dnia 1 lipca 2015 r. Zatem tylko w sytuacji, gdy postępowaniem o wydanie wyroku łącznego objęte są skazania, które uprawomocniły się przed 1 lipca 2015 r. do orzeczenia kary łącznej stosuje się reguły wynikające z art. 85 kk i następne, w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r. Sąd I instancji, jak wynika z pisemnego uzasadnienie wyroku, uznał błędnie, że wszystkie wyroki wobec skazanej zapadły w rozumieniu tego przepisu przed dniem 1 lipca 2015 r., wobec czego orzeczenie o karze łącznej w wyroku łącznym oparł na podstawie przepisów obowiązujących do dnia 1 lipca 2015 r. Powyższy przepis art. 19 tzw. noweli lutowej nie uzależnia jednak stosowania przepisów od daty wydania wyroku tylko od daty jego prawomocności. Jak wynika natomiast z danych o karalności skazanej oraz akt poszczególnych spraw ostatni wyrok, który zapadł wobec skazanej w sprawie o sygn. akt III K 545/11 uprawomocnił się w dniu 9 lutego 2016 r.

W związku z powyższym, konieczne zatem jest przeanalizowanie przedmiotu niniejszej sprawy i wydanie wyroku łącznego przy wzięciu pod uwagę treści przepisu przejściowego, tj. przywołanego już wyżej art. 19 ust. 1 noweli lutowej, a w konsekwencji rozważenie zastosowania wobec skazanej "ustawy względniejszej" w rozumieniu art. 4 § 1 kk. Badaniu muszą podlegać wszystkie prawomocne wyroki skazujące, które zapadły wobec skazanej zarówno przed, jak i po 1 lipca 2015 r. Badając zatem warunki do wydania wyroku łącznego w oparciu o te dwa stany prawne sąd musi zbadać tzw. względność ustaw karnych, o której mówi właśnie art. 4 kk. Ocena ta winna zostać dokonana nie abstrakcyjnie, lecz poprzez porównanie konkretnej sytuacji skazanej na tle obydwu aktów prawnych. Pierwszy etap kontroli względności ustaw kolidujących ze sobą w czasie powinno stanowić porównanie granic możliwej do orzeczenia kary łącznej na podstawie starej i nowej ustawy. Najczęściej ten etap jest zresztą wystarczający do rozstrzygnięcia tej kwestii. Nie można jednak na nim poprzestać. Porównywane powinny być bowiem wszystkie prawnokarne skutki zastosowania obu ustaw (por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 23 stycznia 2018 r. IV KK 188/17).

Porównując granice możliwych do orzeczenia kar łącznych w świetle obu stanów prawnych stwierdzić należy, że w przypadku orzekania na podstawie „starych” przepisów należałoby wymierzyć nawet dwie kary łączne, a nie jedną tak jak to zrobił Sąd I instancji, który nie zauważył, że oprócz zbiegu realnego w zakresie wyroków opisanych w pkt. 4 i 5 komparycji wyroku zachodzi również zbieg realny w zakresie wyroków opisanych w pkt. 3 i 6 komparycji (kara orzeczona wyrokiem opisanym w pkt. 3 została już wprawdzie wykonana, ale zgodnie z obowiązującymi poprzednio unormowaniami nie ma to wpływu na wymierzenie kary łącznej). Zgodnie z uprzednio obowiązującymi przepisami, biorąc pod uwagę łączenie kar jednostkowych, tylko granice kary łącznej pozbawienia wolności dotyczącej wyroków z pkt. 4 i 5 sięgałyby od roku do 15 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności zaś w przypadku połączenia kar orzeczonych wyrokami opisanymi w pkt. 3 i 6 – od roku do 3 lat pozbawienia wolności. Z kolei w przypadku orzekania na podstawie „nowych” przepisów należałoby wymierzyć jedną karę łączną bez konieczności rozwiązywania kary łącznej z wyroku z pkt. 4 i połączyć kary i karę łączną pozbawienia wolności i grzywny orzeczonej wobec skazanej wyrokami opisanymi w pkt. 4, 5 i 6 komparycji wyroku poruszając się w granicach od 2 lat do 5 lat pozbawienia wolności. Mając na uwadze tylko powyższe porównanie widać wyraźne różnice w łączeniu kar w oparciu o przepisy obowiązujące obecnie oraz przed nowelizacją. Powyższe w sposób wymowny pokazuje, iż dla prawidłowego ukształtowania kary łącznej konieczne jest dokładne przeanalizowanie, która z ustaw jest faktycznie w sprawie względniejsza i powinna mieć zastosowanie. Takiej analizy Sąd Rejonowy całkowicie zaniechał, a miało to niewątpliwie wpływ na treść wyroku. Stanowiło tym samym naruszenie prawa materialnego, które stanowi przyczynę odwoławczą, określoną w art. 440 kpk. O potrzebie wydania orzeczenia o charakterze kasatoryjnym przemawiała zaś konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego w całości.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy zatem oceni sytuację prawną skazanej w kontekście art. 4 § 1 kk w odniesieniu do obecnego i poprzedniego brzmienia przepisów o karze łącznej. Koniecznym będzie także przeprowadzenie dowodów z aktualnych: danych o karalności skazanej oraz opinii o skazanej z zakładu karnego. Ponadto niezbędne jest wyjaśnienie w trybie art. 420 § 1 i 2 kpk kwestii zaliczenia w sprawie o sygn. akt II K 460/11 okresu pozbawienia wolności skazanej na terytorium Wielkiej Brytanii. Jak wynika bowiem z apelacji autorstwa skazanej nie była ona tam pozbawiona wolności, a przebywała w miejscu zamieszkania po wpłaceniu kaucji. Sąd Rejonowy w Otwocku orzekając postanowieniem z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie o sygn. akt II K 460/11 o zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności okresu pozbawienia wolności od dnia 2 marca 2017 r. do dnia 8 czerwca 2017 r. opierał się na tłumaczeniu przez tłumacza przysięgłego dokumentu nadesłanego z Anglii. Lektura oryginału tego dokumentu, a w szczególności ostatniego zdania „(...)” w powiązaniu z oświadczeniem skazanej zawartym w apelacji wskazuje na to, że od chwili aresztowania 2 marca 2017 r. do czasu wydania jej stronie polskiej w dniu 8 czerwca 2017 r. skazana przebywała na zwolnieniu za kaucją. Niezbędne w tej sytuacji wydaje się zatem ponowne przetłumaczenie powyższego dokumentu i wyjaśnienie tej kwestii w trybie art. 420 § 1 i 2 kpk albowiem tłumaczenie powyższego zdania przez tłumacza przysięgłego budzi poważne wątpliwości. Wszystkie czynności w niniejszej sprawie należy podjąć niezwłocznie z uwagi na przypadający na dzień 2 marca 2019 r. koniec kary odbywanej z powyższego wyroku.

Zgodnie z wnioskiem obrońcy z urzędu skazanej, Sąd zasądził od Skarbu Państwa na jego rzecz kwotę wynagrodzenie za obronę w instancji odwoławczej wraz z podatkiem od towarów i usług, a to na podstawie § 17 ust. 5 i § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2016.1714).

SSO Sebastian Mazurkiewicz SSO Anita Jarząbek – Bocian SSR del. Justyna Dołhy