Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w (...) Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jan Futro (spr.)

Sędziowie: SA Małgorzata Gulczyńska,

SA Maciej Rozpędowski

Protokolant: st. sekr. sąd. Sylwia Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2019 r. w (...)

na rozprawie

sprawy z powództwa G. K.

przeciwko (...) reprezentowanemu przez(...)w Z. zastępowanego przez (...)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w (...) z dnia 8 lutego 2018 r.

sygn. akt XIV C 1491/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz (...) 120 zł;

3.  przyznaje radcy prawnemu M. K. od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowego w (...)147,60 zł tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Maciej Rozpędowski Jan Futro Małgorzata Gulczyńska

I A Ca 507/18

UZASADNIENIE

Powód G. K. w pozwie wniesionym 19 grudnia 2013 r. skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa – (...) w Z. wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 150 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od wniesienia pozwu i kosztami procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że jest to odszkodowanie za osadzenie go w latach 4.08.2010 r. do 04.04.2011 r. i latach 20.06.2011 r. do około 16.08.2012 r. w celach, w których warunki daleko odbiegały od norm. Na przełomie miesiąca kwietnia i maja 2012 r. w celi zostali osadzeni ze świerzbem, pomimo zgłoszeń oddziałowemu i zieleniarzowi nie robiono nic w tym kierunku, aby ich odizolować.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. M.in. podniósł zarzut przedawnienia wszystkich roszczeń powoda związanych ze zdarzeniami, które miały miejsce przed 19 grudnia 2010 r.

Wyrokiem z dnia 8 lutego 2018 r. Sąd Okręgowy w (...) oddalił powództwo a orzekając o kosztach zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa – (...)Polskiej 3 600 zł.

Zasądził także od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w (...)) na rzecz radcy prawnego M. K. kwotę 4 428 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Jako podstawy rozstrzygnięcia Sąd I instancji powołał następujące ustalenia.

G. K. przebywał w Areszcie Śledczym w Z. w okresach: od 4 sierpnia 2010 r. do 4 kwietnia 2011 r. i od 20 czerwca 2011 r. do 21 sierpnia 2012 r.

Od 25 października 2013 r. powód przebywa w Areszcie Śledczym w Z. po raz kolejny; koniec orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności przypada w dniu 28 grudnia 2019 r.

W okresie od 4 sierpnia 2010 r. do 4 kwietnia 2011 r. powód przebywał w celach oznaczonych numerami: 310, 410 i 408. W okresie od 20 czerwca 2011 r. do 21 sierpnia 2012 r. powód przebywał w celach oznaczonych numerami: 310 i 410.

Cele nr 408 i 410 były celami ośmioosobowymi; cela nr 310 była celą siedmioosobową. Powierzchnie cel były następujące: cela nr 408 – 24,06 m ²; cela nr 410 – 24,32 m ²; cela nr 310 – 22,58 m ². W okresie pobytu powoda w Areszcie w celach numer 408 i 410 łączna liczba osób osadzonych w celi nie przekraczała ośmiu osób; w przypadku celi nr 310 było to siedem osób.

W każdej z cel był urządzony kącik sanitarny. Był ona ogrodzony od reszty celi za pomocą płyty wiórowej ( (...)) do wysokości około 2 metrów umocowanej na metalowym stelażu; wejście do kącika było przesłonione zasłoną wykonaną z materiału. Wewnątrz kącika znajdował się sedes i umywalka z zimną wodą; ciepła woda była w umywalce tylko okresowo. Skazani korzystali nie rzadziej niż raz w tygodniu z ciepłej kąpieli. Między skazanymi przebywającymi wraz z powodem w celach nie dochodziło do konfliktów, co do korzystania z kącika sanitarnego; skazani między sobą ustalali, w jakiej kolejności będą korzystali z kącika sanitarnego.

W każdej celi była umieszczona na drzwiami kratka wentylacyjna; skazani mieli także możliwość otwierania okien w celu dopływu świeżego powietrza do pomieszczenia. Mimo tego w okresie letnim, gdy temperatura powietrza na zewnątrz była wysoka, w celach było duszno i czuć było nieprzyjemne zapachy z kącika sanitarnego. Przykry zapach wydobywał się także z podłóg w celach, które były wykonane z drewnianych klepek.

