Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IC 135/17

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2017 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Lidia Dudek

Protokolant: Ewa Lenartowicz

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2017 roku w Częstochowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w W.

przeciwko A. J. i K. J.

o zapłatę

1. utrzymuje w mocy w całości nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym z dnia 31 stycznia 2017 r. wydany w sprawie I Nc(...);

2. zasądza solidarnie od pozwanych A. J. i K. J. na rzecz powoda (...) w W. kwotę 1.800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 135/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 stycznia 2017r. powód(...) w W., wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych A. J. i K. J. kwotę 200.000,00 zł. z tytułu hipoteki umownej zwykłej ustanowionej na rzecz powoda obciążającej nieruchomość położoną w L. dla której Sąd Rejonowy w L. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), z zastrzeżeniem pozwanym prawa do powołania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie ich odpowiedzialności do nieruchomości położonej w L., dla której Sąd Rejonowy w L. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), gdzie na rzecz powoda ustanowiono hipotekę umowną zwykłą w kwocie 400.000,00 zł. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 6.04.1999 r. (...) Spółka Akcyjna zawarła z (...) S.C. umowę nr (...) o kredyt krótkoterminowy w rachunku bieżącym z późniejszymi zmianami. Na podstawie tej umowy Bank udzielił pozwanym kredyt w kwocie 400.000,00 zł. Kredyt został udzielony na okres od dnia 26.04.1999 r. do 20.04.2000 r. Jak wynika z treści umowy nr (...) o kredyt krótkoterminowy w rachunku bieżącym z dnia 26.04.1999r. z późniejszymi zmianami - aneks nr (...) do umowy nr (...) o kredyt krótkoterminowy w rachunku bieżącym z dnia 26.04.1999 r. zawarty w dniu 20.04.2000 roku. Spłata kredytu została zabezpieczona m.in. hipoteką umowną zwykłą w kwocie 400.000,00 zł. ustanowioną na nieruchomości położonej w L. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w L. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). Z uwagi na niewywiązanie się przez pozwanych z warunków umowy kredytowej poprzedni wierzyciel dokonał wypowiedzenia umowy wzywając jednocześnie do zwrotu całego zadłużenia. W dniu 10.11.2000r. Bank (...) Spółka Akcyjna wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr KR (...) przeciwko pozwanym, gdzie na mocy postanowienia z dnia 23.04.2001 r. Sąd Rejonowy w T. nadał mu klauzulę wykonalności. Na podstawie przedmiotowego tytułu poprzedni wierzyciel wszczął postępowanie egzekucyjne. Na podstawie umowy o przelew wierzytelności zawartej pomiędzy powodem – (...) a poprzednim wierzycielem – (...) S.A. z siedzibą w W. w dniu 3.10.2011r. (...) (reprezentowany przez (...) S.A. z siedzibą w W. wpisane do rejestru przedsiębiorców KRS pod numerem (...)) nabył wierzytelność z tytułu umowy nr (...) o kredyt krótkoterminowy w rachunku bieżącym 26.04.1999 r. z późniejszymi zmianami wobec (...) S.C. Wraz z wierzytelnością przeszły na powoda wszelkie związana z nią prawa, a w szczególności roszczenie o zaległe odsetki oraz prawo naliczania dalszych odsetek.

z zastrzeżeniem pozwanym A. J. oraz K. J. prawa do powołania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie ich odpowiedzialności do nieruchomości położonej w L., dla której Sąd Rejonowy w L. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), gdzie na rzecz powoda ustanowiono hipotekę umowną zwykłą w kwocie 400.000,00 zł., a także kwotę 6.177 zł (sześć tysięcy sto siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu, albo wnieśli w tymże terminie zarzuty.

