Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Michał Chojnowski

Sędziowie: SO Aleksandra Mazurek

SO Anna Zawadka (spr.)

protokolant: sekr. sądowy Anna Rusak

przy udziale prokuratora Agaty Stawiarz

po rozpoznaniu dnia 24 stycznia 2019 r. w Warszawie

sprawy J. L., syna Z. i I., ur. (...) w W.

oskarżonego o przestępstwo z art. 18 § 1 kk w zw. z art. 297 § 1 kk w zb. z art. 275 § 1 kk w zb. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 28 września 2017 r. sygn. akt VIII K 725/15

I.  zmienia wyrok w zaskarżonej części w odniesieniu do oskarżonego J. L. w ten sposób, że w ramach czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie III zaskarżonego wyroku uznaje go za winnego tego, że w dniach 15 i 16 grudnia 2014r. w W. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami kierował wykonaniem przez H. R. czynu zabronionego polegającego na usiłowaniu doprowadzenia Banku (...) Spółkę Akcyjną w W. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 30 000 zł poprzez zawarcie umowy kredytu za pomocą wprowadzenia w błąd, polegającego na posłużeniu się przez H. R. przekazanym mu w tym celu przez Ł. S. dowodem osobistym I. B. oraz podrobionym zaświadczeniem o zatrudnieniu i zarobkach w przedsiębiorstwie (...), przekazanym mu przez M. P., co stanowiło okoliczność o istotnym znaczeniu dla uzyskania kredytu, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na postawę pracownika Banku i ustalając, że tak przypisany występek wyczerpuje znamiona art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zb. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na tej podstawie skazuje, a na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 37a k.k. wymierza mu karę 1 (jednego) roku i 9 (dziewięciu) miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym;

II. w pozostałej zaskarżonej części wyrok utrzymuje w mocy;

III. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 300 (trzysta) złotych tytułem opłaty za obie instancje i pozostałe koszty sądowe w sprawie w części na niego przypadającej.

SSO Aleksandra Mazurek SSO Michał Chojnowski SSO Anna Zawadka

Sygn. akt VI Ka 316/18

UZASADNIENIE

J. L. został oskarżony o to, że:

W dniach 15 i 16 grudnia 2014r. w W. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami kierował wykonaniem przez H. R. czynu zabronionego polegającego na doprowadzeniu Banku (...) Spółkę Akcyjną w W. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 30 000 zł poprzez zawarcie umowy kredytu i posłużenia się w tym celu podrobionym zaświadczeniem o zatrudnieniu i zarobkach w przedsiębiorstwie (...), co stanowiło okoliczność o istotnym znaczeniu dla uzyskania kredytu oraz dowodem osobistym I. B., tj. o przestępstwo z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zb. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi Północ w Warszawie wyrokiem z dnia 28 września 2017 r. sygn. akt VIII K 725/15:

Oskarżonego J. L. uznał za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu, przy czym ustalił, iż kierował on wykonaniem przez H. R. czynu zabronionego, polegającego na doprowadzeniu Banku (...) S.A. w W. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie 30 000 zł, poprzez zawarcie umowy kredytu, za pomocą wprowadzenia w błąd, polegającego na posłużeniu się przez H. R., przekazanym mu w tym celu przez Ł. S. dowodem osobistym I. B. oraz podrobionym zaświadczeniem o zatrudnieniu i zarobkach w przedsiębiorstwie (...), przekazanym mu przez M. P., co stanowiło okoliczność o istotnym znaczeniu dla uzyskania kredytu, czym wyczerpał znamiona przestępstwa określonego w art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zb. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 37a k.k. skazał go na karę 2 (dwóch) lat ograniczenia wolności, zobowiązując go do wykonania kontrolowanej pracy na cel społecznie użyteczny w rozmiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym; na podstawie art. 626 § 1 kpk i art. 627 kpk zasądził na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego J. L. kwotę 70 zł tytułem zwrotu wydatków oraz 300 zł tytułem opłaty, łącznie tytułem kosztów sądowych kwotę 370 złotych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł oskarżony zaskarżając wyrok w całości na swoją korzyść i zarzucając mu rażącą niewspółmierność kary 2 /dwóch/ lat ograniczenia wolności, która zdaniem oskarżonego jest zbyt surowa w stosunku do kar orzeczonych wobec współoskarżonych.

W konkluzji skarżący wniósł:

a)  o zmianę wyroku poprzez orzeczenie kary grzywny ewentualnie kary ograniczenia wolności w wymiarze 6 miesięcy po 20 godzin miesięcznie pracy na cele społecznie użyteczne;

b)  o uniewinnienie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja oskarżonego okazała się częściowo zasadna i wywołana nią kontrola instancyjna doprowadziła do zreformowania zaskarżonego wyroku na korzyść oskarżonego.

Wprawdzie nie można podzielić zarzutu apelacji wynikającego z wniosku o uniewinnienie, a dotyczącego w istocie błędu w ustaleniach faktycznych w zakresie ustalenia winy oskarżonego za przypisane mu przestępstwo. Tym niemniej kontrola instancyjna doprowadziła do zakwestionowania oceny prawnej czynu przypisanego oskarżonemu w zaskarżonym wyroku, albowiem Sąd Rejonowy nie zakwalifikował działania oskarżonego jako usiłowania przestępstwa oszustwa, pomimo prawidłowego ustalenia, że zaplanowane przez niego przestępstwo oszustwa, zakończyło się na etapie usiłowania /27 str. uzasadnienia/.

Wbrew zarzutowi i twierdzeniom apelacji Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził przewód sądowy i dokonał trafnej, swobodnej oceny dowodów nie naruszając przepisów postępowania i w jej efekcie poczynił niewadliwe ustalenia faktyczne, co do winy oskarżonego. Nieprawidłowa jest jedynie ocena prawna zachowania oskarżonego, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

Odnosząc się do zasadniczego zarzutu apelacji oskarżonego w pierwszej kolejności podnieść należy, że niesłuszny jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych polegający na przypisaniu oskarżonemu winy za popełnione przestępstwo.

Kontrola odwoławcza wykazała, że ocena materiału dowodowego dokonana została przez Sąd Rejonowy z zachowaniem zasad wynikających z art. 4, 5, 7 k.p.k., a więc jest bezstronna i nie narusza granic swobodnej oceny dowodów oraz jest zgodna z prawidłowym rozumowaniem, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, zwłaszcza zaś nie zawiera błędów faktycznych i logicznych. Sąd I instancji w szczegółowym i bardzo obszernym pisemnym uzasadnieniu wskazał, którym dowodom i w jakim zakresie dał wiarę ustalając stan faktyczny w sprawie, a którym dowodom odmówił waloru wiarygodności. Uczynił to w logiczny sposób, przejrzyście przedstawiając swój tok rozumowania wywiedziony z ujawnionego w sprawie materiału dowodowego. Uzasadnienie to spełnia zatem wymogi wyznaczone przez art. 424 kpk. Niezasadny jest więc zarzut błędu w ustaleniach faktycznych. Taki błąd w orzekaniu zachodzi wtedy gdy treść dokonanych ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd nie odpowiada zasadom prawidłowego rozumowania, a błąd ten mógł mieć wpływ na treść orzeczenia. Zarzut takiego błędu nie jest uzasadniony, gdy sprowadza się do samego zakwestionowania stanowiska sądu czy do polemiki z ustaleniami sądu. Zarzut taki „jest skuteczny tylko wtedy, kiedy skarżący wykaże konkretne uchybienia w ocenie materiału dowodowego, jakich dopuścił się sąd I instancji, stosujący reguły logicznego rozumowania, zasady wiedzy i doświadczenia życiowego. Nie może on jednak osiągać celu zamierzonego przez wnoszącego środek odwoławczy, jeżeli sprowadza się w swej istocie do polemiki z rozważaniami sądu I instancji, zawartymi w pisemnych motywach wyroku” (por. wyrok z dnia 24.05.2007r. SA w Łodzi, opubl. Prok. i Pr. - wkł. 2008/7-8/55, KZS 2008/7-8/103). Taki właśnie - polemiczny charakter – ma, w tym zakresie, wywiedziony przez skarżącego środek odwoławczy w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy dokonując analizy – z poszanowaniem wyżej wskazanych zasad procesowych - zgromadzonego materiału dowodowego prawidłowo ustalił stan faktyczny i w oparciu o te ustalenia słusznie uznał winę oskarżonego J. L. za udowodnioną. W pisemnych motywach wyroku wyjaśnił, a przedstawiona argumentacja w pełni przekonuje, dlaczego dał wiarę dowodowi z wyjaśnień współoskarżonego H. R., który nie pozostawał w konflikcie z oskarżonym J. L. i nie miał powodu aby bezzasadnie pomówić go o kierowanie popełnieniem tego przestępstwa. Z wyjaśnień H. R. wynika, że to J. L. kierował wykonaniem tego czynu zabronionego i zaproponował mu wzięcie kredytu na dane osobowe I. B.. H. R. tłumaczył, że w tamtym okresie potrzebował pieniędzy i za wzięcie tego kredytu miał otrzymać kwotę 500-600 zł. Natomiast rola Ł. S. polegała na dostarczeniu dowodu osobistego I. B., z którym razem pracował na poczcie i któremu pomagał w przeprowadzce, a zatem miał sposobność aby niepostrzeżenie wejść w posiadanie dowodu osobistego i prawa jazdy I. B.. Z kolei M. P. dostarczył H. R. podrobione zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach. Natomiast osobą, która nakłaniała go do wzięcia kredytu był oskarżony J. L., który w tej sprawie dzwonił do niego.

