Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy A. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w W.

o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy

na skutek odwołania A. W.

od decyzji z dnia 14 grudnia 2015 nr znak: (...)

orzeka:

1.  Oddala odwołanie;

2.  Zasądza od odwołującej się A. W. na rzecz pozwanego kwotę 360 zł (trzystu sześćdziesięciu złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: VI U 65/16

UZASADNIENIE

W dniu 18 stycznia 2016 roku (data prezentaty) odwołująca się A. W. wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w W. z dnia 14 grudnia 2015 roku, znak: (...)odmawiającej jej prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy jakiemu uległa w dniu 14 września 2015 roku (odwołanie k. 1).

W uzasadnieniu wskazała, iż nie ma wątpliwości, iż zdarzenie z dnia 14 września 2015 roku było wypadkiem przy pracy, a zapisy w protokole powypadkowym jednoznacznie na to wskazują. Wykonywanie przez pracownika „typowych czynności”, np. grania w piłkę nie wyklucza sytuacji nadzwyczajnych, jakich nie można się ustrzec, stawiając źle stopę na podłodze w trakcie gry. Wyłączenie przyczyny zewnętrznej byłoby uzasadnione tylko wtedy gdyby istniały podstawy do ustalenia, że wypadek pracownika został spowodowany jego schorzeniem łączącym się np. ze skłonnością do omdleń czy zakłóceń równowagi (odwołanie k. 1-2).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 9 lutego 2016 roku (data prezentaty) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania (odpowiedź na odwołanie k. 4).

W uzasadnieniu wskazał, iż odmówił prawa do świadczenia, bowiem zawarte w protokole stwierdzenia są bezpodstawne. W ocenie ZUS brak jest przyczyny zewnętrznej zdarzenia. Organ rentowy powołał się na orzeczenie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym wykonywanie zwykłych, typowych czynności, choćby wymagających dużego wysiłku fizycznego, nie może być uznane za zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy. Sama praca bowiem nie może stanowić zewnętrznej przyczyny w rozumieniu definicji wypadku przy pracy, ale może nią być dopiero określona nadzwyczajna sytuacja związana z tą pracą, która staje się współdziałającą przyczyną zewnętrzną (odpowiedź na odwołanie k. 4).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 września 2015 roku o godz. 14:00 odwołująca się prowadziła zajęcia z wychowania fizycznego. Przed rozpoczęciem zajęć została przeprowadzona rozgrzewka, w której brała udział. Następnie grała z uczennicami w piłkę siatkową. W pewnym momencie podczas doskakiwania do piłki, chcąc wyskoczyć do bloku piłki, odwołująca się źle postawiła stopę i poczuła nagły, silny kłujący ból w lewej łydce. Ubezpieczona nie mogła stanąć na nodze, bolało ją bardzo noga, nie czuła napięcia w łydce. Podczas przerwy z pomocą innej nauczycielki – M. M. udała się do pokoju. M. M. powiadomiła o zdarzeniu dyrektora szkoły, który wezwał karetkę pogotowia (zeznania odwołującej się k. 65 – e-protokół (...) (...); zeznania M. B. k. 65 – e-protokół (...) (...); zeznania A. K. k. 65 – e-protokół (...) (...)

Karetka przewiozła odwołującą się na Szpitalny Oddział Ratunkowy (...) Szpitala (...). W Szpitalu stwierdzono uraz mięśnia brzuchatego łydki lewej. Zalecono maść i kontrolę za sześć tygodni (karta leczenia k. 2 akt rentowych).

W dniu 25 września 2015 roku pracodawca zatwierdził protokół nr (...) ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Zdarzenie z dnia 14 września 2015 roku zostało uznane z przez zespół powypadkowy za wypadek przy pracy (protokół k. 3-6 akt rentowych).

Decyzją z dnia 14 grudnia 2015 roku, znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. odmówił odwołującej się prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy jakiemu uległa w dniu 14 września 2015 roku. W uzasadnieniu wskazał, iż wykonywanie przez pracownika typowych, normalnych czynności, choćby wymagających większego wysiłku nie może być uznane za przyczynę zewnętrzną zdarzenia. Samo wykonywanie pracy (obowiązków) oraz złe postawienie stopy nie stanowi zewnętrznej przyczyny w rozumieniu definicji wypadku przy pracy, może być nią dopiero nadzwyczajna sytuacja związana z pracą. W ocenie organu rentowego nie zostały wykazane żadne nadzwyczajne okoliczności, a tym samym brak jest podstaw do uznania zdarzenia z dnia 14 września 2015 roku za wypadek przy pracy (decyzja k. 16 akt rentowych).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy oraz aktach rentowych, zeznań odwołującej się oraz świadków M. B. i A. K. – bezpośrednich świadków zdarzenia, a także na podstawie znajdujących się w aktach sprawy opinii sądowo-lekarskich oraz opinii uzupełniających. Zeznania odwołującej się oraz świadków były logiczne, spójne oraz korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym oraz ze sobą nawzajem, dlatego Sąd nie znalazł podstaw do odmowy ich wiarygodności.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jako niezasadne nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe celem ustalenia przebiegu zdarzenia i zważenia czy zdarzenie z dnia 14 września 2015 roku może być kwalifikowane jako wypadek przy pracy czy jako zdarzenie, które nie odpowiada definicji wypadku.