Na jednej ze ścian w celi nr 408 w okresie jesienno-zimowym występował grzyb. Skazania zgłaszali ten problem administracji Aresztu. Grzyb był usuwany ze ściany, ale przynosiło to tylko efekt na pewien czas.

W 2010 roku w Areszcie Śledczym w Z. odbywał karę pozbawienia wolności R. K.. Przebywał on między innymi w celi nr 410 wraz z powodem. K. miał uczulenie i wysypkę na skórze; w związku z tym drapał się, a gdy inni osadzeni to zauważyli zaczęli zgłaszać pretensje do administracji Aresztu domagając się odizolowania chorego. U R. K. podejrzewano świerzb, ale diagnoza lekarska tego nie potwierdziła. Po dwóch dniach został on przeniesiony do osobnej celi. G. K. w czasie pobytu w Areszcie Śledczym w Z. nie chorował na żadne choroby skóry.

W 2012 roku w Areszcie Śledczym w Z. został przeprowadzony remont.

Remontowane były także cele mieszkalne; kąciki sanitarne zostały zabudowane, zostały zamontowane w nich drzwi. W celach została zainstalowana nowoczesna wentylacja. Przy pracach remontowych pracowali także skazani. Po wykonaniu remontu nikt ze skazanych nie zgłaszał zastrzeżeń do warunków w Areszcie Śledczym w Z..

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy wskazał, że w jego ocenie, przeprowadzone postępowanie dowodowe nie potwierdziło zasadności twierdzeń leżących u podstaw pozwu, dlatego powództwo podlegało oddaleniu.

Ocenił jednak także, że podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia należało uznać za bezzasadny.

Nie budzi też wątpliwości, że niezapewnienie odpowiednich i przewidzianych przepisami prawa warunków odbywania kary pozbawienia wolności może prowadzić do naruszenia dóbr osobistych skazanego i tym samym skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą Skarbu Państwa.

Zdaniem Sądu powód – na którym ciążył taki obowiązek - nie wykazał, żeby przy wykonywaniu orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności funkcjonariusze Aresztu Śledczego w Z. dopuścili się zachowań (działań lub zaniechań) bezprawnych. Zasadność pozwu powinna zostać oceniona przede wszystkim przy uwzględnieniu przepisów regulujących sposób wykonywania kary pozbawienia wolności. Przepisy te są zawarte przede wszystkim w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.).

Stosownie do treści art. 110 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego (k.k.w.) skazanego osadza się w celi mieszkalnej wieloosobowej lub jednoosobowej. Powierzchnia w celi mieszkalnej, przypadająca na skazanego, wynosi nie mniej niż 3 m2. Cele wyposaża się w odpowiedni sprzęt kwaterunkowy zapewniający skazanemu osobne miejsce do spania, odpowiednie warunki higieny, dostateczny dopływ powietrza i odpowiednią do pory roku temperaturę, według norm określonych dla pomieszczeń mieszkalnych, a także oświetlenie odpowiednie do czytania i wykonywania pracy (art. 110 § 2 k.k.w.).

Stosownie do treści § 28 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. Nr 152, poz. 1493) cela mieszkalna powinna być wyposażona w łóżko dla każdego skazanego, odpowiednią do liczby skazanych ilość stołów, szafek, taboretów oraz środków do utrzymania czystości w celi. Niezbędne urządzenia sanitarne sytuuje się w sposób zapewniający ich niekrępujące użytkowanie, z zastrzeżeniem art. 110 § 3 k.k.w.).

Wbrew twierdzeniem powoda, postępowanie dowodowe nie potwierdziło, że powód odbywał karę pozbawienia wolności w Areszcie Śledczym w Z. w warunkach przeludnienia.

