Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Jarząbek

Protokolant: Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 lipca 2018 r. w Warszawie

sprawy D. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania D. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 16 czerwca 2016 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

D. Z. w dniu 11 lipca 2016 r. wniosła odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział
w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie od decyzji w/w organu rentowego z dnia 16 czerwca 2016 r., znak: (...) Odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka B. Z.
i biegłego sądowego wyspecjalizowanego w diagnostyce i leczeniu zespołu (...). W ocenie ubezpieczonej stanowisko organu rentowego rażąco narusza art. 12 ust. 3, art. 57 ust. 1 i art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Uzasadniając swoje stanowisko odwołująca wskazała, że lekarze orzecznicy powołani przez organ rentowy nie potrafili rozpoznać u niej zespołu (...) ani nie posiadali wiedzy o wpływie tego schorzenia na jej codzienne funkcjonowanie. W związku z tym ubezpieczona uznała,
że lekarze orzecznicy nie wzięli pod rozwagę, iż w/w schorzenie miało wpływ na pogorszenie jej stanu zdrowia w związku z podjęciem zatrudnienia ( k. 2-5 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.
w odpowiedzi na odwołanie z dnia 20 lipca 2016 r. wniósł o jej oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 13 czerwca 2016 r. odwołująca została uznana za trwale częściowo niezdolną do pracy od dzieciństwa. Wobec powyższego, Oddział odmówił ubezpieczonej prawa do dochodzonego świadczenia, gdyż jej niezdolność do pracy nie powstała w okresach wymienionych w przepisie art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ani w ciągu 18-tu miesięcy od ich zakończenia. W ocenie organu rentowego odwołująca nie spełnia również warunków określonych w art. 57 ust. 2 ustawy, ponieważ nie jest całkowicie niezdolna do pracy oraz nie posiada 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, co pozwoliłoby na wyłączenie wymogu wskazanego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy ( k. 6 a. s.).

Sąd postanowieniem z dnia 25 lipca 2016 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego lekarza specjalisty psychiatry celem ustalenia czy odwołująca utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, czy jest to niezdolność częściowa lub całkowita, jeżeli tak, to na jaki okres, ze szczególnym wskazaniem jaka jest data początkowa tej niezdolności przy uwzględnieniu okoliczności zawartych
w punktach 1-3 postanowienia ( k. 9 a. s.).

Organ rentowy pismem procesowym z dnia 18 października 2016 r. wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego psychiatry, co też postanowił Sąd w dniu 24 października 2016 r. ( k. 31-32 i 35 a. s.).

Odwołująca pismem procesowym z dnia 24 stycznia 2017 r. wniosła o: dopuszczenie dowodu z zeznań świadków M. S., M. L. (1) i B. Z., wezwanie na rozprawę biegłych sądowych M. L. (2) i M. P. celem złożenia dodatkowych ustnych wyjaśnień dotyczących sporządzonych przez siebie opinii oraz o zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych ( k. 56-58 a. s.).

Sąd po dodatkowym przesłuchaniu biegłego sądowego M. P. na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2017 r., na wniosek odwołującej, postanowieniem z dnia 13 lipca 2017 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego psychologa na okoliczność, jak
w postanowieniu z dnia 25 lipca 2016 r. ( k. 91 a. s.).

Odwołująca pismem procesowym z dnia 2 października 2017 r. wniosła o wezwanie biegłego sądowego J. K. na rozprawę w celu złożenia ustnych wyjaśnień do opinii, ponieważ istnieją rozbieżności pomiędzy opinią sporządzoną przez w/w biegłego
a M. L. (2) dotyczące w szczególności skali zaburzeń i daty początkowej ich występowania ( k. 116 a. s.).

W związku z w/w stanowiskami odwołującej, Sąd na rozprawie
w dniu 30 listopada 2017 r. oddalił wnioski o przeprowadzenie dowodów
z zeznań świadków i ustnych uzupełniających opinii biegłych sądowych M. L. (2) i B.-K.. Jednocześnie Sąd dopuścił dowód
z opinii łącznej biegłych sądowych M. L. (2), M. P. oraz J. K. ( k. 124 a. s.).