W przedmiotowej sprawie odwołująca się dochodziła jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy. Definicję wypadku przy pracy określa ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 1773 ze zm., zwana dalej ustawą wypadkową). Zgodnie z art. 3 ust. 1 ww. ustawy za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1)  podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2)  podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3)  w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Natomiast zgodnie z art. 2 pkt 13 ustawy wypadkowej, za uraz uznaje się uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.

Ustawa nie definiuje jednak pojęcia „przyczyny zewnętrznej” wypadku przy pracy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, iż przyczyną zewnętrzną wypadku może być każdy czynnik zewnętrzny, który jest zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki, w tym także pogorszyć stan zdrowia pracownika dotkniętego już schorzeniem samoistnym ( vide Uchwała 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1963 roku, III PO 15/62, LEX nr 106030). Zewnętrzna przyczyna zdarzenia nie może pochodzić z organizmu pracownika dotkniętego zdarzeniem i musi być źródłem urazu lub śmierci. Nie musi być to wyłącznie jedna przyczyna, lecz również mogą to być przyczyny złożone, a wiec zawierające połączenie czynnika zewnętrznego z czynnikami istniejącymi już w organizmie pracownika. Sama praca nie może stanowić zewnętrznej przyczyny w rozumieniu definicji wypadku przy pracy. Może nią być dopiero określona nadzwyczajna sytuacja związana z tą pracą, która staje się współdziałającą przyczyną zewnętrzną ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2014 r., I PK 185/13, LEX nr 1646046). Z kolei „nagłe zdarzenie” powodujące uraz lub śmierć pracownika może nastąpić w dowolnym czasie i miejscu pod warunkiem, że pozostaje w związku z wykonywaniem czynności pracowniczych przez osobę, która wypadkowi uległa ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2014 roku, I PK 245/13, LEX nr 1646082). Czasowy i miejscowy związek wypadku z pracą sprowadza się do czasowego (zdarzenie wystąpiło w czasie pracy w znaczeniu prawnym) bądź miejscowego (zdarzenie nastąpiło w miejscu zakreślonym strefą zagrożenia stwarzanego przez pracę) powiązania przyczyny zewnętrznej doznanego uszczerbku na zdrowiu z faktem wykonywania przez pracownika określonych czynności. Innymi słowy, czasowy i miejscowy związek wypadku z pracą oznacza, że pracownik doznał uszczerbku na zdrowiu w miejscu i czasie, kiedy pozostawał w sferze interesów pracodawcy. Zatem związek miejscowy i czasowy wypadku z pracą sprowadza się do ustalenia, że zdarzenie wystąpiło w czasie pracy w znaczeniu prawnym (nie tylko w czasie efektywnego świadczenia pracy, ale również w czasie pozostawania w dyspozycji pracodawcy - art. 128 § 1 k.p.), bądź w miejscu zakreślonym strefą zagrożenia stwarzanego przez pracę (na terenie zakładu pracy, a nie tylko w miejscu wykonywania czynności przez danego pracownika - art. 207 k.p.), przez powiązanie doznania uszczerbku na zdrowiu z faktem wykonywania przez pracownika określonych czynności (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 2014 roku, I PK 275/13, LEX nr 1477424).

Natomiast zasady ustalania uszczerbku na zdrowiu oraz wysokości odszkodowania reguluje art. 11 § 1 ww. ustawy, zgodnie z którym ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy (§ 2). Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie (§ 3). Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji (§ 4). Natomiast szczegółowe sposoby ustalania uszczerbku na zdrowiu oraz wysokości odszkodowania określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 954 ze zm.). Zgodnie z § 8 ust. 1 ww. rozporządzenia lekarz orzecznik ustala w procentach stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu według oceny procentowej stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, zwanej dalej „oceną procentową”, która jest określona w załączniku do rozporządzenia.

Z uwagi na fakt, iż rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie wymagało wiedzy specjalnej, postanowieniem z dnia 8 lipca 2016 roku Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza specjalisty ortopedy-traumatologa w celu ustalenia czy zdarzenie z dnia 14 września 2015 roku jakiemu uległa odwołująca się A. W. było wywołane przyczyną zewnętrzną czy przyczyną wewnętrzną; w przypadku uznania, że ww. zdarzenie było wywołane przyczyną zewnętrzną, ustalenia, czy w wyniku wskazanego zdarzenia odwołująca się doznała urazu, a jeżeli tak to czy uraz ten wywołał u niej stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu, a jeżeli tak to w jakiej procentowej wysokości (postanowienie k. 68).

W opinii z dnia 22 sierpnia 2016 roku biegły lekarz ortopeda-traumatolog rozpoznał u odwołującej się stan po naderwaniu mięśnia brzuchatego lewej łydki, po leczeniu nieoperacyjnym. W ocenie biegłego przebyty uraz mięśnia brzuchatego lewej łydki należał do lżejszych urazów, które po wygojeniu nie powodują przewlekłej niewydolności mięśnia. Po przeanalizowaniu obecnego stanu klinicznego lewej kończyny dolnej, biegły nie stwierdził ubytku sprawności i wydolności lewej kończyny dolnej z powodu urazu w dniu 14 września 2015 roku (opinia k. 77).

Pismem z dnia 5 listopada 2016 roku odwołująca się zgłosiła zastrzeżenia do opinii biegłego, wskazując, iż jest ona niejasna i niepełna – nie zawiera odpowiedzi na pytania zawarte w treści postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego, w szczególności czy wystąpił u ubezpieczonej stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu. W ocenie odwołującej się biegły nie odniósł się do występujących do chwili obecnej dolegliwości bólowych występujących w miejscy przebytego urazu (pismo k. 86-87).

W opinii uzupełniającej z dnia 25 grudnia 2016 roku biegły ortopeda – traumatolog wskazał, iż przebyty uraz w obrębie układu ruchu nie jest jednoznaczny z doznaniem stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Uszczerbek na zdrowiu oznacza, że doszło do trwałego lub długotrwałego (istniejącego po 6 miesiącach od urazu) ubytku sprawności lub wydolności uszkodzonej kończyny dolnej lewej. Podczas badania odwołującej się biegły nie stwierdził dysfunkcji lewej kończyny dolnej. Gojenie naderwanego mięśnia brzuchatego lewej łydki trwa 4-8 tygodni i jest zależne od ciężkości naderwania. Tak było w przypadku skarżącej, która pobierała zasiłek chorobowy przez 6 tygodni. Jest to średni czas gojenia takich uszkodzeń. Zdaniem biegłego z całą pewnością po 6 miesiącach od wypadku gojenie naderwanego mięśnia brzuchatego łydki jest zakończone. Brak jest podstaw do zmiany decyzji biegłego z dnia 22 sierpnia 2016 roku (opinia uzupełniająca k. 100).

Pismem z dnia 8 marca 2017 roku odwołująca się zakwestionowała ww. opinię w całości. W ocenie odwołującej się przedstawiona opinia jest nieprzekonująca i nieweryfikowalna, tj. przedstawiona przez biegłego analiza nie pozwala organowi orzekającemu na skontrolowanie rozumowania biegłego co do trafności wniosków końcowych. Odwołująca się wniosła o dopuszczenie dowodu z dodatkowej opinii innego biegłego ortopedy-traumatologa (pismo k. 122-123).

Postanowieniem z dnia 29 marca 2017 roku Sąd dopuścił dowód z opinii innego biegłego lekarza specjalisty ortopeda traumatologa z wyłączeniem biegłego K. K. w celu ustalenia, czy zdarzenie z dnia 14 września 2015 roku jakiemu uległa odwołująca się A. W. było wywołane przyczyną zewnętrzną czy przyczyną wewnętrzną; w przypadku uznania, że ww. zdarzenie było wywołane przyczyną zewnętrzną, ustalenia, czy w wyniku wskazanego zdarzenia odwołująca się doznała urazu, a jeżeli tak to czy uraz ten wywołał u niej stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu, a jeżeli tak to w jakiej procentowej wysokości (postanowienie k. 127).