W dniu 22 lutego 2017 roku pozwani wnieśli zarzuty od wydanego nakazu zapłaty zaskarżając go w całości. Jednocześnie podnieśli zarzuty przedawnienia roszczeń dochodzonych niniejszym pozwem, braku legitymacji czynnej do dochodzenia roszczeń w niniejszym postępowaniu, braku zasadności roszczeń dochodzonych niniejszym pozwem. W związku z tym wnieśli o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwani podnieśli zarzut przedawnienia albowiem dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej termin przedawnienia wynosi trzy lata. Pozwani wskazali, że powód nie posiada legitymacji czynnej albowiem umowa z dnia 3 października 2011 roku nie została ważnie zawarta. Ponadto dokumentacja przedłożona przez powoda zdaniem pozwanych nie potwierdza ani źródła ani rodzaju wierzytelności.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 kwietnia 1999 roku w T. została zawarta umowa nr (...) o kredyt krótkoterminowy w rachunku bieżącym pomiędzy (...) S.A. w K. a A. J., K. J., (...) s.c. w T.. Bank udzielił pozwanym prawo do zaciągania kredytu w ciężar prowadzonego na rzecz Kredytobiorcy rachunku bieżącego nr (...)- (...), zwanego dalej rachunkiem bieżącym, w okresie od 26.04.1999r. do 20.04.2000r., zwanym dalej okresem kredytowania, z maksymalnym pułapem zadłużenia w kwocie 400.000 zł.

Zgodnie z aneksem nr (...) do umowy nr (...) przedmiotem zabezpieczenia kredyt miała być m.in. hipoteka zwykła na nieruchomości położonej w L. przy ul. (...) zapisanej w KW Nr (...).

Dowód: umowa (k. 55-60 akt), aneks nr (...) do umowy (k. 61-64 akt), aneks nr (...) do umowy (k. 65-67 akt), aneks nr (...) do umowy (k. 68-69 akt), odpis zupełny z księgi wieczystej (k. 79-99 akt),.

W dniu 30 października 2000 roku Bank poinformował pozwanych, że zadłużenie z tytułu umowy kredytu nr (...) na dzień 29.10.2000r. wyniosło:

- stan rachunku bieżącego nr (...) - 355.000,00 zł.

- zadłużenie przeterminowane z tytułu rat kapitałowych 45.000,00 zł.

- zadłużenie przeterminowane z tytułu zaległych odsetek 35.285 48 zł.

Dowód: pismo z dnia 30.10.2000r. (k. 70 akt)

W związku z brakiem spłaty zadłużenia przez pozwanych (...) wystawił w dniu 10.11.2000 roku bankowy tytuł egzekucyjny nr KR- (...). Na płatne i wymagalne zadłużenie w kwocie 346.533,70 zł. składało się:

1 – niespłacony kapitał w kwocie: 300.000,00 zł.

2 – niespłacone odsetki umowne za okres od 30.05.2000r. do 29.10.2000r.: 41.991,43 zł.

3 – niespłacone odsetki podwyższone od niespłaconego w terminie zadłużenia z tytułu kapitału za okres od 21.08.2000r. do 09.11.2000r.: 4.386,41 zł.

4 – koszty prowizji: 155,86 zł.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w T. z dnia 23 kwietnia 2001 roku w sprawie o sygn. akt I Co (...) została nadana klauzula wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu numer (...) wydanemu przez (...) S.A. w K. przeciwko A. J., K. J., G. J..

Dowód: bte (k. 71 akt), postanowienie (k. 72 akt),

Na podstawie umowy zawartej w dniu 3 października 2011 roku w W. (...) S.A. w K. sprzedał na rzecz (...) w W. wszystkie wierzytelności od Banku, na zasadach i warunkach określonych w Umowie. Jednocześnie powód nabył wraz z każdą wierzytelnością wszystkie odnoszące się do niej zabezpieczenia wymienione w Załączniku 2 (Zabezpieczenia) według ich stanu na dzień 31 marca 2011 roku, w tym hipoteki zwykłe i kaucyjne, zastawy rejestrowe, prawa do przedmiotów przewłaszczonych na zabezpieczenie, prawa z umów będących przedmiotem cesji na zabezpieczenie oraz inne prawa związane z daną wierzytelnością i jej zabezpieczeniami, w tym w szczególności roszczenia o zaległe odsetki, kary umowne i zwrot kosztów. Przedmiotem sprzedaży była wierzytelność przysługująca (...) S.A. w K. wobec A. J. i K. J. prowadzących Przedsiębiorstwo-Produkcyjno -Usługowe (...) s.c. z tytułu zawartej umowy nr (...) o kredyt krótkoterminowy w rachunku bieżącym na kwotę 200.000 złotych wraz z odsetkami w kwocie 597.812,16 zł. Wraz z wierzytelnością sprzedana została hipoteka zwykła ujawniona księdze wieczystej nr (...).