Odwołująca w piśmie procesowym z dnia 1 marca 2018 r. wniosła
o dopuszczenie dowodu z ustnej opinii uzupełniającej biegłego sądowego M. L. (2) w celu wyjaśnienia rozbieżności zachodzącymi pomiędzy jej wnioskami zawartymi w opinii z dnia 2 września 2016 r. a wnioskami zaprezentowanymi w opinii łącznej. W związku z tym Sąd na rozprawie
z dnia 6 marca 2018 r. dopuścił dowód z zeznań i wezwał na termin biegłego sądowego M. L. (2) ( k. 141 i 144 a. s.).

Sąd na rozprawie w dniu 5 lipca 2018 r. oddalił wniosek
o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania ubezpieczonej ( k. 163 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

D. Z., urodzona w dniu (...), złożyła wniosek w dniu 24 marca 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W. o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ( k. 1 a. r., tom IV).

Odwołująca w ramach postępowania wyjaśniającego prowadzonego przed organem rentowym została skierowana do lekarza orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 12 maja 2016 r. uznał ją za trwale częściowo niezdolną do pracy, gdzie niezdolność ta trwa od dzieciństwa ( k. 39 a. r., tom IV).

Na skutek sprzeciwu ubezpieczonej z dnia 25 maja 2016 r., Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 13 czerwca 2016 r. podtrzymała stanowisko wyrażone przez lekarza orzecznika ZUS ( k. 51 a. r., tom IV
i k. 44 dok. lek., tom III).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. po rozpoznaniu wniosku, wydał zaskarżoną decyzję z dnia 16 czerwca 2016 r., znak: (...) zgodnie z którą odmówił odwołującej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Organ rentowy argumentując dokonane rozstrzygnięcie wskazał, że niezdolność do pracy ubezpieczonej nie powstała w okresie zatrudnienia – ubezpieczenia – oraz nie później niż w ciągu 18-tu miesięcy od ustania tego okresu. W ocenie Oddziału odwołująca w ostatnim 10-leciu przed dniem złożenia wniosku w okresie od dnia 24 marca 2006 r. do dnia 23 marca 2016 r. udokumentowała staż pracy wynoszący łącznie 5 lat, 9 miesięcy i 23 dni okresów składkowych
i nieskładkowych ( k. 91 a. r., tom IV).

Sąd na podstawie opinii biegłych sądowych ustalił, że u odwołującej rozpoznano:

- w zakresie psychiatrycznym encefalopatię okołoporodową oraz zespół (...). Za początek zaburzeń psychicznych odwołującej należy uznać okres jej wczesnego dzieciństwa. Nasilenie objawów zespołu (...) dodatkowo pogarsza organiczne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. Nasilenie dolegliwości ubezpieczonej powoduje, że jest osobą całkowicie niezdolną do pracy od dnia 23 marca 2016 r. na okres trzech lat. W tym czasie odwołująca powinna być poddana psychoterapii ukierunkowanej na pomoc osobom z zespołem (...). Natomiast rokowanie co do poprawy stanu psychicznego jest niepewne, ponieważ można jedynie oczekiwać zmiany części zachowań ( opinia biegłego sądowego psychiatry M. L. (2), k. 19-22 a. s.).

- w zakresie psychiatrycznym zespół (...) u osoby z ograniczonym uszkodzeniem Ośrodkowego Układu Nerwowego, które istniało od dzieciństwa w postaci encefalopatii okołoporodowej i objawów móżdżkowych. Od dzieciństwa odwołującej obecne też były całościowe zaburzenia rozwojowe objawiające się jako zespół (...), mimo że rozpoznano je dopiero w wieku dorosłym. Dokumentacja z leczenia ambulatoryjnego z ostatnich lat nie wskazuje na istotne pogorszenie stanu psychicznego ubezpieczonej, ponieważ został on oceniony jako stabilny. Dokumentacja z leczenia, która była dostępna, nie świadczyła o tym, aby stan psychiczny i objawy zespołu (...) pogłębiły się. Informacje pochodzące od rodziny ubezpieczonej mogą przyczynić się do ustalenia przebiegu jej choroby, ale nie są to informacje na tyle obiektywne, jak lekarza prowadzącego leczenie przez dłuższy czas. Stwierdzone
u odwołującej zaburzenia psychiczne niewątpliwie utrudniają jej funkcjonowanie społeczne i istotnie ograniczają jej zdolność do pracy. Spadek funkcji poznawczych mogłoby spowodować zmianę wyrażonego stanowiska. W badaniu psychiatrycznym można ocenić funkcjonowanie poznawcze medyczne. W związku z tym ubezpieczona jest trwale częściowo niezdolna do pracy, która powstała przed okresem zatrudnienia ( opinia i zeznania biegłego sądowego psychiatry M. P., k. 43-44 i 84-85 a. s.);