W opinii z dnia 17 maja 2017 roku biegły ortopeda – traumatolog M. G. rozpoznał u odwołującej się przebyty uraz mięśnia trójgłowego łydki lewej. W ocenie biegłego przebyty uraz nie spowodował powstania ani długotrwałego ani stałego uszczerbku na zdrowiu, albowiem przeprowadzone badanie odwołującej się nie wykazało uszkodzeń struktury narządu ruchu ani też jakiegokolwiek pourazowego zaburzenia czynności. W dostępnej dokumentacji medycznej brak tez jest danych potwierdzających, że u odwołującej utrzymywało się zaburzenie czynności powyżej pół roku. Nie ma więc podstaw, aby ustalić, że doszło do powstania długotrwałego uszczerbku na zdrowiu (opinia k. 131-132).

Pismem z dnia 20 czerwca 2017 roku odwołująca się wniosła zastrzeżenia do opinii biegłego wnosząc o wydanie opinii uzupełniającej poprzez udzielenie odpowiedzi na zadane przez odwołującą się pytania (pismo k. 143-144).

W opinii uzupełniającej z dnia 24 września 2017 roku biegły wskazał, iż nie występują obiektywne objawy osłabienia mięśnia, a więc brak jest podstaw do przyznania uszczerbku w związku z jego osłabieniem. Funkcja lewej kończyny dolnej po urazie z dnia 14 września 2015 roku jest niezmieniona. Przeprowadzone badanie ortopedyczne nie wykazało uszkodzenia struktury anatomicznej narządu ruchu ani też jakiegokolwiek pourazowego zaburzenia czynności. W dostępnej dokumentacji medycznej brak jest też danych potwierdzających, że u odwołującej utrzymywały się zaburzenia czynności powyżej pół roku (opinia uzupełniająca k. 151).

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zdarzenie było nagłe, wywołała je przyczyna zewnętrzna, odwołująca uległa urazowi, a zdarzenie pozostaje w związku z pracą. Odwołująca się doznała urazu w czasie pozostawania w dyspozycji pracodawcy, w czasie pracy. Uraz został spowodowany nagłym zdarzeniem wywołanym przyczyną zewnętrzną – odwołująca się źle postawiła stopę, co spowodowało uraz mięśnia brzuchatego łydki lewej. Zdaniem Sądu wskazane zdarzenie wyczerpuje zakres definicji wypadku przy pracy, określonego w art. 3 ustawy wypadkowej.

Pomimo, iż zdarzenie z dnia 14 września 2015 roku było wypadkiem przy pracy, w ocenie Sądu odwołująca nie spełnia przesłanek przyznania jej prawa do jednorazowego odszkodowania. Zgodnie z ww. przepisem art. 11 ust. 1 ustawy wypadkowej ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe również na okoliczność ustalenia czy wskutek wypadku odwołująca się doznała uszczerbku na zdrowiu. Opiniujący w sprawie biegli jednoznacznie wskazali, iż uraz odwołującej się nie spowodował ani stałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

W ocenie Sądu przedstawione w sprawie opinie biegłych lekarzy ortopedów-traumatologów były zgodne z wymogami art. 285 k.p.c., tj. zawierały uzasadnienie i były wyczerpujące. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że integralnymi elementami treści każdej prawidłowo sporządzonej opinii są: sprawozdanie z dokonanych czynności i spostrzeżeń, odpowiedzi na postawione biegłemu pytania, udzielone w sposób kategoryczny, jego wnioski oraz uzasadnienie pozwalające na sprawdzenie przez sąd logicznego toku rozumowania biegłego ( vide wyrok SN z dnia 15 czerwca 1970 r., I CR 224/70, LEX nr 6750; postanowienie SN z dnia 20 listopada 1973 r., I CR 646/73, LEX nr 7340, wyrok SN z dnia 7 grudnia 2011 r., II CSK 141/11, LEX nr 1110969). Opinia biegłych lekarzy ortopedów-traumatologów była logiczna, spójna, nie budziły zdaniem Sądu wątpliwości z punktu widzenia metodologii, poprawności, rzetelności i prawidłowości rozumowania. Były jasne, wyczerpujące i wewnętrznie niesprzeczne. Biegły wydali opinię po przeprowadzeniu badania odwołującej się. Znali przebieg jej leczenia, zapoznali się z dokumentacją medyczną. Jednoznacznie wskazali, iż uraz mięśnia brzuchatego łydki lewej należał do lżejszych urazów, które po wygojeniu nie powodują przewlekłej niewydolności mięśnia. Badania przeprowadzone przez biegłych nie wykazały uszkodzenia struktury narządu ruchu ani też jakiekolwiek pourazowego zaburzenia czynności. Wobec powyższego Sąd podziela ustalenia dokonane przez biegłego, nie znajdując podstaw do zakwestionowania przedmiotowej opinii.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z ogólna zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Sąd zasądził od odwołującej się na rzecz organu rentowego kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, ustaloną na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.