Dowód: wyciąg z dnia 18.10.2010r. (k. 9-10 akt) umowa (k. 18-42 akt), odpis pełny KRS (k. 11-17, k. 43-54 akt), odpis zupełny z księgi wieczystej (k. 79-99 akt),.

W dniu 12 stycznia 2017 roku powód poinformował pozwanych o przelewie na rzecz Funduszu wierzytelności Banku z tytułu umowy kredytu z dnia 1999-04-26 umowa nr (...) o kredyt krótkoterminowy w rachunku bieżącym wraz z wszystkimi związanymi z tą wierzytelnością zabezpieczeniami.

Tego samego dnia powód zawiadomił pisemnie pozwanych, że obecnie kwota do zapłaty wynosiła:

-: kapitał - 200 000,00 zł
-: odsetki karne na dzień 2011-03-31 (naliczone przez Bank) - 597 812,16 zł
-: odsetki umowne na dzień 2011-03-31 (naliczone przez Bank) - 0,00 zł
-: odsetki karne od dnia 2011-04-01 do dnia 2011-10-29 - 27 249 32 zł, czyli łącznie 825.061,48 złotych.

Dowód: pismo (k. 73 akt), informacja (k. 74-78 akt),odpis zupełny z księgi wieczystej (k. 79-99 akt),

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

W przedmiotowej sprawie powód domagał się zasądzenia od pozwanych A. J. i K. J. kwotę 200.000,00 zł. z tytułu hipoteki umownej zwykłej ustanowionych na rzecz powoda obciążającej nieruchomość położoną w L. dla której Sąd Rejonowy w L. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), z zastrzeżeniem pozwanym prawa do powołania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie ich odpowiedzialności do nieruchomości położonej w L., dla której Sąd Rejonowy w L. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), gdzie na rzecz powoda ustanowiono hipotekę umowną zwykła w kwocie 400.000,00 zł. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Zabezpieczeniem spłaty kredytu była m.in. hipoteka umowna zwykła w kwocie 400.000 zł. na nieruchomości położonej w L. przy ul. (...) zapisanej w KW Nr (...). Hipoteka została ujawniona w księdze wieczystej.

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, iż (...) S.A. w K. z pozwanymi łączyła umowa kredytu nr (...), na podstawie której Bank udzielił A. J. i K. J. kredytu krótkoterminowego w rachunku bieżącym. W sprawie nie ulega również wątpliwości, że pozwany na skutek zaprzestania regulowania zadłużenia z tytułu zawarcia umowy kredytu posiadał zadłużenie wobec wierzyciela oraz, że Bank skutecznie wystawił Bankowy Tytuł Egzekucyjny, któremu Sąd nadał klauzulę wykonalności. W ocenie Sądu dokumenty te nie budzą żadnych wątpliwości. Następnie w dniu 3 października 2011 roku zostawała zawarta pomiędzy powodem a (...) S.A. w K. dotycząca przelewu wierzytelności, w tym wierzytelność przysługująca wobec dłużników A. J. i K. J.. Do umowy został załączony wyciąg z rejestru funduszy inwestycyjnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy w W., poświadczenia notarialne oraz pełnomocnictwa, które w świetle załączonych odpisów pełnych z KRS nie budzą żadnych zastrzeżeń. Wskazani tam pełnomocnicy (...) S.A. w K. zostali umocowani do działania w sposób prawidłowy przez osoby, które posiadały uprawnienia do dokonywania tych czynności.