- w zakresie psychologicznym łagodne zaburzenia funkcji poznawczych
i emocjonalnych. Dostępna dokumentacja, obserwacja i badanie biegłego wskazuje, że odwołująca emocjonalnie i intelektualnie prezentuje istotnie obniżoną zdolność do pracy zarobkowej porównywalnej do stanu osób
w jej wieku i intelekcie, a jej stan psychiczny wymaga systematycznego leczenia i fachowej stymulacji. Ubezpieczona jest trwale częściowo niezdolna do pracy od dzieciństwa, ale brak jest wskazań do orzeczenia całkowitej niezdolności do podjęcia pracy. Orzeczenie
o niepełnosprawności umożliwia podjęcie zatrudnienia na rynku chronionym ( opinia biegłego sądowego psychologa J. K., k. 101-107 a. s.);

- w zakresie psychiatryczno-psychologicznym zespół (...) u osoby
z ograniczonym uszkodzeniem Ośrodkowego Układu Nerwowego. Stwierdzone u ubezpieczonej zaburzenia psychiczne niewątpliwie utrudniają jej funkcjonowanie społeczne i istotnie ograniczają jej zdolność do pracy, jednak nie powodują jej utraty. Odwołująca jest trwale częściowo niezdolna do pracy, której początek zainicjowany została przed okresem jej zatrudnienia. Orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności nie jest w świetle obowiązującego prawa tożsamy z całkowitą niezdolnością do pracy ( opinia łączna biegłych sądowych M. L. (2), M. P. i J. K., k. 128-129 a. s.).

Odwołująca oprócz rozpoznanego zespołu (...)
i mikrouszkodzenia w ośrodkowym układzie nerwowym posiada dodatkowe zaburzenia lękowe, a całość obrazu psychicznego powoduje, że jest w sposób trwały niezdolna do pracy w stopniu częściowym od wczesnego dzieciństwa. Biegła sądowa zmieniła stanowisko w zakresie ustalonego stopnia niezdolności do pracy ubezpieczonej po konsultacji
z lekarzem badającym D. Z., ponieważ może ona podjąć pracę na stanowisku w ramach pracy chronionej. Na podstawie opinii biegłego sądowego psychologa biegła ustaliła, że funkcjonowanie poznawcze u ubezpieczonej jest prawidłowe, gdyż problemy jej
w kontaktach międzyludzkich są wynikiem zaburzeń rozwojowych
i zaburzeń lękowych. W przypadku zaburzeń lękowych potrzebne jest działanie w środowisku innych osób. Im dłużej trwa izolacja od społeczeństwa, to zmiany bardziej utrwalają się, co dotyczy zarówno zaburzeń rozwojowych, jak i lękowych ( zeznania M. L. (2),
k. 162 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy oraz na podstawie dokumentów zawartych w aktach rentowych ubezpieczonej. Autentyczność zgromadzonych dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron, dlatego Sąd uznał je za pełnowartościowy materiał dowodowy. Sąd przy tym uznał co do zasady za wiarygodne opinie sporządzone przez biegłych sądowych
z psychiatrii i psychologii. W ocenie Sądu opinie biegłych sądowych lekarzy specjalistów są wiarygodnym dowodem w sprawie, gdyż wydane zostały w oparciu o obiektywne wyniki badań odwołującej i bezpośrednie badania wykonane przez biegłych, którzy są specjalistami w swoich dziedzinach posiadającymi bogatą wiedzę medyczną oraz wieloletnie doświadczenie zawodowe. Tym nie mniej ze względu na rozbieżne wnioski wynikające z opinii, Sąd uznał za bezpodstawne stanowisko płynące
z opinii głównej biegłego sądowego psychiatry M. L. (2). Należy wskazać, że biegła sądowa zmieniła swój pogląd w opinii łącznej sporządzonych wspólnie z biegłym sądowym z zakresu psychologii
i psychiatrii, co uzasadniła również podczas zeznań na rozprawie sądowej, Dodatkowo Sąd również uznał za wiarygodne zeznania biegłych sądowych M. L. (2) i M. P., gdyż były one zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie. Jednocześnie należy wskazać, że strony postępowania nie podnosiły uwag ani zarzutów do tłumaczeń biegłego sądowego M. L. (2) w toku ostatniej rozprawy.