Nie można także uznać za bezprawny, a tym samym naruszający dobra osobistego powoda, braku ciepłej wody w kranie przy umywalce usytuowanej w celi, w której G. K. odbywał karę. Obowiązujące przepisy prawa nie wymagały zapewnienia skazanym stałego dostępu do ciepłej wody. Zgodnie z § 30 ust. 3 rozporządzenia (...). skazany korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli. Przesłuchani w toku postępowania świadkowie potwierdzili, że skazani odbywający karę pozbawienia wolności w Areszcie Śledczym w Z. z takiej możliwości korzystali.

Nie znalazły potwierdzenia zarzuty, że umieszczono w jego celi osoby chore na świerzb.

Zdaniem Sądu natomiast okoliczności, że na ścianach celi występował grzyb oraz że w okresie letnim w celach panował zaduch, czuć było nieprzyjemne zapachy choć potwierdzone dowodami przeprowadzonymi w toku postępowania, nie mogły stanowić same w sobie podstaw do uwzględnienia powództwa.

Osoba odbywająca karę pozbawienia wolności musi się liczyć z niedogodnościami związanymi z pobytem w zakładzie karnym. Takie powszechne przekonanie zostało potwierdzone w orzecznictwie Sądu Najwyższego (tak m.in. SN w wyroku z 02.10.2007 r.,(...)). Administracja zakładu penitencjarnego powinna przede wszystkim zadbać o to, aby warunki w celach odpowiadały wymaganiom przewidzianym w przepisach obowiązującego prawa. Z tego obowiązku osoby sprawujące administrację Aresztu Śledczego w Z. się wywiązały.

Zdaniem Sądu, przy ocenie zasadności powództwa, nie można abstrahować od ogólnych warunków i standardów, w jakich w naszym kraju odbywa się wykonywanie kary pozbawienia wolności. Te warunki zależą nie tylko, a nawet nie przed wszystkim, od dobrej woli osób zarządzających, ale od zasobności i stanu kasy państwowej.

Powinna istnieć także pewna korelacja między ogólnymi warunkami życia mieszkańców danego kraju oraz warunkami odbywania kary pozbawienia wolności. Powszechnie znany jest i często opisywany w mediach zły stan budynków komunalnych w Polsce. Nadal niektórzy mieszkańcy takich budynków nie maja dostępu do ciepłej wody a niektórzy nawet w ogóle dostępu do bieżącej wody.

Podobnie ma się rzecz z niedostateczną wentylacją celi i wynikającym z tego nieprzyjemnym zapachem. Cele, w których powód przebywał były wyposażone w kratkę wentylacyjną; w celach były dwa okna umożliwiające wietrzenie pomieszczenia. Bez wątpienia ściany celi powinny być czyste i występowanie na nich grzyba (pleśni) należy uznać za nieprawidłowość. Wynikało to jednak nie ze złej woli administracji Aresztu, ale z faktu, że budynki Aresztu Śledczego w Z. są starymi budowlami, które często są zawilgocone.

W toku postępowania w niniejszej sprawie ustalono, że w 2012 roku w Areszcie Śledczym w Z. został przeprowadzony gruntowny remont budynków; w celach wykonano zabudowane kąciki sanitarne, założono nową wentylację. Dlatego nie można mówić o bezprawności działania pozwanego w sytuacji podjęcia skutecznych działań w celu poprawy warunków odbywania przez skazanych kary pozbawienia wolności.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu - wskazując, co się na nie składa - Sąd Okręgowy powołał przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 32 ust. 3 zd. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o (...)(Dz.U. z 2016 r., poz. 2261) w zw. z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163 poz. 1349 z późn. zm.)

W oparciu o te ostatnie przepisy należało zasądzić od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...) na rzecz radcy prawnego reprezentującego powoda z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu kwotę 4 428 zł.

Od wyroku tego zaskarżając go w całości apelację wniósł powód zarzucając zaskarżonemu wyrokowi

1.  naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na rozstrzygniecie sprawy, tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. polegające na:

-

przyjęciu, że powód był osadzony w warunkach, które są zgodne z poszanowaniem jego godności, a sposób i metody wykonywania tymczasowego aresztowania nie poddawały go cierpieniu ani trudnościom o intensywności wykraczającej poza nieuchronny poziom cierpienia wpisanego w odbywanie kary pozbawienia wolności, podczas gdy prawidłowa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do przeciwnego wniosku;

-

przekroczeniu granic swobodnej oceny materiału dowodowego i przyjęciu, że nie ma podstaw do tego, żeby przy ocenie, czy została zachowana przewidziana norma dla powierzchni mieszkalnej celi, od powierzchni celi odliczać powierzchnię kącika sanitarnego,

-

przekroczeniu granic swobodnej oceny materiału dowodowego i przyjęciu, że warunki odbywania kary pozbawienia wolności nie mogą mieć wyższego standardu niż warunki zamieszkania osób nie odbywających takiej kary;

b)  art. 227 k.p.c. poprzez niesłuszne oddalenie wniosków powoda wskazanych w punktach 5, 6 i 7 pisma powoda z dnia 22 grudnia 2014 r. co w konsekwencji doprowadziło do niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy celem prawidłowego rozstrzygnięcia, w szczególności czy z powodem w jednej celi przebywały osoby zarażone świerzbem oraz jak długo, udzielonych im świadczeń medycznych oraz warunków w celach, w których osadzony był powód;

c)  niezastosowaniu przepisu art. 102 k.p.c. i nieobciążaniu powoda kosztami zastępstwa procesowego;

2.  naruszenie prawa materialnego mające istotny wpływ na rozstrzygniecie sprawy, tj. art. 23, 24 i 448 k.c. w zw. z art. 4, 102 i 110 k.k.w. poprzez przyjęcie, że nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda tj. prawa do odpowiednich warunków bytowych, pomieszczeń i odpowiednich warunków higieny podczas odbywania kary pozbawienia wolności w okresie od 04.08.2010r. do 04.04.2011r. oraz od 20.06.2011r. do 21.08.2012r.

W konsekwencji wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa, tj. zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego kwoty 150 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych w związku z odbywaniem w Areszcie Śledczym w Z. kary pozbawienia wolności w okresie od 04.08.2010r, do 21 sierpnia 2012 r. (zauważyć w tym miejscu należy, że nie wniósł o zmianę wyroku w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu);

2.  zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych, powiększonego o podatek VAT, jako że pełnomocnik wykonuje zawód w ramach prowadzonej działalności gospodarczej,

ewentualnie o uchylenie go w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania przy pozostawieniu temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa - (...)

S ą d Apelacyjny zwa ż y ł , co nast ę puje:

Apelacja okazała się niezasadna.

Nie znajduje podstaw zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Zarzut naruszenia tego przepisu art. 233 k.p.c. z uwagi na jego stopień ogólności nie jest dostateczny i wystarczający dla dokonania kontroli zaskarżonego wyroku pod kątem dochowania przez Sąd I instancji ustawowych przesłanek oceny dowodów. Apelujący nie konkretyzuje popełnionych przez ten Sąd uchybień w zakresie oceny poszczególnych dowodów, poprzestając na zarzucie przekroczenia granic oceny materiału dowodowego.

Zgodnie z utrwalonymi poglądami doktryny i orzecznictwa, by podstawa naruszenia prawa procesowego nadawała się do rozpoznania, skarżący powinien określić działanie (zaniechanie) sądu naruszające konkretny przepis postępowania i wskazywać - w nawiązaniu do hipotezy tego przepisu - na czym polegało jego naruszenie a także wpływ tego naruszenia na rozstrzygnięcie.

Zarzut błędnego ustalenia, że powód był osadzony w warunkach, które są zgodne z poszanowaniem jego godności, a sposób i metody wykonywania tymczasowego aresztowania nie poddawały go cierpieniu ani trudnościom o intensywności wykraczającej poza nieuchronny poziom cierpienia wpisanego w odbywanie kary pozbawienia wolności dotyczy nie faktów a oceny Sądu dokonywanej w granicach subsumpcji stosowanych przepisów prawa materialnego. Ta kwestia będzie wyjaśniona wyżej.

Nie znajduje też podstaw zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny materiału dowodowego i przyjęcia, że nie ma podstaw do tego, żeby przy ocenie, czy została zachowana przewidziana norma dla powierzchni mieszkalnej celi, od powierzchni celi odliczać powierzchnię kącika sanitarnego. Sąd takiego ustalenia nie czyni.

Rzeczywiście zgodnie z instrukcja (...) Dyrektora (...) z dnia 12 grudnia 2008 roku w sprawie ustalenia pojemności jednostek penitencjarnych a następnie projektem (...)Dyrektora (...) z dnia 13 sierpnia 2010 r. w sprawie ustalania pojemności jednostek penitencjarnych (co do której nie ma możności ustalenia czy weszła w życie) do powierzchni pomieszczenia mieszkalnego nie wlicza się wnęki okiennej i grzejnikowej a także powierzchni znajdującej się poza kratami wewnętrznymi oraz zajmowanej przez urządzenia grzewcze i wydzielone kąciki sanitarne.

Powód powołuje się na informacje przekazane przez pozwanego, które winny uwzględniać powyższą regulację ale nie wykazuje, by powierzchnia ta była wadliwie liczona z uwzględnieniem kącika sanitarnego. Tymczasem złożone rysunki techniczne cel (k 528, 529) pozwalają na ustalenie, że licząc po wewnętrznych ścianach cel – co znaczy, że zawierały one i ten kącik - miały one powierzchnie: cela nr 408 - 25 m ² (wskazywana: 24,06 m ²); cela nr 410 – 24,96 m. ² (wskazywana: 24.32 m ²); cela nr 310 – 24,48 m ² (wskazywana: 22,58 m ²).

Brak jest natomiast podstaw do odliczania od powierzchni cel innych urządzeń czy sprzętów.

Nie znajduje też podstaw zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. poprzez niesłuszne oddalenie wniosków powoda. Przepis ten jedynie wskazuje, co jest przedmiotem dowodu. Odnosząc się jednak do uzasadnienia tego zarzutu należy wskazać, że Sąd usiłował „odnaleźć” wszystkich wnioskowanych przez powoda świadków i przesłuchiwał ich także w drodze pomocy prawnej. Nie we wszystkich przypadkach okazało się to możliwe. W tych przypadkach, w których doszło do przesłuchania świadków Sąd ich zeznania ocenił a powód nie podniósł żadnych zarzutów, co do tej oceny.

Także zarzut naruszenia art. 102 k.p.c. nie jest zasadny. Art. 98 k.p.c. statuuje, w zakresie kosztów procesu zasadę odpowiedzialności za jego wynik. Strona przegrywająca sprawę zwraca na żądanie przeciwnika koszty procesu. Odstępstwo od tej zasady przewidziane art. 102 k.p.c. może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Jak zresztą wprost wynika z treści powołanego przepisu w wypadkach „szczególnie uzasadnionych” sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Zastosowanie tego przepisu wymaga w każdym przypadku ustalenia (i wskazania w uzasadnieniu), że istnieje taka szczególna (wyjątkowa) podstawa uzasadniająca odstąpienie od reguły określonej w art. 98 § 1 k.p.c. Nie może, zatem taką wyłączną podstawą być trudna sytuacja majątkowa strony zobowiązanej do zwrotu kosztów stronie przeciwnej. Przeciwko takiemu poglądowi przemawia też treść art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2014 r. poz. 1025 ze zm.) zgodnie z którym zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi. Przepis art. 102 k.p.c. dopuszczający odstępstwo od ogólnie obowiązujących reguł rozstrzygania o kosztach procesu nie może być też rozszerzająco wykładany.

Nie zachodzi także wskazane w apelacji naruszenie prawa materialnego.

Państwo realizując w ramach swojego imperium zadania represyjne, obowiązane jest do przestrzegania nie tylko przepisów Konstytucji (art. 30, 31 ust. 3 i 2, 40, 41 ust. 4), ale także zobowiązań przyjętych na siebie na podstawie ratyfikowanych umów międzynarodowych (np. art. 10 międzynarodowego paktu praw osobistych i publicznych z dnia 19 grudnia 1966 r.) oraz przepisów regulujących sposób wykonywania kary pozbawienia wolności (np. art. 248 k.k.w.).

W oczywisty sposób, zakres przedmiotowej ochrony będzie węższy w stosunku do osoby odbywającej na mocy prawomocnego wyroku sądu karę pozbawienia wolności. Ograniczenia w zakresie korzystania ze swobód osobistych są bowiem wpisane w samą istotę omawianej kary. Pamiętać należy jednak, iż obowiązujący system prawny, pomimo, że przewiduje ograniczenia praw osobistych w przypadku kary pozbawienia wolności, to jednak nie wyłącza tych praw całkowicie. Jednostka osadzona w zakładzie karnym w dalszym zakresie pozostaje dysponentem omawianych praw, a ich zakres nie może być ograniczany w sposób naruszający regulacje prawa karnego wykonawczego. W przeciwnym bowiem wypadku doszłoby do naruszenia celów kary. Zgodnie bowiem z art. 53 k.k. jej dolegliwość nie powinna przekraczać stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Surowość kary mierzona jest jej rodzajem oraz długością wykonywania, a nie dodatkowymi dolegliwościami w ramach danego jej rodzaju. Warunki wykonywania kary nie powinny być źródłem dolegliwości innych niż związanych bezpośrednio z pozbawieniem wolności. W szczególności zgodzić się należy z Sądem Okręgowym, że przy ocenie zasadności powództwa, nie można abstrahować od ogólnych warunków i standardów, w jakich w naszym kraju odbywa się wykonywanie kary pozbawienia wolności. Te warunki zależą nie tylko, a nawet nie przed wszystkim, od dobrej woli osób zarządzających, ale od zasobności i stanu kasy państwowej. Powinna istnieć także pewna korelacja między ogólnymi warunkami życia mieszkańców danego kraju oraz warunkami odbywania kary pozbawienia wolności.

W szczególności należy zatem stwierdzić, że przeprowadzone postępowania dowodowe nie wykazało, by w stosunku do powoda naruszono zasadę humanitaryzmu (art. 4 k.k.w.), jego prawa szczegółowo wskazane w art. 102 k.k.w. czy też przebywał w celi nie spełniającej warunków przewidzianych w art. 110 k.k.w.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku orzekając o kosztach postępowania zgodnie z treścią przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz zw. z § 8 pkt 26 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 ze zm.).

Sąd nie znalazł podstaw do odstąpienia od zasądzenia tych kosztów na podstawie art. 102 k.p.c. Niezależnie od wskazanych już w tym względzie wyżej uwag należy podkreślić, że strona przegrywająca proces przed sądem pierwszej instancji, decydując się na wniesienie apelacji, musi liczyć się z możliwością jej oddalenia i związanym z tym obowiązkiem zwrotu przeciwnikowi kosztów poniesionych w postępowaniu apelacyjnym. Decyzję taką powinna podjąć z uwzględnieniem wyników postępowania przed sądem pierwszej instancji, które pozwoliły zweryfikować słuszność zajmowanego w pozwie stanowiska. W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się, że przekonanie strony o zasadności zajmowanego stanowiska, które może przemawiać za nie obciążaniem jej kosztami przegranego procesu przed sądem pierwszej instancji, przestaje być aktualne w postępowaniu apelacyjnym (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 15 czerwca 2011 r., (...).; z dnia 5 października 2011 r.,(...), nie publ z dnia 30 marca 2012 r. (...)

W sytuacji, gdy powód po oddaleniu powództwa przez Sąd Okręgowy podtrzymywał swoje roszczenie, pomimo przedstawionej przez Sąd I instancji argumentacji, nie zachodzi podstawa do uznania, że ze względu na subiektywne błędne przekonanie o słuszności swojego roszczenia i poczucie krzywdy, należało odstąpić od obciążenia powoda kosztami zastępstwa procesowego pozwanego.

O kosztach należnych radcy prawnemu z tytułu pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu orzeczono na podstawie § 14 pkt 26 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu

Maciej Rozpędowski Jan Futro Małgorzata Gulczyńska