Ponadto zgodnie z przyjętym stanowiskiem poświadczenie przez adwokata odpisu dokumentu nie oznacza, by ten stawał się dokumentem urzędowym. Zgodnie bowiem z § 3 art. 129 k.p.c. jedynie zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego radcą prawnym ma charakter dokumentu urzędowego. Poświadczane mogą być odpisy zarówno dokumentów urzędowych, jak i prywatnych. Poświadczenia odpisu dokumentu jest dokumentem stwierdzającymi urzędowo istnienie dokumentu o określonej treści, na podobieństwo regulacji prawnej zawartej art. 2 § 2 ustawy z 1991 r. - Prawo o notariacie., zgodnie z którym - czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego. Oznacza to, że sąd przeprowadzając postępowanie dowodowe nie tyle z samego dokumentu prywatnego przedłożonego w urzędowo poświadczonej kopii, ale z dokumentu urzędowego, z którego (na podstawie usuwalnego domniemania z art. 244 § 1 k.p.c.), wyprowadza wniosek o istnieniu dokumentu prywatnego, o treści tożsamej z przedłożonym poświadczeniem. Poświadczenie przez adwokata odpisu dokumentu prywatnego korzysta zatem z domniemania nie tylko autentyczności, ale także domniemania zgodności z prawdą tego co, zostało w nim urzędowo stwierdzone.

Pozwani nie udowodnili, że dokumenty przedłożone przez powoda nie są prawdziwe, nie wykazali też aby należność spłacili. Podkreślenia wymagało, iż reguła dotycząca ciężaru dowodu określona w treści art. 6 k.c. nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Jeżeli strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością powództwa, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscerpcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa (por: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 kwietnia 1982r w sprawie sygn. akt I CR 79/82, LEX nr 8416). Natomiast pozwani w sprawie niniejszej nie udowodnili aby dokumenty przedstawione przez powódkę zostały niewłaściwie sporządzone. Dokumentacja strony powodowej zdaniem Sądu nie budzi wątpliwości a pozwani nie przedstawili żadnych dowodów przeciwnych.

Z dniem 31 stycznia 2017 roku Sąd Okręgowy w C. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc (...) wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym nakazał pozwanym A. J. oraz K. J. aby zapłacili solidarnie powodowi (...) w W. kwotę 200.000,00 zł. (dwieście tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wysokości 7 % w stosunku rocznym i dalszymi odsetkami ustawowym za opóźnienie w razie zmiany ich wysokości, liczonymi od dnia 12 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem pozwanym A. J. oraz K. J. prawa do powołania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie ich odpowiedzialności do nieruchomości położonej w L., dla której Sąd Rejonowy w L. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), gdzie na rzecz powoda ustanowiono hipotekę umowną zwykłą w kwocie 400.000,00 zł., a także kwotę 6.177 zł (sześć tysięcy sto siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu, albo wnieśli w tymże terminie zarzuty.

Odnosząc się do zarzutu przedawnienia roszczenia dochodzonego przez pozwanych należało stwierdzić, że przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą tylko skutki w sferze obligacyjnej. Nie pozbawia natomiast wierzyciela hipotecznego uprawnienia do zaspokojenia się z nieruchomości, co oznacza, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie przysługuje zarzut przedawnienia, i to niezależnie od tego, czy jest też dłużnikiem osobistym, czy tylko rzeczowym. Odpowiedzialność rzeczowa jest wyłączna, dłużnik osobisty może bowiem obronić się zarzutem przedawnienia, jeżeli nie jest jednocześnie dłużnikiem rzeczowym (art. 117 k.c.). Jeżeli nim jest, a dojdzie do przedawnienia i dłużnik zgłosi taki zarzut, to będzie odpowiadał tylko rzeczowo, a sąd, uwzględniając powództwo, ograniczy, zgodnie z art. 319 k.p.c., jego odpowiedzialność do obciążonej nieruchomości. Wprowadzona z dniem 20 lutego 2011 r. zmiana art. 77 polega na wyłączeniu skutków przedawnienia odnośnie do roszczeń świadczenia uboczne; przed tym dniem skutki te nie rozciągały się tylko na odsetki, których po upływie terminu przedawnienia wierzyciel hipoteczny nie mógł przymusowo uzyskać. Zmiana ta jest konsekwencją zmiany art. 69 u.k.w.h., według którego hipoteka zabezpiecza mieszczące się w sumie hipoteki roszczenia o odsetki oraz o przyznane koszty postępowania, a także inne roszczenia o świadczenia uboczne, jeżeli zostały wymienione w dokumencie stanowiącym podstawę wpisu hipoteki do księgi wieczystej. Gdyby więc roszczenie powoda się przedawniło, to wobec posiadania przez niego zabezpieczenia hipotecznego, powództwo zostałoby uwzględnione z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanych do odpowiedzialności rzeczowej – z nieruchomości. Zatem w sprawie podnoszony zarzut przedawnienia nie był skuteczny. Na marginesie należało jednak podnieść, że zgodnie z art. 319 k.p.c. Sąd, rozpoznając sprawę obejmującą ograniczenie odpowiedzialności dłużnika, nie ustala granic jego odpowiedzialności, a w szczególności nie wskazuje przedmiotów, do których odpowiedzialność jest ograniczona ani nie ustala ich wartości.