Wprawdzie oskarżeni Ł. S. i M. P. nie przyznali się do winy, jednak treść wyjaśnień M. P. potwierdza kierowniczą rolę oskarżonego J. L. w wykonaniu tego przestępstwa usiłowania wyłudzenia kredytu. M. P. wyjaśnił, że J. L. dzień przed zdarzeniem dzwonił do niego aby pojechał z jednym chłopakiem na ul. (...), gdzie ten chłopak weźmie pieniądze i pożyczy mu 500 zł. Oskarżony opisał więc swój udział w całym zdarzeniu i wskazał na kierowniczą rolę J. L., którego polecenia- dotyczące przekazania zaświadczenia o zatrudnieniu H. R. i oczekiwaniu na jego powrót z banku- jedynie wykonywał, chcąc uzyskać pieniądze w kwocie 500 zł.

Analiza połączeń telefonicznych pomiędzy wskazanymi osobami /k.161-172/ potwierdza natężenie realizowania połączeń w dacie popełnienia czynu. Osobą kontaktującą się ze wszystkimi osobami uwikłanymi w ten oszukańczy proceder był właśnie J. L., który nie potrafił w sposób logiczny wytłumaczyć tak intensywnych kontaktów telefonicznych ze wszystkimi oskarżonymi w czasie popełnienia tego czynu.

Podnieść należy, iż skarżący w apelacji nie wskazuje żadnej argumentacji przemawiającej za przyjęciem braku jego winy w popełnieniu przypisanego mu przestępstwa. Natomiast przeprowadzona kontrola odwoławcza zaskarżonego wyroku pozwala na stwierdzenie, że Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie, a zebrane w jego trakcie dowody poddał dostatecznie wnikliwej, kompleksowej analizie, rozważając całokształt okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia, nie obrażając tym samym art. 410 k.p.k., przy czym oceny materiału dowodowego dokonał z baczeniem na reguły wynikające z art. 7 k.p.k., dokonując niewadliwych ustaleń faktycznych, a stanowisko swoje należycie uzasadnił stosownie do wymogów 424 § 1 k.p.k. wskazując, którym dowodom i dlaczego dał wiarę, a którym oraz z jakich przyczyn wiarygodności odmówił. Sąd Rejonowy, jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia, za podstawę swoich ustaleń przyjął przede wszystkim wyjaśnienia H. R. oraz częściowo wyjaśnienia M. P. i Ł. S.. Wyjaśnienia H. R. słusznie zostały obdarzone przez Sąd I instancji przymiotem wiarygodności, bowiem są spójne i logiczne, a także konsekwentne, gdyż oskarżony potwierdził te wyjaśnienia na rozprawie. Nie sposób więc potwierdzić zastrzeżeń apelującego odnośnie pierwszoinstancyjnej oceny tych dowodów, albowiem nie zawierała ona żadnych mankamentów ani natury faktycznej, ani też logicznej. W związku z powyższym wnioski Sądu meriti w przedmiocie oceny wiarygodności tych wyjaśnień były trafne i doprowadziły do prawidłowych ustaleń faktycznych poczynionych w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy dokonał wadliwej oceny prawnej czynu przypisanego oskarżonemu J. L. poprzez przypisanie mu czynu w formie dokonania przestępstwa oszustwa, zamiast w formie usiłowania.

