Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2019 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Eliza Skotnicka

Protokolant: sekr. sąd. Magda Biernat

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 marca 2019 roku w Kłodzku

sprawy z powództwa I. C.

przeciwko (...) Zakładowi (...) na (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę 1000 zł

I.  zasądza od strony pozwanej (...) Zakładu (...) na (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki I. C. 1000 zł (jeden tysiąc złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 25 listopada 2018 roku do dnia zapłaty,

II.  dalej idące powództwo w części dotyczącej odsetek oddala,

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki 337 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powódka I. C. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. 1000,00 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od 17 listopada 2016 r., tytułem odszkodowania na wypadek śmierci z grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu P (...) u pracodawcy swojego ojca (...) sp. z o.o. w W.. W uzasadnieniu podała, że jest córką B. C., który jako pracownik ochrony w ZUS w K. od kilku lat przed zgonem tj. od stycznia 2012r. posiadał u strony pozwanej ochronę ubezpieczeniową z tytułu grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu P (...). B. C. 17 października 2016r. popełnił samobójstwo. Powódka zwróciła się wówczas do strony pozwanej o wypłatę świadczenia na wypadek śmierci ubezpieczonego. Strona pozwana odmówiła wypłaty odszkodowania pismem z 16 listopada 2016r., ze względu na brak dwuletniego stażu ubezpieczenia. Powódka odwołała się od decyzji ubezpieczyciela, lecz została ona podtrzymana pismem z 16 lutego 2017r. Zdaniem powódki należy uznać, że celem B. C. było zapewnienie sobie nieprzerwanej ochrony ubezpieczeniowej u strony pozwanej, w związku z czym należy jej się odszkodowanie z tytułu śmierci ubezpieczonego.

Strona pozwana (...) Zakład (...) na (...) S.A. z siedzibą w W. we W. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych.

W uzasadnieniu strona pozwana podała, że B. C. w dniu śmierci był objęty ubezpieczeniem grupowym pracowniczym typu P (...) między innymi na wypadek śmierci ubezpieczonego na podstawie polisty nr (...) od 1 grudnia 2015r. Nowy pracodawca ubezpieczonego (...) sp. z o.o. w W. zatrudnił B. C. od 1 października 2015r. , lecz potrącenie pierwszej składki nastąpiło z wynagrodzenia za pracę w listopadzie 2015r., wpłaconej w grudniu 2015r., stąd odpowiedzialność pozwanej rozpoczęła się od 1 grudnia 2015r. Zmarły był uprzednio ubezpieczony przez (...) sp. z o.o. (...) w S., umowa o pracę została rozwiązana na podstawie porozumienia stron w dniu 30 września 2015r., a wraz z jej rozwiązaniem ustała odpowiedzialność strony pozwanej. Stąd zdaniem strony pozwanej jedyną podstawą ubiegania się o świadczenie z tytułu śmierci ubezpieczonego na podstawie (...) stanowiło ubezpieczenie, w którym odpowiedzialność (...) S.A. rozpoczęła się 1 grudnia 2015r. B. C. popełnił samobójstwo 17 października 2016r., a więc przed upływem 2 lat od tej daty. Zgodnie z §26 pkt 3 OWU (...), (...) S.A. nie ponosi odpowiedzialności w przypadku samobójstwa ubezpieczonego popełnionego w okresie 2 lat od początku odpowiedzialności w stosunku do tego ubezpieczonego.

Bezspornym między stronami było, że B. C. był ubezpieczony w ramach umowy grupowego ubezpieczenia pracowniczego (...) P (...) w pozwanym (...) Zakładzie (...) na (...) S.A. z siedzibą w W. oraz że powódka I. C. była osobą uposażoną w zakresie 100% sumy ubezpieczenia. Bezspornym było także, że ubezpieczony co najmniej od stycznia 2013r. do śmierci tj. do 17 października 2016r. pracował jako pracownik ochrony w Oddziale ZUS w K., lecz w tym czasie kilkukrotnie zmieniał się jego pracodawca.

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktycznym:

B. C. pracował w Oddziale ZUS w K. jako brygadzista. B. C. przywiązywał bardzo dużą uwagę do zapewnienia ciągłości ubezpieczenia grupowego, w szczególności z uwagi na to, że często zmieniał się jego pracodawca. Ubezpieczony załatwiał formalności, wspierał pozostałych sześciu pracowników w grupie i namawiał, żeby kontynuowali ubezpieczenie, tłumacząc, że brak ciągłości ubezpieczenia spowoduję utratę uprawnień.

B. C. posiadał u strony pozwanej następujące polisy ubezpieczenia grupowego u poszczególnych pracodawców:

- polisa nr (...) od 1 stycznia 2013r. do 31 grudnia2013r. – pracodawca (...) Sp. z o.o. (...) nr deklaracji (...)– płatnik B. C.;

- polisa nr (...) od 1 stycznia 2014r. do 31 marca 2014r. – pracodawca (...) Sp. z o.o. (...) nr deklaracji (...) – płatnik B. C.;

- polisa nr (...) od 1 kwietnia 2014r. do 31 października 2015r. – pracodawca (...) Sp. z o.o. (...) nr deklaracji (...) – płatnik B. C.;

- polisa nr (...) od 1 grudnia 2015r. do 18 października 2016r. – pracodawca (...) Sp. z o.o. nr deklaracji (...) – płatnik B. C.;

B. C. od 1 października 2015r. był zatrudniony przez (...) Sp. z o.o. i 30 października 2015r. wypełnił deklarację przystąpienia do grupowego ubezpieczenia. Jako przyczynę zmiany deklaracji wskazano zmianę danych ubezpieczonego. W imieniu pracodawcy – ubezpieczającego deklarację podpisał 6 listopada 2015 r. specjalista ds. kadr i płac w (...) Sp. z o.o. i przekazał ubezpieczycielowi. Składki na ubezpieczenie grupowe były potrącane przez pracodawcę z wynagrodzenia za pracę B. C.. Pierwsza składka w wysokości 43 zł została potrącona z wynagrodzenia wypłaconego w listopadzie 2015r.

Dowód:

- zeznania świadka A. I. k. 49;

- zeznania świadka M. C. k. 49v - 50;

- przesłuchanie powódki I. C. k. 50;

- deklaracja przystąpienia do ubezpieczenia grupowego k. 25;

- karty wynagrodzeń za rok 2015 B. C. k. 24;

- umowy o pracę, świadectwa pracy i aneksu do umowy o prace k. 5 – 7.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podległo uwzględnieniu w całości co do należności głównej i w znacznej części obejmującej należności uboczne.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

§ 2. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

1) przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;

2) przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

W sprawie bezspornym było, że stronę pozwaną łączyła z B. C. umowa grupowego ubezpieczenia pracowniczego (...) P (...) zgodnie, z którą osobie uposażonej przysługiwało 100 % świadczenia na wypadek śmierci ubezpieczonego. Bezspornie B. C. popełnił samobójstwo 17 października 2016r. Powódka dochodzi jedynie części należnego jej świadczenia z tytułu śmierci ubezpieczonego.

Spór pomiędzy stronami dotyczył wykładni § 26 ust. 3 OWU (...) zgodnie z którym (...) S.A. nie ponosi odpowiedzialności w przypadku samobójstwa ubezpieczonego popełnionego w okresie 2 lat od początku odpowiedzialności w stosunku do tego ubezpieczonego. Strona pozwana zarzuciła, że skoro pracodawca (...) Sp. z o.o., przekazał składkę na ubezpieczenie grupowe dopiero w listopadzie 2015r., odpowiedzialność strony pozwanej rozpoczęła się od 1 grudnia 2015r., a tym samym wobec nieopłacenia składki za listopad 2015. przerwana została ciągłość ubezpieczenia B. C..

W ocenie Sądu w okolicznościach sprawy trudno zaakceptować takie stanowisko strony pozwanej. Pokreślić trzeba, że § 26 ust. 3 OWU (...) powinien być interpretowany zgodnie z zasadami wykładni celowościowej. Nie ulega wątpliwości, że ubezpieczyciel zastrzegając w odniesieniu do odpowiedzialności z tytułu śmierci ubezpieczonego okres karencji 2 lat trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej wobec danego ubezpieczonego w przypadku samobójstwa ubezpieczonego, dąży do zapobiegania nadużyciom w tym zakresie. Tymczasem B. C. od czasu, gdy pracował w ZUS w K. tj. od 1 stycznia 2013r. korzystał z grupowego ubezpieczenia typu P (...) i przywiązywał szczególną uwagę do zachowania ciągłości tego ubezpieczenia. Podkreślić należy, że B. C. podpisał deklarację przystąpienia 30 października 2015r., a więc przed upływem okresu za jaki była zapłacona składka przez poprzedniego pracodawcę. Nie bez znaczenia jest okoliczność, że w pracowniczych ubezpieczeniach grupowych stronami umowy są ubezpieczyciel i ubezpieczający, czyli pracodawca ubezpieczonego. B. C. nie miał więc wpływu na to, kiedy zostaną przekazane deklaracje przystąpienia do ubezpieczenia, a także kiedy zostanie przekazana pierwsza składka przez jego nowego pracodawcę. Zgodnie bowiem z § 24 (...) odpowiedzialność (...) S.A. w stosunku do ubezpieczonego zaczyna się pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, jeżeli spełnione zostały łącznie następujące wymogi:

1.  przed rozpoczęciem tego miesiąca kalendarzowego wpłynęły do (...) podpisane przez ubezpieczonych deklaracje przystąpienia wraz z wykazem tych osób;

2.  pierwsza składka została przekazana nie później niż w przypadającym w tym miesiącu kalendarzowym terminie przekazania składaki.