Ponadto, w ocenie Sądu wniosek odwołującej o dopuszczenie dowodu z jej przesłuchania oraz świadków M. S., M. L. (1) i B. Z. na okoliczność jej stanu zdrowia był bezprzedmiotowy. Sąd doszedł do przekonania, że w sprawach o rentę zarówno zeznania świadków, jak i zainteresowanej strony nie mogą stanowić dowodu materialnego, ponieważ ogólną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest wyrokowanie w sprawach o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy tylko i wyłącznie na podstawie opinii biegłych sądowych z zakresu specjalności dotyczących chorób osoby badanej. Wobec tożsamych wniosków wyprowadzonych przez biegłych sądowych w opinii łącznej, należało również uznać za bezzasadny wniosek o dopuszczenie dowodu z ustnych uzupełniających opinii biegłych sądowych M. L. (2) i B.-K.. Odwołująca na rozprawie nie zakwestionowała wyjaśnień M. L. (2) odnoszących się do przedmiotowej opinii a jedynie wnosiła o dopuszczenie dowodu z jej przesłuchania, co również Sąd uznał jako bezzasadne i nieuzasadnione oraz prowadzące jedynie do przedłużenia postępowania.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał zgromadzony materiał dowodowy za wystarczający do wydania rozstrzygnięcia.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie D. Z. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 16 czerwca 2016 r., znak: (...) jest niezasadne i podlega oddaleniu.

W myśl art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2016 r., poz. 887 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą’’, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych wymienionych w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy, przepisu art. 57 ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy
i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Zgodnie z art. 58 ust 1 pkt 5 ustawy, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

W niniejszej sprawie na gruncie spornej decyzji Sąd uznał,
że bezspornym pozostawało ustalenie, że odwołująca spełniła przesłanki do uzyskania świadczenia rentowego wynikające z art. 57 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy, a mianowicie jest częściowo niezdolna do pracy i legitymuje się odpowiednim okresem składkowym i nieskładkowym. Przedmiot sporu wyznaczało, czy został spełniony warunek określony dyspozycją art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy związany z ustaleniem, czy niezdolność do pracy odwołującej powstała w okresie późniejszym niż 18 miesięcy od ustania jego ostatniego okresu ubezpieczenia. W świetle obowiązujących przepisów, Sąd zważył, że prawo do uzyskania świadczenia rentowego
z tytułu niezdolności do pracy przysługuje zatem w wypadku wypełnienia wszystkich przesłanek z art. 57 ust. 1 ustawy.

W celu wyjaśnienia wskazanej kwestii spornej, Sąd dopuścił
w sprawie dowód z opinii biegłych lekarzy z zakresu psychiatrii
i psychologii jako właściwych ze względu na schorzenia odwołującej. Sąd podzielił wywody znajdujące się w ostatniej opinii biegłych lekarzy sądowych wymienionych specjalności. Sąd doszedł do przekonania,
że opinie biegłych zostały wydane w sposób spójny i zbieżny, a zawarte
w nich wnioski wzajemnie ze sobą korelowały. Biegły sądowy psychiatra M. L. (2) w toku ostatniej rozprawy sądowej jasno i logicznie wskazała, że przy schorzeniach odwołującej świadczenie przez nią pracy
w ramach warunków chronionych i jej przebywanie wśród ludzi daje jej możliwość zapobieżenia następstw wywołanych przez zaburzenia lękowe. Wobec tego Sąd mając na uwadze zasady doświadczenia życiowego uznał, że umożliwienie odwołującej kontaktu z innymi osobami poprzez wykonywanie pracy będzie odnosiło pozytywne skutki w zakresie poprawy stanu jej zdrowia psychicznego. Sąd zważył, że data powstania niezdolności do pracy u odwołującej powstała po upływie 18-miesięcznego okresu od ustania ostatniego ubezpieczenia, ponieważ trwa od jej dzieciństwa. Wobec tego Sąd zważył, że niezdolność do pracy nie powstała w okresie 18-tu miesięcy od ostatniego okresu ubezpieczenia odwołującej. Z uwagi na to, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy, miała obowiązek spełnić również przesłankę wynikającą z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy.

Sąd mając na uwadze powyższe, oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi odwołującej.

MK