Tymczasem z prawidłowo dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych wynika, że zaplanowane przez niego przestępstwo oszustwa, zakończyło się na etapie usiłowania, a co za tym idzie nie powstała rzeczywista szkoda w mieniu pokrzywdzonego. Przypomnieć należy w tym miejscu, iż oskarżeni nie osiągnęli zamierzonego celu tj. wyłudzenia kredytu w kwocie 30 000 zł, albowiem pracownica banku zawiadomiła policję i doszło do zatrzymania oskarżonego H. R. w momencie podjęcia starań zmierzających do zawarcia umowy kredytowej. Oskarżony H. R. kierując się wskazówkami otrzymanymi od J. L. i wykonując jego polecenia zdążył jedynie posłużyć się podrobionym zaświadczeniem o zatrudnieniu i zarobkach oraz dowodem osobistym I. B., które to dokumenty przekazał w banku, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na postawę pracownicy banku, która nabrała uzasadnionych podejrzeń.

Mając na uwadze prawidłowo dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne stwierdzić należy, że w ramach zarzucanego czynu działanie J. L. polegało na tym, że w dniach 15 i 16 grudnia 2014r. w W. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami kierował wykonaniem przez H. R. czynu zabronionego polegającego na usiłowaniu doprowadzenia Banku (...) Spółkę Akcyjną w W. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 30 000 zł poprzez zawarcie umowy kredytu za pomocą wprowadzenia w błąd, polegającego na posłużeniu się przez H. R. przekazanym mu w tym celu przez Ł. S. dowodem osobistym I. B. oraz podrobionym zaświadczeniem o zatrudnieniu i zarobkach w przedsiębiorstwie (...), przekazanym mu przez M. P., co stanowiło okoliczność o istotnym znaczeniu dla uzyskania kredytu, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na postawę pracownika Banku.

Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego, zarzucane oskarżonemu czyny wyczerpały znamiona formy zjawiskowej kierowania usiłowaniem popełnienia przestępstwa oszustwa i dokonaniem oszustwa kredytowego oraz posłużenia się cudzym dokumentem, dlatego w tym zakresie Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok, dokonując ponownego opisu przypisanego oskarżonemu czynu i przyjmując, że tak opisany czyn wypełnił znamiona występku z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zb. z art. 275 § 1 k.k. w zb. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Konsekwencją zmiany kwalifikacji czynu przypisanego oskarżonemu była konieczność ponownego orzeczenia o karze. Sąd odwoławczy doszedł do przekonania, że Sąd I instancji w sposób wyczerpujący przedstawił wszystkie przemawiające na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego okoliczności, nietrafnie jedynie nie nadał właściwej wagi temu, iż działania oskarżonego zakończyły na etapie usiłowania wyłudzenia kredytu, a zatem do wyrządzenia szkody bankowi nie doszło, co ma wpływ na zmniejszenie stopnia społecznej szkodliwości tego czynu. Powyższe stwierdzenie nie zmienia podniesionych przez Sąd meriti okoliczności dotyczących zagrożeń, jakie powodują przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów oraz obrotowi gospodarczemu.

Mając powyższe na uwadze za adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego, nie przekraczającą stopnia jego winy, a jednocześnie wystarczającą dla osiągnięcia celów kary, tak zapobiegawczych i wychowawczych względem sprawcy, a także potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, Sąd Okręgowy uznał karę 1 roku i 9 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym.

Orzeczona kara spełnia dyrektywy wskazane w art. 53 § 1 i 2 k.k. i jednocześnie niewątpliwie nie przekracza możliwości wykonania kary przez oskarżonego, jako osoby młodej, zdrowej, nie obarczonej ciężarem utrzymania własnej rodziny. Nie można też mówić o niewspółmierności orzeczonej kary w aspekcie jej łagodności.

O kosztach sądowych w sprawie orzeczono na podstawie art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k.

SSO Anna Zawadka SSO Michał Chojnowski SSO Aleksandra Mazurek