Pracodawca dokonał potracenia pierwszej składki z wynagrodzenia B. C. już w listopadzie 2015r. , więc trudno przyjąć, że wpłynęła ona na konto ubezpieczyciela dopiero w grudniu 2015r. Brak jest również potwierdzonych danych, kiedy pracodawca przekazał ubezpieczycielowi deklaracje przystąpienia do ubezpieczenia. Z uwagi na to, że pracodawca podpisał deklaracje 6 listopada 2015r. można domniemywać, że deklaracje te zostały przez pracodawcę przekazane ubezpieczycielowi dopiero w listopadzie 2015r. Z tego powodu zapewne ubezpieczyciel składkę uiszczoną w listopadzie 2015r. zaliczył na grudzień 2015r., przyjmując że początek jego odpowiedzialności wobec ubezpieczonego nastąpił od 1 grudnia 2015r. Tym niemniej kolejne składki potrącane były co miesiąc od listopada 2015r. do września 2016r. Jedynie w październiku 2016r., nie dokonano potrącenia składki z uwagi na zgon ubezpieczonego. Strona pozwana nie wykazała jaki był term płatności składek, kiedy wpływały na konto ubezpieczyciela poszczególne składki i na jaki okres ubezpieczenia były zaliczane. Z zestawienia potraceń w wynagrodzenia B. C. wynika, że składka za listopada 2015r. została uiszczona. Skoro ubezpieczyciel zaliczył ją na poczet składki należnej w grudniu 2015r., to dlaczego z wynagrodzenia za pracę wypłaconego w grudniu 2015r. potrącono również składkę na ubezpieczenie.

W ocenie Sądu B. C. zamierzał zachować ciągłość ubezpieczenia u strony pozwanej. Świadczy o tym chociażby fakt, że deklarację przystąpienia podpisał 30 października 2015r. tj. dzień przed końcem obowiązywania poprzedniej polisy. W deklaracji tej zakreślono przy tym, że stanowi ona zmianę wcześniejszej deklaracji z uwagi na zmianę danych ubezpieczonego. Bezspornie konieczność zmian w obowiązywaniu umowy grupowego ubezpieczenia wynikała ze zmiany pracodawcy ubezpieczonego. W ocenie Sądu nie można obciążać ubezpieczonego negatywnymi skutkami zaniedbań ze strony pracodawcy i ubezpieczyciela. To bowiem strony umowy, w tym także ubezpieczyciel, powinny zadbać o zapewnienie ubezpieczonym maksymalnych warunków ochrony ubezpieczeniowej i tak ważnej kwestii, jaką jest ciągłość ochrony ubezpieczeniowej z którą wiążą się obowiązki zachowania okresów karencji. Nie można zgodzić się ze stanowiskiem strony pozwanej, że początek odpowiedzialności ubezpieczyciela wobec B. C. przypada na 1 grudnia 2015 r., a wcześniejsze polisy ubezpieczeniowe obowiązujące nieprzerwanie w od 1 stycznia 2013 r. do 31 października 2015r. nie mają żadnego znaczenia dla oceny zasadności roszczeń powódki. W ocenie Sądu strona pozwana ponosiła odpowiedzialność wobec B. C. na wypadek jego śmierci od 1 stycznia 2013r. Stąd też § 26 ust. 3 OWU (...) nie może mieć zastosowania i strona pozwana zobowiązana jest wypłacić powódce należne świadczenie, zgodnie z warunkami umowy. Wobec tego, że zgłoszone roszczenie obejmuje jedynie nieznaczną część należnego powódce świadczenia, Sąd zasądził należność główną w całości.

O odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 k.c. i art. 817 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Powódka zgłosiła wniosek o wypłatę świadczenia 24 października 2016r. (wynika to z nr szkody (...), gdzie początkiem nr jest data zgłoszenia szkody), zatem odszkodowanie powinno być wypłacone w terminie do 24 listopada 2016 r. Tymczasem powódka domaga się zasądzenia odsetek od dnia 17 listopada 2017 r., więc przed datą wymagalności roszczenia, co skutkowało oddalenie powództwa o odsetki od zasądzonej należności głównej za okres od dnia 17 listopada 2016 r. do dnia 24 listopada 2016 r. jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu.

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 100 zd. 2 k.p.c., przyjmując że stronę pozwaną obciążają w całości koszty postępowania, gdyż powódka uległa nieznacznie w części swojego żądania ubocznego. Stąd zasądzono od strony pozwanej na rzecz powódki 337 zł, w tym 50 zł opłata sądowa od pozwu, 270 zł wynagrodzenie pełnomocnika oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.