Wbrew stanowisku zaprezentowanemu przez stronę pozwaną, zgodnie z brzmieniem przepisu art. 65 ustawy o księgach wieczystych wierzyciel hipoteczny jest uprawniony do zaspokojenia się z obciążonej nieruchomości bez względu na to, kto stał się jej właścicielem po obciążeniu hipoteką. Zmiana właściciela nieruchomości obciążonej w wyniku czynności prawnej pozostaje bez wpływu na dalsze istnienie hipoteki, każdy bowiem kolejny właściciel staje się z mocy prawa dłużnikiem hipotecznym.

Z kolei w myśl art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece, do hipotek zwykłych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej stosuje się przepisy w dotychczasowym brzmieniu, w tym art. 71 u.k.w.h., zgodnie z którym domniemanie istnienia prawa wynikające z wpisu hipoteki obejmuje, jeżeli chodzi o odpowiedzialność z nieruchomości, także wierzytelność zabezpieczoną hipoteką. Hipoteka zabezpieczająca przelaną wierzytelność powstała przez wejściem w życie ustawy nowelizującej u.k.w.h., wobec czego zastosowanie w niniejszej sprawie znajdują przepisy ustawy o księgach wieczystych i hipotece w brzmieniu obowiązującym przed dniem 20 lutego 2011 r. Decydująca o zastosowaniu tego przepisu jest data powstania hipoteki, a nie złożenia przez powoda wniosku o wpis do księgi wieczystej wierzyciela hipotecznego.

Zgodnie z treścią art. 79 ustawy o księgach wieczystych, w razie przelewu wierzytelności hipotecznej na nabywcę przechodzi także hipoteka, chyba że ustawa stanowi inaczej, przy czym niezbędny jest wpis w księdze wieczystej. Przepis ten, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 20 lutego 2011 r. stanowił, że wierzytelność zabezpieczona hipoteką nie może być przeniesiona bez hipoteki, chyba że ustawa stanowi inaczej (ust. 1), zaś hipoteka nie może być przeniesiona bez wierzytelności, którą zabezpiecza (ust. 2). W sprawie niniejszej hipoteka została ujawniona księdze wieczystej nr (...)na rzecz powoda. Tym samym należało bezspornie stwierdzić, że doszło do przeniesienia hipotek na skutek umowy przelewu wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie, w której treści skutek ten został wyraźnie zaznaczony.

Na marginesie wypada zauważyć, że przepis art. 3 ustawy i księgach wieczystych i hipotece wyraża zasadę jawności materialnej, która polega na tym, że księga wieczysta ujawnia stan prawny nieruchomości, dla której jest prowadzona. Konsekwencjami tej zasady są dwa domniemania: po pierwsze - domniemanie wiarygodności ksiąg wieczystych, polegające na tym, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym, i po drugie - domniemanie nieistnienia praw wykreślonych z księgi wieczystej, co nie oznacza, ani że wygasły, ani że były wpisane bez podstawy prawnej, a więc że nie powstały.

Z uwagi na okoliczności wskazane powyżej a zbadane przez Sąd należało zatem przyjąć, że powód udowodnił zasadność roszczenia oraz jego wysokość, w tym jego wymagalność.

W związku z tym powództwo było zasadne i należało utrzymać mocy w całości nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym z dnia 31 stycznia 2017 r., w sprawie I Nc (...).

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz §2 ust. 6 w zw. z §3 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r., poz.1804 z późn. zm.).

I C 135/17

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE