Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 16 listopada 2018 roku

Pozwem z dnia 22 lutego 2018 r. (data prezentaty) powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. domagał się zasądzenia od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 250 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, i kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że na podstawie umowy cesji wierzytelności nabył od P. T. wierzytelność przysługującą mu względem pozwanego na podstawie rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie EWG nr 295/91, z tytułu opóźnienia lotu z dnia 30 czerwca 2017 r. z W. do B. o numerze (...) realizowanego przez pozwanego przewoźnika (pozew – k. 3- 5).

Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. ( nakaz zapłaty - k. 18).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany podniósł zarzut braku legitymacji czynnej z uwagi na niedopuszczalność przelewu prawa do zryczałtowanego odszkodowania przewidzianego przepisami Rozporządzenia WE nr 261/2004, gdyż sprzeciwia się on właściwości zobowiązania i wskazał, że bezpośrednim, faktycznym beneficjentem odszkodowania jest pasażer, którego lot został odwołany lub opóźniony. Pozwany podał, że w jego ocenie roszczenia przewidziane w Rozporządzeniu nr 261/2004 mają niewątpliwie charakter osobisty, a ich natura sprzeciwia się dopuszczalności ich przenoszenia w drodze cesji, w celu umożliwienia ich przejmowania przez wyspecjalizowane podmioty, niejednokrotnie bez poszanowania zasady ekwiwalentności świadczeń. Dodatkowo pozwany podniósł zarzut nieważności umowy sprzedaży wierzytelności z uwagi na jej sprzeczność z ustawą oraz nieprawidłowe określenie postanowień istotnych przedmiotowo tj. ceny sprzedaży. Wskazał również, że rozporządzenie nie ma zastosowania do osób podróżujących bezpłatnie, a z dokumentów załączonych do pozwu nie wynika, by powód dokonał opłaty za przelot samolotem (sprzeciw od nakazu zapłaty - k. 24-29).

Postanowieniem z dnia 7 listopada 2018 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, I Wydział Cywilny zawiesił postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. i podjął postępowanie z udziałem (...) spółki akcyjnej z siedziba w W. (postanowienie – k. 53).

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. T. miał zaplanowany na dzień 30 czerwca 2017 r. lot nr (...) na trasie z W. do B., realizowany przez pozwanego przewoźnika (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Lot ten uległ opóźnieniu wynoszącemu ponad trzy godziny (okoliczności niekwestionowane przez strony, dowody: karta pokładowa - k.10).

W dniu 7 września 2017 r. podpis pod treścią umowy cesji wierzytelności numer (...) złożył A. M. – prezes zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.. Z treści tego dokumentu wynika, że K. T. – przedstawiciel ustawowy małoletniego P. T. oświadczył, że w stosunku do linii lotniczej oznaczonej na bilecie stanowiącym załącznik do umowy, zwanej dalej „Dłużnikiem”, przysługuje małoletniemu wolna od praw osób trzecich i wad prawnych, mogąca być przedmiotem cesji, wierzytelność o zapłatę odszkodowania, że może przenieść tę wierzytelność na Cesjonariusza bez zgody Dłużnika oraz że małoletni posiadała potwierdzoną rezerwację na lot (...) oraz stawił się na odprawę pasażerów we wcześniej uzgodnionym czasie. Zgodnie z § 2 umowy P. T. przelał na (...) sp. z o.o. wierzytelność z tytułu roszczenia o odszkodowanie z tytułu opóźnienia/odwołania lotu na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr (WE) 261/2004. Za zbytą wierzytelność P. T. miał otrzymać tytułem ceny nabycia kwotę zgodną z cennikiem i regulaminem portalu opoznionysamolot.pl, prowadzonego przez (...) sp. z o.o. Zapłata ceny miała nastąpić nie później niż w terminie 24 miesięcy od dnia zawarcia umowy (dokument umowy cesji - k. 8-8v).

Pismami z dnia 13 listopada 2017 r. powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zawiadomił (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. o zawarciu z P. T. reprezentowanym przez przedstawiciela ustawowego K. T. umowy przelewu wierzytelności nr (...)/OP z tytułu roszczenia o odszkodowanie za opóźnienie lotu nr (...) z dnia 30 czerwca 2017 r. oraz wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 250 euro, w terminie 7 dni, na wskazany numer rachunku bankowego, pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego (dowody: przedsądowe wezwanie do zapłaty - k. 6, zawiadomienie o zawarciu umowy cesji wierzytelności - k. 7, potwierdzenie nadania – k.12).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych dokumentów oraz ich kserokopii złożonych do akt sprawy. Okoliczności stanu faktycznego jako przyznane przez stronę przeciwną, Sąd na podstawie art. 229 k.p.c. i 230 k.p.c. uznał za udowodnione, ponadto znajdują one potwierdzenie w złożonych do akt dokumentach, co do wiarygodności których Sąd nie miał wątpliwości, ponieważ składają się na spójny, logiczny, korelujący ze sobą obraz stanu faktycznego poddany ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie

Zarzut braku legitymacji czynnej okazał się zasadny, jednak z innych powodów, niż wskazane przez pozwanego w sprzeciwie. Umowa cesji, z której powód wywodził swoją legitymację, jest bezwzględnie nieważna. Należy podkreślić, że cedent P. T. w dniu, w którym został sporządzony dokument cesji, tj. 7 września 2017 r., nie ukończył 13 lat. Wedle art. 12 k.c. nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. W myśl art. 14 § 1 k.c. czynność prawna dokonana przez osobę niemającą zdolności do czynności prawnych jest nieważna. W myśl art. 14 § 2 k.c. gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych. Przepisy dotyczące czynności prawnych dokonywanych przez osoby niemające zdolności do czynności prawnych nie przewidują zatem w ogóle konwalidacji tych czynności w drodze ratyfikacji przez przedstawiciela ustawowego, jak ma to miejsce w przypadku umów zawartych przez osoby mające ograniczoną zdolność do czynności prawnych wedle art. 18 k.c. Jedynie ziszczenie się przesłanek statuowanych w art. 14 § 2 k.c. pozwala na utrzymanie czynności prawnej zdziałanej przez osobę niemającą zdolności do czynności prawnych. Przesłanki te są jednak surowe, a ze względu na ochronny charakter przepisu art. 14 k.c. jego wykładnia winna być restrykcyjna. Zdaniem Sądu nie można uznać, że umowa cesji wierzytelności odszkodowawczej z tytułu opóźnienia lotu mieści się w zakresie umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Do umów takich zazwyczaj zalicza się nabycie niewielkich ilości żywności, słodyczy, pomocy szkolnych, biletów wstępu na powszechne imprezy kulturalno - rozrywkowe, jak kino, wesołe miasteczko. Umowa cesji ma niewątpliwie charakter rozporządzający, prowadzi do przeniesienia wierzytelności na inną osobę, czyli do umniejszenia majątku osoby pozbawionej zdolności do czynności prawnych o wartość tej wierzytelności. Zbycie wierzytelności należącej do majątku małoletniego, z reguły niedysponującego pokaźnym majątkiem, stanowi czynność o znaczeniu i skutkach doniosłych, w części przypadków może oznaczać pozbawienia małoletniego jednego z najistotniejszych składników jego majątku. W myśl art. 101 § 3 k.r. i o. rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. W okolicznościach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, że zgoda sądu opiekuńczego na dokonanie cesji roszczenia odszkodowawczego przez małoletniego P. T. nie została udzielona. Umowę cesji należało zatem uznać za bezwzględnie nieważną z powodu naruszenia art. 14 k.c. w zw. z art. 101 § 3 k.r. i o.

W świetle powyższego należało rozpatrzyć możliwość dochodzenia przez cesjonariusza przedmiotowego roszczenia, czyli posiadanie przez niego legitymacji czynnej. Zważyć należy, że legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego do wytoczenia powództwa stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. W sytuacji, gdy legitymacja materialna i procesowa zespalają się, oddalenie powództwa następuje w istocie z braku legitymacji materialnej, którego rezultatem jest także brak legitymacji procesowej, będący wtórną przyczyną oddalenia powództwa. W odróżnieniu od zdolności sądowej i zdolności procesowej Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera definicji legalnej legitymacji procesowej. W nauce prawa postępowania cywilnego, jak i w praktyce sądowej przyjmuje się jednak na ogół, że legitymacja procesowa jest właściwością podmiotu, w stosunku do którego sąd może rozstrzygnąć o istnieniu albo nieistnieniu indywidualno - konkretnej normy prawnej przytoczonej w powództwie. Podmiotami posiadającymi legitymację procesową są np. podmioty posiadające interes prawny w ustaleniu istnienia albo nieistnienia prawa lub stosunku prawnego, którego nie są podmiotem. Legitymacja procesowa jest więc zawsze powiązana z normami prawa materialnego. Sąd dokonuje oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania co do istoty sprawy. Przy tym w każdym postępowaniu sądowym rolą strony powodowej jest wykazanie uprawnienia do dochodzenia roszczenia, czemu powód w niniejszej sprawie nie sprostał. (zob. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie – I Wydział Cywilny, z dnia 21 lipca 2015 r., sygn. akt I ACa 253/15)

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji.

S. P. ł S.

Z. ądzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem prosz ę doręczyć pozwanemu z odpisem pisma pełnomocnika powoda z 26.10.2018 r. i z pouczeniem o apelacji.